۰
يکشنبه ۳ فروردين ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۰۰

موضع آمریکا در مقابل معاهده کیوتو

موضع آمریکا در مقابل معاهده کیوتو
مقدمه
اگر بخواهيم تاريخي براي اولين قواعد و مقررات مربوط به محيط زيست در سطح بين المللي پيدا كنيم، بايد بگوييم، اگر چه اولين كنوانسيون هاي مربوط به حفاظت از محيط زيست به اوايل قرن بيستم برمي گردد، اما ريشه هاي واقعي حقوق بين الملل محيط زيست را بايد در اواخر ١٩٦٠ و ۱۹۶۸ به صورت مشخص جست و جو کرد که با دخالت سازمان های بین المللی فصل جدیدی در رابطه با حفاظت از محیط زیست آغاز گردید.

تحقيقات علمي نشان داده است كه اجزاي مختلف محيط زيست درياها، رودخانه ها، هوا، خاك، حيوانات ، گياهان و ... همه به يكديگر وابسته و مرتبط هستند. و به لحاظ همين وحدت و يكپارچگي، هرنوع آلودگي مي تواند موازنه و تعادل ميان عناصر مزبور را برهم زند . از اين رو به منظور حفظ و حراست از طبيعت و محيط زيست، به تدريج انديشۀ وضع قواعد و مقررات جهاني شكل گرفت و از رهگذر كنفرانس ها و سازمان هاي بين المللي تكامل يافت . در اين قواعد و مقررات، جلوگيري از آلودگي محيط زيست مورد تأكيد قرار گرفت و معيارهاي جهاني مشتركي ، جهت به نظم در آوردن فعاليتهاي مرتبط با محيط زيست انجام شد . اما اقدامات در مورد محيط زيست، در همين جا متوقف نشد، بلكه با مطرح شدن مسائل مربوط به حقوق بشر كه با انتشار اعلاميۀ جهاني حقوق بشر ١٩٤٨ و ميثاق هاي بين الملل ي ١٩٦٦ جايگاهي رفيع در نظام بين المللي به خود اختصاص داد. مسألۀ محيط زيست نيز وارد مرحلۀ تازه اي شد، تا اين كه در سال ١٩٧٢ در اعلاميۀ استكهلم بين حقوق بشر و محيط زيست رابطه و پيوندي اساسي برقرار گرديد.

با آغاز انقلاب صنعتی در نیمه قرن نوزدهم و افزایش روز به روز نیاز بشر به انرژی و مصرف سوخت های فسیلی نظیر زغال سنگ، نفت و گازهای طبیعی، کره زمین شاهد افزایش گازهای آلاینده ای همچون دی اکسید کربن و متان در جو خود بوده است. بطوریکه در این فاصله زمانی میزان دی اکسید کربن (۳۱ درصد) و متان (۱۵۱ درصد) موجود در جو زمین به میزان قابل توجه ای افزایش یافته است.

بر طبق آخرین گزارشهای هیئت بین المللی بررسی تغییرات آب و هوایی (IPCC) دمای کره زمین در طول ۱۰۰ سال گذشته حدود ۷ دهم درجه سانتیگراد افزایش یافته است. این گزارش همچنین اشاره می کند که این روند هر روز سرعت بیشتری به خود گرفته به طوریکه دمای زمین طی سالهای ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۷ با رشد ۲ دهم درجه سانتیگراد مواجه بوده است و پیش بینی می شود دمای زمین تا پایان قرن حاضر شاهد افزایش ۱. ۴ تا ۵. ۸ درجه ای باشد.

پيمان كيوتو چيست؟

IPCC در سال ۱۹۸۸ و در نتیجه ترکیبی از فعالیتهاي دولتی و غیر دولتی مجمع بین دولتی تغییر اقلیم به وسیله سازمان هواشناسی جهانی و برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد تشکیل شد. این مجمع در ۲۱ آوریل ۱۹۹۴ (UNFCCC) سال ۱۹۹۲ کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد را تصویب نمود. و پس از الحاق ۵۰ کشور، کنوانسیون تغییر اقلیم لازم الاجرا گردید. کنوانسیون سازمان ملل متحد، کنفرانس را به عنوان بدنه اصلی و مقام برتر انتخاب نمود که این کنفرانس ها (COP) اعضاء یا متأهدین تغییر اقلیم طی سالهاي متمادي در چارچوب پروتکل ویژه اي به منظور کاهش گازهاي گلخانه اي تعهداتی را براي کشورهای عضو در نظر گرفته است.

