۰
پنجشنبه ۱۲ آذر ۱۳۸۸ ساعت ۰۷:۵۷
ترجمه: علي معرفي
دخالت گسترده نظامي
فراخواني نيروهاي بازنشسته نظامي عربستان براي شركت در جنگ با شيعيان صعده از ديدگاه صاحبنظران سياسي و كارشناسان نظامي به معني شكست سردمداران رياض در تحقق اهداف اوليه تهاجم به يمن محسوب مي شود. چرا كه اين موضوع نشان دهنده وارد شدن خسارت هاي فراوان نظامي به نيروها و ادوات جنگي عربستان است كه آل سعود سعي در پنهان كردن آن دارند.
فراخواني نيروهاي احتياط، آن هم فقط با گذشت يك هفته از آغاز جنگ بر ضد شيعيان صعده كه نه از امكانات نظامي گسترده برخوردارند و نه مكان مشخصي براي جنگيدن دارند، خفت و شكست آل سعود را مي رساند.
تحليل گران نظامي با توجه به بافت جغرافيايي منطقه كه كوهستاني است، از همان ابتلاي حمله عربستان، شكست تهاجم ارتش كلاسيك آل سعود را پيش بيني كرده بودند، چرا كه اين ارتش جنگ نديده در مقابل كساني قرار گرفته بود كه تجربه جنگ هاي طولاني به صورت چريكي را دارند و تا سرحد جان از آب و خاك و ناموس خود دفاع مي كنند.به هر جهت سردمداران آل سعود اين موضوع را مي دانند كه در طولاني مدت با اين ارتش بي تجربه خود كه حتي در يك جنگ كوچك نيز شركت نكرده است، در مقابل با الحوثي ها كه با استفاده از شيوه جنگيدن رزمندگان حزب الله در مقابل اسرائيل به مقابله با ارتش عربستان برخاسته اند، به پيروزي كه نخواهند رسيد، هيچ، بلكه ممكن است ارتش آنها نيز مضمحل شود.
علاوه بر اين، آل سعود تجربه آمريكا در افغانستان و اسرائيل در لبنان را در پيش روي خود دارد كه چگونه ارتش هاي مجهز و تا دندان مسلح نتوانستند مقابل مشتي افراد از جان گذشته به پيروزي برسند. ادامه جنگ در يمن در درازمدت عربستان را با چالش هاي زيادي در داخل كشور و در جهان روبه رو خواهد كرد، چرا كه هزينه گزاف جنگ، آوارگان به انتقاد شخصيت ها و سازمان هاي تأثيرگذار داخلي و وجدان هاي آگاه بشري، چيزي نخواهد بود كه آل سعود بتواند به آساني از كنار آن رد شود.
به عقيده تحليل گران نظامي تنها چاره عربستان اين است كه با خروج از خاك يمن به قوانين جهاني احترام بگذارد و اجازه دهد كه سازمان كنفرانس اسلامي با همكاري كشورهاي مسلمان راه حل برون رفت از اين بحران را پيدا كنند.
حكومت آل سعود كه ادعاي رهبري برجهان اسلام را دارد، با حمله به يمن چه اهدافي را محقق خواهد كرد؟ آيا جز خدمت به آمريكا و اسرائيل با ايجاد ناامني و سركوب مسلمانان مظلوم هدف ديگري را به دست خواهد آورد؟
بهانه عربستان
جنبش شيعيان صعده (الحوثي) در نامه سرگشاده اي به عمروموسي دبيركل اتحاديه عرب كه از سوي خبرگزاري فارس منتشر شد، به ارائه توضيحاتي درباره درگيري هاي هفته هاي اخير يمن و دخالت عربستان در اين جنگ اشاره كرده است.
اين جنبش با اشاره به غيرمنتظره نبودن حملات عربستان عليه الحوثي ها و همچنين سوابق دخالت اين كشور از سال 2004 تاكنون در جنگ صعده خاطرنشان كرد: دخالت عربستان از جنگ چهارم به بعد آشكار شد و تا امروز كه دست به بمباران مردم بي گناه زده است، اين دخالت ها همچنان ادامه دارد. در بيانيه الحوثي ها تأكيد شده است: عربستان، حمايت هاي مالي و نظامي بسياري از يمن كرده است، به گونه اي كه در پايگاه هاي تصرف شده، سلاح هاي فراواني از عربستاني پيدا شده است، اما براي جلوگيري از دامن زدن به خواسته كساني كه به دنبال جنگ منطقه اي بودند، به محكوم كردن آن اكتفا كرديم. اين جنبش با اشاره به بهانه عربستان براي مداخله در جنگ داخلي يمن تأكيد كرد: در مرحله اول ارتش يمن را از ارتفاعات جبل الدخان اخراج كرديم و منطقه را در اختيار گارد مرزي عربستان قرار داديم، اما در تاريخ 14 ذوالقعده (اول نوامبر) ارتش يمن دوباره وارد اين منطقه استراتژيك شد و با وجود اعتراض به گارد مرزي سعودي، اقدامي از سوي عربستان صورت نگرفت.
در ادامه بيانيه الحوثي ها آمده است كه دو روز بعد، درگيري هايي بين ما و گارد مرزي عربستان صورت گرفت و نيروهاي ما كشته و زخمي شدند.
جنبش الحوثي ضمن اشاره به تلاش هاي دولت يمن براي وارد كردن مستقيم عربستان به جنگ داخلي با شيعيان صعده تصريح كرد كه دولت صنعا در واردكردن عربستان در اين جنگ موفق بوده است.
لشكركشي عربستان
دولت عربستان در سال هاي اخير به دقت تحولات داخلي يمن را دنبال مي كرد و از كوچكترين اتفاق داخلي در آن كشور غافل نبود. آل سعود از زمان شكل گيري جنبش شيعيان صعده و متحد شدن قبايل شيعه در استان هاي صعده و آل عمران با ظرافت بيشتري اين تحولات را پي گيري كرده است.
