دست پروردگان آل سعود در جنگ هاي نيابتي

اين روزها باتلاق يمن براي رژيم آل سعود ابعاد گسترده تري به خود گرفته و هر روز شاهد دست و پا زدن سعودي ها در اين باتلاق عميق هستيم.

در روزهاي اخير عربستان سعودي پس از حمله هاي سنگين هوايي بسيار و ناکامي در عمليات نظامي زميني، به طور غافلگيرانه اي با حملات قبيله هاي يمني به برخي مناطق جنوب عربستان مواجه شده به طوري که روزگار بروفق مراد عربستان نيست و حتي فرودگاه و مدارس بحراني در پي اين حملات سنگين و پي درپي تعطيل شدند.

از اين نظر شايد يکي از علل اعلام آتش بس 5 روزه از سوي عربستان تجميع و تجديدقوا نيروهاي نظامي سعودي باشد تا بتواند آمادگي خود را در برابر حملات يمني ها به داخل عربستان بيش تر کند.

اختلافات عميق تر مي شود

همچنين اختلافات شاهزادگان سعودي و نيز ناآرامي هاي داخلي در عربستان شايد علت ديگري براي توقف 5 روزه حمله عربستان به يمن باشد.

سعدالله زارعي، کارشناس امور بين الملل در اين باره معتقد است: اعلام آتش بس 5 روزه از سوي سعودي ها داراي ابهام زيادي است زيرا عربستان پيش از اين نيز اعلام آتش بس و قطع عمليات جنگي کرده بود اما پس از آن حملات نظامي شديدتري عليه مردم يمن در پيش گرفت. از اين رو، دقيقا نمي توان گفت علت اعلام آتش بس 5 روزه چيست.»

وي ادامه مي دهد شايد علت اين آتش بس اين است که سعودي ها فکر مي کنند انصارالله با آن مخالفت خواهند کرد و از اين رو مي خواهند تبعات اخلاقي تجاوزي را که راه انداخته اند به گردن انصارالله بياندازند يا شايد هم به سبب فشار افکار عمومي است که اعلام آتش بس 5 روزه براي کمک رساني به مردم يمن کرده اند و ممکن است دليل ديگري هم داشته باشد که براي پي بردن به آن بايد منتظر بود تا ببينيم سعودي ها در آينده چه در پيش خواهند گرفت.

زارعي درباره علت همزماني اعلام آتش بس و خبر اجراي حکم اعدام شيخ نمر مي گويد: «ممکن است توطئه اي در کار باشد. مثلاآن ها بخواهند با اعلام اين خبر و تهديد به شهادت رساندن او، امتيازي از ايران و حاميان يمن بگيرند.»

بر اساس آن چه گفته شد، اگرچه بايد منتظر ماند تا علت واقعي اين اتفاقات را مشاهده کرد اما با توجه به صبغه حملات وحشيانه سعودي ها به يمن مسلم است که اعلام آتش بس از روي خوي انساني و انسان دوستي سعودي ها نشئت نمي گرفت و بايد منتظر ماند و ديد که از اين اقدامات به دنبال چه چيزي بودند.

در ادامه گزارش به بررسي علل تجاوز عربستان به يمن مي پردازيم تا ابعاد و جزئيات و علل تصميمات و اقدامات مختلفي که در اين جنگ عليه مردم يمن اتخاذ مي کند، روشن شود.

علل آغاز جنگ عليه يمن

عربستان سال هاست که در کشورهاي مختلف منطقه نيروهايي را به نيابت از خود در مقابله با دولت ها و قبايل و گروه هاي مختلف قرار داده است. به عبارت ديگر تکفيري ها داعش و القاعده در کشورهاي مختلف کاملامورد حمايت آل سعود هستند. يمن نيز از اين مسئله مستثني نبود.

آل سعود در گذشته خود، مرتکب تجاوزات زيادي شده است اما در سال هاي اخير در نقاط مختلف موجب جنگ افروزي بوده است اما هيچ گاه به طور مستقيم وارد جنگ با يک کشور نشده است. حضور نظاميان سعودي در بحرين نيز در قالب يک همکاري با دولت بحرين بوده است نه تجاوز به آن کشور. اگرچه سعي مي کند دخالت خود در يمن را مشابه دخالتش در بحرين نشان دهد اما واقعيت اين است که رئيس جمهور يمن خود استعفا کرده و از قدرت کناره گرفته است.»

دکتر محمدحسن قديري ابيانه، کارشناس ارشد مديريت استراتژيک در اين باره مي گويد: «يمن بر باب المندب اشراف دارد وا هميت استراتژيک باب المندب از خليج فارس بيشتر است زيرا باب المندب محل اتصال درياي مديترانه به اقيانوس هند است و اگر اين راه مسدود شود کشتي ها بايد کل آفريقا را دور بزنند که وقت و هزينه بسياري را مي طلبد، به همين جهت، هميشه آمريکايي ها به دنبال آن بودند که حکومت هاي دست نشانده در يمن حاکم باشد.»

