آیا کودتای سوم در راه است؟

با گذشت 5 روز از دومین توفان تغییرات دربار سعودی در صدمین روز پادشاهی سلمان بن‌عبدالعزیز، بسیاری بر این باورند که نظامی سیاسی- قبیله‌ای تحت عنوان عربستان سعودی دیگر شباهتی به گذشته 9 دهه‌ای خود ندارد و از این پس این کشور در مسیری تاریک با شتاب به سوی حوادث و بحران‌های پیش‌بینی نشده حرکت خواهد کرد.

حتی می‌توان گفت با شکاف بزرگ پدید آمده میان شاه و ولیعهد‌هایش از طایفه سدیری و بقیه شاهزادگان سعودی این عنوان دیگر پسوندی مطمئن برای نام کشور عربستان نخواهد بود. اگرچه مقرن بن‌عبدالعزیز، ولیعهد و آخرین پسر داعیه‌دار سلطنت بنیانگذار آل‌سعود پس از احکام کودتاگونه بامداد چهارشنبه گذشته به کاخ سلطنتی روضه الخریم رفت و در حضور شاه با ولیعهد جدید محمد بن‌نایف و نایب او محمد بن‌سلمان پسر شاه بیعت کرد اما طبق اخباری که از منابع نزدیک به آل‌سعود به رسانه‌ها درز می‌کند قاطبه چهره‌های شاخص و شاهزادگان اصلی سعودی با تغییرات جدید مخالفند.
آنها نه‌تنها به بدعت‌های تازه و عزل و نصب‌های خلاف عرف نظام خاندانی معترض هستند بلکه روز به روز زمزمه‌ها درباره اینکه سلمان عملا مترسکی است که توسط پسر جاه‌طلبش اداره می‌شود قوت می‌گیرد.

آنچنان که موسسه اطلاعاتی آمریکایی «استراتفور» فردای کودتای دوم سلمان تحلیل کرده است که اگرچه تا پیش از این دربار و شاهزادگان در ظاهر خود را با حرکات و تغییراتی که در اصل توسط پسر شاه انجام می‌گیرد از جمله حمله بیهوده به یمن همراه نشان می‌دادند اما اخیرا به انتقاد گسترده از محمد بن‌سلمان بویژه مدیریت فاجعه‌بارش در جنگ یمن روی آورده‌اند. قرار است امروز مراسم بیعت بزرگان آل‌سعود با ولیعهد جدید و جانشینش در کاخ پادشاهی برگزار شود آن هم در حالی که به حکم ملک سلمان و احتمالا برای پیشگیری از بیعت نکردن مخالفان، دربار شاه و ولیعهد در هم ادغام شدند بدین معنی که از این پس مخالفت با محمد بن‌نایف و محمد بن‌سلمان حکم مخالفت با شخص شاه را خواهد داشت که جرم سنگینی در نظام قبیله‌ای سعودی‌ها محسوب می‌شود.این حکم تصریح می‌کند که کمیته‌ای به ریاست دیوان پادشاهی جهت تکمیل مراحل و مقدمات سازمانی و اجرایی لازم برای این اقدام، تشکیل شود.این حکم در چارچوب افزایش اختیارات پادشاه و با هدف محدود کردن اختیارات محمد بن‌نایف، ولیعهد جدید عربستان سعودی صورت می‌گیرد.

همراهی آمریکا با کودتاهای ملک سلمان

ملک سلمان توانسته است رضایت آمریکایی‌ها را برای هر دو کودتای خود فراهم آورد؛ مشروط بر اینکه دایره نفوذ واشنگتن در عربستان گسترده شود. آمریکایی‌ها با اولین کودتای ملک سلمان مشروط بر اینکه محمد بن نایف، مرد اول واشنگتن در عربستان در جایگاه نخست وزارت کشور قرار گیرد، موافقت کردند و کودتای دوم نیز مشروط بر اینکه عادل الجبیر، سفیر سابق عربستان سعودی در آمریکا به‌عنوان وزیر خارجه و محمد بن نایف به‌عنوان ولیعهد منصوب شوند، با حمایت آمریکا همراه بود.

فرار2000شاهزاده سعودی

المنار گزارش می‌دهد حدود 2 هزار شاهزاده سعودی خاک عربستان را به مقصد کشورهایی نظیر عمان، مراکش و امارات ترک کرده‌اند. در هر صورت سلمان بن عبدالعزیز دو کودتای سفید خود را با بی‌توجهی توصیه‌های برادرش، عبدالله بن عبدالعزیز درباره مقرن اجرا کرده است. عبدالله بن عبدالعزیز به هیات بیعت توصیه کرده بود تحت هیچ شرایطی مقرن بن عبدالعزیز از ولایتعهدی برکنار نشود.

