السیسی و چالش های آینده درمنطقه و جهان

قبل از اینکه به بحث پیرامون ریاست جمهوری ژنرال السیسی در آینده بپردازیم نخست باید بدانیم او جانشین چه کسی درمصر می شود. السیسی قرار است جانشین محمد مُرسی عیسی العیاط سیاستمدار مصری شودکه چند ماه گذشته درجریان اقدامات ارتش و تحرکات اقشاری از مردم از قدرت برکنار و راهی زندان گردید. مرسی که در زمینه تحصیلات توانسته بود دکتری و فوق دکترای محافظت از موتور فضا پیما را از دانشگاه قاهره اتخاذ نماید. بعد از  انقلاب ۲۰۱۱ ، به عنوان رییس حزب عدالت و آزادی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۲ به عنوان رئیس جمهور مصر منصوب گردد. مرسی پیش از این درسال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ نماینده پارلمان شده بود او در زمان ریاست جمهوری حکم انحلال پارلمان مصر را که توسط شورای نظامی در8 ژوئیه 2012 انجام گرفته بود لغو کرد، در جریان کنفرانس غیر متعهد ها درایران حضوریافت، برضد نظام سوریه موضع گرفت،و بر ضد مقاومت اسلامی اظهاراتی داشت، او به اسراییل نزدیک شد به پیمان کمپ دیوید کاملا پایبند ماند، و در دوران مرسی حملات نظامی حماس برضد رژیم صهیونیستی متوقف گردید. در همین زمان بیشتر تونل ها به نفع اسراییل تخریب گردید. در زمینه سیاست خارجی به دوری از ایران پایبند بود و ایران را از حضور در سوریه، عراق، و نفوذ در خلیج فارس که درتضاد با منافع اعراب باشد برحذرداشت، البته در مواردی هم سعی کرد مقداری روابط با این کشور را تلطیف نماید اما نه تا جایی که آمریکا و سعودی از او برنجند ،چالش بزرگی که مرسی در دوره ریاست جمهوری با آن مواجه شد،چالش ارتش بود او همواره ارتش را از ورود به قدرت سیاسی برحذر می داشت لذا این چالش سرانجام،چند روز پیش از اولین سالگرد تحلیف محمد مرسی، برای رئیس جمهور مخلوع درد سرساز و موج جدیدی از اعتراضات علیه ایشان را فراهم نمود. این اعتراضات در قالب جنبش تمرد محمد مرسی را به تلاش برای گسترش اختیارات خود و اخوان المسلمین متهم و خواهان کناره گیری وی از قدرت و برگزاری انتخابات زود هنگام شد. در چنین شرایطی ارتش مصر در 12تیر۱۳۹۲پس از تمام ضرب الاجل مرسی را از قدرت بر کنار و دولتی موقت جایگزین ایشان نمود. عدلی منصور رئیس دادگاه قانون اساسی به عنوان رئیس جمهور موقت سوگند یاد کرد و مرسی درون همان قفسی قرار گرفت که مبارک در آن افکنده شده بود.
اکنون که هفت ماه از برکناری مرسی می گذرد السیسی آماده است تا صندلی ریاست جمهوری مصر را از آن خود نماید ژنرال السیسی اگر چه می داند که بدون اطلاع پنتاگون و کاخ سفید مرسی را از قدرت خلع نکرده است اما وقتی که دوره یکساله حکومت مرسی را بررسی می کند از آینده خود نیز نگران و با احتیاط به سمت کاخ ریاست جمهوری گام بر می دارد و این احتیاط ناشی از مشکلات و چالش هایی است که سوال اصلی ما را شکل می دهد به عبارتی السیسی در آینده با  چه چالش هایی درمنطقه وجهان مواجه خواهد شد؟