اولین کنفرانس اعضاء در سال ۱۹۹۵ در شهر برلین آلمان برگزار شد. در این جلسه، مهمترین تصمیم اتخاذ شده تنظیم پروتکل ویژه اي به منظور کاهش انتشار گازهاي گلخانه اي بود که بتواند در سومین کنفرانس اعضاء در سال ۱۹۹۷ به تصویب برسد، دومین کنفرانس اعضاء سال ۱۹۹۶ در مقر سازمان ملل در ژنو تشکیل گردید، در این نشست، بررسی عناصر مهم تشکیل دهنده یک پروتکل نهایی در دستور کار قرار گرفت و با پیشنهاد کشورهاي مختلف، زمینه براي تهیه متن مورد مذاکره فراهم شد و بالاخره در سومین کنفرانس اعضاء و در پی هشدارهای مکرر کارشناسان محیط زیست مبنی بر تاثیر گازهای گلخانه ای در گرم شدن زمین نمایندگان بیش از ۱۶۰ کشور جهان در دسامبر ۱۹۹۷ "پیمان کیوتو" را با هدف موظف ساختن کشورها در کاهش تولید این گازها و به تبع آن متوقف کردن روند گرم شدن زمین به تصویب رساندند. سپس با تنظیم پروتکلی مقرر شد که کشورهای صنعتی در دوره زمانی ۲۰۰۸ الی ۲۰۱۲ از سطح انتشار گازهاي گلخانه اي خود تا سال ۱۹۹۰ بکاهند. اجرای این پیمان از زمانی آغاز شد که اعضای آن به اندازه ای برسند که حداقل ۵۵ درصد تولید گازهای گلخانه ای را شامل شود.

پیش بینی می شود که شمار کشورهای تصویب کننده تا نوامبر به یکصد کشور بالغ شود. بیش از یکصد کشور دیگر این معاهده را امضا کرده اند، ولی تا وقتی آن را تصویب نکرده اند، ملزم به اجرای مفادش نخواهند بود .

در چند سال اخیر از طرف اعضاء پیمان کیوتو در جهت کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ای، راه حلهایی در این زمینه پیشنهاد شده است که می توان به استفاده از انرژی های خورشیدی، بادی و هسته ای اشاره کرد.

در خصوص اجراي بهتر مفاد کنوانسیون و تدوین برنامه کاربردي پروتکل کیوتو، توافقنامه اي به نام دستور العمل بوینوس آیرس در چهارمین کنفرانس اعضاء در سال ۱۹۹۸ طرح گردید که در کنفرانس هاي پنجم و ششم نحوه اجراي مکانیزم هاي مطرح شده در این دستورالعمل شامل، تجارت نشر ۱، اجرای مشترک (JI) ، و نیز CDM2 مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفتند. هفتمین کنفرانس اعضاء در مراکش منجر به تصویب پیمان مراکش گردید. این پیمان، تأسیس صندوق ویژه تغییرات آب و هوا را مورد توجه قرار داد تا سرمایه اي براي کشورهاي کمتر توسعه یافته و کمک هزینه اي براي کشورهاي در حال توسعه جهت منطبق کردن خود با پیامدهاي تغییر آب و هوا و کسب تکنولوژیهاي پاك و محدود کردن میزان رشد انتشار آنها باشد. جمهوري اسلامی ایران نیز در این نشست در مقام رئیس گروه ۷۷ در این کنفرانس حضور یافت.