کودتای سومی در راه است

عربستان منتظر عزل و نصب‌های دیگر ملک سلمان بویژه برکناری متعب بن عبدالله، وزیر گارد ملی است ولی ناظران می‌گویند ملک سلمان به این حد بسنده نمی‌کند و قربانی کودتای سوم محمد بن نایف است. سیمون هندرسون معتقد است واشنگتن به محمد بن نایف، ولیعهد جدید به عنوان پادشاه آینده عربستان نگاه می‌کند ولی ارتقای شتابان و غیرمنتظره جایگاه محمد بن سلمان در ماه‌های اخیر تا جانشینی ولیعهد، از سناریویی دیگر خبر می‌دهد. هندرسون می‌افزاید البته بن نایف هم بیکار ننشسته و با حمایت‌های گسترده آمریکایی‌ها و با دنباله‌‌روی سیاست‌های عموی کودتاچی‌اش، برای حذف رقبا و نشستن بر مسند پادشاهی تلاش می‌کند. هندرسون در عین حال این سوال را مطرح می‌کند که کودتای سوم ملک سلمان چه زمانی به وقوع خواهد پیوست و چه کسانی قربانی آن خواهد بود و نزدیک‌شدگان به تخت پادشاهی چه کسانی هستند؟ شاید پاسخ دادن به سوالات هندرسون زمان زیادی نبرد، چرا که ملک سلمان تنها منتظر فروکش کردن تبعات پس‌لرزه‌های زلزله سیاسی دوم است تا فصل سوم سناریوی کودتای سفید خود را اجرا کند.

پسران عبدالعزیز بیعت نمی‌کنند؟

افشاگر مجازی معروف خاندان حاکم عربستان در آخرین پست خود روی صفحه توئیتری که به نام «مجتهد» شناخته می‌شود، نوشته است: سه‌شنبه شب گذشته پس از شام دوره‌ای مقرن با بزرگان خاندان و برخی شخصیت‌های مهم از جمله نخست‌وزیر نیوزیلند، ساعت 10 شب او از طرف ملک سلمان احضار شد و از طرف پادشاه به وی گفته شد «‌تو کوتاهی نکرده‌ای اما مایلیم از جوانان استفاده کنیم» و مقرن نیز بدون تردید موافقت کرد. طبق ادعای مجتهد، موضوع برکناری مقرن تا ساعت 11 شب قطعی شد. محمد بن‌نایف و محمد بن‌سلمان شخصیت‌های مهم را در خانواده و خارج از خانواده مطلع کردند اما به متعب پسر پادشاه سابق اطلاع ندادند.

مجتهد افزود محمد بن‌سلمان و محمد بن‌نایف توانستند با برگ برنده «تویجری» (رئیس سابق دربار آل‌سعود) یعنی مقرن به علت ضعف شخصیتش بازی کنند: «مقرن شخصیت بسیار ضعیفی است به همین سبب تویجری از وی استفاده کرد تا راه را به روی متعب بن‌عبدالله هموار کند و اکنون نیز ولیعهد جدید و جانشین ولیعهد از مقرن استفاده کردند تا مردم بن‌عبدالعزیز را فراموش کنند و سپس طرد شد».

محمد بن‌سلمان پس از گذشت 11 ساعت ماجد القصبی و مساعد العبیان را به سبب دیپلماسی‌ای که دارند مأمور کرد با اعضای شورای بیعت تماس برقرار کرده و آنها را متقاعد کنند. اگرچه پسر پادشاه مدعی شده از 34 عضو شورای بیعت - که پسران عبدالعزیز و همچنین پسران ارشدشان بخش عمده آن را تشکیل می‌دهند – 28 نفر با تغییر ولیعهد و جانشینش موافقت کرده‌اند اما مجتهد می‌نویسد که بسیاری با بیعت موافقت نکرده‌اند: «‌احمد، عبد الاله، ممدوح،‌ متعب، طلال، بندر، ترکی، عبدالرحمن و از نوادگان عبدالعزیز نیز مشعل بن‌سعود،‌ محمد بن‌فهد و محمد بن‌سعد بیعت نکرده‌اند.فرزندان این افراد نیز به تبع پدرانشان با محمد بن‌نایف و محمد بن‌سلمان بیعت نکرده‌اند که خالد بن‌سلطان و برادرانش از جمله آنها هستند. بقیه موافقند که مشعل بن‌عبدالعزیز از برجسته‌ترین آنهاست. به گفته مجتهد، چندین میلیارد پول گرفته است. جای تعجب دارد که خالد بن‌عبدالله موافقت کرده است.خالد به علت آنکه با برادرش متعب بن‌عبدالله خوب نیست بیعت کرده است».

طبق گفته‌های مجتهد، عبدالعزیز بن عبدالله، معاون وزیر خارجه سابق در اعتراض به انتصاب عادل الجبیر به عنوان وزیر خارجه استعفا کرده است هرچند این احتمال وجود ندارد که با درخواست استعفای او در برهه کنونی موافقت شود. طلال بن عبدالعزیز نیز با علنی کردن مخالفت خود با این انتصابات، مهر تاییدی بر این افشاگری‌های مجتهد زد.

