۰
شنبه ۱۲ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۵:۴۳
بررسی نسبت پروژه‌ی جهانی‌سازی و ظهور/ قسمت دوم؛
جهانی شدن در سپهر مهدویت
جهانی شدن و مهدویت
یکی از ویژگی‌های بارز موعودگرایی اسلامی شیعی و مهدویت، پیام جهان‌شمول آن برای تمام انسان‌هاست. برخلاف آموزه‌های موعودگرایی برخی ادیان همانند یهود، که فرج را صرفاً برای قوم یا گروه خاصی می‌دانند، موعود اسلامی، ویژگی فراگیر و جهان‌شمولی دارد و بر این اساس، تمام انسان‌ها را در بر می‌گیرد. این بدان جهت است که خداوند، دین خود را برای تمام انسان‌ها ارزانی داشته و همه را به دین واحد، جامع و جاودانه، که طبق تصریح قرآن، اسلام است، فراخوانده است.
1. رشد شاخص‌های اقتصادی، ایجاد رفاه عمومی و برقراری عدالت اجتماعی
در حکومت جهانی امام عصر (عج)، شکاف‌های اقتصادی، فقر، بیچارگی و نداری حاصل از جهانی‌سازی غربی وجود ندارد. برخی روایات تأییدکننده‌ی این مدعی‌اند. امام صادق (ع) می‌فرماید: «...زمین خزانه‌های خود را آشکار می‌گرداند، به نوعی که خلایق همه‌ی آن‌ها را در روی زمین می‌بینند. مرد در آن وقت کسی را می‌طلبد برای اینکه از مالش به او عطا کند تا اینکه صله‌ی رحم به جا بیاورد یا اینکه از وجه زکات چیزی را به او بدهد. چنین کسی که این‌ها را قبول نماید، یافت نمی‌شود و خلایق به سبب آنچه خدا از فضل خود به ایشان روزی کرده، مستغنی و بی‌نیاز هستند.»
عدالت که گمشده‌ی همه‌ی اعصار تاریخ است، شالوده و زیربنای حکومت مهدوی را تشکیل می‌دهد و براساس همین اصل، به تعامل با مردم می‌پردازد. پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «اگر از عمر دنیا تنها یک روز باقی مانده باشد، خداوند آن روز را به اندازه‌ای طولانی خواهد نمود تا مردی از اهل‌بیت من به حکومت برسد... او زمین را از قسط و عدل پر می‌کند؛ همان‌گونه که پیش از آن از ستم و جفاکاری پُر شده است.»
2. احیای آیین توحیدی و برچیدگی شرک و پرستش خدایان دروغین
در حکومت جهانی مهدوی، بدون هیچ مجامله‌ای، اسلام به‌عنوان آیین برتر و متعالی به جهانیان معرفی و توسط آن‌ها پذیرفته می‌شود؛ در حالی که در جهانی‌سازی غربی که مبنای آن لیبرال‌دموکراسی است، با اعتقاد به اصل نسبیت ارزش‌های اخلاقی و دینی و تساهل و تسامح در برابر همه‌ی عقاید و ادیان، حمایت از یک مذهب به معنای دخالت در آزادی عقاید است.
در اینجا به برخی از روایات تأییدکننده‌ی این بُعد از حاکمیت مهدوی اشاره می‌کنیم. امام محمد باقر (ع) می‌فرماید: «در زمین هیچ ویرانه‌ای باقی نمی‌ماند، مگر اینکه آباد می‌گردد و هیچ معبودی جز خداوند متعال از بت و غیر آن نمی‌ماند، مگر اینکه دچار حریق گشته و می‌سوزد.»
