۰
دوشنبه ۱ مرداد ۱۳۹۷ ساعت ۰۹:۱۳
چند روز پس از آن که قزاقستان اعلام کرد که پایگاهی در دریای خزر به آمریکا واگذار نخواهد کرد، رسانه‌ها از برگزاری اجلاسی امنیتی در کشور دیگری در آسیای مرکزی با مشارکت واشنگتن خبر داده‌اند.
گفته شده شهر تاشکند، پایتخت ازبکستان بر اساس برنامه ریزی قبلی قرار است میزبان اجلاس امنیتی-سیاسی موسوم به اجلاس C5+1 می‌باشد. اجلاسی که با حضور وزرای خارجه 5 کشور آسیای مرکزی و همراه با مشارکت آمریکا برگزار خواهد شد.
اجلاس C5+1، اجلاس اقتصادی و امنیتی
اجلاس امنیتی و اقتصادی موسوم به C5+1 برای دومین دور است که در ازبکستان برگزار خواهد شد. اعضای این نشست که شامل کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و آمریکا می‌باشند، نخستین بار در سپتامبر سال 2015 میلادی اولین اجلاس خود را برای بررسی مسائل منطقه ای در شهر سمرقند ازبکستان برگزار کردند و نشست دوره‌ای قبلی وزرای امور خارجه کشورهای آسیای مرکزی و آمریکا نیز در ماه ژانویه سال 2018 میلادی در شهر نیویورک برگزار شده بود.
آن گونه که سایت وزارت خارجه آمریکا گزارش داده است عمده اهداف و تمرکز شش کشور شرکت کننده در این اجلاس قرار است بر امنیت عمومی بویژه در بحث تهدیدات تروریستی، مسائل اقتصادی با تمرکز بر بهبود تراز تجاری شناور منطقه و چشم انداز تجارت و سرمایه‌گذاری ایالات متحده و همچنین چالش‌های محیط زیستی در منطقه باشد.
در دومین نشست اعضای این اجلاس که در آگوست 2016 در واشنگتن برگزار شد، اعضا موافقت کردند که حداقل 5 پروژه مرتبط با حوزه‌های مشخص شده قبلی در مسائل اقتصادی، تجاری، امنیتی محیط زیستی را از طریق تخصص بودجه 15میلیارد دلاری کنگره آمریکا دنبال کنند. عمده این پروژه‌ها در حوزه مسائل اقتصادی، ضد تروریسم، حمل و نقل و همچنین محیط زیستی عنوان شد و آن گونه که گفته شده، قرار بوده است با مشارکت ایالات متحده دنبال و در منطقه آسیای مرکزی اجرا شود.
C5+1 ترامپ همان C5+1 اوباما نیست
هرچند ازبکستان برای دومین بار است که میزبان اجلاس C5+1 است، اما مشخص است که اجلاس فعلی با اجلاس سه سال پیش در ازبکستان بسیار متفاوت است.
در واقع سومین اجلاس کشورهای آسیای مرکزی و امریکا در ازبکستان در حالی برگزار می‌شود که دولت فعلی واشنگتن نگاهی به شدت تجاری محور و پولی به سیاست خارجی دنبال می‌کند.
براین اساس اگرچه در اجلاس قبلی اعضا در واشنگتن کمک‌های مالی قابل ملاحضه‌ای برای سرزنده نگه داشتن این نشست تصویب گردید، اما ممکن است دولت ترامپ حال با تنگدستی همیشگی خود چندان علاقه‌ای به مصوبات مالی پیشین این اجلاس نداشته باشد.
به عبارت دیگر اگر تا سال 2016 ابعاد اقتصادی C5+1 برجسته و محوری بوده است، انتظار می‌رود که در دوران ترامپ تنها ابعاد امنیتی و سیاسی این نشست مورد توجه قرار گرفته و به تبع قدرت تاثیرگذاری آن نیز رو به کاهش گذارد، هرچند دولت فعلی آمریکا همچنان اهداف مورد نظر خود را در حوزه‌های سیاسی و امنیتی از طریق این اجلاس منطقه‌ای در آسیای مرکزی دنبال خواهد کرد.
