حماس و حماسه پرواز مقاومت

آغاز حماسه انتفاضه (اول) فلسطین ۸ دسامبر ۱۹۸۷ بود و تنها یک هفته از شروع جنبش سنگ گذشته بود که در ۱۴ دسامبر، عبدالعزیز رنتیسی و شیخ احمد یاسین، سنگ بنای حرکت مقاومت اسلامی (حماس) را با هدف «آزادی همه خاک فلسطین» گذاشتند اما اگر انتفاضه(خیزش) رمانتیک و نمادین مبارزه با سنگ در دسامبر ۱۹۸۷ در پی جریان یک حادثه رانندگی در جنوب سرزمین‌های اشغالی شکل گرفت، تشکیل حماس و هدفگذاری‌اش تا امروز به هیچ وجه تصادفی نبوده و نیست. حماس سبقه‌ای از نمادین بودن نداشته، خود مبارزه است و در متن حماسه‌ای که فلسطینیان در سال‌های اخیر در مقابل اشغالگری صهیونیسم جهانی به منصه ظهور گذاشته‌اند. اولین انتفاضه ۸ سال پس از به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی ایران و با الهام گرفتن از مبارزه امام مستضعفان علیه استکبار شکل گرفت. جرقه اول انتفاضه حادثه‌ای بود که در آن چند کارگر فلسطینی توسط یک راننده کامیون اسرائیلی در نزدیکی دیوار «اریز» که هنوز هم حائل غزه و سرزمین‌های اشغالی است زیر گرفته شدند. همین امر به آغاز مبارزات در اردوگاه‌های آوارگان در نوار غزه انجامید و به کرانه باختری نیز سرایت کرد. اگرچه موج انتفاضه اول در سال ۱۹۹۱ با امضای قرارداد ننگین سازش در اسلو بین اسرائیلی‌ها و یاسر عرفات (سازمان آزادسازی فلسطین) فروکش کرد اما عمق جریان مقاومت بسیار فراخ‌تر از آن بود که توفانی دیگر به پا نکند و موج‌های دوم و سوم انتفاضه برنخیزند. انتفاضه دوم مردم فلسطین که به انتفاضه الاقصی مشهور شد پس از ورود آریل شارون، نخست‌وزیر از حزب لیکود و قصاب معروف اردوگاه‌های صبراوشتیلا به مسجدالاقصی در روز پنجشنبه۷ مهر ۱۳۷۹ و سخنرانی او در جمع اطرافیان مبنی بر مشروعیت حقوق اسرائیل نسبت به مسجدالاقصی به وقوع پیوست که به‌دنبال آن موجی از خشم و نفرت را در میان فلسطینیان ایجاد کرد و خیلی سریع‌تر از حد تصور سراسر سرزمین‌های اشغالی را فراگرفت. انتفاضه بزرگ رفته رفته به یک مبارزه ملی علیه اشغال فلسطین تبدیل شد و سرانجام به استقرار دولت خودگردان فلسطین و عقب‌نشینی اسرائیل از نوار غزه و کرانه باختری و همچنین برقراری حاکمیت عملی حکومت خودگردان به برخی از مناطق منتهی شد. بدیهی است که عامل تعیین‌کننده انتفاضه متکی به حضور آگاهانه و عملی مردم است و اگر نقش مردم را از قیام حذف کنیم قیام عملا مفهومی نداشته و در واقعیت به منصه ظهور نخواهد رسید و با توجه به این مساله، فلسطینی‌ها هم اعتقاد دارند که بازگشت به طرح‌های سازشکارانه، بازگشت به نقطه صفر و چرخیدن در دور باطل سازشکاری در سایه ادامه ذلت اشغالگری و تشدید سیاست‌های سرکوبگرایانه‌ صهیونیست‌ها در قدس و کرانه باختری است و آنها هرگز این روند را نخواهند پذیرفت. امروز در خلال ۲۷ سال مبارزه هدفمند حماس در کنار دیگر گروه‌های مبارز مثل جهاد اسلامی، سنگ فلسطینی، موشک و حتی پهپاد شده است به طوری که می‌توان نماد ۳ موج انتفاضه را به ترتیب سنگ، موشک (خمپاره) و پهپاد دانست. حتی روز یکشنبه رونمایی از پهپاد ایرانی ابابیل در جریان مراسم سالروز تاسیس حماس در غزه از سوی اسرائیلی‌ها، اعلان رسمی انتفاضه سوم از سوی مهم‌ترین بازوی مقاومت تعبیر شد. «امیر بار شالوم» خبرنگار نظامی شبکه یک تلویزیون اسرائیل یکشنبه شب گذشته و پس از آنکه یگان ضدهوایی گردان‌های شهید عزالدین قسام شاخه نظامی حماس پهپاد شناسایی خود را در مقابل ده‌ها هزار میهمان جشن تولد حماس در آسمان غزه به پرواز درآورد، این سوال را از فرماندهان ارتش صهیونیستی مطرح کرد که چرا نیروی هوایی این رژیم پهپاد مذکور را که برای اولین بار در تاریخ منازعه فلسطینی ـ صهیونیستی آزادانه در آسمان غزه به پرواز درمی‌آید، هدف قرار نداده و ساقط نکرده است؟ بار شالوم با تاکید بر اینکه فرماندهان ارتش هیچ پاسخی به این سوال نداشتند، خاطرنشان کرد که به احتمال زیاد تغییر قواعد بازی و توان بازدارندگی برابر حماس در برابر ارتش صهیونیستی که از نتایج جنگ اخیر غزه است، باعث سکوت این رژیم در برابر هنرنمایی پهپاد شناسایی حماس در آسمان غزه شده است. نکته اینجاست که برتری هوایی در تمام سال‌های پس از اشغال فلسطین، مهم‌ترین مزیت رژیم عبری در مواجهه با تهدیدات فلسطینی و منطقه‌ای در مقابل سوریه، اردن، مصر و لبنان بوده است و این رژیم خود را اختیاردار حریم هوایی خاورمیانه مدیترانه‌ای می‌داند حتی گاهی ادعای خود را تا آسمان ایران گسترش می‌دهد در حالی که در یک قدمی اورشلیم پهپادهای ایرانی حماس بی‌هیچ مزاحمتی به پرواز درآمده‌اند و این پرواز مقاومت، ورای مرزهای نظامی و سیاسی، به شکلی باورنکردنی حتی مرزهای باور فلسطینیان به پیروزی موعود را درمی‌نوردد.

رضا باقرپور