۰
دوشنبه ۳۱ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۱۳
گزارشی از 6 ماه اول سال 1359
با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و سقوط شاه، حکام دست نشانده منطقه از زمامداران عراق گرفته تا سادات در مصر نگران کرسی امارت خود شدند . آنان می پنداشتند که سیل به راه افتاده از ایران کاخ های آنان را نیز ویران خواهد کرد از این رو صدام بعد از به قدرت رسیدن در عراق دست به سرکوب شدید مخالفان زد و آیت الله صدر را به شهادت رساند و سادات نیز در مصر مخالفان خود را از دم تیغ گذراند .
پیش از آغاز رسمی جنگ در اردیبهشت سال 59 چنانکه شرح آن خواهد رفت آمریکا برای آزاد سازی گروگان ها حمله ای نظامی را تدارک می بیند ولی سربازان کارتر در طوفان طبس گرفتار می شوند. چند صباحی بعد کودتای نقاب مشهور به نوژه کشف و خنثی می شود .
بعدها بر اساس اعترافات عوامل کودتا روشن شد که صدام دل به نتیجه این کودتا بسته بود و امید داشت تا با موفق شدن آن و براندازی جمهوری اسلامی نیازی به مداخله نظامی نباشد ولی با شکست کودتا و مشخص شدن این واقعیت که جمهوری اسلامی از چنان صلابت و اقتداری برخوردار است که با این بادها نخواهد لرزید، رژیم بعث عراق مرحله نهایی برنامه از پیش نوشته خود را کلید زد. این گونه بود که جنگ به صورت رسمی در 31 شهریور 1359 آغاز شد.
آن چه در این نوشتار در پی آن هستیم نشان دادن این واقعیت است که جنگ بدون مقدمه و یک «آن» در روز 31 شهریور آغاز نشد بلکه از ماه ها پیش عراق به خاک ایران تجاوز کرد و رژیم بعث به دنبال ساقط کردن جمهوری اسلامی بود.
از سویی دیگر فرماندهی کل نیروهای مسلح و یا به عبارتی دیگر فرماندهی کل قوا از سوی امام خمینی(ره) به ابوالحسن بنی صدر نخستین رئیس جمهور سپرده شده بود .
سهل انگاری و یا به عبارت درست تر خیانت او در پیش بینی نکردن تجاوز سراسری دشمن بعثی و نبودتدارک زمینه های دفاع موضوعی است که نمی توان آن را نادیده گرفت .
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در روز 31 خرداد 1360 و در جلسه رای مجلس شورای اسلامی به عدم کفایت سیاسی بنی صدر به این موضوع اشاره کرده و اظهار داشتند : «در ۳۰ شهریور ۵۹ حمله بزرگ متجاوزان عراقی به ما آغاز شد. ۱۳ روز قبل از آن آقای بنی‌صدر در یک سخنرانی با مشتعل کردن آتش اختلافات داخلی و با طرح مسائلی... منشاء یک سلسله خصومت های داخلی میان مردم و پیدایش جو اختلاف و کدورت شد آیا بنی صدر در آن هنگام از حدوث قریب‌الوقوع جنگ مطلع بود یا خیر؟ به هر تقدیر یکی از دو شق، بی‌هوشی و بی‌تقوائی یعنی به هر حال بی‌‌کفایتی بر آن منطبق است. به گمان زیاد بنی‌صدر انتظار چنین حمله‌ای را داشت خود ایشان در یک جا تصریح می کند که ”من خبر داشتم” ولی قاعدتا او چنان کسی است که مناقشات و درگیری های سیاسی برای او بر هر چیزی مقدم است، حتی در حال جنگ ، نمونه ای از این روحیه را که هرگز در طول جنگ نتوانست آنرا پوشیده نگه دارد در شماره‌های متوالی کارنامه و در مصاحبه‌ها و سخنرانی های عاشورا و ۱۴ اسفند و قزوین واصفهان وغیره به وضوح می توان دید.»
به هر ترتیب جنگ در آخرین روز شهریور 1359 به صورت رسمی آغاز می شود ولی پیش از آغاز رسمی جنگ نشانه های آن مشخص بود .
در یک کلام می توان شش ماه منتهی به آغاز دفاع مقدس را این گونه در چند بند خلاصه کرد ؛
در طول شش ماه اول سال 1359 رژیم بعث عراق در راستای هدف نهایی خود یعنی تهاجم گسترده به ایران اسلامی صدها بار در مناطق مرزی دست به خرابکاری های گسترده زد.
در طول شش ماه سفارتخانه های ایران در کشورهای مختلف از جمله در انگلیس از سوی عوامل رژیم بعث عراق هدف هجمه قرار گرفته و اشغال شد .
پیش از آغاز رسمی جنگ بارها جاسوسان مرتبط با سازمان استخبارات عراق به منظور کسب اطلاع و اخبار محرمانه از ارتش و نهادهای انقلابی به داخل کشور نفوذ و بعضا دستگیر شدند.
در ادامه به بررسی روزانه این مداخلات گسترده در طول 6 ماه ابتدایی سال 1359 می پردازیم .
7 فروردین : تاکید صدام بر حمایت از به اصطلاح مبارزه اقلیت های قومی ایران ضد جمهوری اسلامی !
12 فروردین : صدام رئیس جمهور وقت عراق آمادگی کشورش را برای جنگ با ایران اعلام کرد .
13 فروردین : ترور نافرجام طارق عزیز معاون نخست وزیر عراق در بغداد ؛ دولت عراق بدون ارائه سند ایران را به این اقدام متهم کرد.
18 فروردین : همزمان با قطع رابطه آمریکا و ایران، صدام خواهان واگذاری جزایر ایرانی تنب بزرگ و تنب کوچک و ابوموسی به عراق شد .