3. تثبیت و شکل‌گیری صلح و امنیت جهانی و ایجاد آرامش همگانی
از روایات متعدد در زمینه‌ی حکومت جهانی مهدوی این‌گونه استنباط می‌شود که ترس و ناامنی، از زندگی مردم رخت می‌بندد و امنیت در سراسر جهان حاکم می‌گردد. حضرت علی (ع) در این باره می‌فرماید: «وقتی قائم ما قیام کند، به واسطه‌ی ولایت و عدالت او، آسمان چنان‌که باید ببارد و زمین نیز رستنی‌هایش را بیرون می‌دهد و کینه از دل بندگان زدوده می‌شود و میان دد و دام آشتی برقرار می‌گردد، به‌گونه‌ای که یک زن، بین عراق و شام پیاده خواهد رفت و آسیبی نخواهد دید...»
4. عصر شکوفایی علمی و به کمال نهایی رساندن دانش و عقلانیت انسان‌ها
در حکومت جهانی مهدوی، دانش و تکنولوژی، پیشرفت‌های شگفت‌انگیزی را پشت سر می‌گذارد و دستاوردهای زیادی در تمام حوزه‌های علمی به بار می‌آورد. امام صادق (ع) در این مورد فرموده است: «دانش 27 حرف است؛ همه‌ی علومی که پیامبران برای مردم آورده‌اند دو حرف بیش نبوده و مردم تا به امروز، جز آن دو حرف را نشناخته‌اند، ولی وقتی قائم ما قیام کند، 25 حرف دیگر را ابراز می‌کند و آن را در میان مردم گسترش می‌دهد. آن‌گاه آن دو حرف را ضمیمه می‌کند و همه‌ی 27 حرف را در میان مردم منتشر می‌نماید.» امام باقر (ع) می‌فرماید: «به مردم زمان قائم، آ‌ن‌چنان حکمتی عطا خواهد شد که زن در خانه‌ی خویش براساس کتاب خدا و سنت پیامبرش عادلانه و آگاهانه داوری می‌کند و نیازی به دیگری ندارد.»
5. ارتقای کرامت انسانی و حفظ و بالندگی حقوق بشر
در حکومت جهانی مهدوی، کرامت انسانی و حقوق بشر محوریت دارد و به متعالی‌ترین حد خود می‌رسد. حضرت علی (ع) این مطلب را ضمن وصف عصر ظهور این‌گونه یادآور می‌شود: «سپس به کوفه روی می‌آورد که قرارگاه و منزل اوست. هیچ برده‌ی مسلمانی در بند نمی‌ماند، جز اینکه او را می‌خرد و آزاد می‌سازد؛ بدهکاری نمی‌ماند، مگر اینکه دین او را می‌دهد و مظلمه‌ای نمی‌ماند، جز اینکه آن را می‌پردازد و کشته‌ای نمی‌ماند، مگر اینکه دیه‌ی او را می‌دهد، خانواده‌ی او را تأمین می‌کند و همه‌ی امور را تدبیر و کارها را تنظیم می‌نماید.»
6. نفی قومیت‌مداری و از بین بردن تبعیضات نژادی و طبقه‌ای
حکومت طیبه‌ی مهدوی، بر پایه‌ی ملاک‌هایی چون تقوا، شایسته‌سالاری، کاردانی، تعهد قدرت مدیریت و لیاقت شکل می‌گیرد. از مهم‌ترین دلایل تأییدکننده‌ی این مطلب می‌توان به گزینش 313 یار اصلی امام موعود (عج) اشاره نمود. این افراد براساس گزارش‌های موجود، از کشورهای مختلف، قریب به 22 کشور، بر مبنای تقوا، کاردانی و شایستگی انتخاب شده‌اند.
7. احیای دین بر مبنای مقتضیات زمان و مکان
اسلام با داشتن عنصر اجتهاد پویا، در زمینه‌ی سازگاری با مقتضیات جدید، انعطاف‌پذیری چشمگیری دارد. جهانی شدن مهدوی هم دارای این مشخصه است و در زمان ایشان، اسلام ناب ظهور می‌نماید و به نوعی جهان با یک رویکرد دگر دینی مواجه می‌گردد. امام باقر (ع) می‌فرماید: «قائم کتابی جدید، امری جدید و حکمی جدید می‌آورد و بر عرب سخت می‌گیرد.» ایشان در جای دیگری، ضمن تشبیه حکومت مهدوی به سیره‌ی پیامبر در ابطال قوانین جاهلی می‌فرماید: «قائم وقتی قیام کند، احکامی که در ایام مصالحه با کفار در دست خلایق بوده است را باطل می‌گرداند و با عدالت در میان مردم رفتار می‌کند.»