آمریکا در میدان زورآزمایی آسیای مرکزی
طی بیش از دو دهه‌ای که از استقلال جمهوری‌های خودمختار آسیای مرکزی می‌گذرد، واشنگتن همچنان منافع خود را در حیات خلوت روس‌ها بسیار محدود و دست نیافته می‌بیند و برهمین اساس تغییر نظم فعلی آسیای مرکزی به نفع آمریکا از یک دهه پیش به این سو با جدیت بیشتری از سوی رهبران کاخ سفید دنبال می‌شود.
آسیای مرکزی برای آمریکا منطقه‌ای با دوری مسافت، محصور در خشکی و فقر ساختاری توسعه به شمار می‌رود، اما از طرف دیگر منابع انرژی و مجاورت کشورهای این منطقه به روسیه، ایران و چین به عنوان رقبای سرسخت ایالات متحده باعث می‌شود مزایای آسیای مرکزی بر هزینه های آن بچربد.
در پائیز 2011 نخستین پایگاه نظامی آمریکا در آسیای مرکزی مستقر شد و بعد از آن به گواه گزارش‌های موسسه تحقیقاتی رند، کارشناسان امنیتی و سیاسی آمریکا از دولت این کشور خواسته‌اند تا با توجه به موازنه جویی روسیه و چین در تقابل با آمریکا طی سال‌های آتی و همچنین مسئله تداوم جنگ در افغانستان، واشنگتن حضور خود را در آسیای مرکزی تقویت و گسترش دهد.
در واقع طی چند سال گذشته جنگ در افغانستان باعث شده تا اولویت آسیای مرکزی در سیاست خارجی آمریکا از اولویت چندم به اولویت‌های نخستین ارتقا یابد و استفاده ایالات متحده از راه آهن قزاقستان برای انتقال نیرو و تجهیزات خود به افغانستان که به تازگی اعلام شد، خود گواه این وضعیت است. این موقعیت بویژه با توجه به تنش اخیر در روابط آمریکا و پاکستان و نیاز ایالات متحده به مسیر جایگزین پاکستان برای دسترسی به افغانستان بیشتر برای واشنگتن قابل درک است.
از طرف دیگر در رقابت با چین و روسیه، واشنگتن عزم خود را بر تشدید فشارهای منطقه‌ای در آسیای مرکزی بر دو رقیب سنتی خود قرار داده است. بدترین وضعیت آسیای مرکزی برای آمریکا در شرایطی است که بدلیل فقر و توسعه نیافتگی، کشورهای آن منطقه به مسکو و پکن متمایل شوند. برهمین اساس حال بهتر می‌توان فهمید که چرا کنگره آمریکا در سال 2016 کمک 15 میلیارد دلاری به اعضای اجلاس C5+1 را تصویب کرد.
همچنین وقتی ظرفیت انرژی کشورهای آسیای مرکزی از جمله منابع گاز ترکمنستان را که به تنهایی 10 درصد منابع گازی دنیا را در اختیار دارد، در نظر بگیریم، بهتر می‌توان بعد ژئواکونومیک بازی واشنگتن در منطقه را درک کرد. به عبارت دیگر ایالات متحده با حضور در این منطقه در عمل بخش قابل توجهی از مدیریت بازار جهانی انرژی بویژه در حوزه گاز را در اختیار خواهد داشت که این مسئله به تنهایی برای توجیه اقتصادی کمک‌های مالی واشنگتن به دولت‌های این منطقه کافی است.
براین اساس در حالی که آمریکا بدنبال تغییر بازی در آسیای مرکزی به نفع خود می‌باشد، می‌توان در این سال‌ها آسیای مرکزی را به عنوان یکی از میادین اصلی زورآزمایی واشنگتن در مقابل پکن و مسکو در نظر گرفت که بعد از این نیز شاهد تشدید رقابت‌ها خواهد بود. رقابت‌هایی که گاه بحران‌های نو رسیده‌ای را به همراه خواهد داشت که کنترل نهایی آن از دست بازیگران مداخله گر خارج خواهد شد. بحران‌هایی از قبیل تروریست ساختگی که به اعتقاد کارشناسان پس از شکست داعش در عراق و سوریه حال در آسیای مرکزی در حال خودنمایی است و همین وضعیت فرصت مناسب را برای عرض اندام آمریکا به عنوان کشور خارج از منطقه در حیات خلوت روس‌ها فراهم خواهد کرد.