2 اردیبهشت : وزارت امور خارجه در اطلاعیه ای از برنامه های دولت بعث عراق برای ایجاد موج وحشت و تخریب و آدمکشی در مراکز ایران در کشورهای مختلف پرده برداشت . در بخشی از این اطلاعیه آمده است : دولت بعث عراق برای ایجاد وحشت و تروریزم بین الملل طرح وسیعی برای تخریب و آدمکشی در سفارتخانه ها و مراکز ایران در کشورهای مختلف را دارد که از آن جمله حمله به سفارتخانه ایران در بیروت و سوء قصد به جان کاردار و حسابدار آن سفارتخانه می‌باشد. براساس گزارش های رسیده سفارتخانه ایران و دفتر نمایندگی هواپیمایی ملی ایران در استانبول نیز منفجر گردیده است .
4 اردیبهشت : تاکید صدام بر حاکمیت عراق بر خوزستان ایران و عربستان نامیدن این منطقه !
5 اردیبهشت : آمریکا در یک عملیات فوق سری تعدادی بالگرد ، هواپیما و کماندوی دلتای خود را برای آزادسازی 53 گروگان خود به ایران اعزام کرد که در صحرای طبس بدون هیچ گونه برخورد و درگیری بر اثر طوفان شن تعدادی از بالگردها و هواپیماها به زمین برخورد کرده و در آتش سوختند . این عملیات با شکست مطلق روبه‌رو شد .
نخستین حمله عراق به تاسیسات نفتی ایران در دهلران ؛ تا آغاز رسمی جنگ 13 نوبت دیگر به تاسیسات مختلف نفتی ایران از سوی عراق حمله شد .
در همین روز دکتر مصطفی چمران طی سخنانی اظهار داشت : «اگر کسانی آمده اند که بین ایران و عراق میانجی شوند بدانند محال است ، خط ما را خط خون تشکیل داده است و تا سقوط قطعی صدام از هیچ مبارزه قاطعی دست بر نخواهیم داشت و تا آخرین قطره خون خویش علیه کفر و ظلم و طاغوت می جنگیم و تا رژیم دست نشانده صدام را واژگون نسازیم آرام نمی گیریم .
10 اردیبهشت : در این روز شش فرد مسلح که خود را از اهالی عرب استان خوزستان معرفی می‌کردند، با هجوم به داخل سفارت ایران در لندن، ۲۶ تن از کارکنان و مراجعان را گروگان گرفته و ساختمان را به اشغال خود درآوردند. چند ساعت پس از آغاز ماجرای حمله به سفارت ایران سخنگوی پلیس انگلیس اظهار داشت افرادی که سفارت ایران را اشغال کرده اند می‌خواهند که جهانیان بدانند که آنها ایرانیان عربستان «خوزستان» هستند !
درباره این گروگان گیری باید گفت فروردین ماه ۱۳۵۹ بود که شش مرد عرب‌تبار با تابعیت ایرانی، سوری و عراقی از بغداد رهسپار لندن شدند. آنها قبل از عزیمت به لندن تحت نظارت یک افسر بعثی به نام سامی محمدعلی که بعدها در رابطه با اقدامات سازمان جورج حبش و به اتهام قتل نماینده الفتح در لندن تحت تعقیب قرار گرفت، در زمین تمرین تیراندازی سازمان جورج حبش در حومه بغداد تمرین کرده بودند. سامی محمدعلی در لندن به آنها پیوست و همان اسلحه‌ها را که از طریق پست سیاسی سفارت عراق به لندن آورده شده بود در اختیار آنها گذاشت تا پس از بررسی نقشه سفارت ایران، حمله به سفارت را آغاز کنند.
گروه مطابق قرار قبلی رأس ساعت ۱۱ صبح روز ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ به ساختمان اصلی سفارت ایران در محله پرنسس گیت لندن حمله کرده، مامور محافظ سفارت را خلع سلاح کردند و ۲۶ نفر را به مدت شش روز به گروگان می‌گیرند. از این ۲۶ نفر ۱۷ نفر کارمندان سفارت، هشت نفر ایرانی و خارجی مراجعه کننده به سفارت و یک نفر مامور نگهبان سفارت بودند.
27 اردیبهشت : در یک درگیری مسلحانه که بین مزدوران بعث عراق و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صورت گرفت یک تن از مهاجمین عراقی کشته و 9 تن دیگر نیز مجروح شدند .
4 خرداد : یک جاسوس عراقی که به عنوان پاسدار وارد سپاه خرمشهر شده بود دستگیر و در ارتباط با وی یک شبکه جاسوسی عراق نیز توسط سپاه پاسداران خرمشهر کشف و اعضای آن دستگیر شدند . این شخص پس از دستگیری اعتراف کرد که اطلاعاتی در خصوص سپاه پاسداران ، ژاندارمری ، پایگاه دریایی و ارتش و موقعیت های استراتژیکی و آمادگی رزمی ارگان ها را به استخبارات عراق فرستاده است .
6 خرداد : هشت نفر عراقی که در حوزه استان ایلام به خاک ایران تجاوز کرده بودند به وسیله ماموران ایرانی محاصره و دستگیر شدند .
7 خرداد : نیروهای عراقی صبح امروز با سلاح های سبک و سنگین به پاسگاه و روستای مرزی بهرام آباد در شهرستان مهران از توابع ایلام حمله کردند و روستائیان و مامورین محلی به مقابله پرداختند .
11 خرداد : کاردار سفارت ایران در لندن که در جریان حمله عناصر رژیم بعث عراق به سفارت ایران در انگلیس گروگان گرفته شده بود طی سخنانی اظهار داشت : اسناد و مدارک غیرقابل انکاری در دست داریم که ثابت می کند این توطئه به دستور شیطان بزرگ کارتر و به دست سفیر عراق در لندن کارگردانی شده است .
از بامداد امروز به مدت چهار ساعت مهاجمین عراقی با سلاح های سنگین به شهر مرزی قصر شیرین حمله کردند و و بر اثر اصابت توپ به چند هتل و خانه در این شهر خسارت وارد شد و یک درجه دار ژاندارمری نیز بر اثر همین حمله به شهادت رسید .
