ریل‌گذاری راهبردی قطار هسته‌ای ایران

مهدی پورصفا: سخنان رهبر معظم انقلاب در آستانه سال نو شمسی و در جوار حرم مطهر رضوی (ع) همواره به عنوان مانفیستی برای سیاستگذاری‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران در سال جاری شناخته می‌شود.

این سخنان در حقیقت راهبرد کلی نهادها و قوای نظام جمهوری اسلامی ایران را در حوزه داخلی و بین المللی مشخص کرده و در عین حال چالش‌ها و همچنین موانع تحقق این سیاست‌گذاری‌های را نیز روشن می‌کند.

از آنجا که در سال جاری میلادی مذاکرات ایران و کشورهای پنج به علاوه یک بر سر پرونده هسته‌ای ایران مهم‌ترین موضوع در حوزه سیاست خارجی نظام جمهوری اسلامی را شکل می‌دهد، بنابراین حجم بالایی از این سخنرانی در سال جدید به بحث هسته‌ای و جوانب مختلف آن اختصاص یافته است.

سخنان رهبری در این حوزه از جوانب مختلف قابل بررسی است، اما شاید بتوان موضوع تحریم‌ها و امضای توافق‌نامه جامع بین ایران و کشورهای عضو پنج به علاوه یک شاه بیت اصلی موضوع مرتبط با سیاست ایران در حوزه هسته‌ای در این سخنرانی باشد.

*تاکید نظام جمهوری اسلامی بر حل دیپلماتیک پرونده هسته‌ای

شاید هسته اصلی سخنان رهبری در این سخنرانی در رابطه با موضوع هسته‌ای حل موارد مورد مناقشه بین ایران و برخی از کشورهای از طریق مذاکره و به شیوه دیپلماتیک باشد.

رهبر معظم انقلاب در این سخنرانی بر این مسئله تاکید کرده و می فرمایند: در ایران هیچ فردی مخالف حل دیپلماتیک موضوع هسته‌ای نیست اما از طرف دیگر، ملت ایران و مسئولان و هیأت مذاکره‌کننده در مقابل تحمیل‌ها و زورگویی‌های آمریکا کوتاه نخواهند آمد و با ایستادگی در این آزمون بزرگ موفق خواهند شد.

شاید مهم ترین مخاطبان اصلی این پیام برخی طرف های مذاکراتی ایران باشند که اعتقاد به وجود شکافی سنگین در برخی جناح‌های سیاسی ایران بر سر مذاکرات هسته ای ایران دارند و آن ها را اصلی ترین مخالفان تحقق چنین توافق نامه عنوان می کنند.

تاثیر چنین گمانه زنی را می توان در سخنان باراک اوباما رییس جمهور ایالات متحده آمریکا دید که سخنان بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی را در کنگره این کشور با برخی افراد به اصطلاح تندرو در ایران مقایسه کرده بود.

سخنان رهبری در حقیقت با رد چنین تحلیلی موضع جریان های نظام جمهوری اسلامی ایران را درباره حل دیپلماتیک این مسئله یکسان عنوان کرده و در مقابل نقطه مقابل مخالفت با چنین توافقی را زروگویی های قدرت های بزرگ به خصوص در حوزه هسته ای عنوان کردند.

*تحریم‌ها

تحریم و فشارهای اقتصادی غرب علیه ایران در موضوع هسته‌ای نیز بخش دیگری از سخنان مقام معظم رهبری را در این سخنرانی تشکیل می‌دهد.

حضرت آیت الله خامنه ای در ابتدا به ریشه یابی فشارهای اقتصادی علیه ایران می پردازند و هدف از آن را ایجاد نارضایتی در بین مردم عنوان می کنند.

ایشان در این بخش از سخنان خود با اشاره به این که تحریم های اقتصادی می تواند برای ایران تبدیل به یک فرصت شود، ادامه می دهند: بدخواهان ملت ایران صریحاً گفته‌اند هدف آنها از فشار اقتصادی، یک هدف سیاسی یعنی ایجاد نارضایتی در مردم و برهم زدن امنیت کشور با قرار دادن مردم در مقابل دولت و نظام است.