گفته شده شهر تاشکند، پایتخت ازبکستان بر اساس برنامه ریزی قبلی قرار است میزبان اجلاس امنیتی-سیاسی موسوم به اجلاس C5+1 می‌باشد. اجلاسی که با حضور وزرای خارجه 5 کشور آسیای مرکزی و همراه با مشارکت آمریکا برگزار خواهد شد.
اجلاس C5+1، اجلاس اقتصادی و امنیتی
اجلاس امنیتی و اقتصادی موسوم به C5+1 برای دومین دور است که در ازبکستان برگزار خواهد شد. اعضای این نشست که شامل کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان و آمریکا می‌باشند، نخستین بار در سپتامبر سال 2015 میلادی اولین اجلاس خود را برای بررسی مسائل منطقه ای در شهر سمرقند ازبکستان برگزار کردند و نشست دوره‌ای قبلی وزرای امور خارجه کشورهای آسیای مرکزی و آمریکا نیز در ماه ژانویه سال 2018 میلادی در شهر نیویورک برگزار شده بود.
آن گونه که سایت وزارت خارجه آمریکا گزارش داده است عمده اهداف و تمرکز شش کشور شرکت کننده در این اجلاس قرار است بر امنیت عمومی بویژه در بحث تهدیدات تروریستی، مسائل اقتصادی با تمرکز بر بهبود تراز تجاری شناور منطقه و چشم انداز تجارت و سرمایه‌گذاری ایالات متحده و همچنین چالش‌های محیط زیستی در منطقه باشد.
در دومین نشست اعضای این اجلاس که در آگوست 2016 در واشنگتن برگزار شد، اعضا موافقت کردند که حداقل 5 پروژه مرتبط با حوزه‌های مشخص شده قبلی در مسائل اقتصادی، تجاری، امنیتی محیط زیستی را از طریق تخصص بودجه 15میلیارد دلاری کنگره آمریکا دنبال کنند. عمده این پروژه‌ها در حوزه مسائل اقتصادی، ضد تروریسم، حمل و نقل و همچنین محیط زیستی عنوان شد و آن گونه که گفته شده، قرار بوده است با مشارکت ایالات متحده دنبال و در منطقه آسیای مرکزی اجرا شود.
C5+1 ترامپ همان C5+1 اوباما نیست
هرچند ازبکستان برای دومین بار است که میزبان اجلاس C5+1 است، اما مشخص است که اجلاس فعلی با اجلاس سه سال پیش در ازبکستان بسیار متفاوت است.
در واقع سومین اجلاس کشورهای آسیای مرکزی و امریکا در ازبکستان در حالی برگزار می‌شود که دولت فعلی واشنگتن نگاهی به شدت تجاری محور و پولی به سیاست خارجی دنبال می‌کند.
براین اساس اگرچه در اجلاس قبلی اعضا در واشنگتن کمک‌های مالی قابل ملاحضه‌ای برای سرزنده نگه داشتن این نشست تصویب گردید، اما ممکن است دولت ترامپ حال با تنگدستی همیشگی خود چندان علاقه‌ای به مصوبات مالی پیشین این اجلاس نداشته باشد.
به عبارت دیگر اگر تا سال 2016 ابعاد اقتصادی C5+1 برجسته و محوری بوده است، انتظار می‌رود که در دوران ترامپ تنها ابعاد امنیتی و سیاسی این نشست مورد توجه قرار گرفته و به تبع قدرت تاثیرگذاری آن نیز رو به کاهش گذارد، هرچند دولت فعلی آمریکا همچنان اهداف مورد نظر خود را در حوزه‌های سیاسی و امنیتی از طریق این اجلاس منطقه‌ای در آسیای مرکزی دنبال خواهد کرد.
آمریکا در میدان زورآزمایی آسیای مرکزی
طی بیش از دو دهه‌ای که از استقلال جمهوری‌های خودمختار آسیای مرکزی می‌گذرد، واشنگتن همچنان منافع خود را در حیات خلوت روس‌ها بسیار محدود و دست نیافته می‌بیند و برهمین اساس تغییر نظم فعلی آسیای مرکزی به نفع آمریکا از یک دهه پیش به این سو با جدیت بیشتری از سوی رهبران کاخ سفید دنبال می‌شود.