امروز حداقل 12 روستایی ترک در مرز این کشور با عراق در حمله بالگردهای عراقی کشته شدند .
12 خرداد : ساعت دو بامداد حدود 80 نفر از مهاجمین عراقی مقر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قصر شیرین را با سلاح های سنگین زیر آتش گرفتند. پاسداران مستقر در این مقر به آتش مهاجمین پاسخ گفتند و در نتیجه این درگیری که سه ساعت طول کشید دو تن از پاسداران شهید و هشت تن دیگر نیز مجروح شدند .
13 خرداد : درگیری های شدید زمینی میان ایران و عراق در مناطق مرزی مهران و قصر شیرین با حمله مجدد سربازان بعثی به نیروهای ایرانی گسترش بیشتری یافت . گزارش های رسیده حاکیست نیروهای بعثی عراق به مدت 6 ساعت پاسگاه های نی خزر ، هلاله، انجیرک از توابع مرزی مهران و پاسگاه های مرزی دارخور و برار عزیز و باباهادی از توابع قصر شیرین را با توپ و خمپاره انداز مورد حمله قرار دادند که حملات آنان با پشتیبانی بالگردهای نظامی انجام گرفت.
16 خرداد : زد و خوردهای مرزی ایران و عراق طی امروز و امشب ادامه یافت و نیروهای بعث عراق از راه زمین و هوا چند پاسگاه ژاندارمری مرزی ایران را زیر آتش گرفتند . طبق گزارشات رسیده نیروهای ارتش عراق به پاسگاه های مرزی پرویز ، تیله کوه ، تنگ هوان، دارخور ، برار عزیز و...حمله کرده و با سلاح های سبک و سنگین این نقاط را به گلوله بستند .
21 خرداد : صبح امروز یک تانک و نفر بر ارتش عراق که به خاک ایران تجاوز کرده بود بر اثر برخورد با مین هایی که از سوی سپاه قصر شیرین کار گذاشته شده بود، منهدم شده و 10 عراقی کشته شدند .
درگیری هایی میان نیروهای مرزی ایران و نیروهای بعثی عراق در نوار مرزی شلمچه روی داد . بر اساس این گزارش بعثی ها از ساعت 11 صبح امروز به سوی ماموران مرزی ایران آتش گشودند .
3 تیر : 12 نفر از مزدوران رژیم بعث عراق بر اثر انفجار بمب ساعتی در منطقه باباجانی کشته شدند . این افراد تعداد زیادی بمب همراه خود آورده بودند تا در جاده های اطراف کار گذارند .
بعد از ظهر امروز در اهواز بمبی منفجر شد که چند زخمی و کشته بر جای گذاشت .آخرین خبرها که از اهواز گزارش شد حاکی‌است در این بمب گذاری حداقل 9 نفر به شهادت رسیده اند .
8 تیر : گزارش های رسیده از مرز عراق حاکیست که در پادگان سید صادق عراق در پنج کیلومتری شهر حلبچه شورشی رخ داده که عده ای از افسران و درجه‌داران توسط نیروهای انقلابی داخل پادگان کشته شده و بیش از 50 نفر از نیروهای انقلابی نیز در این پادگان بازداشت شده اند . از سوی دیگر نقل و انتقالات نظامی در طول نوار مرزی ایران و عراق همچنان ادامه دارد .
12 تیر : سرپرست جاسوسان عراقی مقیم خرمشهر که تلاش داشت فرار کند در منطقه ای به نام هور سوسنگرد غرق شد و به هلاکت رسید .
13 تیر : ساعت 11 امشب پاسگاه شورشیرین واقع در بخش صالح آباد زیر حملات سنگین آتش نیروهای عراق قرار گفت و این درگیری تا ساعت یک و نیم بامداد دیروز ادامه داشت .
15 تیر : ساعت هفت بعد از ظهر نیروهای مزدور عراقی با سلاح و مهمات سنگین به پاسگاه های مرزی ایران واقع در شهرستان دهلران از توابع استان ایلام حمله کردند و نیروهای مستقر در پاسگاه مزبور به تیراندازی مهاجمان پاسخ گفتند .
16 تیر : حملات مهاجمین عراقی از ساعت 11 شب گذشته آغاز شده و هم اکنون نیز در چند نقطه با شدت ادامه دارد . در این میان قصر شیرین مورد تهاجم نیروهای عراقی قرار داشت و چندین گلوله توپ و خمپاره در داخل شهر منفجر شد و خساراتی را به بار آورد ولی از تعداد تلفات گزارش دقیقی به دست نیامده است . گزارش دیگری نیز از این شهر حاکی است برنامه های رادیوی قصر شیرین نیز به دنبال حملات نیروهای بعثی قطع شده و شیشه های حدود 200 خانه نیز شکسته است . در این حملات تاکنون یک پاسدار به شهادت رسیده و گفته می شود چندین نفر نیز مجروح شده اند .
18 تیر : خبر دیگر این که ساعت 10 و 30 دقیقه امشب 3 فروند هواپیمای عراقی به خاک ایران تجاوز کرده و محل فرستنده تلویزیون نخجیر را هدف قرار دادند که بلافاصله ضد هوایی های مستقر در این منطقه روی آنها آتش گشوده و در نتیجه این جنگنده ها مجبور به فرار از خاک ایران شدند .
20 تیر : جمشید حقگو استاندار آذربایجان غربی گفت هشت فروند جت میگ 21 و سوخوی عراقی نقاط مرزی در حوالی سردشت را بمباران کردند.