8. تحولات بنیادین در حوزه‌ی رسانه‌ها و وسایل ارتباط‌جمعی
امام صادق (ع) می‌فرماید: «مؤمن در عصر قائم در حالی که در مشرق است، برادر خود را که در مغرب است می‌بیند و همچنین کسی که در مغرب است برادر خویش را در مشرق می‌بیند.»
در جایی دیگری می‌فرماید: «هنگامی که قائم ما قیام می‌کند، خداوند به دستگاه شنوایی و بینایی شیعیان ما گستردگی و کشش ویژه‌ای می‌بخشد تا میان آن‌ها و مهدی ما نامه‌رسان یا واسطه‌ای نباشد.»
با توجه به این دو روایت، به نظر می‌رسد که پیشرفت‌های عصر ظهور در حوزه‌ی فضاهای رسانه‌ای، صرفاً به تکنولوژی و وسایل ارتباط‌جمعی منحصر نیست، بلکه مردم آن عصر، به‌واسطه‌ی داشتن سطح متعالی ایمان، دارای کمالاتی شده، گوش و چشم آن‌ها دارای قدرت فرابینایی، فراشنوایی و فرامکانی خواهد گردید؛ به‌طوری که هر لحظه می‌توانند از دورترین نقطه‌ی جهان با آن حضرت ارتباط برقرار کنند و از فیض وجود ایشان بهره‌مند شوند.
9. حفظ محیط‌زیست و رعایت حقوق جانداران
بحران محیط‌زیست و تخریب آن، یکی از مهم‌ترین پیامدهای منفی جهانی‌سازی غربی است؛ اما جهانی‌سازی مهدوی این وجه منفی را ندارد. پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «همه‌ی موجودات انسانی و غیرانسانی از حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) راضی هستند.» ایشان حکومت مهدوی را مایه‌ی رفاه و شادمانی کلیه‌ی موجودات به شمار آورده است.
مقایسه‌ی جهانی شدن و مهدویت
پس از بررسی معنا و مفهوم جهانی شدن و مهدویت، اکنون به مقایسه و بررسی وجوه اشتراک و افتراق این دو دیدگاه می‌پردازیم:
1. پدیده‌ی جهانی شدن در عین گسترش جهانی در همه‌ی عرصه‌ها، امری مبهم، نارسا و پیچیده است.
در حالی که تصویر حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) به‌روشنی در روایات و احادیث بیان شده و ویژگی‌ها و ساختار و ابعاد این حکومت با دقت هرچه تمام‌تر ترسیم و تبیین گشته است و هیچ‌گونه ابهام و کاستی در آن وجود ندارد.
2. جهانی شدن از نظر فرهنگی و اجتماعی، ادعای نزدیکی و پیوند فرهنگ‌ها را دارد؛ اما روشن است که برخلاف نظر مدعیان، در جهان آینده، یک‌پارچگی به وجود نخواهد آمد. آلن دوبنوآ می‌نویسد: «ملت‌ها و فرهنگ‌ها عوامل راستین تاریخ‌اند. سرمایه‌داری دموکراتیک اینک صاحب بلامنازع میدان است، اما اشتباهی بزرگ است که فکر کنیم برای همیشه می‌تواند صحنه را کنترل کند و با پیروزی‌اش تاریخ متوقف خواهد شد.» (کارگر، 1387: 60) در عصر ظهور مورد اشاره در روایات اسلامی، نشانی از اختلاف و کشمکش و حتی سلطه‌جویی تمدن‌ها و فرهنگ‌ها نخواهد بود. جهانی شدن اسلامی مبتنی بر گرایش‌های فکری و منطبق با عقلانیت و معیارها و ارزش‌های انسانی بوده و با آزادی و انتخاب صورت می‌گیرد.