وي با اشاره به جمعيت 25 ميليون نفري يمن ادامه مي دهد. «مردم يمن فقير اما مومن و سلحشور هستند و عربستان که خود بزرگ ترين توليدکننده نفت است، در اقدامي قلدر مآبانه مناطق نفت خيز مهمي از يمن را به اشغال خود در آورده است و از طريق تطميع افرادي چون علي عبدالله صالح و منصور هادي سعي کرده تا با گذاشتن دولت دست نشانده در يمن، مردم سلحشور آن را پشت سر بگذارد لذا يمن هم براي عربستان و هم براي آمريکا، هم براي اسرائيل و هم براي غرب اهميت بسياري دارد.»

وي درباره تاثير تحولات اخير يمن بر عربستان بيان مي کند: «در پي پيروزي مردم يمن بر علي عبدالله صالح و منصور هادي، وقايعي اتفاق افتاد که رزومه آن تشکيل نظام مردم سالاري ديني است. تشکيل چنين حکومتي براي شاهزادگان و پادشاهاني که منابع کشورهايشان را غارت کرده و مردم را زير سلطه خود نگه داشته اند، خطرناک است و آنان نگران اين هستند که مردم آن کشورها نيز عليه حکومت سلطنتي و حاکمان خود به پا خيزند. لذا سلاطين منطقه از اين که در هر کشوري انتخاباتي آزاد براي اداره آن کشور برگزار شود و مردم در آن شرکت کنند، وحشت دارند.»

سفير سابق کشورمان در مکزيک و ايتاليا با اشاره به تلاش ها و هزينه هاي ميلياردي عربستان براي حفظ حاکمان ديکتاتور کشورهاي منطقه و از بين بردن انقلاب هاي مردمي تصريح مي کند: « اين سياست هاي عربستان باعث ايجاد روح تنفر از آل سعود در همه کشورهاي اسلامي شد و آل سعود سرمايه هاي صد ميلياردي صرف شده در سال هاي گذشته را بر باد رفته ديد به طوري که امروز آل سعود جزو منفورترين حاکمان جهان اسلام هستند.

حجت الاسلام سالک، رئيس کميسيون فرهنگي مجلس نيز در اين باره اظهار مي دارد: «وقتي عربستان سعودي، عراق، سوريه، لبنان و فلسطين را از دست رفته ديد، در مورد يمن اقدام به تجاوز آشکار کرد و اگرچه پيش از اين در قالب حمايت هاي مالي و نظامي با دولت هاي اهل مقاومت و مردم مسلمان منطقه مي جنگيد امااين بار به طور مستقيم وارد جنگ عليه ملت يمن شد.»

اين نماينده مجلس با اشاره به تشابه اقدامات نظامي عربستان عليه يمن و جنگ اسرائيل عليه غزه خاطرنشان مي کند: «آغاز اين عمليات مانند حمله اسرائيل به غزه و اين جنگ الگو گرفته از آن جنگ است و اين نشان دهنده سرسپردگي و رابطه بين عربستان و اسرائيل است. همچنان که اسرائيل در غزه عامدانه خانه هاي مسکوني، زنان و کودکان را مورد حمله وحشيانه قرار داده بود، آل سعود نيز اين چنين مي کند.»

همچنين اسماعيل کوثري، عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس درباره علت و چگونگي آغاز جنگ عربستان عليه يمن مي گويد: «عربستان به بهانه مبارزه با انصارالله و شيعيان در يمن به اين کشور حمله کرده است و مدعي است براي حمايت از منصور هادي مستعفي وارد اين جنگ شده است در حالي که وي خود استعفا کرد و انصارالله نيز که به دنبال قدرت طلبي نبودند، در ميان 6 وزيري که معرفي کردند هيچ يک از اعضاي انصارالله نبود. و به همين دليل هم بود که مردم يمن به آنها اعتماد کردند.»

کوثري، حمله به يمن را تصميم آمريکا، اسرائيل و عربستان مي داند و با اشاره به حملات وحشيانه سعودي ها به يمن و مقاومت جانانه مردم آن بيان مي کند: «اکنون عمده استان هاي يمن در اختيار مردم و ارتش يمن است و يمني ها موفق به سرکوب گروه هاي القاعده نيز شده اند و عربستان در اين ميان نشان داد آن چهره معنوي خادم حرمين شريفين دروغي بيش نيست و امروز اعتبار کاذب عربستان از بين رفته و به اين جا رسيده که در جنگ با يمن وامانده است که چگونه اين جنگ را بدون موفقيت چشمگيري خاتمه دهد زيرا جز آبروريزي و ذلت چيزي براي آن نخواهد داشت.»