نقش آمریکا در گرم شدن زمین

دانشمندان مهمترین عامل گرم شدن کره زمین را افزایش انتشار گازهای گلخانه ای می دانند که با تاثیر بر روند انعکاس مقداری از انرژی گرمایی تابید شده از سوی خورشید، باعث محبوس شدن گرمای زمین در درون خود می شود. در این میان ایالات متحده با تولید ۲۵ درصد گازهای گلخانه ای در رتبه اول کشورهای جهان قرار دارد. پس از آمریکا کشور چین با تولید سالیانه ۶۰۱۸ میلیون تن گازهای گلخانه ای در رتبه نخست جای دارد. البته با توجه به میزان تولیدات و فعالیت صنایع مختلف چین، تولید این میزان گازهای آلوده کننده چندان عجیب نیست. این کشور با بیش از ۱.۳۲۴.۶۵۵.۰۰۰ نفر بزرگترین کشور جهان از نظر جمعیتی است و حجم عظیمی از سوخت های فسیلی را در شهرها، صنایع غذایی و صنعت حمل ونقل مورد مصرف قرار می دهد.

بسیاری از کارشناسان محیط زیست، افزایش طوفان ها و گردبادهای شدید در شهر های ساحلی آمریکا و آتش سوزی جنگلها در نواحی غرب آمریکا را مهمترین پیامدهای گرم شدن زمین می دانند. وقوع طوفان سهمگین کاترینا در سال ۲۰۰۵، آتش سوزی بزرگ کالیفرنیا در سال ۲۰۰۷ و وقوع سیل آیوا در ماه گذشته نمونه کوچکی از تاثیرات گرم شدن زمین بر تغییرات آب و هوایی در آمریکا است. در کنار وقوع این حوادث، ذوب شدن تدریجی بسیاری از یخچالهای طبیعی جهان از جمله یخچالهای کوههای راکی در آمریکا کاهش ذخایر آب آشامیدنی و به تبع آن افزایش بیماریهایی همچون مالاریا، وبا و سالک را در این کشور به همراه خواهد داشت.

اما اگر این روند باز هم ادامه داشته باشد می توان نتیجه گرفت که با ذوب شدن یخهای قطب شمال و جنوب و به دنبال آن بالا رفتن سطح آب دریاها، در پایان قرن ۲۱ بسیاری از مناطق جهان از جمله شهر نیویورک به زیر آب فرو خواهد رفت. از طرفی دیگر با افزایش غلظت دی اکسید کربن، محصولات کشاورزی با کاهش ۱۰ تا ۳۰ درصدی مواجه خواهند بود به طوریکه مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مرکز و غرب آمریکا شاهد خشکسالی های طولانی و به تبع آن کاهش ۵۰ درصدی در تولیدات خود خواهند بود.

در ۲۵ ژانویه ۱۹۹۷، قبل از نهایی شدن پیمان کیوتو، سنای ایالات متحده آمریکا با ۹۵ درصد آراء آن را به تصویب رساند. نظرات سنا در رابطه با این موضوع این بود که ایالات متحده آمریکا نباید امضاء کننده هیچ پیمانی که شامل اهداف منع کننده و زمان بندی برای توسعه‌است، باشد. همانطور که در خصوص کشورهای صنعتی شده یا معاهداتی که ممکن است به ضرر جدی برای اقتصاد ایالات متحده منجر شود رفتار می‌کند. دولت بیل کلینتون هرگز پیمان را به منظور تصویب شدن به سنا نفرستاد.

کلینتون در ژوئیه ۱۹۹۸ تجزیه تحلیلی اقتصادی ارائه داد که توسط مجمع مشاوران اقتصادی آماده شده بود. که چنین نتیجه می‌گرفت: با تجارت دافعات بین کشورهای صنعتی و شرکت کشورهای در حال توسعه مهم در مکانیسم توسعه پاک با توجه به نرخ دافعات تجاری از سال ۲۰۱۲ هزینه اعمال پیمان کیوتو تا ۶۰٪ کاهش می‌یابد. تجزیه تحلیل‌های اقتصادی دیگر با این حال توسط دفتر بودجه کنگره و بخش انرژی ایالات متحده آمریکا|بخش انرژی، سازمان از اعمال پیمان نشان داده شد. رئیس جمهور وقت جرج دابلیو بوش خاطر نشان ساخته بود که قصد ندارد پیمان را برای تصویب به مجلس بفرستد نه به این دلیل که وی از اصول پیمان کیوتو حمایت نمی‌کند بلکه به دلیل معافیت چین. بوش همچنین به دلیل فشاری که اعتقاد دارد پیمان بر روی اقتصاد اعمال می‌کند با آن مخالفت می‌کند.