الف: منطقه
1: چالش رژیم آل سعود
الف: تروریسم
اغلب کارشناسان و سیاستمداران در داخل و خارج از مصر به این نکته پی برده اند که در خاورمیانه ، عربستان سعودی یکی از منابع اصلی در پرورش تروریسم محسوب می گردد. ریال های سعودی در پاکستان و افغانستان و سپس در عراق و سوریه و اکنون درشمال سینا از منابع مهم تولید فکر و اندیشه در ساخت و راه اندازی تروریسم به شمار می آید. آقای السیسی به دلیل نیازمندیهای مصر سعی دارد با استفاده از مساعدت های عربستان مشکل خود را حل و فصل نموده و در نگاه راهبردی از این کشور عبور نماید، اما ایشان از این مسئله نباید غفلت کند که جریان تروریسم و تجهیز سلفی های افراطی همچون شمشیر برنده بالای سر ایشان باقی خواهد ماند تا درصورتی که وی بخواهد از مصر یک قدرت بزرگ منطقه ای با رهبریت جهان عرب راه اندازی نماید از این شمشیر برضد سیسی استفاده کند. و از طرفی تروریسم درمصر تا حدی نگران کننده بوده است که درشرایط کنونی مقامات این کشور را به واکنش وا داشته است. سرلشکر محمد ابراهیم وزیر کشور مصر روز سه شنبه 22 بهمن 1392در خصوص انتقال تروریسم که پلیس مصر با آن در نبرد است به اروپا و آمریکا هشدار داد و گفت :" اگر مصر در این نبرد مورد حمایت اتحادیه اروپا قرار نگیرد ، عناصر تکفیری به اروپا و آمریکا انتقال خواهند یافت،"و شاید به دلیل همین اهمیت بوده است که درجلسه ای خصوصی، شاهزاده های سعودی گفته بودند مصر همچون زمان مبارک در دستان ما باقی خواهد ماند.

ب: وابستگی مالی به کشورهای حوزه خلیج فارس
مشکل دیگری که دولت آینده مصر برای رهایی از وابستگی به عربستان با آن مواجه خواهد بود کمکهای مالی عربستان و حاشیه نشین های خلیج فارس با اشاره عربستان سعودی است. دولت مصر بخش عمده ای از مشکلات مالی خود را با کمک های بلاعوض، وامهای عربی و سرمایه گذاریهای آنها حل و فصل می کندبر اساس گزارش های واصله در جریان بحران موجود مصر سعودی ها حدود 5 میلیارد دلار و بیشتر از همین مقدار شیخ نشین ها کمک مالی در اختیار مصرگذاشته اند. در سفری که آخر هفته گذشته توسط السیسی به روسیه انجام گرفت ایشان قراردادی نظامی به مبلغ دومیلیارد دلاربا مقامات روس امضاء نمود که مسئوولیت پرداخت آن را سعودی و امارات به عهده گرفته بودند.

ج: مهاجرین مصری ساکن درعربستان
در زمان مبارک سطح بیکاری در مصرتا حدود 30درصد افزایش می یافت. لذا مصریها برای رفع معیشت و مشکلات اقتصادی خود به کشورهای منطقه خصوصا کشورهای ثروتمند عربی مهاجرت می کنند که ازاین مهاجرین حدود 800000هزار نفر به عربستان سعودی در زمینه های مختلف به کار اشتغال دارند. این مهاجرین علاوه بر اینکه معاش خود را از طریق کارهای سطح پایین درسعودی سپری می کنند برای کشور مصر سودآوری بالایی دارند لذا هر دولتی در مصر بخواهد مقابل سعودی ها بایستد و مصر را به عنوان کشوری محور در خاورمیانه عربی مطرح سازد سعودی ها درمقابل، با اخراج این مهاجرین،دولت وقت مصر را تحت تاثیر قرارخواهند داد.

2-  رژیم صهیونیستی:
اسراییل همچون رژیم آل سعود خواهان مصری ضعیف و وابسته به خارج در منطقه و جهان است. از نظر اسراییل مصر نباید بتواند در برابر این رژیم مقاومت نماید. درهمین راستا مقامات این رژیم به خوبی یاد گرفته اند که چگونه مانع از اتحاد و قدرت گیری اعراب بر ضداسراییل شوند، از همین رو صهیونیستها طی چند دهه تلاش از قرن گذشته تا امروز توانسته اند کشور اسلامی سودان را تجزیه و عراق را در آستانه آن قرار دهند،لذا بذرهایی را که آنها از دهه 1960 دراین دو کشور کشت کرده بودند با آغاز قرن 21توانستند محصول دلخواه آن را در اختیار گرفته و در این رابطه اسراییل حداقل ازخطر احتمالی دو کشور بزرگ اسلامی رهایی یابد،اما درسوریه اگرچه سعودیها سیطره و رهبری بر آن را دنبال کرده اند،اسراییلیها تقسیم و فروپاشی توان ارتش این کشور را در دستور کار قرارداده بودند که درنهایت باتخریب زیر ساخت ها و زمین سوخته در سوریه تا حدودی این خواست نیز عملی گردید.