وي مي افزايد: «به ويژه اينکه آل سعود گمان مي کرد ارتش هاي کشورهاي وابسته، و هم پيمان با او همچون مصر، پاکستان و ترکيه به کمک او خواهند رفت اما چنين اتفاقي رخ نداد.»

تاثير جنگ يمن بر وضعيت داخلي عربستان

حسين رويوران کارشناس خاورميانه درباره اختلاف نظري که بين شاهزادگان سعودي براي جنگ عليه يمن وجود دارد، اظهار مي کند: «زماني که محمد بن سلمان و محمد بن نايف جنگ را آغاز کردند اين گونه نبود که اين تصميم گيري درون کابينه صورت گرفته باشد. به طوري که برخي نهادها تنها 15 دقيقه قبل از آغاز جنگ از شروع آن مطلع شدند و يکي از اعتراضات وزير خارجه سابق همين مسئله بود که چرا او به عنوان وزير خارجه 15 دقيقه قبل از آغاز جنگ بايد از آن باخبر شود و چرا برخي ها بيش از برخي ديگر محرم هستند. اين اختلافات در نهايت منجر به حذف ها، انتصابات و ابقاهايي در آل سعود شد.»

وي جنگ را تصميم دو جوان خام سعودي محمد بن سلمان و محمد بن نايف مي داند و تصريح مي کند: «در عين حال ما شاهد هستيم که گارد ملي عربستان در اين جنگ حضور ندارد و تنها ارتش است که در يمن مي جنگد و اين نشان دهنده آن است که متعب پسر عبدالله که فرمانده گارد ملي است نه خود مي خواهد در اين جنگ حضور داشته باشد و نه به او پيشنهاد حضور در آن را داده اند.

اقدامات ايران در برابر تجاوز به يمن

آصفري عضو کميسيون امنيت ملي مجلس با اشاره به رويکرد اصلي ايران در حمايت از همه مظلومين و مستضعفين جهان از ابتداي تشکيل نظام جمهوري اسلامي، درباره عملکرد وزارت خارجه تصريح مي کند: «بخش ديپلماسي وزارت امور خارجه در اين باره عملکرد مورد قبولي نداشته است زيرا ديپلماسي اين نيست که به کشوري که جنايات زيادي در يمن مرتکب شده است پيام تبريک براي انتصاب وزير خارجه جديد بفرستند بلکه بايد به آنها هشدار داده مي شد و تا جايي که مي شد، اقداماتي انجام مي شد که جلوي جنايات را بگيرد و ارائه راه حل مذاکره و ديپلماسي به طرف سعودي پيشنهاد و دنبال مي شد.»

وي با اشاره به اقدام شجاعانه خلبان ايراني در رساندن کمک هاي مردمي به يمن بيان مي کند: «اين خلبان شجاع با وجود تهديداتي که از سوي سعودي ها مي شد، وارد يمن مي شود اما سعودي ها با بمباران فرودگاه يمن مانع از رسيدن کمک هاي دارويي و غذايي به مردم يمن شدند البته جمهوري اسلامي ايران همچنان تلاش مي کند تا نيازهاي دارويي و اوليه مردم جنگ زده يمن را تامين کند.»

همچنين رئيس جمهور در سخنراني هاي خود از وضعيت مردم يمن ابراز تاسف و از تجاوزات آل سعود به يمن اعلام مخالفت مي کند و از طرفي دستگاه ديپلماسي نيز در عين ارسال تبريک به وزير خارجه جديد عربستان موضع تقابلي در برابر تجاوز به يمن اتخاذ مي کند.

از ابتداي تشکيل دولت يازدهم، زمزمه هايي مبني بر اينکه هاشمي رفسنجاني کليد حل مشکلات بين ايران و عربستان است شنيده مي شد و گفته مي شد که مي توان از طريق ديپلماسي روابط بين ايران و عربستان را بهبود بخشيد. اقدام جدي در اين باره از سوي هاشمي انجام نشد و تنها نامه اي به منظور جلوگيري از اعدام شيخ نمر از سوي وي فرستاده شد که پاسخي نيز دريافت نکرد. اين در حالي است که در روزهاي گذشته خبر تعيين تاريخ اجراي حکم اعدام شيخ نمر اعلام شد.