از ديدگاه آل سعود، شيعيان صعده خطر بالقوه اي براي وهابيت به شمار مي روند، به خصوص اينكه مانع بزرگي براي گسترش تفكرات آنها در خاك يمن هستند.
علاوه بر اين، خاك يمن، مأمن مطمئني براي مخالفان سياست وهابيگري رژيم آل سعود به شمار مي رود كه عربستان نيز از اين گزينه با تمسك به بهانه القاعده به يمن حمله كرده است. به اين خاطر از جنگ چهارم الحوثي ها كه در سال 2004 با كشته شدن حسين بدرالدين الحوثي بنيانگذار جنبش شيعيان صعده به پايان رسيد، آل سعود متوجه نفوذ و تاثيرگذاري شيعيان در تحولات داخلي يمن و مناطق مرزي عربستان شد.
به گفته برخي از كارشناسان، اقدام نظامي عربستان از آن جهت صورت گرفت كه اين رژيم احساس كرد كه ممكن است بحران داخلي يمن به اين كشور منتقل شود، چرا كه استان هاي شيعه نشين «جازان» و «الشرقيه» در مجاورت مرز يمن قرار دارند. كارشناسان امنيتي منطقه نيز بر اين اعتقاد هستند كه پس از اينكه دولت عربستان با دخالت هاي مستقيم براي سركوب الحوثي ها از طريق دولت مركزي يمن به نتيجه اي نرسيد، خود دست به كار شد و با همه توان و قوا به خاك آن كشور لشكركشي كرد.
از نظر كارشناسان امنيتي، ناكامي دولت علي عبدالله صالح در شكست الحوثي ها در «عمليات زمين سوخته» كه در 11 اوت با كمك و همراهي عربستان صورت گرفت، كاملا مشهود بود. عربستاني ها، عمليات نظامي كلاسيك ارتش يمن عليه الحوثي ها را بي تاثير و به نفع شيعيان صعده و جدايي طلبان جنوب يمن ارزيابي كرده و به اين نتيجه رسيدند كه خود بايد مستقيما دست به كار شوند، اما براي اين كار بايد، بهانه اي داشته باشند و بهانه آنها نيز حمله افراد مسلح ناشناس به يك خودروي گشتي مرزي در منطقه «الخوبه» بود كه طي آن يك سرباز عربستاني كشته و چندين نفر مجروح شدند.
از سوي ديگر حكومت آل سعود كه در داخل مورد تنفر شيعيان است براي حفظ قدرت خود، احتياج به امنيت در مرزهاي طولاني با يمن دارد و اين مرزها از گذشته هاي دور نيز هميشه منشا نگراني و بحران براي حكام عربستان بوده است. ترور نافرجام چند ماه پيش معاون وزير كشور عربستان و رئيس سازمان امنيت آن كشور توسط يكي از ناراضيان آل سعود، گواهي بر اين مدعا است، كه عربستان همانند گذشته آن را به القاعده ربط داد و مدعي شد كه فرد مهاجم از خاك يمن وارد عربستان شده است.
همچنين به طور معمول و جداي از مسائل سياسي، روزانه ده ها نفر از افراد جوياي كار يمني به طور غيرقانوني وارد خاك عربستان شده و با به خطر انداختن جان خود، براي يافتن منبع درآمدي به اين كشور وارد مي شوند.
اين در حالي است كه دولت عربستان هميشه از ناامني در اين منطقه به عنوان گذرگاهي براي ورود موادمخدر شكايت داشتند، اما با اغماض به اين موضوع نگاه مي كردند، تا اينكه، ناتواني همسايه خود را در محافظت از مرزها مشاهده كرده و مطمئن شدند كه مستقيما دست به كار شوند.
روزنامه «گلف استيتس نيوزلتر» كه يك نشريه امنيتي آمريكايي است درباره تهاجم عربستان به خاك يمن در 13 اكتبر نوشت: حكومت رياض ماهانه 1/2 ميليون دلار علاوه بر اطلاعات امنيتي و نظامي به رژيم علي عبدالله صالح تحت عنوان طرح «زمين سوخته» كمك مي كند.
«كريس بوتشيكا» از انستيتوي صلح كارنگي در واشنگتن نيز معتقد است: يمن به عنوان منبع نگراني در وهله اول براي عربستان به شمار مي رود و امنيت و پايداري آن كشور را به طور اساسي مورد تهديد قرار مي دهد و هر چه جنگ در صعده به طول بينجامد، خطرات امنيتي براي عربستان نيز افزايش خواهد يافت. اين تحليل كه پيش از حمله عربستان به خاك يمن صورت گرفته است، گوشه كوچكي از نقطه نظرات آمريكايي ها را نشان مي دهد كه آماده دادن چراغ سبز به آل سعود براي به خاك و خون كشيدن مردم بي دفاع صعده بودند.
علاوه بر اين، آمريكا در يك دخالت آشكار، يك توافقنامه امنيتي و نظامي را با رئيس ستاد مشترك يمن به امضا رساند كه هنوز پس از گذشت چند هفته از امضاي آن، جزئياتش منتشر نشده است ولي به گفته آگاهان نظامي، تجهيز ارتش يمن به سلاح هاي پيشرفته، ارائه اطلاعات نظامي ماهواره اي و جاسوسي در مورد محل استقرار الحوثي ها از محورهاي اساسي اين توافقنامه نظامي به شمار مي رود.