نگاهی کوتاه به سخنان مقامات غربی و به خصوص اندیشکده های مقامات غربی درباره تاثیر تحریم های غرب بر اقتصاد ایران نشان می دهد که ایجاد شورش و نارضایتی عمومی از مهم ترین اهداف کشورهای غربی از برقراری تحریم های نفتی و بانکی بر ایران است.

شاید در این سخنان آویگدور لیبرمن وزیر امورخارجه رژیم صهیونیستی در گفت و گو با روزنامه هارتص در سال 91 کدی جدی از این مسئله باشد که ابراز امیدواری کرد تا فشارهای اقتصادی بتواند زمینه ساز تحولاتی همانند مصر در انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال 92 شود.

*نگاه به درون برای مبارزه با تحریم‌ها

در این میان رهبر معظم انقلاب تکیه بر اقتصاد درونی را مهم ترین راه حل مقابله با تحریم های ناعادلانه غرب می شمارند و آن را در مقابله با نگاهی می داند که نگاه به خارج را راه حل حل مشکلات اقتصادی کشور معرفی می کنند.

ایشان می فرمایند: یک دیدگاه در کشور معتقد است پیشرفت و رونق اقتصادی را باید با استفاده از ظرفیت‌ها و توانایی‌های درونی کشور که تا به حال کمتر به آنها توجه شده و یا اصلاً مورد استفاده قرار نگرفته‌اند، تأمین کرد. دیدگاه دوم در نقطه‌ مقابل، معتقد است رونق و پیشرفت اقتصادی با نگاه به بیرون از مرزها امکان‌پذیر است، بنابراین باید سیاست خارجی را تغییر دهیم و با مستکبر کنار بیاییم و زورگویی‌های او را بپذیریم تا مشکلات اقتصادی حل شوند!
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تاکید کردند: این نگاه دوم، کاملاً غلط، عقیم و بی‌فایده است.
ایشان در بیان دلیلِ غلط بودن نگاه دوم خاطرنشان کردند: تحریم‌های کنونی غرب بر ضد ملت ایران، دلیل روشنی بر غلط بودن دیدگاه رونق اقتصادی با نگاه به بیرون است، زیرا قدرت‌های خارجی به هیچ حدی از تحمیل و زورگویی قانع نیستند، ضمن آنکه برخی از مسائل ناگهانی و غیر قابل انتظار همچون طراحی برای کاهش قیمت جهانی نفت و ضربه زدن به اقتصاد کشور را نیز ایجاد می کنند .امروز تلاش بدخواهان ملت ایران، تقویت نگاه دوم است و به همین دلیل، رئیس‌جمهور آمریکا در پیام نوروزی خود خطاب به مردم ایران می گوید اگر خواسته‌های ما را در مذاکرات هسته‌ای قبول کنید، در کشور ایران، کار و سرمایه و رونق اقتصادی به وجود خواهد آمد.

واقعیت در این میان است که تحریم به عنوان یک ابزار راهبردی برای مقابله با ایران یا هر کشور دیگری که در تقابل با غرب قرار دارد، هیچ گاه راهگشا نبوده است و غرب از این ابزار خیالی دست برنخواهد داشت.

ایران و آمریکا علاوه بر بحث هسته ای در مسئله هسته ای در حوزه های گوناگون از جمله تحولات منطقه ای دچار اختلافات فراوانی هستند که گاه حل ناپذیر جلوه می کند.

آمریکا حامی حکومت های دیکتاتوری نفتی منطقه است و ایران حامی جنبش های مردمی که اوج آن را می توان در قیام مردم بحرین و تلاش عربستان سعودی برای سرکوب آن دید.