22 تیر : قصر شیرین ، پاسگاه های مرزی منطقه و همچنین پایگاه های مرزی سومار و نفت شهر در دو روز گذشته صحنه درگیری های تازه بین نیروهای مهاجم ارتش بعث عراق از یک سو و پاسداران انقلاب اسلامی ، ارتش و ماموران ژاندارمری مستقر در منطقه بود . نیروهای ارتش و پاسداران انقلاب اسلامی مواضع مهاجمین بعث عراق را در هم کوبیده و حملات را دفع کردند . بر اساس گزارش ها در قسمت غفور آباد و قصر شیرین بر اثر اصابت ترکش خمپاره سه نفر مجروح شده اند
درگیری های مرزی ایران و عراق دیروز و دیشب نیز ادامه داشت و طی آن نیروهای ارتش و سپاه پاسداران چندین موضع بعثی ها را درهم کوبیدند . طبق گزارش‌های رسیده مهاجمین عراقی در حالی که از حمایت ارتش این کشور برخوردار بودند دیروز به منطقه تنگ هوان حمله کرده و این محل را به محاصره درآوردند . نیروهای عراقی پس از مدتی با حملات مکرر نیروهای ایران مواجه شده و با دادن تلفات سنگین این منطقه را ترک کرده و مجبور به عقب نشینی شدند .
23 تیر : یک خودروی زرهی ارتش عراق که به منظور موضع گیری قصد تجاوز به خاک ایران را داشت در اثر برخورد با مین منفجر شد و 10 نفر از سرنشینان آن به هلاکت رسیدند .
ساعت شش صبح امروز یک واحد از نیروهای سپاهی به طرف پاسگاه های مرزی هلاله و تلخاب در حرکت بودند که ناگهان نیروهای عراقی مستقر در پاسگاه کاسه گاف پاسداران را مورد هدف قرار دادند و با پاسخ متقابل نیروهای ایرانی این پاسگاه منهدم شد .
26 تیر : اوضاع مرز پس از 48 ساعت درگیری شدید با سلاح های سبک و سنگین از ساعت یک بامداد آرام است ولی تشنج و درگیری در منطقه باویسی همچنان ادامه دارد . مقامات مسئول آرامش در مرزهای مشترک با عراق را توطئه ای از سوی مقامات عراقی می دانند که قصد دارند عوامل کودتای نوژه را فراری دهند .
27 تیر : پس از دو روز و یک شب آرامش نسبی در مرز ایران و عراق، امشب نیروهای بعث عراق با توپخانه، خمپاره انداز و سایر سلاح های سبک و سنگین پاسگاه‌های مرزی برار عزیز و پرویز واقع در مرز قصر شیرین را زیر آتش گرفتند .
30 تیر : درگیری های مرزی بین ارتش بعث عراق و نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران و پاسداران انقلاب اسلامی و ماموران ژاندارمری از سوی دیگر در منطقه مرزی قصر شیرین و خان لیلی ادامه دارد . به موجب این گزارش ارتش بعث عراق بیشتر حملات خود را متوجه مسیر سرپل ذهاب – قصر شیرین – نفت شهر به ویژه در منطقه خان لیلی کرده است . درگیری با سلاح سنگین از جمله توپ و خمپاره انداز انجام می‌گیرد ، از تعداد تلفات و مجروحان احتمالی این درگیری ها تاکنون گزارش دقیقی نرسیده است .
4 مرداد : اعلام نارضایتی دولت عراق از امضای قرارداد 1975 و شرایط آن .
20 مرداد : خبرگزاری ها گزارش دادند بیش از 300 تانک عراقی برای حمله گسترده به ایران در پشت مرزها آرایش جنگی گرفته اند.
21 مرداد : ارتش بعثی عراق به پاسگاه های مرزی دهلران و نفت شهر حمله کرد .
3 شهریور : برای مقابله با حمله احتمالی ارتش عراق و آمریکا به مناطق غرب و جنوب کشور به نیروهای نظامی آماده باش کامل داده شد.
14 شهریور : ارتش عراق مجددا به پاسگاه های مرزی دهلران و نفت شهر حمله کرد . بنابر اطلاعیه ستاد عملیات مشترک غرب کشور نیروهای مرزی ایران یک هواپیما و سه تانک عراقی را در جریان این تحرکات منهدم کردند.
16 شهریور : ارتش عراق به پاسگاه های ایلام، قصر شیرین ، خرمشهر ، خسروآباد ، نفت شهر و سومار حمله کرد.
17 شهریور : عراق پس از ارائه دو یادداشت به کاردار جمهوری اسلامی ایران در بغداد ، پاسگاه زین قوس و مناطق آن را اشغال کرد ؛ این مناطق به موجب پیمان 1975 الجزایر به ایران واگذار شده بود.
18 شهریور : عراق برای چندمین بار پیاپی به شهرهای مرزی خرمشهر ، نفت شهر ، قصر شیرین و پاسگاه های مرزی جنوب و غرب ایران تعرض کرد.
19 شهریور : مرزداران ارتش با مهاجمان عراقی در پاسگاه های مرزی مهران ، نفت شهر ، طلائیه ، قصر شیرین درگیر شدند و تحرکات ایذایی آن ها را دفع کردند . در همین روز عراق سومین یادداشت تهدید آمیزش را مبنی بر تملک بر اروند رود به ایران تحویل داد.
22 شهریور : بالگرد حامل رئیس جمهور و نخست وزیر که برای بازدید دو ساعته از نوار مرزی به ایلام سفر کرده بود هدف حمله یک فروند میگ عراقی قرار گرفت که با واکنش به موقع خلبان بالگرد و دخالت جنگنده های نیروی هوایی به کسی صدمه ای نرسید.
26 شهریور : عراق به طور یک جانبه عهدنامه مرزی و حسن همجواری 1975 میلادی الجزایر و سه پروتکل ضمیمه و چهار موافقتنامه تکمیلی آن را لغو کرد .
27 شهریور : عراق اعلام کرد : کلیه شناورها برای عبور از اروند رود باید پرچم عراق را بر فراز قایق ها و کشتی ها نصب کنند.و سرانجام در 31 شهریور ماه 1359 تهاجم سراسری عراق به ایران آغاز می شود . در این روز دهها فروند جنگنده عراقی امروز به پایگاه های هوایی کشور از جمله فرودگاه مهرآباد حمله کردند . همزمان نیروی زمینی این کشور با صدها تانک و چندین لشکر پیاده و مکانیزه تهاجم به مرزهای جنوب و غرب ایران را آغاز کرد .