آرزوي آل سعود
دولت عربستان در ابتداي حمله به الحوثي ها، با اين ادعا وارد جنگ شد كه تا نابودي نيروهاي الحوثي به عمليات نظامي خود ادامه خواهد داد. نيروهاي مسلح عربستان از سلاح و امكانات آمريكايي فراواني برخوردار است و در مقايسه با ارتش يمن برتري نظامي كاملي از اين لحاظ دارد، اما اين ارتش فاقد تجربه جنگ هاي غير كلاسيك (چريكي) است.
ارتش عربستان در واقع با كساني وارد جنگ شده است كه جنگ طولاني مدت با ارتش يمن آنها را كارآموزده كرده است و به خوبي به جنگ در كوهستان واقف هستند، اما در مقابل عربستان به عنوان بزرگترين صادركننده نفت، از نقاط ضعف فراواني برخوردار است كه مي تواند در آينده، چالش هايي براي آن داشته باشد. از طرف ديگر، گرچه عربستان بارها و بارها ، ادعاي الحوثي ها را مبني بر دخالت در جنگ داخلي يمن تكذيب كرده بود، اما، اين كشور دركنار آمريكا، هم پيمان استراتژيك علي عبدالله صالح، رئيس جمهوري به شمار مي رود و حكومت مركزي يمن به شدت به كمك هاي عربستان وابسته است، گرچه دولت يمن نتوانست شورش در شمال يمن (صعده) را حتي با عمليات «زمين سوخته» كه يك طرح بلند مدت به شمار مي رفت، درماه اوت سركوب كند، اما همچنان اين كمك ها را دريافت مي كند.
از نظر يمني ها، دخالت مستقيم نظامي عربستان در خاك يمن، مورد تائيد نيست و ممكن است اين موضوع دستاويزي براي القاعده براي ايجاد آشوب و بلوا در آينده باشد.
به اعتقاد يمني ها، از نظر آمريكا، كشور يمن به عنوان منبع نگران كننده براي مبارزه با تروريسم به شمار مي آيد و ضعف حكومت و فقر و گرسنگي در اثر جنگ مي تواند، امنيت و استقرار آن را دچار مشكل كند.
عربستان سعودي گرچه بر تامين امنيت مرزهاي خود براي جلوگيري از نفوذ افراد القاعده كه بسياري از آنها اهل سعودي و مصمم به ساقط كردن رژيم آل سعود هستند، تاكيد مي كند، اما عصيان شيعيان در طول مرز آن با يمن مي تواند براي هردو كشور عربستان و يمن دردسرساز باشد.
«جان ماركس» سردبير نشريه گلف ستيس نيوزليتر نيز در مورد حمله سنگين عربستان به جنگجويان الحوثي مي گويد: پاسخ سنگين عربستان به الحوثي ها، نشان دهنده اين موضوع بود كه كاسه صبر و تحمل آنها لبريز شده است، چرا كه الحوثي ها، علي رغم همه مشكلات توانستند در مقابل رژيم علي عبدالله صالح مقاومت كنند.
وي در پاسخ به سوال خبرگزاري فرانس پرس در مورد حملات سنگين عربستان به يمن مي گويد: واكنش عربستان در مورد الحوثي ها بسيار سنگين است و اين نگراني وجود دارد كه با ادامه آن، قدرت علي عبدالله صالح رئيس جمهور يمن روز به روز كاهش يابد.
اين تحليل گر امنيتي آمريكا، وقايع موجود در مرز عربستان و يمن را نوعي از انتقال «جنگ سرد جديد» بين عربستان و هم پيمانانش از طرفي و از طرف ديگر با ايران مي داند و مي گويد: عربستان و كشورهاي ديگر خليج فارس از اين مي ترسند كه ايران با استفاده از الحوثي ها، براي آنها مشكلات جديدي در منطقه ايجاد كند.
ايران هراسي
دولت يمن بارها، بدون اينكه حتي مدركي را ارائه دهد، ايران را به دست داشتن در جنگ داخلي آن كشور و حمايت از الحوثي ها متهم كرده است. همچنان كه در ماه گذشته از دستگيري پنج ايراني سخن به ميان آورد كه سوار بر كشتي قصد ارسال سلاح به شيعيان صعده را داشتند!
از سوي ديگر، يك ماه پيش نيز، وسايل ارتباط جمعي نزديك به آل سعود در عربستان، درمورد افزايش نفوذ ايران در منطقه درياي سرخ كه آن را خط قرمز امنيت خود مي داند، هشدار داده بودند، اما با وجود همه آنچه كه رسانه هاي خبري جمهوري اسلامي ايران از شيعيان صعده حمايت مي كنند، تاكنون نه عربستان و نه يمن مدركي دال بر كمك هاي مالي يا نظامي تهران به الحوثي ها، ارائه نكرده اند و فقط به جنگ تبليغاتي عليه ايران پرداخته اند.
«فارس السقاف» رئيس مركز مستقل «آينده سياسي» كه در صنعا پايتخت يمن مستقر است گفت: برخلاف جنبش حزب الله كه در طول جنگ داخلي لبنان در سال 1975 تا 1990 به وجود آمد، ايران هيچ نقشي در به وجود آوردن جنبش الحوثي در يمن نداشته است.
وي اضافه كرد: اما شباهت هايي ميان مبارزان شيعيان يمن و شيعيان جنوب لبنان كه در طول اشغال لبنان توسط رژيم صهيونيستي در دهه هاي گذشته به وجود آمدند، مشهود است.
اين تحليلگر سياسي يمن متذكر شد: هدف بلندمدت الحوثي ها، براندازي دولت نيست، بلكه آنها به دنبال كسب نفوذ در پايتخت، و مراكز تصميم گيري هستند، مانند كاري كه حزب الله در لبنان كرد و دو وزير كابينه وحدت ملي را به خود اختصاص داد.