3. از نظر برخی، جهانی‌سازی باعث ایجاد تعامل و برابری فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جوامع می‌شود و همگان از محصولات فرهنگی و ارتباطات استفاده کرده و در نتیجه، تفاوت‌ها و نابرابری‌ها از میان می‌رود. اما از نظر دیوید هلد، رشد ارتباطات جهانی و جریان‌های فرهنگی باعث تشدید نابرابری‌ها در عرصه‌ی تولید و توزیع کالاها، خدمات و امتیازات شده است (کارگر، 1387: 62)؛ در حالی که رکن اساسی حکومت حضرت مهدی (عج) رفع نابرابری و تبعیض و استفاده‌ی کامل از منابع طبیعی جهان خواهد بود.
4. در عصر جهانی شدن، دانش پیشرفته در انحصار کشورهای خاصی است و این کشورها به دلیل منابع نامحدود خود، از انتقال آن به کشورهای دیگر جلوگیری می‌کنند، در حالی که توسعه‌ی علمی از ویژگی‌های بارز حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) است. در حدیثی شریف از امام صادق (ع) می‌خوانیم: «علم و دانش، بیست‌وهفت حرف است. تمام آنچه پیامبران الهی برای مردم آوردند، دو حرف بیش نبود و مردم تاکنون جز آن دو حرف را نشناخته‌اند. اما هنگامی که قائم ما قیام کند، بیست‌وپنج حرف دیگر را آشکار و در میان مردم منتشر می‌سازد و دو حرف دیگر را با آن ضمیمه می‌کند تا بیست‌وهفت حرف، کامل و منتشر گردد.»
وجوه امتیازات حکومت جهانی مهدوی در مقابل جهانی شدن، به این موارد مطروح خلاصه نمی‌شود، بلکه ما در حد نیاز این نوشتار به آن اشاره کردیم. (*)
مبانی جهانی شدن در اسلام و غرب(بخش اول)
منابع؛
1. صدرا، علیرضا، آسیب‌شناسی جهانی شدن و جهانی‌سازی با مدل جهانی‌گرایی مهدویت، قبسات، سال نهم، پاییز 1383.
2. شیرودی، مرتضی، تاریخ و مبانی فکری و فلسفی جهانی‌سازی غرب، آمریکا و اسلام، فصلنامه‌ی مطالعات منطقه‌ای، سال چهارم، شماره‌ی 4، پاییز 1382.
3. بهروزلک، غلامرضا، جهانی شدن و چشم‌انداز فرج، قبسات، سال نهم، پاییز 1383.
4. مویّدنیا، فریبا، جهانی شدن و حکومت جهانی حضرت مهدی (عج).
5. خنیفر، حسین، جهانی شدن و فرهنگ مهدویت، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی مشرق موعود، سال چهارم، شماره‌ی 16، زمستان 1389.
6. سجادی، سید عبدالقیوم، جهانی شدن و مهدویت: دو نگاه به آینده، قبسات، سال نهم، پاییز 1383.
7. معرفت، محمدهادی، جهانی شدن، زمینه‌ی جهانی‌سازی یا در انتظار یوم موعود، قبسات، سال نهم، پاییز 1383.
8. تابلی، حمید، حکومت مهدوی در پرتو شاخص‌های جهانی‌سازی آن، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی مشرق موعود، سال پنجم، شماره‌ی 19، پاییز 1390.
9. رهنمایی، سید احمد، در اندیشه‌ی حکومت جهانی واحد، معرفت.
10. بهروز لک، غلامرضا، مهدویت و جهانی شدن، کتاب نقد، سال ششم، شماره‌ی 24 و 25.
11. هاشمی، خدیجه، همگرایی فطرت و فرهنگ، راز جهان‌شمولی مهدویت، پژوهش‌های مهدوی، سال اول، شماره‌ی 3، زمستان 1390.