پیش از آغاز رسمی جنگ در اردیبهشت سال 59 چنانکه شرح آن خواهد رفت آمریکا برای آزاد سازی گروگان ها حمله ای نظامی را تدارک می بیند ولی سربازان کارتر در طوفان طبس گرفتار می شوند. چند صباحی بعد کودتای نقاب مشهور به نوژه کشف و خنثی می شود .
بعدها بر اساس اعترافات عوامل کودتا روشن شد که صدام دل به نتیجه این کودتا بسته بود و امید داشت تا با موفق شدن آن و براندازی جمهوری اسلامی نیازی به مداخله نظامی نباشد ولی با شکست کودتا و مشخص شدن این واقعیت که جمهوری اسلامی از چنان صلابت و اقتداری برخوردار است که با این بادها نخواهد لرزید، رژیم بعث عراق مرحله نهایی برنامه از پیش نوشته خود را کلید زد. این گونه بود که جنگ به صورت رسمی در 31 شهریور 1359 آغاز شد.
آن چه در این نوشتار در پی آن هستیم نشان دادن این واقعیت است که جنگ بدون مقدمه و یک «آن» در روز 31 شهریور آغاز نشد بلکه از ماه ها پیش عراق به خاک ایران تجاوز کرد و رژیم بعث به دنبال ساقط کردن جمهوری اسلامی بود.
از سویی دیگر فرماندهی کل نیروهای مسلح و یا به عبارتی دیگر فرماندهی کل قوا از سوی امام خمینی(ره) به ابوالحسن بنی صدر نخستین رئیس جمهور سپرده شده بود .
سهل انگاری و یا به عبارت درست تر خیانت او در پیش بینی نکردن تجاوز سراسری دشمن بعثی و نبودتدارک زمینه های دفاع موضوعی است که نمی توان آن را نادیده گرفت .
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در روز 31 خرداد 1360 و در جلسه رای مجلس شورای اسلامی به عدم کفایت سیاسی بنی صدر به این موضوع اشاره کرده و اظهار داشتند : «در ۳۰ شهریور ۵۹ حمله بزرگ متجاوزان عراقی به ما آغاز شد. ۱۳ روز قبل از آن آقای بنی‌صدر در یک سخنرانی با مشتعل کردن آتش اختلافات داخلی و با طرح مسائلی... منشاء یک سلسله خصومت های داخلی میان مردم و پیدایش جو اختلاف و کدورت شد آیا بنی صدر در آن هنگام از حدوث قریب‌الوقوع جنگ مطلع بود یا خیر؟ به هر تقدیر یکی از دو شق، بی‌هوشی و بی‌تقوائی یعنی به هر حال بی‌‌کفایتی بر آن منطبق است. به گمان زیاد بنی‌صدر انتظار چنین حمله‌ای را داشت خود ایشان در یک جا تصریح می کند که ”من خبر داشتم” ولی قاعدتا او چنان کسی است که مناقشات و درگیری های سیاسی برای او بر هر چیزی مقدم است، حتی در حال جنگ ، نمونه ای از این روحیه را که هرگز در طول جنگ نتوانست آنرا پوشیده نگه دارد در شماره‌های متوالی کارنامه و در مصاحبه‌ها و سخنرانی های عاشورا و ۱۴ اسفند و قزوین واصفهان وغیره به وضوح می توان دید.»
به هر ترتیب جنگ در آخرین روز شهریور 1359 به صورت رسمی آغاز می شود ولی پیش از آغاز رسمی جنگ نشانه های آن مشخص بود .
در یک کلام می توان شش ماه منتهی به آغاز دفاع مقدس را این گونه در چند بند خلاصه کرد ؛
در طول شش ماه اول سال 1359 رژیم بعث عراق در راستای هدف نهایی خود یعنی تهاجم گسترده به ایران اسلامی صدها بار در مناطق مرزی دست به خرابکاری های گسترده زد.
در طول شش ماه سفارتخانه های ایران در کشورهای مختلف از جمله در انگلیس از سوی عوامل رژیم بعث عراق هدف هجمه قرار گرفته و اشغال شد .
پیش از آغاز رسمی جنگ بارها جاسوسان مرتبط با سازمان استخبارات عراق به منظور کسب اطلاع و اخبار محرمانه از ارتش و نهادهای انقلابی به داخل کشور نفوذ و بعضا دستگیر شدند.
در ادامه به بررسی روزانه این مداخلات گسترده در طول 6 ماه ابتدایی سال 1359 می پردازیم .
7 فروردین : تاکید صدام بر حمایت از به اصطلاح مبارزه اقلیت های قومی ایران ضد جمهوری اسلامی !
12 فروردین : صدام رئیس جمهور وقت عراق آمادگی کشورش را برای جنگ با ایران اعلام کرد .
13 فروردین : ترور نافرجام طارق عزیز معاون نخست وزیر عراق در بغداد ؛ دولت عراق بدون ارائه سند ایران را به این اقدام متهم کرد.
18 فروردین : همزمان با قطع رابطه آمریکا و ایران، صدام خواهان واگذاری جزایر ایرانی تنب بزرگ و تنب کوچک و ابوموسی به عراق شد .
2 اردیبهشت : وزارت امور خارجه در اطلاعیه ای از برنامه های دولت بعث عراق برای ایجاد موج وحشت و تخریب و آدمکشی در مراکز ایران در کشورهای مختلف پرده برداشت . در بخشی از این اطلاعیه آمده است : دولت بعث عراق برای ایجاد وحشت و تروریزم بین الملل طرح وسیعی برای تخریب و آدمکشی در سفارتخانه ها و مراکز ایران در کشورهای مختلف را دارد که از آن جمله حمله به سفارتخانه ایران در بیروت و سوء قصد به جان کاردار و حسابدار آن سفارتخانه می‌باشد. براساس گزارش های رسیده سفارتخانه ایران و دفتر نمایندگی هواپیمایی ملی ایران در استانبول نیز منفجر گردیده است .
