تناقض های تازه حقوق بشری در اروپا

این روزها مساله مهاجرت های گسترده به اروپا از سوی کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه مساله ای خبر ساز و بحرانی شده است. شاهد انسان هایی هستیم که به دلیل شرایط ناگواری که جنگ داخلی برای آن ها پدید آورده عمدتا برای رسیدن به شرایط بهتر اجتماعی و معیشتی و رها شدن از محرومیت های عمیق یا حتی حفظ جان تن به شرایط خطر زای مهاجرت غیر قانونی و پناهندگی می دهند.

طی ماه های اخیر صدها نفر از این مهاجران غیر قانونی که از کشورهایی چون سوریه، لیبی و برخی کشورهای جنوب صحرای آفریقا همچون نیجر، مالی و چاد قصد مهاجرت به جنوب اروپا را داشتند در دریای مدیترانه غرق شدند. همین مساله و هجوم موج گسترده ای از مهاجران، کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا را به واکنش واداشته است.

نبود قوانین یکپارچه مهاجرت شرایط نامساعدی را برای مهاجران رقم زده است. اگر چه نخست وزیر ایتالیا (متیو رنتسی) اعلام کرده «که با یکپارچه سازی قوانین مهاجرت بر مشکلات پیش رو فائق می آییم و باید در جهت آبادانی و رفاه کشورهای مبداء بکوشیم تا از سیل مهاجرت به کشورهای اروپایی جلوگیری کنیم»؛ ولی این امر سیاست متناقض کشورهای اروپایی را در این باره نشان می دهد.

از یک طرف کشورهای اروپایی سیاست های جنگ طلبانه در کشورهای کمتر توسعه یافته از جمله لیبی و سوریه را به عناوین مختلف تشویق می کنند و از سوی دیگر حاضر به پذیرش معقولانه عواقب و تبعات جنگ و خشونت در این کشورها نیستند.

مساله مهاجرت مشکلی است که ایدئولوژی مسلط لیبرالیسم را در کشورهای اروپایی با چالش روبرو ساخته است. ایدئولوژی لیبرالیسم که در عالم نظر به آزادی و حرمت بشر معتقد است امروزه در کشورهای اروپایی ناتوان از رسمیت دادن و شناسایی هویت گروه های اقلیت و فرودست (همچون مهاجرین) است. این ایدئولوژی با نگاه اتمیستی و ذره گونه به انسان، شناسایی و اصل کرامت برابر را برای گروه های اجتماعی اقلیت انکار می کند، امروزه بسیاری از مهاجرین که با درخواست پناهندگی آن ها موافقت شده از شرایط نامساعد و تبعیض آمیز حاکم بر خودشان شکایت دارند و این بی اعتنایی به تفاوت ها نشان از یک فرهنگ فرا دست و نژاد گرایانه دارد که سعی بر نادیده انگاشتن تفاوت های هویتی دارد و در کسوتی ظاهرا بشر دوستانه و آزادی خواهانه کرامت بشری و حقوق بشر را نقض و سرکوب می کنند.اعتراض ریاست سازمان ملل و فعالان حقوق بشر در سازمان های غیر دولتی سراسر جهان نشان صحت ادعای ذکر شده دارد.

عطا عنبرانی