اين درحالي است كه جنگجويان مناطق شمال يمن و نيروي مقاومت حزب الله هر دو پيرو مذهب شيعه هستند و معتقدند براي دفاع از مردم خود مي جنگند، اما تحليلگران ميان آنها تفاوت زيادي قائل شده اند. دولت يمن نيز كه از پنج سال پيش در حالت جنگ با مبارزان است، بارها، سعي كرده است الحوثي ها را به عنوان نماينده شيعه ايران معرفي كند، همان اتهامي كه مدت ها است از سوي رسانه هاي غربي به حزب الله لبنان هم نسبت داده مي شود.
از ديدگاه تحليلگران و سياسيون يمني، دخالت عربستان در جنگ موجب تعميق و گسترش آن شده است. دكتر فارس السقاف رئيس مركز پژوهش هاي آينده د رمصاحبه اي كه پيش از حمله عربستان به خاك يمن با الجزيره انجام داد گفته بود كه دخالت عربستان باعث خواهد شد كه جنگ گسترش يافته و عميق تر شود.
اين ديدگاه، نظر بسياري از تحليل گران و سياسيون منطقه اي بود كه معتقد بودند كه عربستان با چراغ سبز آمريكا و موافقت رئيس جمهور يمن وارد جنگ با شيعيان صعده خواهد شد. اين كارشناس يمني خوش باور براين اعتقاد بود كه ورود عربستان به جنگ يمن، موازنه را به نفع علي عبدالله صالح رئيس جمهور يمن تغيير خواهد داد اما با گذشت چند هفته از حمله گسترده سعودي ها، هنوز اين امر محقق نشده است.
فارس السقاف به الجزيره نت گفت: دخالت عربستان در جنگ بر ضد الحوثي ها، باعث خواهد شد كه جنگ به پايان برسد و همه اطراف درگير در آن به اين نتيجه برسند كه راه حل سياسي، تنها راه پايان دادن به منازعه است.
«صادق ناشر» يك تحليلگر يمني نيز در گفت وگو با الجزيره نت در مورد ابعاد دخالت عربستان در منازعات يمن گفت: دخالت عربستان در جنگ يمن، نشان دهنده ضعف ارتش يمن و قدرت شورشيان الحوثي است، چراكه آنها نشان دادند، از قدرت مقابله با دو ارتش مجهز برخوردار هستند.
وي اضافه مي كند: ورود الحوثي ها به خاك عربستان و تسلط بر «جبل الدخان» و فراري دادن ارتش يمن در چند هفته اخير، نشان دهنده قدرت روز افزون الحوثي ها در ميدان نبرد است كه بر روحيه رزمندگان آن اثر مثبت و بر دشمنان (ارتش يمن و عربستان) تأثير منفي خواهد داشت.
اين تحليل گر يمني مي افزايد: در صورت طولاني تر شدن جنگ وجهه مردمي الحوثي ها افزايش خواهد يافت، ما چرا كه از ديد مردم، حضور عربستان در خاك يمن به معني مداخله در امور داخلي آنهاست و نوعي تجاوز به شمار مي رود.
صادق ناشر در مورد اهداف الحوثي ها براي ورود عربستان به نزاع داخلي يمن متذكر شد: الحوثي ها خواستار ورود عربستان به اين بازي خطرناك و غرق شدن در آن بودند، چرا كه اين موضوع باعث حمايت هاي خارجي بيشتر از آنها خواهد شد.
اين تحليل گر يمني مي افزايد: در آينده وقتي كه منطقه مرزي يمن و عربستان به عنوان محل منازعه قرار گيرد، همچنانكه ايران به اين امر تمايل دارد، عربستاني ها و يمني ها خود را در ورطه درگيري با الحوثي ها خواهند ديد و سپس، بحث اقليتي در اين منطقه در انظار پيش خواهد آمد كه دور از انتظار نيست كه شيعيان سعودي به عنوان طرف چهارم در آن دخالت كنند.
صادق ناشر، حضور ارتش يمن را در اين نبردها دور از چشم نداشته و مي گويد: هرچه عمليات نظامي ارتش يمن در صعده به تأخير بيفتد و ارتش اين كشور نتواند از دخالت عربستان در جنگ بر ضد صعده سود ببرد، علاوه بر الحوثي ها، همسايگان آنها نيز وارد جنگ طولاني مدت با دولت مركزي خواهند شد و درنهايت طرف هاي درگير (عربستان و يمن) به اين بسنده خواهند كرد كه بر سر يك ميز مذاكره با الحوثي ها بنشينند.
«محمد الغابري» ديگر تحليلگر يمني، دخالت عربستان در جنگ بر ضد الحوثي ها را، نشان دهنده تضاد ميان شيعيان و وهابي ها مي داند و مي گويد: عربستان به آنها (الحوثي ها) به چشم دشمن نگاه مي كند و خواستار نابودي شان است.
از ديدگاه اين تحليلگر يمني ورود عربستان به جنگ با الحوثي ها، موجب شده كه رياض وارد جنگ طولاني مدت چريكي شود، چرا كه اين موضوع باعث وارد آمدن فشار بيش از حد بر عربستان خواهد شد و آل سعود را وادار خواهد كرد كه با الحوثي ها به عنوان يك نيروي واقعي در يمن وارد مذاكره شود.البته الغابري اين موضوع را بعيد نمي داند كه آمريكا با به وجود آوردن ايران هراسي در بين كشورهاي عربي، آنها را مجبور به همراهي با خود در منطقه كند.
به اعتقاد تحليلگران سياسي يمن، دولت عربستان دل خوشي از شيعيان صعده (الحوثي ها) ندارد زيرا آنها با وهابيت مخالف هستند، با وجود اين، خود عربستان نيز ضمن گسترش نفوذ خود در بين سلفي ها مي كوشد از وهابيت به عنوان يك سپر اعتقادي براي حمايت از خود سود ببرد.