اما عدم امضاء این پیمان از سوی آمریکا، سرزنش و انتقاد بسیاری از سازمانهای بین المللی و انزوای ایالات متحده را در مذاکرات زیست محیطی اجلاس سران گروه هشت به همراه داشته است. در این میان آمریکا با تشکیل اجلاس موسوم به "مشارکت آسیا و حوزه اقیانوس آرام در مورد توسعه آب و هوای پاک" با حضور کشورهای چین، استرالیا، کره جنوبی، ژاپن و هند در ژانویه ۲۰۰۶ سعی در خارج شدن از این وضعیت و از طرفی خودداری از اجرای پیمان کیوتو کرد. اما این پیمان که عضو شدن در آن هیچ تعهدی را برای این کشورها قائل نشده است مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان محیط زیست در جهان شده است. در این رابطه " الگور" معاون سابق رئیس جمهور آمریکا و رئیس "ائتلاف برای حفاظت از آب و هوا" گفته بود: "باورم این است که پیمان کیوتو چنان در ایالات متحده تقبیح شده است که بعید می دانم به تصویب برسد. "

این سیاستها باعث شده است که ایالات متحده نه تنها در زمینه کاهش گازهای گلخانه ای موفق نبوده بلکه بر طبق آخرین گزارشات هیئت بین المللی بررسی تغییرات آب و هوایی (IPCC) میزان تولید این گازها در این کشور نسبت به سال ۱۹۹۰ دو درصد افزایش یابد. این درحالیست که بسیاری از دانشمندان، کاهش ۵ درصدی تولید گازهای گلخانه ای که هدف پیمان کیوتو است را کافی ندانسته و برای داشتن حداقل شرایط قابل قبول زیست محیطی کاهش ۶۰ درصدی گازهای گلخانه ای را خواستار شده اند. نه ایالت شمال شرقی و ۱۹۴ شهردار از شهرهای ایالات متحده به به کار گیری محدودیت‌های قانونی پیمان کیوتو در رابطه با دافعات گازهای گلخانه‌ای متعهد شده‌اند. هم اکنون براساس قوانین فدرال، گاز دی اکسید کربن که عمده ترین گاز گلخانه ای به شمار می آید به عنوان یک آلاینده محسوب نمی شود.

تا سال ۲۰۰۷، آمریکا بزرگترین آلوده کننده جهان محسوب می شد. این کشور درحال حاضر با تولید سالانه ۵۸۳۳ میلیون تن انواع گازهای گلخانه ای، در رتبه دوم قرار گرفته است. صنایع گوشت و نفت ایالات متحده که در نوع خود بزرگترین صنایع دنیا محسوب می شوند، روزانه ۱۸.۹۶۰.۰۰۰ بشکه نفت خام را به مصرف می رسانند. این کشور ۳۱۰.۳۸۳.۴۴۴ نفر جمعیت دارد و نیاز آن به مصرف نفت هرروز بیشتر می شود.