12. رابرتسون، رونالد، جهانی شدن، تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی، ترجمه‌ی کمال پولادی، تهران، نشر ثالث، 1380.
13. کارگر، رحیم، جهانی شدن و حکومت حضرت مهدی، قم، مرکز تخصصی مهدویت، 1387.
14. زرشناس، شهریار، واژه‌نامه‌ی فرهنگی، سیاسی، کتاب صبح، بهار 83.
سید علی لطیفی: دانشجوی معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)
پایگاه برهان
1. رشد شاخص‌های اقتصادی، ایجاد رفاه عمومی و برقراری عدالت اجتماعی
در حکومت جهانی امام عصر (عج)، شکاف‌های اقتصادی، فقر، بیچارگی و نداری حاصل از جهانی‌سازی غربی وجود ندارد. برخی روایات تأییدکننده‌ی این مدعی‌اند. امام صادق (ع) می‌فرماید: «...زمین خزانه‌های خود را آشکار می‌گرداند، به نوعی که خلایق همه‌ی آن‌ها را در روی زمین می‌بینند. مرد در آن وقت کسی را می‌طلبد برای اینکه از مالش به او عطا کند تا اینکه صله‌ی رحم به جا بیاورد یا اینکه از وجه زکات چیزی را به او بدهد. چنین کسی که این‌ها را قبول نماید، یافت نمی‌شود و خلایق به سبب آنچه خدا از فضل خود به ایشان روزی کرده، مستغنی و بی‌نیاز هستند.»
عدالت که گمشده‌ی همه‌ی اعصار تاریخ است، شالوده و زیربنای حکومت مهدوی را تشکیل می‌دهد و براساس همین اصل، به تعامل با مردم می‌پردازد. پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «اگر از عمر دنیا تنها یک روز باقی مانده باشد، خداوند آن روز را به اندازه‌ای طولانی خواهد نمود تا مردی از اهل‌بیت من به حکومت برسد... او زمین را از قسط و عدل پر می‌کند؛ همان‌گونه که پیش از آن از ستم و جفاکاری پُر شده است.»
2. احیای آیین توحیدی و برچیدگی شرک و پرستش خدایان دروغین
در حکومت جهانی مهدوی، بدون هیچ مجامله‌ای، اسلام به‌عنوان آیین برتر و متعالی به جهانیان معرفی و توسط آن‌ها پذیرفته می‌شود؛ در حالی که در جهانی‌سازی غربی که مبنای آن لیبرال‌دموکراسی است، با اعتقاد به اصل نسبیت ارزش‌های اخلاقی و دینی و تساهل و تسامح در برابر همه‌ی عقاید و ادیان، حمایت از یک مذهب به معنای دخالت در آزادی عقاید است.
در اینجا به برخی از روایات تأییدکننده‌ی این بُعد از حاکمیت مهدوی اشاره می‌کنیم. امام محمد باقر (ع) می‌فرماید: «در زمین هیچ ویرانه‌ای باقی نمی‌ماند، مگر اینکه آباد می‌گردد و هیچ معبودی جز خداوند متعال از بت و غیر آن نمی‌ماند، مگر اینکه دچار حریق گشته و می‌سوزد.»
3. تثبیت و شکل‌گیری صلح و امنیت جهانی و ایجاد آرامش همگانی
از روایات متعدد در زمینه‌ی حکومت جهانی مهدوی این‌گونه استنباط می‌شود که ترس و ناامنی، از زندگی مردم رخت می‌بندد و امنیت در سراسر جهان حاکم می‌گردد. حضرت علی (ع) در این باره می‌فرماید: «وقتی قائم ما قیام کند، به واسطه‌ی ولایت و عدالت او، آسمان چنان‌که باید ببارد و زمین نیز رستنی‌هایش را بیرون می‌دهد و کینه از دل بندگان زدوده می‌شود و میان دد و دام آشتی برقرار می‌گردد، به‌گونه‌ای که یک زن، بین عراق و شام پیاده خواهد رفت و آسیبی نخواهد دید...»