امروز تنها کشور عربی و ارتشی که تا کنون دچار فرو پاشی یا اضمحلال نشده است کشور مصر است که رژیم آل سعود و اسراییل هدفی نزدیک به یکدیگر را درآن دنبال می کنند، لذا آقای السیسی درآینده همچنان بااین چالش تهدیدکننده باید دست و پنجه نرم کند بخصوص اینکه اسراییلی ها چندان مشتاق برکناری مرسی هم نبودند زیرا آن دو حداقل یک هدف مشترک را درسوریه دنبال می کردند و آن سرنگونی حکومت اسد در این کشور بود و اینکه مرسی در جریان حکومت یک ساله به همه آنچه که اسراییلی ها از وی خواسته بودند عمل کرده بود. لذا السیسی در بین خواست مردم مصر و مسلمانان منطقه درحمایت از مقاومت فلسطین ازیک سو و خواست آمریکا و رژیم اسراییل از سوی دیگر یکی را باید انتخاب نماید.

3- مقاومت فلسطین
از اوایل شکل گیری انقلاب مصر تا امروزتخریب تونل های ارتباطی مصر و غزه به بیشتر از 95درصدرسیده است. رژیم مبارک تا این اندازه حاضر به همکاری بارژیم اسراییل نشده بود. اکنون فشاری که برمقاومت مردم فلسطین وارد می شود، می تواند رئیس جمهور آینده مصر را درب رابر افکار عمومی مسلمانان منطقه قرار دهد واز طرفی هر دولتی که درمصر حاکم گردد ناچارباید حداقل هایی را به نفع مردم فلسطین درنظر بگیرد.

4- شناسایی رسمی دولت مصر
از دیگر چالش های آینده دولت مصر اعتراف به تغییراتی است که برخی از دولت ها از آن تحت عنوان کودتا یاد می کنند. غربی ها هنوز اقدامات ارتش را در برکناری مرسی به رسمیت نشناخته اند. در هفته گذشته وزرای خارجه اروپا در پایان نشست بروکسل بیانیه ای صادر کردند که تاکید بر دمکراسی واقعی در این کشور داشت. مصری ها بیانیه اتحادیه اروپا را دخالت در امور داخلی خود ارزیابی کردند. وزارت خارجه مصر همچنین از اتحادیه اروپا خواست تا به خواسته‌های ملت مصر تمایلات و مسیری که انتخاب کرده است، احترام بگذارد. اتحادیه اروپا در بروکسل خواستار اجرای طرح‌های مربوط به نقشه راه در مصر به خصوص آمادگی برای برگزاری انتخابات آینده و اعطای فرصت بیشتر به جوانان برای مشارکت در روند سیاسی و تاسیس کمیته عالی آشتی ملی، شدند..
اتحادیه آفریقا نیز موضعی مشابه را دنبال کرده است به علاوه اینکه عضویت مصر دراتحادیه و درچنین شرایطی لغو شده است. ترکیه ،قطر، عراق، و...هنوز تحولات اخیر مصر را تایید نکرده اند.

5 –سد النهضه
سد النهضه در اتیوپی به عنوان یک چالش پیش روی دولت آینده مصر خواهد بود همچنان که برای دولت مخلوع مرسی به عنوان یک چالش باقی مانده بود. درهمین رابطه اتیوپی تاکنون توجهی به نگرانی های مصر نکرده است و اقدامات ساخت سد را داخلی و حق مردم اتیوپی ارزیابی کرده است.
درنتیجه با توجه به آنچه که گفته شد،باید قبول کنیم که رئیس جمهور آینده مصر احتمالا با مشکلات پیچیده ای مواجه خواهد گردید و شاید انقلابی دیگر برای مصر در راه باشد زیرا بازیگران عرب و غیر عرب مداخله گر در مصرخواهان عزت و منزلت مصر نیستند و مصری ها تا زمانی چشم به کمک های خارجی برای حل مشکلات داخلی داشته باشند از مسیر وابستگی به عوامل خارجی راهی نخواهند یافت. مصر در شرایط کنونی اگرچه از کشورهایی همچون سعودی ها و شیوخ خلیج فارس کمک دریافت می کنند و سعی در رعایت خواست آنها دارند اما همواره با این چالش مواجه خواهند بود که دولتهای ثروتمند عربی با بکارگیری اهرم های فشار اجازه رهبری جهان عرب را به مصری ها نخواهند داد ورژیم اسراییل نیز همواره به دنبال مصری ضعیف تلاش خواهد کرد که مصر درمسیر اقتدار وحمایت از مقاومت اسلامی قرار نگیرد.