حقوق بين الملل محيط زيست و پيدايش آن

انسان از حقوقي بنيادين براي داشتن » : در مادۀ يك اين اعلاميه آمده است آزادي، برابري و شرايط مناسب زندگي در محيطي كه به او اجاز هي زندگي با حيثيت و سعادتمندانه را بدهد، برخوردار است. او رسمًا حفاظت و بهبود محيط « نسلهاي حاضر و آينده را بر عهده د ارد

به طور مستمر، در اسناد بين المللي مورد « حق بر محيط زيست » از آن تاريخ به بعد تأييد و تأكيد قرار گرفته است . پيش طرح سومين ميثاق بين المللي حقوق همبستگي ١٩٨٢ ، دارا بودن حق بر محيط زيست را يكي از اشكال حرمت و حيثيت انساني تلقي كرده كه مكمل حقوق بشر براي نسل حاضر و شرط تحقق آن براي نسل هاي آينده است . بر اساس ماده ي ١٥ اين پيش طرح، دولت هاي عضو متعهد مي گردند كه شرايط طبيعي حيات را دچار تغييرات نامساعدي نكنند كه به سلامت انسان و بهزيستي جمعي صدمه وارد كند .

منشور جهاني طبيعت نيز اصول ١٤ تا ٢٤ خود را به نحوه ي به كار بستن و اجراي اصول مربوط به دارا بودن حق بر محيط زيست و حفاظت از آن اختصاص داده است . همچنين مواد ١ و ١٠ اعلاميۀ ريو نيز حاوي قواعدي مشابه هستند.

اين دستاوردها هرچند به لحاظ اجرايي هنوز به طور كامل استقرار نيافت ه اند، اما نبايد اهميت آنها ناچيز جلوه داده شود، چرا كه به بهايي گزاف به دست آمده اند. بي شك، اهميت حق بر محيط زيست كه محل تلاقي دو موضوع مهم و مورد « محيط زيست » و « حقوق بشر » بحث محافل علمي، سياسي و حقوقي جهان، است. بر كسي پوشيده نيست، زيرا حق بر محيط زيست به مثابۀ پيش نيازي براي ديگر حقوق بشر است، چرا كه براي بهره مند شدن انسان ها از اين حقوق، فرض بر اين است كه آنان از حداقل سلامتي و تندرستي برخوردار باشند. بدين ترتيب حق برخورداري از محيط زيست سالم را مي توان در بنيادي ترين حق شناخته شده در منشور ملل متحد، يعني حق حيات يافت.

امروزه دامنه موضوعات مورد توجه نظام حقوق بين الملل به صورت آشكاري از حوز ه هاي سّنتي فراتر رفته و به موضوعات جديدي همچون حقوق بشر، اقتصاد، تجارت، محيط زيست، تروريسم و ... گسترش يافته و در نتيجه مباحث تخصصي گوناگوني را در حوزه ي حقوق بين الملل مطرح ساخته است . ٤ به همين جهت، در عصر حاضر، موضوعات مهمي ارتباط محيط زيست و حقوق بين الملل بحث محیط زیست و "حقوق محیط زیست" اگر چه في نفسه شاخ ه اي از حقوق داخلي است ، اما در عصر حاضر به سبب پيشرفت صنعت و تكنولوژي كه باعث به وجود آمدن مسائل زيست محيطي و آلودگي هاي فراوان شده، به مس أله فرامّلي، فرامرزي و بين المللي تبديل شده است ؛ بدين سبب امروزه محيط زيست و حفاظت از محيط زيست، حوزه ي نسبتًا نويني براي مقررات بي ن المللی به شمار م ي آيد حقوق بين الملل جهت پاسخگويي به مسائل و مشكلات زيست محيطي جهاني و حل حقوقي آنها، اقدام به وضع قواعد و مقرراتي كرده كه اين امر، باعث پيدايش ٥ شده است كه « حقوق بين الملل محيط زيست » شاخه اي در حقوق بين الملل به نام يكي از جديدترين شاخه هاي حقوق بين الملل مي باشد

حقوق بين الملل محيط زيست مجموعه قواعد حقوقي بين المللي است كه هدف مسائل و مشكلاتِ زيست محيطي باعث شد كه ضرورت تدوين مقرراتِ زيست محيطي در سطح بين المللي، بيش از پيش احساس شود ، ٧ از اين زمان به بعد بود كه نحوۀ نگرش و برخورد با مسألۀ محيط زيست كاملا عوض شد و تحت فشار افكار عمومي كم كم جنبۀ بين المللي به خود گرفت. محيط زيست به عنوان يك مجموعه مطرح گرديد ; در سطح داخلي، متون قانوني براي حفاظت از محيط زيست افزايش چشمگيري يافت و دولت ها، نهادهاي اداري ويژه اي را براي مقابله با آلودگي ايجاد نمودند ; سازمان هاي بين المللي نيز به نوبۀ خود در مقابل مسائل مطروحۀ جديد، عكس العمل مناسب و قوي نشان دادند و فصلِ جديدي آغاز شد در ادامه تحول حقوق محيط زيست در حقوق داخلي و بين المللي به موازات يكديگر صورت گرفت .