4 اردیبهشت : تاکید صدام بر حاکمیت عراق بر خوزستان ایران و عربستان نامیدن این منطقه !
5 اردیبهشت : آمریکا در یک عملیات فوق سری تعدادی بالگرد ، هواپیما و کماندوی دلتای خود را برای آزادسازی 53 گروگان خود به ایران اعزام کرد که در صحرای طبس بدون هیچ گونه برخورد و درگیری بر اثر طوفان شن تعدادی از بالگردها و هواپیماها به زمین برخورد کرده و در آتش سوختند . این عملیات با شکست مطلق روبه‌رو شد .
نخستین حمله عراق به تاسیسات نفتی ایران در دهلران ؛ تا آغاز رسمی جنگ 13 نوبت دیگر به تاسیسات مختلف نفتی ایران از سوی عراق حمله شد .
در همین روز دکتر مصطفی چمران طی سخنانی اظهار داشت : «اگر کسانی آمده اند که بین ایران و عراق میانجی شوند بدانند محال است ، خط ما را خط خون تشکیل داده است و تا سقوط قطعی صدام از هیچ مبارزه قاطعی دست بر نخواهیم داشت و تا آخرین قطره خون خویش علیه کفر و ظلم و طاغوت می جنگیم و تا رژیم دست نشانده صدام را واژگون نسازیم آرام نمی گیریم .
10 اردیبهشت : در این روز شش فرد مسلح که خود را از اهالی عرب استان خوزستان معرفی می‌کردند، با هجوم به داخل سفارت ایران در لندن، ۲۶ تن از کارکنان و مراجعان را گروگان گرفته و ساختمان را به اشغال خود درآوردند. چند ساعت پس از آغاز ماجرای حمله به سفارت ایران سخنگوی پلیس انگلیس اظهار داشت افرادی که سفارت ایران را اشغال کرده اند می‌خواهند که جهانیان بدانند که آنها ایرانیان عربستان «خوزستان» هستند !
درباره این گروگان گیری باید گفت فروردین ماه ۱۳۵۹ بود که شش مرد عرب‌تبار با تابعیت ایرانی، سوری و عراقی از بغداد رهسپار لندن شدند. آنها قبل از عزیمت به لندن تحت نظارت یک افسر بعثی به نام سامی محمدعلی که بعدها در رابطه با اقدامات سازمان جورج حبش و به اتهام قتل نماینده الفتح در لندن تحت تعقیب قرار گرفت، در زمین تمرین تیراندازی سازمان جورج حبش در حومه بغداد تمرین کرده بودند. سامی محمدعلی در لندن به آنها پیوست و همان اسلحه‌ها را که از طریق پست سیاسی سفارت عراق به لندن آورده شده بود در اختیار آنها گذاشت تا پس از بررسی نقشه سفارت ایران، حمله به سفارت را آغاز کنند.
گروه مطابق قرار قبلی رأس ساعت ۱۱ صبح روز ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ به ساختمان اصلی سفارت ایران در محله پرنسس گیت لندن حمله کرده، مامور محافظ سفارت را خلع سلاح کردند و ۲۶ نفر را به مدت شش روز به گروگان می‌گیرند. از این ۲۶ نفر ۱۷ نفر کارمندان سفارت، هشت نفر ایرانی و خارجی مراجعه کننده به سفارت و یک نفر مامور نگهبان سفارت بودند.
27 اردیبهشت : در یک درگیری مسلحانه که بین مزدوران بعث عراق و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صورت گرفت یک تن از مهاجمین عراقی کشته و 9 تن دیگر نیز مجروح شدند .
4 خرداد : یک جاسوس عراقی که به عنوان پاسدار وارد سپاه خرمشهر شده بود دستگیر و در ارتباط با وی یک شبکه جاسوسی عراق نیز توسط سپاه پاسداران خرمشهر کشف و اعضای آن دستگیر شدند . این شخص پس از دستگیری اعتراف کرد که اطلاعاتی در خصوص سپاه پاسداران ، ژاندارمری ، پایگاه دریایی و ارتش و موقعیت های استراتژیکی و آمادگی رزمی ارگان ها را به استخبارات عراق فرستاده است .
6 خرداد : هشت نفر عراقی که در حوزه استان ایلام به خاک ایران تجاوز کرده بودند به وسیله ماموران ایرانی محاصره و دستگیر شدند .
7 خرداد : نیروهای عراقی صبح امروز با سلاح های سبک و سنگین به پاسگاه و روستای مرزی بهرام آباد در شهرستان مهران از توابع ایلام حمله کردند و روستائیان و مامورین محلی به مقابله پرداختند .
11 خرداد : کاردار سفارت ایران در لندن که در جریان حمله عناصر رژیم بعث عراق به سفارت ایران در انگلیس گروگان گرفته شده بود طی سخنانی اظهار داشت : اسناد و مدارک غیرقابل انکاری در دست داریم که ثابت می کند این توطئه به دستور شیطان بزرگ کارتر و به دست سفیر عراق در لندن کارگردانی شده است .
از بامداد امروز به مدت چهار ساعت مهاجمین عراقی با سلاح های سنگین به شهر مرزی قصر شیرین حمله کردند و و بر اثر اصابت توپ به چند هتل و خانه در این شهر خسارت وارد شد و یک درجه دار ژاندارمری نیز بر اثر همین حمله به شهادت رسید .
امروز حداقل 12 روستایی ترک در مرز این کشور با عراق در حمله بالگردهای عراقی کشته شدند .