با ملاحظه چنین واقعیاتی است که هیچ گاه نمی توان انتظار گشایش اقتصادی واقعی از رفع تحریم ها داشت، مگر این که ایران عملا حوزه شرق کانال سوئز را رها کرده و تنها به حوزه نفوذ خود منطقه آسیای میانه و افغانستان بسنده کند که عملا به معنای یک شکست استراتژیک برای ایران است.

در چنین حالی فرار از از چنین مخمصه ای با تکیه بر ظرفیت های درونی ممکن است که رهبر معظم انقلاب نیز بر آن تاکید دارند.

*نیاز آمریکایی ها به مذاکرات

بخش دیگری از سخنان نوروزی رهبر معظم انقلاب در حوزه هسته ای بر رفتار آمریکایی ها در این حوزه و به خصوص اختلافاتی است که در این باره بین دو حزب جمهوری خواه و دموکرات ها وجود دارد، متمرکز شده است.

نکته اول در این رابطه نیاز آمریکایی ها به یک توافق هسته ای است که حتی سناتور جمهوری خواهی همچون باب کورکر نیز بر این نکته تایکد می کند که در صورت شکست مذاکرات امید آن ها به حفظ توافق نامه ژنو و بازگشت پرونده هسته ای ایران به نقطه قبل است.

از همین رو است که رهبر معظم انقلاب نیز بر نیاز آمریکایی ها در مذاکرات تاکید و البته بر ضرورت عدم هرگونه پذیرش زور توسط تیم مذاکره کننده غربی اصرار می ورزند.

ایشان در بیانات خود درگیری های سیاسی بر سر توافق نامه هسته ای با ایران در آمریکا در ثبت این امتیاز به نفع هر کدام از احزاب سیاسی در آمریکا می دانند.

رهبر معظم انقلاب با اشاره به سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیق طرف مقابل مذاکرات که عمدتاً آمریکاست، گفتند: آمریکایی‌ها به این مذاکرات بسیار احتیاج دارند و اختلافات درونی آنها هم به این دلیل است که جناح رقیب دولت کنونی آمریکا تلاش دارد تا امتیاز این مذاکرات به نام رقیب حزبی‌اش ثبت نشود.
ایشان با اشاره به پیام نوروزی رئیس‌جمهور آمریکا و سخنان غیرصادقانه او در این پیام، افزودند: رئیس‌جمهور آمریکا در پیام خود می‌گوید در ایران افرادی هستند که با حل دیپلماتیک موضوع هسته‌ای مخالفند، در حالی که این سخن دروغ است زیرا در ایران هیچ فردی مخالف حل مسئله هسته‌ای از طریق مذاکره نیست.
رهبر انقلاب خاطرنشان کردند: آن چیزی که ملت ایران با آن مخالف است، زورگویی‌ها و تحمیل‌های دولت آمریکاست که ملت در مقابل آن ایستاده است.

*فقط مسائل هسته‌ای

یکی دیگر از مسائلی که رهبر معظم انقلاب در سخنان خود به آن اشاره می کنند، عدم ورود مذاکرات به حوزه دیگر از جمله بحث های تسلیحاتی و به خصوص حوزه منطقه است، امری که آمریکایی ها به آن علاقه فراوانی نشان داده اند.

در این میان بارها استراتژیست های غربی در مقاطع گوناگون بر این نکته تاکید کرده اند که مذاکرات هسته ای با ایران در صورتی موفق خواهد بود که در آن بتوان بر سر باقی مشکلات به وجود آمده بین ایران و آمریکا به تفاهم رسید و رهبر معظم انقلاب در سخنان خود با دیگر بر غیر قابل مطرح بودن آن تاکید کرده اند.