از سوي ديگر، چالش حفاظت از محيط زيست در سطح جهاني، تبديل به عاملي قوي در جهت تدوین مفاهيم بنيادين حقوق بين الملل گرديد، اهميت اين موضوع هنگامي بهتر درك مي شود كه توجه نماييم مسائل مربوط به محيط زيست بيش از پيش جنبۀ بين المللي پيدا كرده و با اين نگرش به آن نگاه مي شود. عناصر مختلفي در بين المللي شدن مبارزه بر عليه آلودگي محيط زيست نقش دارند، مانند: آب، هوا، پرندگان و غيره.

نتیجه گیری

ایالات متحده آمریکا، تنها کشور صنعتی جهان است که پیمان کیوتو را نپذیرفته است. دولتمردان آمریکا معتقدند که کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در قالب پیمان کیوتو منجر به کاهش رشد اقتصادی این کشور و درنتیجه منجر به از دست دادن جایگاه خود در رقابت با سایر کشورها خواهد شد.

مشکل آلودگی محيط زيست امروزِ جهان، مشكل تنها يك كشور و يا يك قلمرو خاص نيست، بلكه مشكل كل جهان است كه در بردارنده ي مسائل مختلفي نيز هست كه از جمله مي توان به آلودگي آب و هوا، گرم شدن كره ي زمين، بالا آمدن سطح آب درياها، انهدام گون ههاي گياهي و جانوري، فرسايش لاي هي ازن، تخريب جنگلها، باران هاي اسيدي، آلودگ يهاي صوتي، آزمايشهاي هسته اي و ... اشاره كرد اين همه، نتيجۀ عملكرد خود انسان است. هرچند تأثير انسان بر محيط زيست پيرامون خود عمري به قدمت حيات او دارد، اما تخريب و نابودي آن، به دنبال انقلاب صنعتي و افزايش سريع جمعيت، به گونه اي خطرناك رشد یافته است.

با ادامه افزایش انتشار گازهای گلخانه ای که آمریکا سهم بسزایی در آن دارد ایالات متحده همچون چند سال اخیر شاهد وقوع پیامدهای اولیه ناشی از گرم شدن زمین از جمله طوفانها و سیلابهای سهمگین و درکنار آن آتش سوزی های بزرگ در مناطق گرمسیری خواهد بود. در کنار خسارتهای اقتصادی و اجتماعی فراوانی که این پیامدها در درون آمریکا به دنبال خواهد داشت می توان به تاثیر عملکرد این کشور بر سایر کشورهای جهان به خصوص کشورهای آفریقایی و آسیایی اشاره کرد.

در پایان باید امیدوار بود که پیش از تکرار شدیدتر فجایع جوی که مردم آمریکا نیز از آنها در امان نخواهند بود حساسیت عمومی به مسائل مربوط به محیط زیست در این کشور به حدی برسد که رهبران آن را نیز، در ورای منافع خود به قبول تعهدات بین المللی واداشته و تلاش برای بهینه سازی و اصلاح وضعیت آب و هوایی جهان، عمومیت و کیفیتی فراتر بیابد.

منابع
1. articles.economictimes.indiatimes.com
2. unfccc.int
3. commondreams.org
4. environment.about.com
5. krath.dk/writing/globalwarming
6. irna.ir
Share/Save/Bookmark
مرجع : مرکز مطالعات آمریکا
کد مطلب : ۳۶۴۵۴۹
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما

منتخب
پیشنهاد ما