دخالت گسترده نظامي
فراخواني نيروهاي بازنشسته نظامي عربستان براي شركت در جنگ با شيعيان صعده از ديدگاه صاحبنظران سياسي و كارشناسان نظامي به معني شكست سردمداران رياض در تحقق اهداف اوليه تهاجم به يمن محسوب مي شود. چرا كه اين موضوع نشان دهنده وارد شدن خسارت هاي فراوان نظامي به نيروها و ادوات جنگي عربستان است كه آل سعود سعي در پنهان كردن آن دارند.
فراخواني نيروهاي احتياط، آن هم فقط با گذشت يك هفته از آغاز جنگ بر ضد شيعيان صعده كه نه از امكانات نظامي گسترده برخوردارند و نه مكان مشخصي براي جنگيدن دارند، خفت و شكست آل سعود را مي رساند.
تحليل گران نظامي با توجه به بافت جغرافيايي منطقه كه كوهستاني است، از همان ابتلاي حمله عربستان، شكست تهاجم ارتش كلاسيك آل سعود را پيش بيني كرده بودند، چرا كه اين ارتش جنگ نديده در مقابل كساني قرار گرفته بود كه تجربه جنگ هاي طولاني به صورت چريكي را دارند و تا سرحد جان از آب و خاك و ناموس خود دفاع مي كنند.به هر جهت سردمداران آل سعود اين موضوع را مي دانند كه در طولاني مدت با اين ارتش بي تجربه خود كه حتي در يك جنگ كوچك نيز شركت نكرده است، در مقابل با الحوثي ها كه با استفاده از شيوه جنگيدن رزمندگان حزب الله در مقابل اسرائيل به مقابله با ارتش عربستان برخاسته اند، به پيروزي كه نخواهند رسيد، هيچ، بلكه ممكن است ارتش آنها نيز مضمحل شود.
علاوه بر اين، آل سعود تجربه آمريكا در افغانستان و اسرائيل در لبنان را در پيش روي خود دارد كه چگونه ارتش هاي مجهز و تا دندان مسلح نتوانستند مقابل مشتي افراد از جان گذشته به پيروزي برسند. ادامه جنگ در يمن در درازمدت عربستان را با چالش هاي زيادي در داخل كشور و در جهان روبه رو خواهد كرد، چرا كه هزينه گزاف جنگ، آوارگان به انتقاد شخصيت ها و سازمان هاي تأثيرگذار داخلي و وجدان هاي آگاه بشري، چيزي نخواهد بود كه آل سعود بتواند به آساني از كنار آن رد شود.
به عقيده تحليل گران نظامي تنها چاره عربستان اين است كه با خروج از خاك يمن به قوانين جهاني احترام بگذارد و اجازه دهد كه سازمان كنفرانس اسلامي با همكاري كشورهاي مسلمان راه حل برون رفت از اين بحران را پيدا كنند.
حكومت آل سعود كه ادعاي رهبري برجهان اسلام را دارد، با حمله به يمن چه اهدافي را محقق خواهد كرد؟ آيا جز خدمت به آمريكا و اسرائيل با ايجاد ناامني و سركوب مسلمانان مظلوم هدف ديگري را به دست خواهد آورد؟
بهانه عربستان
جنبش شيعيان صعده (الحوثي) در نامه سرگشاده اي به عمروموسي دبيركل اتحاديه عرب كه از سوي خبرگزاري فارس منتشر شد، به ارائه توضيحاتي درباره درگيري هاي هفته هاي اخير يمن و دخالت عربستان در اين جنگ اشاره كرده است.
اين جنبش با اشاره به غيرمنتظره نبودن حملات عربستان عليه الحوثي ها و همچنين سوابق دخالت اين كشور از سال 2004 تاكنون در جنگ صعده خاطرنشان كرد: دخالت عربستان از جنگ چهارم به بعد آشكار شد و تا امروز كه دست به بمباران مردم بي گناه زده است، اين دخالت ها همچنان ادامه دارد. در بيانيه الحوثي ها تأكيد شده است: عربستان، حمايت هاي مالي و نظامي بسياري از يمن كرده است، به گونه اي كه در پايگاه هاي تصرف شده، سلاح هاي فراواني از عربستاني پيدا شده است، اما براي جلوگيري از دامن زدن به خواسته كساني كه به دنبال جنگ منطقه اي بودند، به محكوم كردن آن اكتفا كرديم. اين جنبش با اشاره به بهانه عربستان براي مداخله در جنگ داخلي يمن تأكيد كرد: در مرحله اول ارتش يمن را از ارتفاعات جبل الدخان اخراج كرديم و منطقه را در اختيار گارد مرزي عربستان قرار داديم، اما در تاريخ 14 ذوالقعده (اول نوامبر) ارتش يمن دوباره وارد اين منطقه استراتژيك شد و با وجود اعتراض به گارد مرزي سعودي، اقدامي از سوي عربستان صورت نگرفت.
در ادامه بيانيه الحوثي ها آمده است كه دو روز بعد، درگيري هايي بين ما و گارد مرزي عربستان صورت گرفت و نيروهاي ما كشته و زخمي شدند.
جنبش الحوثي ضمن اشاره به تلاش هاي دولت يمن براي وارد كردن مستقيم عربستان به جنگ داخلي با شيعيان صعده تصريح كرد كه دولت صنعا در واردكردن عربستان در اين جنگ موفق بوده است.
لشكركشي عربستان
دولت عربستان در سال هاي اخير به دقت تحولات داخلي يمن را دنبال مي كرد و از كوچكترين اتفاق داخلي در آن كشور غافل نبود. آل سعود از زمان شكل گيري جنبش شيعيان صعده و متحد شدن قبايل شيعه در استان هاي صعده و آل عمران با ظرافت بيشتري اين تحولات را پي گيري كرده است.