آسیای مرکزی برای آمریکا منطقه‌ای با دوری مسافت، محصور در خشکی و فقر ساختاری توسعه به شمار می‌رود، اما از طرف دیگر منابع انرژی و مجاورت کشورهای این منطقه به روسیه، ایران و چین به عنوان رقبای سرسخت ایالات متحده باعث می‌شود مزایای آسیای مرکزی بر هزینه های آن بچربد.
در پائیز 2011 نخستین پایگاه نظامی آمریکا در آسیای مرکزی مستقر شد و بعد از آن به گواه گزارش‌های موسسه تحقیقاتی رند، کارشناسان امنیتی و سیاسی آمریکا از دولت این کشور خواسته‌اند تا با توجه به موازنه جویی روسیه و چین در تقابل با آمریکا طی سال‌های آتی و همچنین مسئله تداوم جنگ در افغانستان، واشنگتن حضور خود را در آسیای مرکزی تقویت و گسترش دهد.
در واقع طی چند سال گذشته جنگ در افغانستان باعث شده تا اولویت آسیای مرکزی در سیاست خارجی آمریکا از اولویت چندم به اولویت‌های نخستین ارتقا یابد و استفاده ایالات متحده از راه آهن قزاقستان برای انتقال نیرو و تجهیزات خود به افغانستان که به تازگی اعلام شد، خود گواه این وضعیت است. این موقعیت بویژه با توجه به تنش اخیر در روابط آمریکا و پاکستان و نیاز ایالات متحده به مسیر جایگزین پاکستان برای دسترسی به افغانستان بیشتر برای واشنگتن قابل درک است.
از طرف دیگر در رقابت با چین و روسیه، واشنگتن عزم خود را بر تشدید فشارهای منطقه‌ای در آسیای مرکزی بر دو رقیب سنتی خود قرار داده است. بدترین وضعیت آسیای مرکزی برای آمریکا در شرایطی است که بدلیل فقر و توسعه نیافتگی، کشورهای آن منطقه به مسکو و پکن متمایل شوند. برهمین اساس حال بهتر می‌توان فهمید که چرا کنگره آمریکا در سال 2016 کمک 15 میلیارد دلاری به اعضای اجلاس C5+1 را تصویب کرد.
همچنین وقتی ظرفیت انرژی کشورهای آسیای مرکزی از جمله منابع گاز ترکمنستان را که به تنهایی 10 درصد منابع گازی دنیا را در اختیار دارد، در نظر بگیریم، بهتر می‌توان بعد ژئواکونومیک بازی واشنگتن در منطقه را درک کرد. به عبارت دیگر ایالات متحده با حضور در این منطقه در عمل بخش قابل توجهی از مدیریت بازار جهانی انرژی بویژه در حوزه گاز را در اختیار خواهد داشت که این مسئله به تنهایی برای توجیه اقتصادی کمک‌های مالی واشنگتن به دولت‌های این منطقه کافی است.
براین اساس در حالی که آمریکا بدنبال تغییر بازی در آسیای مرکزی به نفع خود می‌باشد، می‌توان در این سال‌ها آسیای مرکزی را به عنوان یکی از میادین اصلی زورآزمایی واشنگتن در مقابل پکن و مسکو در نظر گرفت که بعد از این نیز شاهد تشدید رقابت‌ها خواهد بود. رقابت‌هایی که گاه بحران‌های نو رسیده‌ای را به همراه خواهد داشت که کنترل نهایی آن از دست بازیگران مداخله گر خارج خواهد شد. بحران‌هایی از قبیل تروریست ساختگی که به اعتقاد کارشناسان پس از شکست داعش در عراق و سوریه حال در آسیای مرکزی در حال خودنمایی است و همین وضعیت فرصت مناسب را برای عرض اندام آمریکا به عنوان کشور خارج از منطقه در حیات خلوت روس‌ها فراهم خواهد کرد.
مرجع : الوقت
کد مطلب : ۷۳۹۶۵۱
منتخب
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
