عضو نامرئی ۱+۵ از استانبول تا مسکو

در این میان کاترین اشتون، سخنگوی 1+5 و وندی شرمن، نماینده آمریکا بیشترین سهم را در رایزنی با "عضو نامرئی 1+5" یعنی اسرائیل و هماهنگی سیاست‌هایشان با این رژیم بر عهده داشته‌اند.

ظاهرا راضی نگه داشتن صهیونیست‌ها به میزانی برای اعضا اروپایی و آمریکایی این گروه از اهمیت برخوردار است که طی دو ماه گذشته یکی پس از دیگری عازم اراضی اشغالی می‌شوند تا علاوه بر ارائه "گزارش کار"،‌ سیاست‌های خود را برای سران این رژیم تشریح کنند.

از میان این افراد،‌ اقدامات وندی شرمن، نماینده آمریکا بسیار قابل تامل است. او که بعد از پایان دور اول مذاکرات استانبول طی تماس تلفنی با مایکل اورن، سفیر اسرائیل در واشنگتن، وی را در جریان گفتگوها قرار داده بود، پس از نشست بغداد نیز یک راست عازم تل‌آویو شد تا مقامات اسرائیلی را در جریان گفتگوهای دو روزه 1+5 با تهران قرار دهد و جالب اینکه با در بسته روبرو شد. بنیامین نتانیاهو،‌ نخست وزیر و ایهود باراک، وزیر جنگ اسرائیل،‌ هر دو به بهانه ضیق وقت از پذیرفتن او سرباز زدند و به این ترتیب، شرمن مجبور شد با یعکوف آمیدور، رییس شورای امنیت ملی و رافی باراک، مدیر وزارت خارجه اسرائیل دیدار کند.

نکته جالب توجه اینکه در فاصله نشست استانبول و بغداد، تعداد سفرها و رایزنی‌های مقامات اسرائیلی با برخی اعضا 1+5 بیش از دیدارهای درون گروهی این شش کشور بود که البته در موضع‌گیری آنها نیز بی‌تاثیر نبود. نمود این ماجرا را می‌توان در سفر یعکوف آمیدور، رییس شورای امنیت داخلی اسرائیل به سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و بلژیک چند روز بعد از نشست استانبول مشاهده کرد. او که ظاهرا در این سفرها هیچ دستورکاری جز مساله هسته‌ای ایران نداشت، در بروکسل با هلگا اشمیت، معاون کاترین اشتون، در برلین با گیدو وستروله، وزیر خارجه آلمان و در لندن با کیم داروچ، همتای انگلیسی خود و نیز ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس دیدار و گفتگو کرد.

در تمامی این سفرها نیز 3 موضوع اصلی مورد بحث بوده؛ 1. اسرائیل بسیار نگران است، 1+5 در مدالیته مذاکراتی خود با ایران، لغو برخی تحریم‌ها را بپذیرد، 2. اسرائیل نگران است 1+5 شکلی از غنی‌سازی در ایران را بپذیرد، 3. اسرائیل خواهان آن است تا 1+5 این موضوع را جدی بگیرد که در صورت لحاظ نشدن خط قرمزهای آن در مذاکرات با ایران، این رژیم ممکن است دست به اقدام یکجانبه بزند.

اما نکته اینکه به دنبال برگزاری دیدار آمیدور با سیاستمداران اروپایی، دو اتفاق قابل تامل روی داد؛ نخست بیانیه اتحادیه اروپا بود که در آن سعی شده بود مجددا بحث تعلیق غنی‌سازی در ایران یادآوری شود و دومین اتفاق،‌ سفر غیرمنتظره مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به سرزمین‌های اشغالی بود. به نظر می‌رسد، پس از سفر رییس شورای امنیت داخلی اسرائیل، کاترین اشتون با عجله خود را به تل‌آویو رساند تا شخصا با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفتگو کند. ظاهرا اشتون در این سفر فقط با نتانیاهو دیدار کرد و گزارشی از روند دور نخست مذاکرات ارائه داد و درباره برنامه غرب برای پیشبرد دور دوم مذاکرات صحبت کرد. نماینده 1+5 پس از بازگشت از اراضی اشغالی در بروکسل به خبرنگاران گفت: "امیدوارم دور جدید مذاکرات پایان برنامه هسته‌ای نظامی ایران باشد."