ایشان با تاکید مجدد بر اینکه مذاکرات کنونی ایران با آمریکا، صرفاً در موضوع هسته‌ای است و نه موضوعی دیگر در سخنرانی خود خاطرنشان کردند: ما در مسائل داخلی و منطقه‌ای و موضوع تسلیحات، به هیچ وجه با آمریکا مذاکره نخواهیم کرد، زیرا سیاست آمریکا در منطقه ایجاد ناامنی و مقابله با ملت‌های منطقه و بیداری اسلامی است که نقطه مقابل سیاست‌های محوری جمهوری اسلامی ایران است.

*آمریکایی‌های عهد شکن

بحث برداشته شدن یکجانبه تحریم ها و حفظ توان توسعه و تحقیق صنعت هسته ای ایران نکته دیگری بود که رهبر معظم انقلاب بر آن تاکید کردند.

درخصوص تحریم ها برداشته شدن یکباره تحریم ها نکته ای بود که رهبر معظم انقلاب بارها آن را مطرح و بر غیر قابل عقب نشینی بودن آن تکید کرده اند و البته تیم مذاکراتی نیز آن را در مذاکرات مورد توجه قرار داده اند.

البته عهد شکنی آمریکایی ها موضوعی است که همواره در بحث لغو تحریم ها مد نظر ایران خواهد بود و این بدعهدی ذاتی نیز مورد توجه رهبران عالی ایران از جمله رهبر معظم انقلاب ایران قرار گرفته است.

رهبر انقلاب با اشاره به اظهارات مکرر آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه تحریم‌ها، بعد از توافق و بعد از بررسی رفتار و عملکرد ایران، برداشته خواهند شد، آن را یک خدعه دانستند و افزودند: این سخن غیرقابل قبول است، زیرا برداشته شدن تحریم‌ها جزئی از مذاکرات است و نه نتیجه مذاکرات؛ بنابراین همان گونه که رئیس‌جمهور محترم صریحاً گفتند، رفع تحریم‌ها باید بلافاصله بعد از توافق انجام شود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین با اشاره به اظهارات آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه تصمیم‌های ایران در هر توافق احتمالی باید برگشت‌ناپذیر باشند، گفتند: این سخن نیز قابل قبول نیست، زیرا اگر آنها برای خود این حق را قائلند که بعد از توافق احتمالی، به هر بهانه‌ای، بار دیگر تحریم‌ها را برقرار کنند، پس هیچ دلیلی ندارد که ما اقداماتی را بپذیریم که برگشت‌ناپذیر باشند.

ایشان تاکید کردند: صنعت هسته‌ای ایران یک صنعت بومی و مردمی است که باید پیش برود و پیشرفت جزء ذات هر صنعت و فناوری است.

*تهدیدات بیشتر بی فایده است

در پایان تاکید بر تعهد ملت ایران بر تعهدات بین المللی و بی اعتباری تهدیدات آمریکا بخش دیگری از سخنان رهبری در این سخنرانی را تشکیل می دهد.

رهبر انقلاب با اشاره به ادعای آمریکایی‌ها مبنی بر تلاش ایران برای دست‌یابی به سلاح هسته‌ای گفتند: آنها خودشان هم می‌دانند که ما در این مذاکرات به همه تعهدات بین‌المللی و تعهدات اخلاق سیاسی پایبند بودیم و نقض عهد نکردیم و تلوُّن هم به خرج ندادیم، اما در نقطه مقابل، آمریکایی‌ها عهدشکنی و تقلب کردند و تلون و دوگانگی را در مواضع و سخنان خود نشان دادند. رفتار آمریکا برای مجموعه روشنفکری داخل کشور نیز مایه عبرت است تا متوجه شوند در مذاکرات با چه کسی طرف هستیم و آمریکا چگونه رفتار می‌کند.

ایشان با اشاره به برخی تهدیدهای آمریکا مبنی بر احتمال افزایش تحریم‌ها یا تحرک نظامی در صورت عدم توافق، تاکید کردند: این تهدیدها ملت ایران را نمی‌ترساند، زیرا این ملت ایستاده است و با کمال موفقیت از این آزمون بزرگ بیرون خواهد آمد.

مهدی پورصفا