شمال افغانستان، جولانگاه تروریزم، چشم انداز تیره و تار آسیای میانه

به گزارش اسلام تایمز، یک مشاور امنیتی رییس جمهوری تاجیکستان و یک مقام بلندپایه امنیتی جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع اظهار کردند که در آنسوی سرحد تاجیکستان در خاک افغانستان تعداد زیادی شورشی مربوط به گروه های مختلف افراطی جمع شده اند.

شیرعلی خیرالله یف؛ مشاور امنیت ملی رییس جمهوری تاجیکستان در شورای فرماندهان مرزی کشورهای مستقل مشترک المنافع در شهر دوشنبه؛ پایتخت آن کشور اظهار داشت: بزرگ ترین مسؤولیت امروز و فردا این است که از رقابت های ژئوپولیتیکی قدرت های بزرگ در آسیای میانه جلوگیری شود؛ زیرا این منطقه روز به روز با تهدید بیشتر تروریزم رو به رو می شود.

نکته ای که به باور بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان حوزه تروریزم، عمده ترین هدف گسیل نیروهای تروریستی از افغانستان به سمت آسیای میانه است و دلیل عمده ناامنی های شمال افغانستان نیز همین نکته، ارزیابی می شود.

اگرچه این مقام امنیتی تاجیک، اشاره ای به ماهیت این رقابت ژئوپولیتیکی قدرت های بزرگ در آسیای میانه نکرده است؛ اما پیش از این، بارها تحلیلگران اوضاع و مقام های سابق افغانستان، رساندن تروریزم به مرزهای چین و روسیه از مسیر افغانستان و آسیای میانه را هدف اصلی قدرت های حامی تروریزم عنوان کرده بودند.

روسیه و چین نیز تحرکات تروریستی رو به گسترش در افغانستان و منطقه خاور میانه میانه را تلاش غرب برای به چالش کشیدن قدرت این کشورها در برابر ایده جهان تک قطبی مورد نظر خود ارزیابی می کنند و از هم اکنون نسبت به شیوع خطر تروریزم در جمهوری های آسیای میانه دارای مرز مشترک با افغانستان هشدار داده و به شدت مترصد اوضاع هستند.

خیرالله یف همچنین با اشاره به مناطق شمالی و شمال شرقی افغانستان گفت: افراط گرایان آشکارا برای تشکیل یک مرکز جنگی در منطقه سعی دارند و می خواهند با استفاده از قدرت نظامی برای گرفتن قدرت در این کشورها تلاش کنند.

این نکته نیز به عقیده تحلیلگران، اگر درست باشد، همان چیزی را نشان می دهد که پیش از این در خاور میانه به اجرا درآمده است.

عراق و سوریه نمونه های بارز این الگوی امپریالیستی- تروریستی به حساب می آیند.
بربنیاد برخی ادعاها تجزیه و تقسیم این کشورها به واحدهای محلی کوچکتر، ایده ای است که از سوی قدرت های بزرگ برای اعمال سلطه بیشتر و بهتر بر جهان اسلام مد نظر قرار دارد و اهداف چندگانه ای را دنبال می کند.

یکی از هدف ها از تجزیه و تقسیم سرزمین های بزرگ اسلامی به واحدهای چندپاره و کوچک محلی، سهولت در مدیریت آسان آنها و در نتیجه اعمال سلطه همه جانبه قدرت های بزرگ است.

خودمشغولی جنبش های مسلمان زیر عنوان جنگ شیعه و سنی به هدف مهار انقلاب هایی ضد امپریالستی و ضد کاپیتالیستی، شبیه آنچه چندسال پیش در خاورمیانه روی داد، دیگر هدف این پروژه است. به این ترتیب، جنبش های مسلمان هرگز حول محورهای مشترک وابسته به سرنوشت جمعی مسلمانان و در برابر دشمنان خارجی کلیت مسلمانان، گردهم نمی آیند؛ بلکه انرژی و پتانسیل انقلابی این جنبش ها، صرف خودزنی و نبردهای فرقه ای درون دینی می شود.

هدف دیگر و شاید مهم ترین هدف، تامین امنیت همه جانبه، دایمی و درازمدت رژیم اسراییل در برابر تهدیدهای احتمالی کشورهای اسلامی است. تجزیه قدرت های خاور میانه ای، مانع از شکل گیری یک قدرت پایدار، متمرکز و قوی در منطقه می شود و به این ترتیب، اسراییل دیگر از هیچ کشوری اسلامی احساس خطر نمی کند و چه بسا به دلیل همسویی منافع اسراییل و تروریست ها، تضمین های نیرومندی نیز برای امنیت پایدار خود به دست می آورد.

اما این فقط در مورد اعراب و جهان اسلام است. وجه دیگر تروریزم جهان‌گستر کنونی، تضعیف قدرت رو به افزایش بلوک شرق به رهبری روسیه و چین است که مسیر این پروژه از شمال افغانستان به آسیای میانه و از آنجا به مرزهای روسیه و چین، تعیین و ترسیم شده است.

در همین حال، فرمانده نیروهای مرزبانی تاجیکستان رجبعلی رحمانعلی می گوید که افراد مسلح افراطی در سه ولایت شمالی و شمال شرقی افغانستان تمرکز کرده و تعداد آنها به بیش از ۱۵۰۰ نفر می رسد.