4. عصر شکوفایی علمی و به کمال نهایی رساندن دانش و عقلانیت انسان‌ها
در حکومت جهانی مهدوی، دانش و تکنولوژی، پیشرفت‌های شگفت‌انگیزی را پشت سر می‌گذارد و دستاوردهای زیادی در تمام حوزه‌های علمی به بار می‌آورد. امام صادق (ع) در این مورد فرموده است: «دانش 27 حرف است؛ همه‌ی علومی که پیامبران برای مردم آورده‌اند دو حرف بیش نبوده و مردم تا به امروز، جز آن دو حرف را نشناخته‌اند، ولی وقتی قائم ما قیام کند، 25 حرف دیگر را ابراز می‌کند و آن را در میان مردم گسترش می‌دهد. آن‌گاه آن دو حرف را ضمیمه می‌کند و همه‌ی 27 حرف را در میان مردم منتشر می‌نماید.» امام باقر (ع) می‌فرماید: «به مردم زمان قائم، آ‌ن‌چنان حکمتی عطا خواهد شد که زن در خانه‌ی خویش براساس کتاب خدا و سنت پیامبرش عادلانه و آگاهانه داوری می‌کند و نیازی به دیگری ندارد.»
5. ارتقای کرامت انسانی و حفظ و بالندگی حقوق بشر
در حکومت جهانی مهدوی، کرامت انسانی و حقوق بشر محوریت دارد و به متعالی‌ترین حد خود می‌رسد. حضرت علی (ع) این مطلب را ضمن وصف عصر ظهور این‌گونه یادآور می‌شود: «سپس به کوفه روی می‌آورد که قرارگاه و منزل اوست. هیچ برده‌ی مسلمانی در بند نمی‌ماند، جز اینکه او را می‌خرد و آزاد می‌سازد؛ بدهکاری نمی‌ماند، مگر اینکه دین او را می‌دهد و مظلمه‌ای نمی‌ماند، جز اینکه آن را می‌پردازد و کشته‌ای نمی‌ماند، مگر اینکه دیه‌ی او را می‌دهد، خانواده‌ی او را تأمین می‌کند و همه‌ی امور را تدبیر و کارها را تنظیم می‌نماید.»
6. نفی قومیت‌مداری و از بین بردن تبعیضات نژادی و طبقه‌ای
حکومت طیبه‌ی مهدوی، بر پایه‌ی ملاک‌هایی چون تقوا، شایسته‌سالاری، کاردانی، تعهد قدرت مدیریت و لیاقت شکل می‌گیرد. از مهم‌ترین دلایل تأییدکننده‌ی این مطلب می‌توان به گزینش 313 یار اصلی امام موعود (عج) اشاره نمود. این افراد براساس گزارش‌های موجود، از کشورهای مختلف، قریب به 22 کشور، بر مبنای تقوا، کاردانی و شایستگی انتخاب شده‌اند.
7. احیای دین بر مبنای مقتضیات زمان و مکان
اسلام با داشتن عنصر اجتهاد پویا، در زمینه‌ی سازگاری با مقتضیات جدید، انعطاف‌پذیری چشمگیری دارد. جهانی شدن مهدوی هم دارای این مشخصه است و در زمان ایشان، اسلام ناب ظهور می‌نماید و به نوعی جهان با یک رویکرد دگر دینی مواجه می‌گردد. امام باقر (ع) می‌فرماید: «قائم کتابی جدید، امری جدید و حکمی جدید می‌آورد و بر عرب سخت می‌گیرد.» ایشان در جای دیگری، ضمن تشبیه حکومت مهدوی به سیره‌ی پیامبر در ابطال قوانین جاهلی می‌فرماید: «قائم وقتی قیام کند، احکامی که در ایام مصالحه با کفار در دست خلایق بوده است را باطل می‌گرداند و با عدالت در میان مردم رفتار می‌کند.»
8. تحولات بنیادین در حوزه‌ی رسانه‌ها و وسایل ارتباط‌جمعی
امام صادق (ع) می‌فرماید: «مؤمن در عصر قائم در حالی که در مشرق است، برادر خود را که در مغرب است می‌بیند و همچنین کسی که در مغرب است برادر خویش را در مشرق می‌بیند.»