12 خرداد : ساعت دو بامداد حدود 80 نفر از مهاجمین عراقی مقر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قصر شیرین را با سلاح های سنگین زیر آتش گرفتند. پاسداران مستقر در این مقر به آتش مهاجمین پاسخ گفتند و در نتیجه این درگیری که سه ساعت طول کشید دو تن از پاسداران شهید و هشت تن دیگر نیز مجروح شدند .
13 خرداد : درگیری های شدید زمینی میان ایران و عراق در مناطق مرزی مهران و قصر شیرین با حمله مجدد سربازان بعثی به نیروهای ایرانی گسترش بیشتری یافت . گزارش های رسیده حاکیست نیروهای بعثی عراق به مدت 6 ساعت پاسگاه های نی خزر ، هلاله، انجیرک از توابع مرزی مهران و پاسگاه های مرزی دارخور و برار عزیز و باباهادی از توابع قصر شیرین را با توپ و خمپاره انداز مورد حمله قرار دادند که حملات آنان با پشتیبانی بالگردهای نظامی انجام گرفت.
16 خرداد : زد و خوردهای مرزی ایران و عراق طی امروز و امشب ادامه یافت و نیروهای بعث عراق از راه زمین و هوا چند پاسگاه ژاندارمری مرزی ایران را زیر آتش گرفتند . طبق گزارشات رسیده نیروهای ارتش عراق به پاسگاه های مرزی پرویز ، تیله کوه ، تنگ هوان، دارخور ، برار عزیز و...حمله کرده و با سلاح های سبک و سنگین این نقاط را به گلوله بستند .
21 خرداد : صبح امروز یک تانک و نفر بر ارتش عراق که به خاک ایران تجاوز کرده بود بر اثر برخورد با مین هایی که از سوی سپاه قصر شیرین کار گذاشته شده بود، منهدم شده و 10 عراقی کشته شدند .
درگیری هایی میان نیروهای مرزی ایران و نیروهای بعثی عراق در نوار مرزی شلمچه روی داد . بر اساس این گزارش بعثی ها از ساعت 11 صبح امروز به سوی ماموران مرزی ایران آتش گشودند .
3 تیر : 12 نفر از مزدوران رژیم بعث عراق بر اثر انفجار بمب ساعتی در منطقه باباجانی کشته شدند . این افراد تعداد زیادی بمب همراه خود آورده بودند تا در جاده های اطراف کار گذارند .
بعد از ظهر امروز در اهواز بمبی منفجر شد که چند زخمی و کشته بر جای گذاشت .آخرین خبرها که از اهواز گزارش شد حاکی‌است در این بمب گذاری حداقل 9 نفر به شهادت رسیده اند .
8 تیر : گزارش های رسیده از مرز عراق حاکیست که در پادگان سید صادق عراق در پنج کیلومتری شهر حلبچه شورشی رخ داده که عده ای از افسران و درجه‌داران توسط نیروهای انقلابی داخل پادگان کشته شده و بیش از 50 نفر از نیروهای انقلابی نیز در این پادگان بازداشت شده اند . از سوی دیگر نقل و انتقالات نظامی در طول نوار مرزی ایران و عراق همچنان ادامه دارد .
12 تیر : سرپرست جاسوسان عراقی مقیم خرمشهر که تلاش داشت فرار کند در منطقه ای به نام هور سوسنگرد غرق شد و به هلاکت رسید .
13 تیر : ساعت 11 امشب پاسگاه شورشیرین واقع در بخش صالح آباد زیر حملات سنگین آتش نیروهای عراق قرار گفت و این درگیری تا ساعت یک و نیم بامداد دیروز ادامه داشت .
15 تیر : ساعت هفت بعد از ظهر نیروهای مزدور عراقی با سلاح و مهمات سنگین به پاسگاه های مرزی ایران واقع در شهرستان دهلران از توابع استان ایلام حمله کردند و نیروهای مستقر در پاسگاه مزبور به تیراندازی مهاجمان پاسخ گفتند .
16 تیر : حملات مهاجمین عراقی از ساعت 11 شب گذشته آغاز شده و هم اکنون نیز در چند نقطه با شدت ادامه دارد . در این میان قصر شیرین مورد تهاجم نیروهای عراقی قرار داشت و چندین گلوله توپ و خمپاره در داخل شهر منفجر شد و خساراتی را به بار آورد ولی از تعداد تلفات گزارش دقیقی به دست نیامده است . گزارش دیگری نیز از این شهر حاکی است برنامه های رادیوی قصر شیرین نیز به دنبال حملات نیروهای بعثی قطع شده و شیشه های حدود 200 خانه نیز شکسته است . در این حملات تاکنون یک پاسدار به شهادت رسیده و گفته می شود چندین نفر نیز مجروح شده اند .
18 تیر : خبر دیگر این که ساعت 10 و 30 دقیقه امشب 3 فروند هواپیمای عراقی به خاک ایران تجاوز کرده و محل فرستنده تلویزیون نخجیر را هدف قرار دادند که بلافاصله ضد هوایی های مستقر در این منطقه روی آنها آتش گشوده و در نتیجه این جنگنده ها مجبور به فرار از خاک ایران شدند .
20 تیر : جمشید حقگو استاندار آذربایجان غربی گفت هشت فروند جت میگ 21 و سوخوی عراقی نقاط مرزی در حوالی سردشت را بمباران کردند.
22 تیر : قصر شیرین ، پاسگاه های مرزی منطقه و همچنین پایگاه های مرزی سومار و نفت شهر در دو روز گذشته صحنه درگیری های تازه بین نیروهای مهاجم ارتش بعث عراق از یک سو و پاسداران انقلاب اسلامی ، ارتش و ماموران ژاندارمری مستقر در منطقه بود . نیروهای ارتش و پاسداران انقلاب اسلامی مواضع مهاجمین بعث عراق را در هم کوبیده و حملات را دفع کردند . بر اساس گزارش ها در قسمت غفور آباد و قصر شیرین بر اثر اصابت ترکش خمپاره سه نفر مجروح شده اند
درگیری های مرزی ایران و عراق دیروز و دیشب نیز ادامه داشت و طی آن نیروهای ارتش و سپاه پاسداران چندین موضع بعثی ها را درهم کوبیدند . طبق گزارش‌های رسیده مهاجمین عراقی در حالی که از حمایت ارتش این کشور برخوردار بودند دیروز به منطقه تنگ هوان حمله کرده و این محل را به محاصره درآوردند . نیروهای عراقی پس از مدتی با حملات مکرر نیروهای ایران مواجه شده و با دادن تلفات سنگین این منطقه را ترک کرده و مجبور به عقب نشینی شدند .