از ديدگاه آل سعود، شيعيان صعده خطر بالقوه اي براي وهابيت به شمار مي روند، به خصوص اينكه مانع بزرگي براي گسترش تفكرات آنها در خاك يمن هستند.
علاوه بر اين، خاك يمن، مأمن مطمئني براي مخالفان سياست وهابيگري رژيم آل سعود به شمار مي رود كه عربستان نيز از اين گزينه با تمسك به بهانه القاعده به يمن حمله كرده است. به اين خاطر از جنگ چهارم الحوثي ها كه در سال 2004 با كشته شدن حسين بدرالدين الحوثي بنيانگذار جنبش شيعيان صعده به پايان رسيد، آل سعود متوجه نفوذ و تاثيرگذاري شيعيان در تحولات داخلي يمن و مناطق مرزي عربستان شد.
به گفته برخي از كارشناسان، اقدام نظامي عربستان از آن جهت صورت گرفت كه اين رژيم احساس كرد كه ممكن است بحران داخلي يمن به اين كشور منتقل شود، چرا كه استان هاي شيعه نشين «جازان» و «الشرقيه» در مجاورت مرز يمن قرار دارند. كارشناسان امنيتي منطقه نيز بر اين اعتقاد هستند كه پس از اينكه دولت عربستان با دخالت هاي مستقيم براي سركوب الحوثي ها از طريق دولت مركزي يمن به نتيجه اي نرسيد، خود دست به كار شد و با همه توان و قوا به خاك آن كشور لشكركشي كرد.
از نظر كارشناسان امنيتي، ناكامي دولت علي عبدالله صالح در شكست الحوثي ها در «عمليات زمين سوخته» كه در 11 اوت با كمك و همراهي عربستان صورت گرفت، كاملا مشهود بود. عربستاني ها، عمليات نظامي كلاسيك ارتش يمن عليه الحوثي ها را بي تاثير و به نفع شيعيان صعده و جدايي طلبان جنوب يمن ارزيابي كرده و به اين نتيجه رسيدند كه خود بايد مستقيما دست به كار شوند، اما براي اين كار بايد، بهانه اي داشته باشند و بهانه آنها نيز حمله افراد مسلح ناشناس به يك خودروي گشتي مرزي در منطقه «الخوبه» بود كه طي آن يك سرباز عربستاني كشته و چندين نفر مجروح شدند.
از سوي ديگر حكومت آل سعود كه در داخل مورد تنفر شيعيان است براي حفظ قدرت خود، احتياج به امنيت در مرزهاي طولاني با يمن دارد و اين مرزها از گذشته هاي دور نيز هميشه منشا نگراني و بحران براي حكام عربستان بوده است. ترور نافرجام چند ماه پيش معاون وزير كشور عربستان و رئيس سازمان امنيت آن كشور توسط يكي از ناراضيان آل سعود، گواهي بر اين مدعا است، كه عربستان همانند گذشته آن را به القاعده ربط داد و مدعي شد كه فرد مهاجم از خاك يمن وارد عربستان شده است.
همچنين به طور معمول و جداي از مسائل سياسي، روزانه ده ها نفر از افراد جوياي كار يمني به طور غيرقانوني وارد خاك عربستان شده و با به خطر انداختن جان خود، براي يافتن منبع درآمدي به اين كشور وارد مي شوند.
اين در حالي است كه دولت عربستان هميشه از ناامني در اين منطقه به عنوان گذرگاهي براي ورود موادمخدر شكايت داشتند، اما با اغماض به اين موضوع نگاه مي كردند، تا اينكه، ناتواني همسايه خود را در محافظت از مرزها مشاهده كرده و مطمئن شدند كه مستقيما دست به كار شوند.
روزنامه «گلف استيتس نيوزلتر» كه يك نشريه امنيتي آمريكايي است درباره تهاجم عربستان به خاك يمن در 13 اكتبر نوشت: حكومت رياض ماهانه 1/2 ميليون دلار علاوه بر اطلاعات امنيتي و نظامي به رژيم علي عبدالله صالح تحت عنوان طرح «زمين سوخته» كمك مي كند.
«كريس بوتشيكا» از انستيتوي صلح كارنگي در واشنگتن نيز معتقد است: يمن به عنوان منبع نگراني در وهله اول براي عربستان به شمار مي رود و امنيت و پايداري آن كشور را به طور اساسي مورد تهديد قرار مي دهد و هر چه جنگ در صعده به طول بينجامد، خطرات امنيتي براي عربستان نيز افزايش خواهد يافت. اين تحليل كه پيش از حمله عربستان به خاك يمن صورت گرفته است، گوشه كوچكي از نقطه نظرات آمريكايي ها را نشان مي دهد كه آماده دادن چراغ سبز به آل سعود براي به خاك و خون كشيدن مردم بي دفاع صعده بودند.
علاوه بر اين، آمريكا در يك دخالت آشكار، يك توافقنامه امنيتي و نظامي را با رئيس ستاد مشترك يمن به امضا رساند كه هنوز پس از گذشت چند هفته از امضاي آن، جزئياتش منتشر نشده است ولي به گفته آگاهان نظامي، تجهيز ارتش يمن به سلاح هاي پيشرفته، ارائه اطلاعات نظامي ماهواره اي و جاسوسي در مورد محل استقرار الحوثي ها از محورهاي اساسي اين توافقنامه نظامي به شمار مي رود.
آرزوي آل سعود
دولت عربستان در ابتداي حمله به الحوثي ها، با اين ادعا وارد جنگ شد كه تا نابودي نيروهاي الحوثي به عمليات نظامي خود ادامه خواهد داد. نيروهاي مسلح عربستان از سلاح و امكانات آمريكايي فراواني برخوردار است و در مقايسه با ارتش يمن برتري نظامي كاملي از اين لحاظ دارد، اما اين ارتش فاقد تجربه جنگ هاي غير كلاسيك (چريكي) است.
