آيا تركيه به مسعود بارزاني خيانت كرده است؟

به گزارش روزنامه الحيات، چاپ لبنان، داعش بعد از آن كه شهرهاي موصل و تكريت و رمادي را به كنترل خود در آورد مقادير معتنابهي سلاح‌هاي مدرن و پيشرفته از انبارهاي ارتش عراق در آن شهرها به دست آورد كه باعث شد به شكل حيرت آوري قدرتمند شود در حالي كه سلاح‌هايي كه پيش از اين در اختيار نيروهاي پيشمرگ بود، قديمي بودند و بخش عمده‌اي از آنها متعلق به دوران اتحاد جماهير شوروي سابق مي‌شدند.يكي از افسران سابق نيروهاي پيشمرگ كه نخواست نامش فاش شود، در اين باره مي‌گويد: "سلاح‌هايي كه ما در اختيار داشتيم مفيد نبودند، براي همين رويارويي با داعش به اين معنا بود كه سربازان كرد را به دليل بي‌كفايتي و نبود حتي يك گلوله مدرن فقط به طرف مرگ بفرستيم."

اخيرا ده‌ها سرباز كرد به برلين پايتخت آلمان عازم شدند تا آموزش‌هاي ويژه براي استفاده از سلاح‌هاي پيشرفته را ببينند. بر اساس برنامه قرار است اين سربازها به پايگاه‌هاي خود در كردستان بازگردند تا هم رزمان خود در نيروهاي پيشمرگ را آموزش دهند. تا كنون آلمان به تنهايي 300 تن سلاح به اقليم كردستان فرستاده است و انتظار مي‌رود كه اين رقم تا پايان اكتبر به 700 تن برسد.

روابط اقليم كردستان با آلمان بسيار خوب است، دو طرف مصالح بازرگاني مهمي با يكديگر دارند و هزاران كرد شهروندان آلماني محسوب مي‌شوند و در برلين و ديگر شهرهاي اين كشور زندگي مي‌كنند.اما آلمان يكي از 8 كشوري است كه در كنار ايالات متحده كار مسلح كردن نيروهاي پيشمرگه را بر عهده دارد. كشورهاي آلباني، كانادا، كرواسي، دانمارك، ايتاليا، فرانسه و بريتانيا نيز به اقليم كردستان سلاح مي‌فرستند. با افزايش قدرت گروه‌هاي تندرو در عراق و سوريه كار مسلح كردن كردها نيز بيش از پيش مد نظر كشورهاي غربي قرار گرفته است. البته غربي‌ها خود از عواقب خطرناك احتمالي اين كار به خوبي آگاهند. آنگلا مركل، صدر اعظم آلمان ماه گذشته در برابر نمايندگان مجلس اين كشور گفت: "مسلح كردن پيشمرگ در طولاني مدت اقدامي خطرناك اما ضروري است."

كردها احساس مي‌كنند كه توانسته‌اند دستاوردهاي نظامي بالايي به دست آورند اما اين دستاوردها به حساب آشفتگي‌هاي امنيتي منطقه به دست آمده، آنها براي نخستين بار است كه از سال 1991(1370ش) تا كنون توانسته‌اند به اين مقدار سلاح دست مي‌يابند. آنها در طول دو دهه گذشته هيچ گونه سلاح پيشرفته و مدرني به دست نياورده بودند. در طول 10 سال گذشته دولت كردستان تلاش بسياري كرد تا سلاح‌هاي پيشرفته مورد نياز خود را از كارخانه‌هاي مختلف اسلحه سازي دنيا خريداري كند اما چون نياز به موافقت بغداد داشت و نوري مالكي، نخست‌وزير سابق عراق مخالف اين كار بود هميشه در رسيدن به اين هدف ناكام مي‌ماند. در حال حاضر معادله جنگ با داعش همه چيز را تغيير داده است. معادله‌اي كه دامنه جنگ را تا مناطق ربيعه و بخشي از زمار و كوير و حتي سد موصل گسترش داده است.

از سوي ديگر وضعيت فعلي منطقه كردستان موازنه‌اي متزلزل را نيز در داخل خود كردستان به وجود آورده است: موازنه‌اي كه يك طرف آن حزب اتحاد ميهني كردستان به رهبري جلال طالباني ايستاده است و طرف ديگر آن حزب دموكراتيك كردستان به رهبري مسعود بارزاني، رهبر اقليم. در برابر هر دوي آنها نيز قدرت سياسي سوم يعني حزب تغيير به رهبري نوشيروان مصطفي قرار دارد.

سياستمداران كرد مي‌گويند كه مسلح كردن كردها در حال حاضر به طور انحصاري در دست حزب بارزاني است، آنها بر جنگ افزارهاي نظامي تسلط كامل داشته و كار توزيع سهميه سلاح‌ها را بر عهده دارند. در اين ميان بيشترين شكايت را در سليمانيه حزب اتحاد ميهني كردستان دارد كه مي‌گويد از برنامه مسلح شدن مستثنا شده است. سلاح‌هايي كه به دست نيروهاي پيشمرگ حزب اتحاد ميهني كردستان مي‌رسد آن قدر كم است كه عادل مراد، رئيس شوراي مركزي اتحاد ميهني مي‌گويد: "سليمانيه حتي يك گلوله هم از غرب دريافت نكرده است."

