۰
يکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۲ ساعت ۱۱:۱۴

اتحادیه اوراسیا و تشکیل امپراطوری نوین پوتین

اتحادیه اوراسیا و تشکیل امپراطوری نوین پوتین
روسیه که از وعده های انجام نشده غرب درباره‏ استقرار سپر دفاع موشکی در اروپا و لغو نشدن تحریم های چهل ساله مجلس سنای آمریکا علیه این کشور سرخورده شده است، می کوشد با تشکیل اتحادیه اوراسیا و بازسازی روابط خود با جمهوری های سابق شوروی، چین و هند، سرنوشت خود را به گونه دیگری رقم بزند.

اتحاديه اوراسيا، اتحاديه‌ای است كه بر اساس ايده روسيه در حال شكل ‌گيری است و سنگ بنای آن در قالب اتحاديه گمركی اوراسيا میان سه کشور روسیه، قزاقستان و بلاروس (روسیه سفید) اولین بار در اکتبر ۲۰۰۷ نهاده شد. پس از آن در اواسط سپتامبر ۲۰۰۹ سه كشور در خصوص ايجاد تعرفه گمركي مشترک به توافق دست يافتند و در نوامبر همان سال نیز در نشست سران سه کشور در مينسک اين توافقنامه به امضای روسای جمهوری آنها رسید.

ایجاد این اتحادیه گمرکی طبق «برنامه اقدامات در ارتباط با تشکیل اتحادیة گمرکی اوراسیا» انجام خواهد گرفت که توسط سران کشورهای عضو شامل بلاروس، قزاقستان و روسیه تأیید شده است. در نشستی که در دسامبر ۲۰۱۳ بین روسای جمهور روسیه، قزاقستان و بلاروس تشکیل شد، پوتین اعلام کرد که اتحادیه اقتصادی اوراسیا از ۲۰۱۵ کار خود را به صورت جدی شروع خواهد کرد. در صورت عضویت دیگر جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز و حتی اکراین به این اتحادیه گمرکی فعالیت آن گسترده تر خواهد شد.

به گفته پوتین، اتحادیه اوراسیا چیزی شبیه به اتحاد جماهیر شوروی جدید نیست بلکه هدف آن ایجاد سازمانی برای همکاری های نزدیک سیاسی و اقتصادی بین اعضا و تعامل با کشورهای اتحادیه اروپا است. تشکیل اتحادیه اوراسیا با محوریت روسیه اهداف و انگیزه هایی به دنبال دارد که رهبران روسیه می خواهند در چارچوب این اتحادیه نقش ابرقدرتی سابق خود را بازیابند. اتحادیه گمرکی
میان روسیه، بلاروس و قزاقستان نهاد جدیدی در جغرافیای شوروی سابق است که در راستای اهداف جامعه اقتصادی اوراسیا در حال شکل گیری است. این طرح که به فعالیت‌های اقتصادی روسیه در منطقه تحرک تازه‌ای می‌بخشد، طی سال های اخیر با جدیت از جانب این کشور پیگیری شده است.

اهداف و انگیزه های تشکیل اتحادیه در مورد اهداف اتحاديه گمركی اوراسيا كه قرار است به صورت سكويی براي ورود كشورهای عضو به ساختار وسیع‌تری از همگرايی عمل كند می توان گفت این اتحادیه به دنبال حذف تدریجی قوانین گمرکی داخلی این کشورها در داخل اتحادیه و قرار دادن تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو و هماهنگ‌سازی روندهای گمرکی آن‌هاست. همچنین ایجاد یک فضای اقتصادی مشترک با مجموع تولید ناخالص داخلی ۲ تریلیون دلار و جمعیتی ۱۸۰ میلیونی از برنامه‌های این اتحادیه است. اقدامات انجام شده برای دستیابی به همگرايی و ایجاد شرایط مناسب جهت رشد اقتصاد ملی كشورهای عضو اتحاديه اقتصادی اوراسيا و افزايش سطح همكاری متقابل بين آنها تاثیر مثبت داشته است.

