دونالد ترامپ و ولاديمير پوتين روساي جمهور آمريکا و روسيه قرار است امروز در هلسينکي فنلاند ديدار و گفتوگويي دوجانبه داشته باشند. اين ديدار و گفتوگو ازنظر بسياري از کشورهاي دنيا داراي اهميت است و ميتواند تأثير مهمي در حل مشکلات و مسائل دو طرف داشته باشد. ماجراي سوريه و حضور نيروهاي روسي در اين کشور، حضور نيروهاي ايراني در سوريه که ازنظر رژيم صهيونيستي تهديدي براي اين رژيم است، مسئله کريمه و تحريمهايي که غرب عليه مسکو به اجرا گذاشته است، همه ازجمله اولويتهاي اصلي در ديدار ترامپ و پوتين است. بااينحال رفتوآمدهاي ديپلماتيک چند وقت اخير در کاخ کرملين نشان ميدهد که احتمالاً ايران به مهمترين موضوع در اين ديدار تبديل خواهد شد.
آينده ايران در سوريه
يکي از محورهاي مهم در ديداري که قرار است (امروز) دوشنبه دونالد ترامپ با ولاديمير پوتين در هلسينکي فنلاند داشته باشد، آينده سوريه و طرحي است که آمريکا قرار است به روسيه براي بيرون راندن ايران از سوريه ارائه کند.
شبکه خبري «سي بي اس نيوز»، به نقل از جان بولتون، مشاور امنيت ملي بيان کرده است که اين ديدار قرار است «تنها بين روساي جمهور» برگزار شود و فرصتي براي بحث درباره مسئله سوريه بهصورت تفضيلي است.
بولتون به اين مسئله نيز اشارهکرده است که آمريکا ديگر مانند قبل به دنبال برکناري و براندازي بشار اسد در سوريه نيست. او بيان کرده است که «فکر نميکنم اسد مشکل استراتژيک ما باشد. مشکل استراتژيک ما ايران است.» درعينحال دو ديپلمات عرب و يکي از مسئولان آمريکايي نيز پيشازاين اعلام کردهاند که آمريکا ديگر قبول کرده است که اسد در آينده نزديک در قدرت باقي خواهد ماندو هماينک به دنبال راهي براي قانع کردن پوتين براي از بين بردن پيوندهاي ايران در سوريه است.
بولتون به «سي بي اس» گفته است که احتمالاتي در مورد مذاکرات بزرگتر و گستردهتر براي بازگرداندن نيروهاي ايراني از سوريه وجود دارد که خود ميتواند قدمي روبهجلو براي مذاکرات پوتين و ترامپ باشد.
ديدار بعد از نشست ناتو و پيامهايي که به پوتين ميرسد
بسياري از متحدان آمريکا در ناتو بااينحال معتقدند ديدار پوتين و ترامپ بعد از نشست اين سازمان در بلژيک و رفتار و عملکردي که ترامپ در نشست ناتو داشته ممکن است سيگنالهاي غلطي را براي روسيه بفرستد. برخي از مسئولان اتحاديه اروپا معتقدند با توجه به درخواستها و فشارهاي بسيار زياد ترامپ به اعضاي ناتو، يک ديدار صميمانه با پوتين ميتواندسيگنالهاي غلطي را براي روسيه در خصوص ضعف ناتو و اتحاد آمريکا با اين کشور منتقل کند. اين ديدار اگر بد صورت گيرد و پيامهاي اشتباهي را منتقل کند، ميتواند پوتين را در از بين بردن اتحاد بين کشورهاي اروپايي، اعضاي ناتو و آمريکا ياري دهد.
«سي بي اس» همچنين بيان کرده است که ترامپ نميخواهد حدود 2 هزار نيروي ارتش آمريکا را که هماکنون در سوريه حضور دارند، در اين کشور نگه دارد و درعينحال هيچ برترياي نسبت به موضع ايران در سوريه که متحد اصلي بشار اسد است ندارد و به همين دليل مشاوران ترامپ به او پيشنهاد دادهاند تا زماني که ايران از سوريه خارج نشده است، اين نيروها را همچنان در اين کشور نگاه دارد.