23 تیر : یک خودروی زرهی ارتش عراق که به منظور موضع گیری قصد تجاوز به خاک ایران را داشت در اثر برخورد با مین منفجر شد و 10 نفر از سرنشینان آن به هلاکت رسیدند .
ساعت شش صبح امروز یک واحد از نیروهای سپاهی به طرف پاسگاه های مرزی هلاله و تلخاب در حرکت بودند که ناگهان نیروهای عراقی مستقر در پاسگاه کاسه گاف پاسداران را مورد هدف قرار دادند و با پاسخ متقابل نیروهای ایرانی این پاسگاه منهدم شد .
26 تیر : اوضاع مرز پس از 48 ساعت درگیری شدید با سلاح های سبک و سنگین از ساعت یک بامداد آرام است ولی تشنج و درگیری در منطقه باویسی همچنان ادامه دارد . مقامات مسئول آرامش در مرزهای مشترک با عراق را توطئه ای از سوی مقامات عراقی می دانند که قصد دارند عوامل کودتای نوژه را فراری دهند .
27 تیر : پس از دو روز و یک شب آرامش نسبی در مرز ایران و عراق، امشب نیروهای بعث عراق با توپخانه، خمپاره انداز و سایر سلاح های سبک و سنگین پاسگاه‌های مرزی برار عزیز و پرویز واقع در مرز قصر شیرین را زیر آتش گرفتند .
30 تیر : درگیری های مرزی بین ارتش بعث عراق و نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران و پاسداران انقلاب اسلامی و ماموران ژاندارمری از سوی دیگر در منطقه مرزی قصر شیرین و خان لیلی ادامه دارد . به موجب این گزارش ارتش بعث عراق بیشتر حملات خود را متوجه مسیر سرپل ذهاب – قصر شیرین – نفت شهر به ویژه در منطقه خان لیلی کرده است . درگیری با سلاح سنگین از جمله توپ و خمپاره انداز انجام می‌گیرد ، از تعداد تلفات و مجروحان احتمالی این درگیری ها تاکنون گزارش دقیقی نرسیده است .
4 مرداد : اعلام نارضایتی دولت عراق از امضای قرارداد 1975 و شرایط آن .
20 مرداد : خبرگزاری ها گزارش دادند بیش از 300 تانک عراقی برای حمله گسترده به ایران در پشت مرزها آرایش جنگی گرفته اند.
21 مرداد : ارتش بعثی عراق به پاسگاه های مرزی دهلران و نفت شهر حمله کرد .
3 شهریور : برای مقابله با حمله احتمالی ارتش عراق و آمریکا به مناطق غرب و جنوب کشور به نیروهای نظامی آماده باش کامل داده شد.
14 شهریور : ارتش عراق مجددا به پاسگاه های مرزی دهلران و نفت شهر حمله کرد . بنابر اطلاعیه ستاد عملیات مشترک غرب کشور نیروهای مرزی ایران یک هواپیما و سه تانک عراقی را در جریان این تحرکات منهدم کردند.
16 شهریور : ارتش عراق به پاسگاه های ایلام، قصر شیرین ، خرمشهر ، خسروآباد ، نفت شهر و سومار حمله کرد.
17 شهریور : عراق پس از ارائه دو یادداشت به کاردار جمهوری اسلامی ایران در بغداد ، پاسگاه زین قوس و مناطق آن را اشغال کرد ؛ این مناطق به موجب پیمان 1975 الجزایر به ایران واگذار شده بود.
18 شهریور : عراق برای چندمین بار پیاپی به شهرهای مرزی خرمشهر ، نفت شهر ، قصر شیرین و پاسگاه های مرزی جنوب و غرب ایران تعرض کرد.
19 شهریور : مرزداران ارتش با مهاجمان عراقی در پاسگاه های مرزی مهران ، نفت شهر ، طلائیه ، قصر شیرین درگیر شدند و تحرکات ایذایی آن ها را دفع کردند . در همین روز عراق سومین یادداشت تهدید آمیزش را مبنی بر تملک بر اروند رود به ایران تحویل داد.
22 شهریور : بالگرد حامل رئیس جمهور و نخست وزیر که برای بازدید دو ساعته از نوار مرزی به ایلام سفر کرده بود هدف حمله یک فروند میگ عراقی قرار گرفت که با واکنش به موقع خلبان بالگرد و دخالت جنگنده های نیروی هوایی به کسی صدمه ای نرسید.
26 شهریور : عراق به طور یک جانبه عهدنامه مرزی و حسن همجواری 1975 میلادی الجزایر و سه پروتکل ضمیمه و چهار موافقتنامه تکمیلی آن را لغو کرد .
27 شهریور : عراق اعلام کرد : کلیه شناورها برای عبور از اروند رود باید پرچم عراق را بر فراز قایق ها و کشتی ها نصب کنند.و سرانجام در 31 شهریور ماه 1359 تهاجم سراسری عراق به ایران آغاز می شود . در این روز دهها فروند جنگنده عراقی امروز به پایگاه های هوایی کشور از جمله فرودگاه مهرآباد حمله کردند . همزمان نیروی زمینی این کشور با صدها تانک و چندین لشکر پیاده و مکانیزه تهاجم به مرزهای جنوب و غرب ایران را آغاز کرد .
مرجع : روزنامه کیهان
کد مطلب : ۴۱۰۹۹۲
منتخب
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
۲۱ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