اتحادیه اقتصادی اوراسیایی اقدامی است که روسیه برای مقابله با اقدامات بروکسل برای اضافه کردن کشورهای مستقل شده از اتحاد جماهیر شوروی به اتحادیه اروپا انجام می دهد. در صورت شکل گرفتن این اتحادیه تبادلات تجاری میان کشورهای عضو با سهولت بیشتری انجام خواهد شد. با توجه به اینکه برخی جمهوری های سابق شوروی عضویت در اتحادیه اروپا را درخواست کرده اند، در صورت عملی شدن می تواند تهدیدی برای منافع روسیه در مرزهای جنوبی اش باشد. به همین خاطر روسیه برای مقابله با چنین اقداماتی درصدد تشکیل اتحادیه اقتصادی با محوریت مسکو است تا بتواند دوباره جمهوری های سابق شوروی را در حوزه نفوذ خود جمع
گرداند.

روسیه با تشکیل اتحادیه اقتصادی ارواسیا سعی دارد تا یک نوع رقیب جدی در مقابل اتحادیه اروپا و آمریکا ایجاد کند. زیرا با توجه به وجود منابع عظیم نفت و گاز در کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز، روسیه با استفاده از این اتحادیه می تواند کشورهای اروپایی را با ابزار انرژی تحت فشار قرا دهد. در جهان کنونی که تسلط بر منابع انرژی یکی از راه های نفوذ و پیشبرد اهداف به شمار می رود کشورها می توانند با استفاده از این اهرم به اهداف خود دست پیدا کنند. روسیه و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز نیز با داشتن ذخایر بزرگ انرژی می توانند از قدرت خود در این زمینه استفاده کنند.

از آنجاکه حدود ۶۰ درصد انرژی اروپا را روسیه تامین می کند تشکیل اتحادیه اوراسیا به روسیه کمک خواهد کرد تا از این اهرم در مقابل اروپا اصلی ترین رقیب اقتصادی خود استفاده کند. با توجه به اینکه رقابت روسیه و غرب در سال های اخیر در موارد استقرار سپر دفاع موشکی غرب در کنار مرزهای روسیه و اوضاع داخلی اکراین افزایش یافته است این اتحادیه بهترین گزینه برای تحت تاثیر قرار دادن غرب است. با توجه به اینکه آمریکا نیز نگرانی خود را از تشکیل این اتحادیه اعلام کرده است می توان گفت که در صورت کارایی اتحادیه اوراسیا در آینده قدرت روسیه در عرصه بین الملل افزایش خواهد یافت.

روسیه با تشکیل اتحادیه اوراسیا به دنبال احیای وضعیت اقتصادی خود می باشد تا در عرصه سیاسی و بین المللی بتواند بعنوان قدرت درجه اول مطرح شود. با توجه به اینکه ولادیمیر پوتین سیاست مستقل از غرب را دنبال می کند، اگر موفق شود یک اتحادیه اختصاصی قوی در اوراسیا تشکیل دهد خواهد توانست تحولات قابل توجهی در مناسبات منطقه ای و بین المللی روسیه با غرب بوجود آورد. با توجه به اظهارات مقامات روسی می
توان گفت که این اتحادیه به عنوان عاملی برای برقراری توازن با اتحادیه اروپا و نیز متوقف ساختن تهاجم چين در آسياي مرکزي است. در جهان قرن بیست و یکم کشورها برای تاثیرگذاری در عرصه بین المللی ناچار به حرکت به سوی یارگیری های منطقه ای هستند. از آنجاکه روسیه به تنهایی نمی تواند در فرایند نظام بین المللی بازگشتی به دوران ابرقدرتی داشته باشد، بنابراین ناچار است که یارگیری کند تا بتواند حوزه نفوذ خود را گسترش دهد.