وی گفت:"ما را به خصوص وضع در قندز، تخار و بدخشان افغانستان که هم مرز با تاجیکستان هستند، نگران کرده است؛ زیرا در این ولایت ها از ماه اپریل به این سو زد و خوردها قطع نمی شوند. مقامات تاجیکستان و افغانستان پیوسته در مورد وضع منطقه های مرزی تبادل اطلاعات می کنند و در این زمینه همکاری های گسترده را آغاز کرده اند."

رحمانعلی که در یک کنفرانس خبری صحبت می کرد اظهار داشت که تعداد افراد مسلح تندرو در ولسوالی های امام صاحب و دشت ارچی ولایت قندز نیز زیاد است.
این مقام تاجیک افزود که این افراد به گروه های طالبان، القاعده، داعش، حرکت اسلامی ازبکستان و انصارالله منسوب هستند.

یک مقام سفارت افغانستان در شهر دوشنبه نیز گفته است که یک تعداد افراد در ولایات شمالی افغانستان جمع شده اند؛ ولی شمار دقیق آنها معلوم نیست و آنها در مناطق مرزی هم نیستند؛ بلکه در سه ولایت افغانستان تجمع کرده اند.

اتشه نظامی سفارت افغانستان در تاجیکستان؛ زمان الدین زمان گفت:"عملیات فعلاً جریان دارد و به آهستگی پیش می رود. وضیعت خوب است، تحت کنترل است. نگرانی هایی که ماه های قبل بود این نگرانی ها رفع شده اند."

افغانستان با سه کشور آسیای میانه تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان مجموعاً ۲۳۴۰ کیلومتر مرز مشترک دارد و همین امر، به عقیده ناظران، احتمال نفوذ سریع و آسان تروریست ها از شمال افغانستان به آسیای میانه و بالعکس را تقویت می کند.

فعالان افراطی ازبک و بعضا تاجیک، هسته اصلی تروریست های فعال در بخش های شمال و شمال شرق افغانستان را تشکیل می دهند که این امر، به باور ناظران، به تروریست ها امکان می دهد تا با جوامع محلی و همچنین ساکنان آنسوی مرز افغانستان در آسیای میانه، به آسانی ارتباط برقرار کنند و در نتیجه، قلمرو نفوذ و پایگاه های محلی خود را به سرعت گسترش دهند.

مقامات وزارت دفاع افغانستان اما در ارتباط به نگرانی های تاجیکستان مبنی بر حضور جنگجویان افراطی در امتداد مرز این کشور می گویند که عملیات بر علیه افراد مسلح مخالف در ولایات شمالی از جمله بدخشان، تخار و قندز، هم اکنون جریان دارد.

جنرال دولت وزیری؛ از سخنگویان وزارت دفاع گفت:"هر گروه و هر کسی که امنیت ولایات شمالی افغانستان را تهدید کند، ما عملیات محاربوی را بر ضد آنها به پیش برده، به آنها اجازه فعالیت نمی دهیم و آنها را از بین می بریم. بناءً پالیسی ما کاملاً واضح و روشن است."

اما سخیداد حیدری؛ آمر امنیت ولایت بدخشان، تحرکات جنگجویان مخالف دولت مانند القاعده، طالبان و سایر گروه های تندرو را در ولسوالی های وردوج، جرم و یمگان و برخی از نقاط دیگر این ولایت تایید می کند و می گوید که اگر علیه این افراد مسلح، عملیات جدی صورت نگیرد، آنها می توانند در برابر نیروهای امنیتی افغان و حتی کشور همسایه تاجیکستان تهدید شمرده شوند.

وی گفت: اکنون جنگ و درگیری بین قوای امنیتی و جنگجویان مخالف در ولسوالی های یمگان و جرم ادامه دارد.
همچنین اخیرا گزارش شد که مرکز ولسوالی یمگان در بدخشان به دست تروریست ها سقوط کرده است و این خبر، خطر توسعه و قدرت گیری تروریزم در شمال شرق کشور را به شدت تقویت کرد و نگرانی ها در این زمینه را دوچندان افزایش داد.

اختلاف مواضع و اظهار نظرهای مقام های امنیتی مرکزی و محلی افغانستان در خصوص اقدامات و تمهیدات ضد تروریستی در مناطق شمال و روند پیشرفت عملیات های ضد تروریستی دولت در مناطق ناامن هم بر حجم این نگرانی ها افزوده و عدم اطمینان در این زمینه را به شدت افزایش داده است.

همزمان، سید سرور حسینی؛ سخنگوی فرمانده پولیس قندز نیز حضور مستقیم جنگجویان مخالف از جمله جنگجویان خارجی را در سه ولسوالی ناآرام این ولایت، چهار دره، دشت ارچی و امام صاحب می پذیرد و می گوید که همه آنها زیر پرچم طالبان با نیروهای امنیتی افغان درگیر اند.

او گفت: این جنگجویان در شرایط کنونی در حدی نیستند که برای کشوری مانند تاجیکستان تهدید شمرده شوند.
با همه اینها، به نظر می رسد اینکه کشورهای همسایه و منطقه نیز اکنون بیش از هر زمان دیگری از ناحیه خطر «امپریالیزم تروریستی»، احساس خطر می کنند، این فرصتی برای افغانستان است؛ تا یک محور ضد تروریستی قوی و نیرومند را با مشارکت همه کشورهای در معرض خطر منطقه به وجود آورد؛ در غیر آن، برخورد سهل انگارانه با این پدیده، ممکن است عواقبی برخلاف انتظار و پرهزینه را برای همه طرف های در معرض تهدید، در پی داشته باشد.