حذف پسر عبدالله با ادغام گارد ملی

دیویدهرست در مطلبی درباره آخرین تحولات جاری در عربستان سعودی و تلاش ملک سلمان برای کنار گذاشتن یاران عهد قدیم از احتمال انحلال وزارت گارد ملی و قرار دادن آن زیر مجموعه وزارت دفاع خبر داد که پسرش مسؤولیت آن را برعهده دارد.

نویسنده بنام و سرشناس انگلیسی در مطلبی تحت عنوان چگونگی رهایی ملک‌سلمان بن‌عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی از یاران و هواداران عهد قدیم در عربستان در «هافینگتن پست» می‌نویسد: ملک سلمان بن‌عبدالعزیز قرار است وزارت گارد ملی را بزودی منحل کند،‌ چرا که اداره این وزارت برعهده شاهزاده متعب بن‌عبدالعزیز است که تاکنون وی در این منصب و سمت باقی مانده است. هم‌اکنون ملک سلمان به صورت جدی در اندیشه حذف سمت وزارت گارد ملی عربستان سعودی است، این وزارتخانه را ملک عبدالله، پادشاه قبلی عربستان سعودی در آخرین روزهای عمرش تاسیس کرد تا بر نحوه فعالیت نیروهای گارد ملی اشراف داشته و نظارت کند، اگر چنین امری محقق شود،‌ در این صورت وی بار دیگر اداره گارد ملی را به وزارت دفاع عربستان سعودی واگذار خواهد کرد،‌ وزارتخانه‌ای که اداره آن برعهده فرزندش شاهزاده محمد بن‌سلمان است. اما مطلبی که در نوشته‌های دیوید هرست از اهمیت بالایی برخوردار است موضوع مربوط به شاهزاده مقرن بن‌عبدالعزیز است، چرا که هرست معتقد است وی در حقیقت عامل اتصال بین نظام عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر و خاندان آل‌سعود به شمار می‌آید و حتی گفته می‌شود السیسی بعد از درز نوار صوتی منتسب به خود در توهین به عربستان سعودی ابتدا برای عذرخواهی از این بابت سفیر کشورش را به نزد شاهزاده متعب اعزام کرد و بعد از آن بود که السیسی تلفنی با مقرن گفت‌وگو کرد، این درحالی است که در آن زمان سفیر با وجود تمام تلاش‌هایی که به عمل آورده بود موفق نشد با شخص ملک سلمان دیدار و گفت وگو کند و پادشاه عربستان حاضر به دیدار با سفیر مصر نشده بود‌ و از آن گذشته پادشاه عربستان حتی حاضر نشده بود با شخص السیسی هم تلفنی گفت‌وگو کند.

سفر غیرمنتظره السیسی به ریاض

عبدالفتاح السیسی دیروز شنبه در سفری کوتاه و غیرمنتظره به ریاض رفت و با پادشاه عربستان سعودی دیدار کرد.به گزارش خبرگزاری آلمان، برخی منابع آگاه نیز گفتند که سامح شکری، وزیر خارجه مصر السیسی را در این سفر همراهی می‌کند و قرار است دو طرف راهکارهای تقویت روابط و همکاری بین مصر و عربستان و آخرین تحولات مربوط به منطقه بویژه اوضاع یمن، سوریه و لیبی و نیز مقابله با گروه‌های تروریستی را بررسی کنند. سفر السیسی به ریاض در حالی است که عربستان طی چند روز گذشته شاهد عزل و نصب‌های گسترده و تغییرات در خاندان حاکم سعودی بود.


صدامک در اندیشه قبضه کامل قدرت

گفته می‌شود فرزند جاه‌طلب پادشاه عربستان ملقب به صدامک مقدمات جدا کردن شرکت آرامکوی نفتی متعلق به دولت عربستان سعودی را از وزارت نفت این کشور فراهم می‌کند.

به گزارش تسنیم به نقل از پایگاه خبری النبا، منابع آگاه رسانه‌ای سعودی اعلام کردند، شورای عالی اقتصادی عربستان سعودی با بازنگری در ترکیب شرکت آرامکوی نفتی وابسته به دولت برای جدا شدن آن از وزارت نفت عربستان سعودی موافقت کرده است.

شورای اقتصادی عربستان با نظر و دیدگاه محمدبن سلمان مبنی بر بازنگری در تشکیل و ترکیب شرکت آرامکو موافقت کرده است. براساس تصمیم و موافقت شورایعالی اقتصادی عربستان سعودی و بازنگری در ترکیب این شرکت، این شورا با جدا شدن آن از وزارت نفت موافقت کرده است. ملک سلمان چهارشنبه گذشته خالد الفالح را که مدیر اجرایی آرامکوی سعودی است به عنوان رئیس شورای اداره شرکت و وزیر بهداشت تعیین کرد و این امر را در راستای انتصاب‌های جدیدی که صورت گرفته، انجام داد.