در این چارچوب است که روسیه طرح تشکیل اتحادیه اوراسیا را مطرح می کند. انگیزه‌های غیر اقتصادی روسیه برای تشکیل این اتحادیه نیز وجود دارد. به عنوان مثال، با توجه به خروج نیروهای نظامی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از افغانستان در سال ۲۰۱۴، این احتمال وجود دارد که طالبان دوباره قدرت را در این کشور به دست گیرد. به همین خاطر پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان آنها قطعاً به آسیای مرکزی و روسیه توجه خواهند کرد که خطرات امنیتی برای جمهوریهای اتحاد شوروی سابق به دنبال دارد.

همچنین افزایش نفوذ گروه‌های افراطی در آسیای مرکزی، تشکیل خلافت به جای دولت‌های سکولار با توجه به ساختار مهاجران می‌تواند به یک فاجعه‌ای برای روسیه تبدیل شود، بنابراین روسیه باید از آن جلوگیری کند. در همین چارچوب ورود کشورهای شوروی سابق به این اتحادیه به بهبود شرایط کمک می‌کند. روسیه در حال حاضر با هرج و مرج ناشی از یک فاجعه اجتماعی در تعدادی از کشورهای سابق شوروی روبه رو شده است. تنها راه برای جلوگیری از فشار این هرج و مرج، کمک به توسعه این کشورها است زیرا این کشور‌ها نه تنها برای غرب و نه برای چین از این نقطه نظر جالب نیستند، پس کمک به توسعه این کشورها را باید روسیه به عهده بگیرد و قرار
گرفتن مجدد کشورهای شوروی سابق در این اتحادیه تنها گزینه ممکن است.

همچنین برای دیگر اعضای این پروژه، این اقدام، دسترسی به بازار روسیه را تضمین می‌کند که البته دسترسی به بازار روسیه در حال حاضر وجود دارد اما تنها با تکیه بر حسن نیت مقامات روسیه و از اینرو در هر زمان ممکن است متوقف شود. به همین دلیل ایجاد اتحادیه اوراسیا برای بقای روسیه در شرایط تشدید بحران مالی، اقتصادی و سیاسی جهانی ضروری است. در کل می توان گفت ادغام یا یکپارچگی برای بقا و توسعه پایدار تمام فضای پس از شوروی و حتی تمام اوراسیا بسیار مهم است و از لحاظ تاریخی، جغرافیای سیاسی و اقتصادی، مفهومی و ایدئولوژیک، نقش کلیدی در ادغام این فضا دارد. روسیه به دلایل صرفا اقتصادی بدون اوکراین، قزاقستان و بلاروس نه تنها نمی‌تواند نقشی در روند توسعه منطقه داشته باشد بلکه بطور معمول نیز نخواهد توانست در کشور خود سیاست واحد اقتصادی را در پیش گیرد.

ادغام اوراسیایی برای روسیه، نخست بازسازی و وحدت بخشیدن به ساختار اقتصادی است و علاقه‌مندی اصلی روسیه، گسترش بخش‌های تولیدی مواد خام، بهبود تولیدات، افزایش استاندارد سطح زندگی در کشورهای ادغام شده و گسترش تقاضا است. شاید بتوان گفت که اتحادیه اقتصادی اوراسیا امروزه در حال تبدیل شدن به چارچوبی جهت ایجاد همگرایی بین کشورهای بجا مانده از اتحاد جماهیر شوروی می ‌باشد. اقدامات انجام شده طی ۷ سال گذشته برای دستیابی به همگرایی و ایجاد شرایط مناسب جهت رشد اقتصاد ملی کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا و افزایش سطح همکاری متقابل بین آنها بتدریج تاثیر مثبت خود را آشکار می کند و روسیه به عنوان قدرت برتر در این اتحادیه باید نقش موثری را در همگرایی بیشتر کشورها ایفا کند.
مرجع : سیاست ما
کد مطلب : ۳۴۵۱۹۷
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما

منتخب
پیشنهاد ما