در جایی دیگری می‌فرماید: «هنگامی که قائم ما قیام می‌کند، خداوند به دستگاه شنوایی و بینایی شیعیان ما گستردگی و کشش ویژه‌ای می‌بخشد تا میان آن‌ها و مهدی ما نامه‌رسان یا واسطه‌ای نباشد.»
با توجه به این دو روایت، به نظر می‌رسد که پیشرفت‌های عصر ظهور در حوزه‌ی فضاهای رسانه‌ای، صرفاً به تکنولوژی و وسایل ارتباط‌جمعی منحصر نیست، بلکه مردم آن عصر، به‌واسطه‌ی داشتن سطح متعالی ایمان، دارای کمالاتی شده، گوش و چشم آن‌ها دارای قدرت فرابینایی، فراشنوایی و فرامکانی خواهد گردید؛ به‌طوری که هر لحظه می‌توانند از دورترین نقطه‌ی جهان با آن حضرت ارتباط برقرار کنند و از فیض وجود ایشان بهره‌مند شوند.
9. حفظ محیط‌زیست و رعایت حقوق جانداران
بحران محیط‌زیست و تخریب آن، یکی از مهم‌ترین پیامدهای منفی جهانی‌سازی غربی است؛ اما جهانی‌سازی مهدوی این وجه منفی را ندارد. پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «همه‌ی موجودات انسانی و غیرانسانی از حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) راضی هستند.» ایشان حکومت مهدوی را مایه‌ی رفاه و شادمانی کلیه‌ی موجودات به شمار آورده است.
مقایسه‌ی جهانی شدن و مهدویت
پس از بررسی معنا و مفهوم جهانی شدن و مهدویت، اکنون به مقایسه و بررسی وجوه اشتراک و افتراق این دو دیدگاه می‌پردازیم:
1. پدیده‌ی جهانی شدن در عین گسترش جهانی در همه‌ی عرصه‌ها، امری مبهم، نارسا و پیچیده است.
در حالی که تصویر حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) به‌روشنی در روایات و احادیث بیان شده و ویژگی‌ها و ساختار و ابعاد این حکومت با دقت هرچه تمام‌تر ترسیم و تبیین گشته است و هیچ‌گونه ابهام و کاستی در آن وجود ندارد.
2. جهانی شدن از نظر فرهنگی و اجتماعی، ادعای نزدیکی و پیوند فرهنگ‌ها را دارد؛ اما روشن است که برخلاف نظر مدعیان، در جهان آینده، یک‌پارچگی به وجود نخواهد آمد. آلن دوبنوآ می‌نویسد: «ملت‌ها و فرهنگ‌ها عوامل راستین تاریخ‌اند. سرمایه‌داری دموکراتیک اینک صاحب بلامنازع میدان است، اما اشتباهی بزرگ است که فکر کنیم برای همیشه می‌تواند صحنه را کنترل کند و با پیروزی‌اش تاریخ متوقف خواهد شد.» (کارگر، 1387: 60) در عصر ظهور مورد اشاره در روایات اسلامی، نشانی از اختلاف و کشمکش و حتی سلطه‌جویی تمدن‌ها و فرهنگ‌ها نخواهد بود. جهانی شدن اسلامی مبتنی بر گرایش‌های فکری و منطبق با عقلانیت و معیارها و ارزش‌های انسانی بوده و با آزادی و انتخاب صورت می‌گیرد.
3. از نظر برخی، جهانی‌سازی باعث ایجاد تعامل و برابری فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جوامع می‌شود و همگان از محصولات فرهنگی و ارتباطات استفاده کرده و در نتیجه، تفاوت‌ها و نابرابری‌ها از میان می‌رود. اما از نظر دیوید هلد، رشد ارتباطات جهانی و جریان‌های فرهنگی باعث تشدید نابرابری‌ها در عرصه‌ی تولید و توزیع کالاها، خدمات و امتیازات شده است (کارگر، 1387: 62)؛ در حالی که رکن اساسی حکومت حضرت مهدی (عج) رفع نابرابری و تبعیض و استفاده‌ی کامل از منابع طبیعی جهان خواهد بود.