ارتش عربستان در واقع با كساني وارد جنگ شده است كه جنگ طولاني مدت با ارتش يمن آنها را كارآموزده كرده است و به خوبي به جنگ در كوهستان واقف هستند، اما در مقابل عربستان به عنوان بزرگترين صادركننده نفت، از نقاط ضعف فراواني برخوردار است كه مي تواند در آينده، چالش هايي براي آن داشته باشد. از طرف ديگر، گرچه عربستان بارها و بارها ، ادعاي الحوثي ها را مبني بر دخالت در جنگ داخلي يمن تكذيب كرده بود، اما، اين كشور دركنار آمريكا، هم پيمان استراتژيك علي عبدالله صالح، رئيس جمهوري به شمار مي رود و حكومت مركزي يمن به شدت به كمك هاي عربستان وابسته است، گرچه دولت يمن نتوانست شورش در شمال يمن (صعده) را حتي با عمليات «زمين سوخته» كه يك طرح بلند مدت به شمار مي رفت، درماه اوت سركوب كند، اما همچنان اين كمك ها را دريافت مي كند.
از نظر يمني ها، دخالت مستقيم نظامي عربستان در خاك يمن، مورد تائيد نيست و ممكن است اين موضوع دستاويزي براي القاعده براي ايجاد آشوب و بلوا در آينده باشد.
به اعتقاد يمني ها، از نظر آمريكا، كشور يمن به عنوان منبع نگران كننده براي مبارزه با تروريسم به شمار مي آيد و ضعف حكومت و فقر و گرسنگي در اثر جنگ مي تواند، امنيت و استقرار آن را دچار مشكل كند.
عربستان سعودي گرچه بر تامين امنيت مرزهاي خود براي جلوگيري از نفوذ افراد القاعده كه بسياري از آنها اهل سعودي و مصمم به ساقط كردن رژيم آل سعود هستند، تاكيد مي كند، اما عصيان شيعيان در طول مرز آن با يمن مي تواند براي هردو كشور عربستان و يمن دردسرساز باشد.
«جان ماركس» سردبير نشريه گلف ستيس نيوزليتر نيز در مورد حمله سنگين عربستان به جنگجويان الحوثي مي گويد: پاسخ سنگين عربستان به الحوثي ها، نشان دهنده اين موضوع بود كه كاسه صبر و تحمل آنها لبريز شده است، چرا كه الحوثي ها، علي رغم همه مشكلات توانستند در مقابل رژيم علي عبدالله صالح مقاومت كنند.
وي در پاسخ به سوال خبرگزاري فرانس پرس در مورد حملات سنگين عربستان به يمن مي گويد: واكنش عربستان در مورد الحوثي ها بسيار سنگين است و اين نگراني وجود دارد كه با ادامه آن، قدرت علي عبدالله صالح رئيس جمهور يمن روز به روز كاهش يابد.
اين تحليل گر امنيتي آمريكا، وقايع موجود در مرز عربستان و يمن را نوعي از انتقال «جنگ سرد جديد» بين عربستان و هم پيمانانش از طرفي و از طرف ديگر با ايران مي داند و مي گويد: عربستان و كشورهاي ديگر خليج فارس از اين مي ترسند كه ايران با استفاده از الحوثي ها، براي آنها مشكلات جديدي در منطقه ايجاد كند.
ايران هراسي
دولت يمن بارها، بدون اينكه حتي مدركي را ارائه دهد، ايران را به دست داشتن در جنگ داخلي آن كشور و حمايت از الحوثي ها متهم كرده است. همچنان كه در ماه گذشته از دستگيري پنج ايراني سخن به ميان آورد كه سوار بر كشتي قصد ارسال سلاح به شيعيان صعده را داشتند!
از سوي ديگر، يك ماه پيش نيز، وسايل ارتباط جمعي نزديك به آل سعود در عربستان، درمورد افزايش نفوذ ايران در منطقه درياي سرخ كه آن را خط قرمز امنيت خود مي داند، هشدار داده بودند، اما با وجود همه آنچه كه رسانه هاي خبري جمهوري اسلامي ايران از شيعيان صعده حمايت مي كنند، تاكنون نه عربستان و نه يمن مدركي دال بر كمك هاي مالي يا نظامي تهران به الحوثي ها، ارائه نكرده اند و فقط به جنگ تبليغاتي عليه ايران پرداخته اند.
«فارس السقاف» رئيس مركز مستقل «آينده سياسي» كه در صنعا پايتخت يمن مستقر است گفت: برخلاف جنبش حزب الله كه در طول جنگ داخلي لبنان در سال 1975 تا 1990 به وجود آمد، ايران هيچ نقشي در به وجود آوردن جنبش الحوثي در يمن نداشته است.
وي اضافه كرد: اما شباهت هايي ميان مبارزان شيعيان يمن و شيعيان جنوب لبنان كه در طول اشغال لبنان توسط رژيم صهيونيستي در دهه هاي گذشته به وجود آمدند، مشهود است.
اين تحليلگر سياسي يمن متذكر شد: هدف بلندمدت الحوثي ها، براندازي دولت نيست، بلكه آنها به دنبال كسب نفوذ در پايتخت، و مراكز تصميم گيري هستند، مانند كاري كه حزب الله در لبنان كرد و دو وزير كابينه وحدت ملي را به خود اختصاص داد.