تاثیرگذاری مجموعه این دیدارها بر موضع‌ 1+5 در نشست بغداد کاملا مشهود بود. غرب بر خلاف توافقات خود در استانبول، این بار در بغداد خواستار تعلیق غنی سازی اورانیوم 20 درصد ایران، توقف فعالیت در تاسیسات فردو و انتقال سوخت هسته‌ای ایران به کشور ثالث شد، اما در ازای آن حاضر به کاهش تحریم‌ها علیه ایران نبود. این رویکرد دقیقا همان موضعی است که بنیامین نتانیاهو در دیدار با اشتون آن را مطرح کرده و گفته بود "برای موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات بغداد، ایران باید همه فعالیت‌های غنی‌سازی را تعلیق کند، همه اورانیوم غنی شده خود را به بیرون از کشور انتقال دهد و تأسیسات هسته‌ای فردو را نیز تعطیل کند."

در فاصله نشست بغداد تا مسکو نیز این تحرکات کماکان ادامه داشته که ظهور و بروز آن در برخی اظهارنظرهای مقامات آمریکایی کاملا مشهود است. از جمله این موارد می‌توان به سخنان دیوید کوهن، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا هنگام سفر به اراضی اشغالی و دیدار با دنی ایالون، معاون وزیر خارجه اسراییل اشاره کرد که مدعی شد:‌" اگر مذاکرات مسکو نتیجه بخش نباشد،‌ آمریکا برای اعمال تحریم‌های جدید با اسرائیل مشورت خواهد کرد!" کوهن که خود یهودی است، اسراییلی‌ها را پیشنهاد دهندگان خلاقی در زمینه تحریم ایران خواند و تاکید کرد که در صورت شکست مذاکرات مسکو، حتما فشارها بر ایران تشدید خواهد شد.

به نظر می‌رسد بحث تشدید فشارها بر ایران پس از آن مطرح شد که هم آمیدور و هم نتانیاهو طی رایزنی‌های خود با مقامات آمریکایی و اروپایی از احتمال اقدام یکجانبه علیه ایران سخن به میان آوردند. در همین راستا بود که دولت اوباما پس از نشست بغداد برای منصرف کردن اسرائیل از اقدام یکجانبه علیه ایران، به مقامات اسرائیلی قول داد اگر دور بعدی مذاکرات ایران با گروه 1+5 در مسکو بار دیگر به بن‌بست برسد، تحریم‌های آمریکا و اروپا علیه ایران افزایش یابد.

پایگاه خبری دبکا با مخابره این خبر به نقل از منابع آگاه خود به بیان تحریم‌های جدیدی که قرار است آمریکا علیه ایران اعمال کند، پرداخت و نوشت: در پاییز، دولت آمریکا تحریم‌هایی را علیه ناوگان‌های دریایی و هوایی که عازم بنادر ایران می‌شوند، اعمال خواهد کرد. به این معنا که هر خط هوایی ملی یا هواپیمای بین‌المللی که وارد حریم هوایی ایران شود،‌ از ورود به فرودگاه‌های آمریکا و اروپا منع خواهد شد. این امر شامل ناوگان‌های دریایی دولتی و خصوصی نظیر نفت‌کش‌ها نیز خواهد شد. این ناوگان‌ها به محض ورود به بنادر ایران، به طور خودکار از ورود به بنادر اروپا و آمریکا منع می‌شوند.

مجموعه این سفرها، رایزنی‌ها و‌ اظهارنظرها نشان از میزان تاثیرگذاری "عضو هفتم 1+5" بر تغییر مواضع اعضای اروپایی و آمریکایی این گروه در قبال برنامه هسته‌ای ایران دارد؛ موضوعی که عملا باعث خواهد شد تا دستاوردهای گذشته رنگ ببازد و بن‌بست 9 ساله مساله هسته‌ای ایران کماکان به قوت خود باقی بماند.