4. در عصر جهانی شدن، دانش پیشرفته در انحصار کشورهای خاصی است و این کشورها به دلیل منابع نامحدود خود، از انتقال آن به کشورهای دیگر جلوگیری می‌کنند، در حالی که توسعه‌ی علمی از ویژگی‌های بارز حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) است. در حدیثی شریف از امام صادق (ع) می‌خوانیم: «علم و دانش، بیست‌وهفت حرف است. تمام آنچه پیامبران الهی برای مردم آوردند، دو حرف بیش نبود و مردم تاکنون جز آن دو حرف را نشناخته‌اند. اما هنگامی که قائم ما قیام کند، بیست‌وپنج حرف دیگر را آشکار و در میان مردم منتشر می‌سازد و دو حرف دیگر را با آن ضمیمه می‌کند تا بیست‌وهفت حرف، کامل و منتشر گردد.»
وجوه امتیازات حکومت جهانی مهدوی در مقابل جهانی شدن، به این موارد مطروح خلاصه نمی‌شود، بلکه ما در حد نیاز این نوشتار به آن اشاره کردیم. (*)
مبانی جهانی شدن در اسلام و غرب(بخش اول)
منابع؛
1. صدرا، علیرضا، آسیب‌شناسی جهانی شدن و جهانی‌سازی با مدل جهانی‌گرایی مهدویت، قبسات، سال نهم، پاییز 1383.
2. شیرودی، مرتضی، تاریخ و مبانی فکری و فلسفی جهانی‌سازی غرب، آمریکا و اسلام، فصلنامه‌ی مطالعات منطقه‌ای، سال چهارم، شماره‌ی 4، پاییز 1382.
3. بهروزلک، غلامرضا، جهانی شدن و چشم‌انداز فرج، قبسات، سال نهم، پاییز 1383.
4. مویّدنیا، فریبا، جهانی شدن و حکومت جهانی حضرت مهدی (عج).
5. خنیفر، حسین، جهانی شدن و فرهنگ مهدویت، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی مشرق موعود، سال چهارم، شماره‌ی 16، زمستان 1389.
6. سجادی، سید عبدالقیوم، جهانی شدن و مهدویت: دو نگاه به آینده، قبسات، سال نهم، پاییز 1383.
7. معرفت، محمدهادی، جهانی شدن، زمینه‌ی جهانی‌سازی یا در انتظار یوم موعود، قبسات، سال نهم، پاییز 1383.
8. تابلی، حمید، حکومت مهدوی در پرتو شاخص‌های جهانی‌سازی آن، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی مشرق موعود، سال پنجم، شماره‌ی 19، پاییز 1390.
9. رهنمایی، سید احمد، در اندیشه‌ی حکومت جهانی واحد، معرفت.
10. بهروز لک، غلامرضا، مهدویت و جهانی شدن، کتاب نقد، سال ششم، شماره‌ی 24 و 25.
11. هاشمی، خدیجه، همگرایی فطرت و فرهنگ، راز جهان‌شمولی مهدویت، پژوهش‌های مهدوی، سال اول، شماره‌ی 3، زمستان 1390.
12. رابرتسون، رونالد، جهانی شدن، تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی، ترجمه‌ی کمال پولادی، تهران، نشر ثالث، 1380.
13. کارگر، رحیم، جهانی شدن و حکومت حضرت مهدی، قم، مرکز تخصصی مهدویت، 1387.
14. زرشناس، شهریار، واژه‌نامه‌ی فرهنگی، سیاسی، کتاب صبح، بهار 83.
سید علی لطیفی: دانشجوی معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)
پایگاه برهان
کد مطلب : ۷۲۸۹۳۷
منتخب
۶ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