اين درحالي است كه جنگجويان مناطق شمال يمن و نيروي مقاومت حزب الله هر دو پيرو مذهب شيعه هستند و معتقدند براي دفاع از مردم خود مي جنگند، اما تحليلگران ميان آنها تفاوت زيادي قائل شده اند. دولت يمن نيز كه از پنج سال پيش در حالت جنگ با مبارزان است، بارها، سعي كرده است الحوثي ها را به عنوان نماينده شيعه ايران معرفي كند، همان اتهامي كه مدت ها است از سوي رسانه هاي غربي به حزب الله لبنان هم نسبت داده مي شود.
از ديدگاه تحليلگران و سياسيون يمني، دخالت عربستان در جنگ موجب تعميق و گسترش آن شده است. دكتر فارس السقاف رئيس مركز پژوهش هاي آينده د رمصاحبه اي كه پيش از حمله عربستان به خاك يمن با الجزيره انجام داد گفته بود كه دخالت عربستان باعث خواهد شد كه جنگ گسترش يافته و عميق تر شود.
اين ديدگاه، نظر بسياري از تحليل گران و سياسيون منطقه اي بود كه معتقد بودند كه عربستان با چراغ سبز آمريكا و موافقت رئيس جمهور يمن وارد جنگ با شيعيان صعده خواهد شد. اين كارشناس يمني خوش باور براين اعتقاد بود كه ورود عربستان به جنگ يمن، موازنه را به نفع علي عبدالله صالح رئيس جمهور يمن تغيير خواهد داد اما با گذشت چند هفته از حمله گسترده سعودي ها، هنوز اين امر محقق نشده است.
فارس السقاف به الجزيره نت گفت: دخالت عربستان در جنگ بر ضد الحوثي ها، باعث خواهد شد كه جنگ به پايان برسد و همه اطراف درگير در آن به اين نتيجه برسند كه راه حل سياسي، تنها راه پايان دادن به منازعه است.
«صادق ناشر» يك تحليلگر يمني نيز در گفت وگو با الجزيره نت در مورد ابعاد دخالت عربستان در منازعات يمن گفت: دخالت عربستان در جنگ يمن، نشان دهنده ضعف ارتش يمن و قدرت شورشيان الحوثي است، چراكه آنها نشان دادند، از قدرت مقابله با دو ارتش مجهز برخوردار هستند.
وي اضافه مي كند: ورود الحوثي ها به خاك عربستان و تسلط بر «جبل الدخان» و فراري دادن ارتش يمن در چند هفته اخير، نشان دهنده قدرت روز افزون الحوثي ها در ميدان نبرد است كه بر روحيه رزمندگان آن اثر مثبت و بر دشمنان (ارتش يمن و عربستان) تأثير منفي خواهد داشت.
اين تحليل گر يمني مي افزايد: در صورت طولاني تر شدن جنگ وجهه مردمي الحوثي ها افزايش خواهد يافت، ما چرا كه از ديد مردم، حضور عربستان در خاك يمن به معني مداخله در امور داخلي آنهاست و نوعي تجاوز به شمار مي رود.
صادق ناشر در مورد اهداف الحوثي ها براي ورود عربستان به نزاع داخلي يمن متذكر شد: الحوثي ها خواستار ورود عربستان به اين بازي خطرناك و غرق شدن در آن بودند، چرا كه اين موضوع باعث حمايت هاي خارجي بيشتر از آنها خواهد شد.
اين تحليل گر يمني مي افزايد: در آينده وقتي كه منطقه مرزي يمن و عربستان به عنوان محل منازعه قرار گيرد، همچنانكه ايران به اين امر تمايل دارد، عربستاني ها و يمني ها خود را در ورطه درگيري با الحوثي ها خواهند ديد و سپس، بحث اقليتي در اين منطقه در انظار پيش خواهد آمد كه دور از انتظار نيست كه شيعيان سعودي به عنوان طرف چهارم در آن دخالت كنند.
صادق ناشر، حضور ارتش يمن را در اين نبردها دور از چشم نداشته و مي گويد: هرچه عمليات نظامي ارتش يمن در صعده به تأخير بيفتد و ارتش اين كشور نتواند از دخالت عربستان در جنگ بر ضد صعده سود ببرد، علاوه بر الحوثي ها، همسايگان آنها نيز وارد جنگ طولاني مدت با دولت مركزي خواهند شد و درنهايت طرف هاي درگير (عربستان و يمن) به اين بسنده خواهند كرد كه بر سر يك ميز مذاكره با الحوثي ها بنشينند.
«محمد الغابري» ديگر تحليلگر يمني، دخالت عربستان در جنگ بر ضد الحوثي ها را، نشان دهنده تضاد ميان شيعيان و وهابي ها مي داند و مي گويد: عربستان به آنها (الحوثي ها) به چشم دشمن نگاه مي كند و خواستار نابودي شان است.
از ديدگاه اين تحليلگر يمني ورود عربستان به جنگ با الحوثي ها، موجب شده كه رياض وارد جنگ طولاني مدت چريكي شود، چرا كه اين موضوع باعث وارد آمدن فشار بيش از حد بر عربستان خواهد شد و آل سعود را وادار خواهد كرد كه با الحوثي ها به عنوان يك نيروي واقعي در يمن وارد مذاكره شود.البته الغابري اين موضوع را بعيد نمي داند كه آمريكا با به وجود آوردن ايران هراسي در بين كشورهاي عربي، آنها را مجبور به همراهي با خود در منطقه كند.
به اعتقاد تحليلگران سياسي يمن، دولت عربستان دل خوشي از شيعيان صعده (الحوثي ها) ندارد زيرا آنها با وهابيت مخالف هستند، با وجود اين، خود عربستان نيز ضمن گسترش نفوذ خود در بين سلفي ها مي كوشد از وهابيت به عنوان يك سپر اعتقادي براي حمايت از خود سود ببرد.
کد مطلب : ۱۶۲۳۵
منتخب
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
۲۱ فروردين ۱۴۰۳
۲۱ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