حسين رويوران در اين باره مي گويد: «رابطه ايران و عربستان در حال حاضر داراي جهات متعددي است و در سال هاي اخير سعودي ها در سوريه، عراق، لبنان، بحرين و يمن در تقابل کامل با ايران قرار گرفته اند لذا شرايط کنوني قطعا پيچيده و تضادها و تقابل ها به مجموعه گسترده اي از تضادها مي رسد. بر اين اساس، اين تصور که رابطه امروز عربستان و ايران به سادگي رابطه گذشته است تصور درستي نيست لذا استفاده از ارتباط هاي افراد براي حل يک معادله چند مجهولي پيچيده امکان پذير نيست.»

همچنين کوثري، عضو کميسيون امنيت ملي در اين باره اظهار مي کند: «سعودي ها بيش از اين نيز در جنايات منطقه دست داشتند و تقابل مباني نظام جمهوري اسلامي و آل سعود جنايتکار چندان عرصه اي براي فعاليت هاي ديپلماسي باقي نمي گذاشت.

تا قبل از حمله به يمن نيز عربستان از طريق حمايت هاي مالي و نظامي از داعش و تکفيري ها، طالبان و القاعده همواره حمايت مي کرده است و در حمله به يمن چهره جنايتکار عربستان تنها آشکارتر از قبل شده است به طوري که امروز حتي هاشمي نيز که معتقد به امکان برقراري روابط دوستانه با آل سعود بود، به بازيچه شدن آن به دست استکبار تصريح مي کند.»

علاوه بر اين، رهبر انقلاب نيز در سخنراني هاي متعدد خود در ماه گذشته، به طور مداوم مواضع قاطعي در حمايت از مردم يمن و تخطئه و محکوميت آل سعود اتخاذ کرده است.

آينده جنگ عربستان عليه يمن

عربستان سعودي در حال حاضر در چند مشکل اساسي به دام افتاده است؛ اختلافات داخلي بين آل سعود، نارضايتي مردم از حکومت پادشاهي آل سعود، تهديدات گروه هاي تکفيري داعش و تندروهاي سني، نارضايتي شيعيان داخل عربستان و جنگ با يمن و تقابل شيعيان اهل سنت و ارتش يمن با اين حکومت.

حسين رويوران درباره نتيجه جنگ با يمن براي عربستان سعودي در اين شرايط معتقد است: «جنگ با يمن» قطعا عربستان را وارد بحران کرده است. در حالي که دولت يمن راه حل اختلافات عربستان و يمن را سياسي مي داند، آل سعود به صورت نظامي وارد عمل شده است و فعلاهمين راه را ادامه مي دهد و اين نشان دهنده آن است که عربستان سعودي گزينه هاي قابل قبول ديگري ندارد و دارد در گزينه غلط نظامي دست و پا مي زند و هيچ يک از اهداف عربستان يعني خلع سلاح حوثي ها و بازگشت منصور هادي به يمن قابل تحقق نيست و شرايط عربستان پيچيده تر و سخت تر مي شود.»

وي مي افزايد: «دولت سعودي تاکنون بيش از 20 ميليارد دلار را صرف جنگ عليه يمن کرده است و اين در شرايطي است که درآمد نفتي اش محدود شده و دچار کسري بودجه است و دولت به دنبال برداشت از ذخيره هاي ارزي و صندوق اعتبارات است، نشان مي دهد دولت سعودي در شرايط مناسبي قرار ندارد و امکان افزايش توان نظامي براي يکسره سازي نتيجه جنگ را نيز ندارد زيرا پاکستان، ترکيه و مصر مشارکت در حمله نظامي را رد کرده اند. از سوي ديگر توقف جنگ به معناي شکست تمام معنا براي عربستان خواهد بود لذا عربستان اکنون در شرايط سختي قرار دارد.» اين کارشناس خاورميانه با بيان اينکه عربستان انتخاب خوبي را در پيش رو ندارد، تصريح کرد: «عربستان» قطعا ناگزير است دير يا زود، بدون تحقق اهداف جنگ را متوقف کند و شکست افراد جوان محمد بن سلمان و محمد بن نايف را که براي تثبيت جايگاه خود اين جنگ را به راه انداخته بودند، به دنبال خواهد داشت. با توجه به اختلافات شديد درباره به کارگيري اين دو در آل سعود و اينکه برخي آن را نپذيرفته و برخي حتي بيعت نيز نکرده اند، با اين شکست نظام سياسي آل سعود وارد تنگنا و بحران جدي خواهد شد و شکست در يمن اختلافات شاهزادگان سعودي را پيچيده تر خواهد کرد و رقابت جدي براي کسب قدرت به راه خواهد افتاد.

به نظر مي رسد وارد شدن عربستان به جنک عليه يمن زمينه ساز تضعيف روزافزون اين نظام سياسي خودکامه و اضمحلال و فروپاشي آن در آينده اي نه چندان دور خواهد شد.