روزنامه واشنگتنپست بااينحال در گزارشي به اين نتيجه رسيده است که صحبتها در مورد حضور ايران در سوريه يکي از مهمترين محورهاي ديدار ترامپ و پوتين است اما احتمالاً در مسيري که آمريکاييها فکر ميکنند، پيش نخواهد رفت. آنهاميخواهند مذاکرات با پوتين بر سر خروج کامل ايران از سوريه باشد اما اين در حالي است که در حقيقت ميتوانند بر سر خروج بخشي از نيروهاي ايران و يا محدود شدن فعاليتهاي اين کشور در سوريه مذاکره کنند. اين روزنامه در ادامه اضافه کرده است: پس از 7 سال جنگ در سوريه، بشار اسد با کمک ديپلماتيک و نظامي ايران و روسيه توانسته 60 درصد از قلمروي حاکميتي اين کشور را دوباره در کنترل خود بگيرد و اين به معناي از دست رفتن فرصت گفتوگوي جدي در خصوص تغيير رژيم در سوريه است.
معامله روسيه با کارت ايران؟
برخي از خبرگزاريها چند روز پيش و زماني که نتانياهو براي گفتوگو در خصوص ايران به روسيه سفرکرده بود، نوشتند که او حامل پيامي براي پوتين است. پيام اين است که او ميتواند سوريه را با کريمه و تحريمهاي ناشي از جداسازي کريمه از اوکراين معامله کند. ازنظر نتانياهو کافي بود روسيه اعلام کند که با آمريکا و متحدانش در منطقه همکاري ميکند تا ايران از سوريه خارج شود تا تحريمها در خصوص مسئله کريمه نيز از بين برود. وزارت امور خارجه روسيه در همان زمان چنين پيشنهادي را رد کرد. بااينحال به نظر ميرسد ترامپ قرار است به نحو ديگري به معامله با پوتين بپردازد. برخي از تحليلگران ازجمله«استيون سستانوويچ» تحليلگر شوراي روابط خارجي آمريکا بر اين عقيده است که با توجه به اينکه چند وقت پيش پوتين اعلام کرده بود که با استقرار نيروهاي بينالمللي در کريمه مخالفتي ندارد، ترامپ هم احتمالاً با طرحي اينچنيني سعي ميکند ماجراي کريمه را براي هميشه به همين ترتيب مختومه کند. اما در همان زمان نيز آمريکاييها اعلام کرده بودند که به نظرشان اين پيشنهاد پوتين چندان هم جدي به نظر نميرسد و بايد ديد در مذاکرات ترامپ با پوتين در اين خصوص چه اتفاقي خواهد افتاد اما مسلماً قرار نيست پوتين سوريه را با کريمه معامله کند.
مذاکره در مورد اوپک و تحريم نفتي ايران
گرچه کشورهاي عضو سازمان توليدکنندگان نفت جهان هنوز بهصورت رسمي در مورد افزايش ميزان توليدات خود تصميمي نگرفتهاند اما زماني که بحث تحريم کردن نفت ايران و رساندن آن به صفر مطرح بود، عربستان و روسيه اعلام کردند که آماده افزايش ميزان صادرات خود هستند.
ترامپ اما آنطور که رسانهها بيان کردهاند هنوز در اين خصوص نگرانيهايي دارد. به همين دليل هم مايک پمپئو طي چند هفته اخير با سفر به برخي کشورهاي منطقه سعي در ايجاد ائتلاف بينالمللي براي تحريم نفت ايران و تلاش براي ثابت نگهداشتن قيمت نفت کرده است.
ترامپ معتقد است شايد عربستان هنوز توانايي افزايش توليدات خود را نداشته باشد يا اينکه ايران در مسير رساندن نفت به کشورهاي واردکننده، مشکلاتي ايجاد کند. به همين ترتيب تلاش دارد تا با روسيه همکاري بيشتري داشته باشد تا اطمينان حاصل کند که امکان دور زدن تحريمها و فروش نفت ايران وجود ندارد. تحليلگر شوراي روابط خارجي آمريکا بر اين عقيده است که اجرايي ساختن تحريمهاي ايران بهصورت کامل و بدون دردسر اولويت اول آمريکا در مذاکرات و همکاري با روسيه است. باوجود تمام اين دستور کارها و موضوعات مورد مذاکره، خبرگزاري روسي اسپوتنيک اعتقاد دارد از هماينک نميتوان نتيجه مذاکرات ترامپ و پوتين در هلسينکي فنلاند را پيشبيني کرد.
مسائل ديگري نيز هستند که هنوز هم مورد
توجه افکار عمومي و رسانهها در آمريکا است و يکي از مهمترين آنها، نقش روسيه در انتخابات رياست جمهوري آمريکا است. باوجوداينکه ترامپ عنوان کرده بود که صحبتهاي پوتين در مورد دخالت نکردن در اين انتخابات را ميپذيرد، اما مايک پمپئو به کنگره آمريکا قول داده است که اين مسئله در نشست روز دوشنبه موردبررسي جديتري قرار خواهد گرفت.
ثمانه اکوان