آمریکا در تلاش برای تسویه اردوغان و حزب عدالت و توسعه است

اسلام تایمز: صدقی زیلان، رهبر بنیانگذار "جنبش آزادی ترکیه" ، ضمن تشریح تحولات دوران اخیر در خاورمیانه و به خصوص ترکیه و مصر و نیز جایگاه مهم ایران در منطقه اظهار داشت که کودتای نظامی در مصر با حمایت آمریکا و اتحادیه اروپا و عربستان سعودی صورت گرفت و این اقدام باعث تحولاتی بزرگ در خاورمیانه شد.

متن این گفت‌وگو به شرح ذیل است:

 قبل از هر چیز آیا ممکن است بگویید چه فرقی بین تظاهرات معروف به "جمهوریت" در سال 2007 در ترکیه با تظاهرات و وقایع پارک گزی میدان تقسیم استانبول وجود دارد؟

زیلان: تظاهرات موسوم به جمهوریت از سوی جبهه کمالیست های ترکیه ترتیب داده می شد. این اقدام کاملا با برنامه و آشکار بود. برخی عناصر در نیروهای مسلح ترکیه هم آشکارا از این تظاهرات حمایت می کردند. اما در مورد تظاهرات پارک گزی باید گفت این تظاهرات در ابتدا بسیار صلح جویانه بود، ولی در طول زمان دامنه آن گسترش یافت و بیش از آنکه از کمالیسم دفاع کند، بر ضرورت آزادی ها تاکید داشت. این تظاهرات از سوی رسانه های خارجی هم حمایت شد. اگر به این وقایع واقع بینانه نگاه کنیم متوجه می شویم که موضع گیری نخست وزیر اردوغان و دولت وی بسیار آزاردهنده و تحریک آمیز بود. اما در مقابل تظاهرات جمهوریت حزب حاکم عدالت و توسعه از شعار دمکراسی و رابطه با اتحادیه اروپا بهره می جست. در تظاهرات پارک گزی دیگر شعار درخواست مداخله از ارتش شنیده نمی شد که این امر تحولی مهم در مقایسه با گذشته بود.

 چه تشابهی بین میدان تقسیم یا همان پارک گزی با میدان تحریر قاهره می بینید؟

زیلان: تشابه زیادی نمی بینیم. تنها تشابه موجود بین اردوغان و مرسی است. هر دو بیش از حد تحکم آمیز رفتار کرده و اختیارات زیادی در اختیار داشتند. اگر اردوغان با گفتمانی درست و عمکردهای صحیح وارد عمل می شد، می توانست مخالفت ها را تحدید کند و خود نیز با کسب قدرت از این روند بیرون بیاید، اما اینکار را نکرد و به جای آن خطا پشت سر خطا مرتکب شد. این امر مورد خوشایند رژیم های سنتی در جوامع اسلامی نیست. کما اینکه عربستان از دمکراسی و آمریکا و اتحادیه اروپا از خاتمه سیستم استعماری شان می ترسند. از دیدگاه آنان دولتی که غربگرا و بی هویت بوده و از طریق انتخابات روی کار آمده خوب و دولتی که با ریشه های اسلامی است، بد محسوب می شود.

 تشبیه کودتای نظامی در مصر از سوی اسلام گرایان ترکیه به کودتای پست مدرن 28 فوریه 1997 و تشبیه اردوغان به مرسی و اخوانی ها به دیدگاه ملی در ترکیه را چگونه ارزیابی می کنید؟

زیلان: تشابه صددرصد وجود ندارد. پشت سر مرسی حمایت یک جماعت مطرح است. اردوغان هم مورد حمایت جماعت های متعدد است، ولی نمایند هیچ یک از آنان نیست. دیدگاه ملی و اخوان المسلمین چیزهای مشابه نیستند. در ترکیه دیدگاه ملی بازتاب برخی احزاب اسلام گراست، ولی در مصر ابتدا اخوان المسلمین شکل گرفته و بعد حزب سیاسی تاسیس شده است. دیدگاه ملی از نظر امکانات و رهبران مردمی ضعیف است، ولی در اخوان المسلمین قضیه برعکس است. پایگاه مردمی اخوان المسلمین قوی است، ولی دیدگاه ملی با نجم الدین اربکان رشد کرد و با مرگ وی ضعیف شد و در حال حاضر هم جماعتی اثرگذار محسوب نمی شود.

 آیا کودتای نظامی در مصر می تواند باعث برهم خوردن برخی موازنه ها در خاورمیانه شود؟ آیا همکاری بین کشورهای اسلام توسعه می یابد و یا اینکه آیا اصولا باید توسعه بیابد؟ و بعد از همه اینها به نظر شما ایران با رئیس جمهور جدیدش چه موضعی باید اتخاذ کند؟

زیلان: مصر بعد از ایران و ترکیه، اثرگذارترین کشور اسلامی در منطقه است. این سه کشور در عین حال نماینده سه گرایش متفاوت هستند. مصر با حرکت اخیر از این معادله کنار گذاشته شد و میدان برای ایران و ترکیه ماند. حماس از کودتای اخیر در مصر ضرر فراوانی خواهد دید و سعی خواهد کرد روابط خود را با ایران که به دلیل بحران سوریه بهم خورده بود بار دیگر اصلاح کند. در این روند دولت بشار اسد نفس راحتی خواهد کشید، یعنی به طور خلاصه از روندی که تاثیری عمیق بر خاورمیانه گذاشته صحبت می کنیم. اگر این امر اتفاق بیافتد، حزب حاکم عدالت و توسعه بیش از پیش در راستای اهداف آمریکا حرکت خواهد کرد و اگر این امر اتفاق نیافتد آمریکا در پی تسویه اردوغان و حزب وی خواهد افتاد. فکر می کنم در این روند فتح اله گولن رهبر جماعت نورچی های ترکیه نقش مهمی ایفا کند.