شبکه های اجتماعی صحنه نبرد جنگ های آینده

اخیرا یک پژوهش نظامی در ایران بر اساس یافته‌های پژوهشی خود به مقام‌های جمهوری اسلامی توصیه کرده برای موفقیت در جنگ‌های آینده٬ «اتاق جنگ» شبکه‌های اجتماعی مجازی تشکیل دهند.

این پیشنهاد در تازه‌ترین شماره فصلنامه «راهبرد دفاعی» وابسته به مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی که ریاست آن با معرفی رییس ستاد کل نیروهای مسلح به رهبر انقلاب و موافقت رهبری منصوب می‌شود، مطرح شده است.

اعضای هیات تحریریه این فصلنامه را گروهی از فرماندهان سابق و فعلی سپاه پاسداران مانند شخصیت هایی چون «یحیی رحیم‌‌صفوی»٬ «حسین علایی»٬ «غلامعلی رشید»٬ «احمد وحیدی» و «علی شمخانی» تشکیل می‌دهند.

پژوهش «راهبردهای جمهوری اسلامی در قبال شبکه‌های اجتماعی مجازی در جنگ آینده» شبکه‌های اجتماعی مجازی را از مهم‌ترین ابزارها و نیرومندترین سلاح‌ها در جنگ نرم معرفی کرده و از راه تشریح فرصت‌ها و تهدیدهای این شبکه‌ها و آثار آن‌ها بر مولفه‌های جنگ‌های آینده٬ راهبردهایی را برای استفاده از فرصت‌ها و «واپایش» تهدیدهای ناشی از آن‌ها ارائه کرده است.

بر اساس این پژوهش٬ در پنج سال اخیر شبکه‌های اجتماعی تاثیر گسترده‌ای بر فضای سیاسی٬ فرهنگی٬ اجتماعی و امنیتی داشته و حتی دارای کاربردهای راهبردی و تاکتیکی در میدان نبرد واقعی هم بوده‌اند.

جامعه آماری این پژوهش شامل مدیران بخش دفاع با مسئولیت در حوزه‌های راهبردی و فضای مجازی٬ استادان دانشگاه و صاحب‌نظران در این حوزه بوده است.

حوزه تخصصی ۳۴ درصد این افراد امنیتی٬ ۱۹ درصد مجازی٬ ۱۶ درصد فرهنگی و ۱۸ درصد سیاسی و تحصیلات‌شان ۶۸ درصد کارشناسی ارشد و ۳۲ درصد دکترا اعلام شده است.

در بخش‌های تئوریک این تحقیق نسبت به این پدیده که به علت وجود اینترنت٬ بازیگری با مهارت متوسط و با حداقل هزینه می‌تواند با انتشار مطلب در شبکه‌های اجتماعی مجازی مبتنی بر اینترنت٬ ارسال پیام‌های الکترونیکی٬ ایجاد صفحه وب‌٬ وبلاگ و وب‌گاه وارد عرصه ارتباطات سیاسی شده و ساختار سلسله مراتبی ارتباطات بین‌المللی را بشکند٬ تاکید ویژه‌ای شده است.

پیشرفت‌های سریع و تحولات پرشتاب آینده٬ مواجه شدن نیروهای مسلح با فضای نامطمئن و سرشار از فرصت و تهدید و پیش‌بینی وقوع جنگ‌های نامنظم آینده در حوزه فضای اطلاعاتی٬ پژوهشگران مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی را به این نتیجه رسانده که درک صحیح از میزان تهدیدها علیه کشور و فهم چگونگی نگرش دشمن به جنگ‌های احتمالی آینده دارای اهمیت خاصی است.

بر این اساس ۲۲ مشخصه برای جنگ‌های آینده اعلام شده که استفاده از نیروهای ویژه٬ راه‌اندازی ائتلاف و انجام عملیات مرکب‌(هماهنگی افکار عمومی با اهداف ائتلاف)٬ ارزیابی همه‌جانبه اطلاعاتی٬ توسعه صحنه نبرد و نفوذ بر عمق هدف٬ تکیه بر عملیات روانی‌(از راه شبکه‌های اجتماعی مجازی)٬ تاکید بر عملیات سایبری و مجازی‌سازی جنگ‌(با بهره‌گیری از شبکه‌های مجازی و هدف قرار دادن افکار عمومی در کشورهای دشمن)٬ مدیریت آستانه تحمل ملت‌ها٬ رویکرد شبکه محوری به جنگ و مورد نظر قرار دادن ابعاد جنگ نرم از آن جمله‌اند.

مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی برای استفاده بهینه جمهوری اسلامی از شبکه‌های مجازی راهبردهای سه‌گانه «تهاجمی»٬ «رقابتی» و «تدافعی» پیشنهاد کرده است.

تشکیل اتاق جنگ شبکه‌های اجتماعی مجازی٬ تربیت نخبگان فضای مجازی٬ راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی بومی به منظور کاهش تقاضا برای شبکه‌های اجتماعی خارجی٬ راه‌اندازی یا حمایت از شبکه‌های اجتماعی در کشورهای هدف و راهبری آن‌ها و توسعه فرهنگ‌ کاربری صحیح از شبکه‌های اجتماعی مجازی با محوریت خانواده‌ها در داخل کشور از جمله راهبردهای «تهاجمی» این پژوهش است.

پژوهشگران این مرکز پیشنهاد کرده‌اند اتاق جنگ نرم در مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی تشکیل شده و بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات آن٬ راهبرد تشکیل اتاق جنگ رسانه‌های مجازی مصوب و عملیاتی شود.

ارائه نتایج حاصل از این طرح با محوریت ستاد کل نیروهای مسلح به سپاه پاسداران٬ ارتش٬ بسیج و دیگر نهادها و تشکیل اتاق‌های جنگ رسانه‌های مجازی از سوی هر یک از آنها و فعالیت زیر نظر این اتاق در ستاد کل از دیگر راهبردهای پیشنهادی این پژوهش است.

برای تربیت نیروی متخصص فضای مجازی نیز پیشنهاد شده با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح٬ سپاه٬ ارتش٬ وزارت اطلاعات٬ پدافند غیر عامل و وزارت‌خانه‌های آموزش و پرورش و علوم٬ کارگروهی برای تدوین هدف‌ها و کارکردها و فرآیندهای جذب نخبگان از دوران کودکی و نوجوانی به عنوان نیروی کار بالقوه جنگ در فضای مجازی تشکیل شود.

این پژوهش هم‌چنین پیشنهاد انجام تحقیقی با عنوان «تربیت نخبگان فضای مجازی در جمهوری اسلامی ایران» در مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی و ارائه نتایج آن به سپاه٬ ارتش٬ بسیج و سایر نهادها را مطرح کرده است.