اين در حالي است كه روزنامه الحيات مي‌نويسد كه از منابع آگاه مطلع شده است كه در فرودگاه سليمانيه تا كنون چندين فروند هواپيماي باري حمل سلاح فرود آمده كه محموله آن را وزارت پيشمرگ كرد دريافت كرده است. كردها مي‌گويند علي‌رغم آن سلاحي كه به دست كردها در سليمانيه مي‌رسد بسيار كمتر از سلاحي است كه نيروهاي پيشمرگ در اربيل به دست مي‌آورند. اين مساله به خوبي نشان مي‌دهد كه موازنه‌هاي حزبي تا چه اندازه بر دسترسي بر سلاح‌هاي غربي تاثير دارد.

نجات سورجي، رهبر حزب محافظه كاران كردستان در اين باره مي‌گويد: "ما بايد اين نكته را بدانيم كه كسي بر كردستان حكومت مي‌كند كه پول و سلاح داشته باشد، از اين جا است كه اهميت مساله مسلح شدن را در مي‌يابيم."

حقيقت ماجرا در اين است كه نيروهاي اتحاد ميهني كردستان كه در شهرهاي سليمانيه و كركوك متمركز هستند، روابط سياسي چنداني با ايران و حزب اتحاد ميهني كردستان ندارند و اين مساله سبب شده است تا نتوانند به بسياري از سلاح‌هاي مورد نياز خود دست يابند.اين در حالي است كه كارشناسان معتقدند محال است امريكايي‌ها هديه‌اي به اين باارزشي - يعني سلاح‌هاي پيشرفته - به اين سادگي در اختيار كردها قرار دهند. مناطقي كه پيمان بين‌المللي مبارزه با داعش نيز تا كنون هدف قرار داده است تنها محدود به مناطق تحت نفوذ حزب مسعود بارزاني مي‌شده و به هيچ وجه مناطق جلولاء و السعديه و جنوب سليمانيه كه در حال مبارزه با داعش هستند را شامل نشده است.

"عادل مراد" در اين باره مي‌گويد: "ما هيچ نيازي به حمايت كسي نداريم، ما مي‌توانيم به تنهايي به مسئوليت خود در مناطقمان عمل كنيم."اما "نجات سورجي" در پاسخ به او مي‌گويد: "چگونه مي‌شود كه نياز نداشته باشيم، اگر مي‌گوييم حمايت غربي‌ها را نمي‌خواهيم پس چرا التماس مي‌كنيم كه جنگنده‌هاي عراقي كه كمتر از نيروهاي پيمان بين‌المللي مبارزه با داعش قدرت و تاثيرگذاري دارند، وارد عمل شوند و به ما كمك كنند."

وي در ادامه مي‌افزايد: "اتحاد ملي به هيچ وجه از هم پيمانانش خجالت نمي‌كشد، كما اين كه در حال حاضر نيز عملا با حزب كارگران كردستان همكاري مي‌كند."

سورجي درباره آينده خطرات احتمالي مسلح كردن پيشمرگ‌هاي كرد نيز مي‌گويد: "مسلح كردن پيشمرگ‌ها مي‌تواند مخاطراتي براي آينده كردستان در بر داشته باشد. تفاوت بزرگي ميان مجهز كردني كه اربيل به دنبال آن است با سليمانيه وجود دارد، اين فقط من نيستيم كه اين مساله را مي‌گويم بلكه ديگر رهبران حزب اتحاد ميهني كردستان نيز همين حرف را مي‌زنند. آن چه اربيل دريافت مي‌كند، سليمانيه دريافت نمي‌كند، اين اختلال در روابط اين دو حزب كرد مي‌تواند تهديدي براي آينده منطقه باشد. اگر كردستان در حال حاضر مورد توجه بي‌سابقه غرب قرار گرفته به اين دليل است كه پيمان‌هاي نفتي گسترده‌اي با دولت آنكارا دارد."

اين در حالي است كه تحليلگران بر اين اعتقادند كه اگر داعش به سمت مناطق كردنشين حركت كند، تركيه به هيچ وجه مانع آن نخواهد شد. عملا هم شاهديم كه به رغم موافقت پارلمان تركيه مبني بر دخالت مستقيم نظامي عليه داعش در خارج از اين كشور تانك‌هاي تركيه در منطقه كردنشين كوباني تنها نظاره گر درگيري‌هاي كردها با داعش هستند در حالي كه كردها به هيچ وجه تصور نمي‌كنند كه روزي ارتش تركيه به سود آنها وارد عمل شود.

به اعتقاد بسياري از تحليلگران مسعود بارزاني، رئيس اقليم كردستان نيز به اين درك رسيده است كه ترك‌ها او را در برابر داعش تنها رها كرده‌اند اما توانايي شكست پيمان خود با ترك‌ها را ندارد.