چرا استکبار ستیزی؟

36 سال از تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ایران می‌گذرد. اتفاقی که امام راحل آن را «انقلاب دوم و بزرگتر از انقلاب اول» نامیدند. شاید آن روز که دانشجویان پیرو خط امام سفارت آمریکا را تسخیر کردند، گمان نمی‌بردند این حرکت یکی از اصلی‌ترین اصول انقلاب اسلامی، یعنی استکبارستیزی را تا ابد بر تارک راهبردهای جمهوری اسلامی درخشان نگاه دارد. حال با گذشت ۳۶ سال باید پرسید چرا «همچنان استکبارستیزی؟» این نوشتار سعی دارد با مروری بر مهمترین موضع گیری‌های رهبر انقلاب درباره مقوله «استکبار» پاسخی بسیار مجمل به این سوال دهد.

استکبار یعنی چه؟

ابتدا باید به این سوال پاسخ داد که وقتی می‌گوییم استکبار، چه معنایی از آن اراده می‌کنیم. «استکبار یک تعبیر قرآنی است؛ آدم مستکبر، دولت مستکبر، گروه مستکبر، یعنی آن کسانی و آن دولتی که قصد دخالت در امور انسان‌ها و ملّت‌های دیگر را دارد، در همه کارهای آنها مداخله می‌کند برای حفظ منافع خود؛ خود را آزاد می‌داند، حقّ تحمیل بر ملّت‌ها را برای خود قائل است، حقّ دخالت در امور کشورها را برای خود قائل است، پاسخگو هم به هیچ کس نیست؛ این معنای مستکبر است.»(۱) در تبیین معنای استکبار کافی است به وضعیت فعلی غرب آسیا نگاه کنیم، عراق، افغانستان و سوریه؛ ۳ کشوری که در حال حاضر بیش از همه کشورها با مسئله خلاء قدرت و تروریسم درگیر هستند (البته چند ماهی است که یمن نیز به این لیست اضافه شده است). این کشورها در دهه گذشته به طور مستقیم یا غیرمستقیم مورد حمله آمریکا قرار گرفته اند، اولی به بهانه مبارزه با سلاح‌های کشتار جمعی، دومی به بهانه مبارزه با تروریسم و سومی به بهانه ایجاد دموکراسی! معنای استکبار یعنی همین. همین که کشوری از هزاران کیلومتر آن طرف تر برای خود منافعی در کشورهای جهان سوم تعریف کرده و به بهانه‌هایی واهی به این کشورها حمله کرده، میلیون‌ها کشته و زخمی و میلیاردها دلار خسارت طی ۱۵ سال اخیر به این کشورها وارد کند. این معنا را چند روز پیش جان کری وزیر خارجه آمریکا در بنیاد کارنگی خیلی صریح بیان کرد: «تامین انرژی تنها یکی از منافع ما در خاورمیانه است. اهمیت این منطقه فراتر از نفت است. جمعیت جوان کشورها و اشتیاق آنان برای همکاری و داد و ستد با آمریکا را می‌توان مبنای سرمایه گذاری دراز مدت قرار داد و با کمال خوش بینی به آینده منطقه خاورمیانه امیدوار بود.اگر از این همه انرژی و جاه طلبی به درستی استفاده شود می‌توان آینده این منطقه را در اختیار گرفت…».

استکبار ستیزی؛ ذات انقلاب

حال که به طور اجمالی معنای استکبارستیزی مشخص شد، به ۳۷ سال قبل برگردیم. نسبت انقلاب اسلامی با استکبارستیزی (با تعریف گفته شده) چیست؟ رهبر انقلاب در تبیین اهداف انقلاب از «اسلام خواهی، استکبارستیزی، حفظ استقلال کشور، کرامت بخشی به انسان، دفاع از مظلوم و پیشرفت علمی و فنی و اقتصادی کشور» (۲) به عنوان اهداف انقلاب نام می‌برند. همان گونه واضح است جایگاه استکبارستیزی در ۶ هدف گفته شده، حیاتی است به طوری که لازمه رسیدن به همه این هدف‌ها دشمنی با استکبار است. لذا می‌توان نتیجه گرفت که استکبارستیزی جوهره انقلاب اسلامی است.

تلاش غرب برای جدا کردن روحیه استکبارستیزی از ملت ایران

بدیهی است وقتی استکبارستیزی، ماهیت و ذات انقلاب و جمهوری اسلامی شد، دشمنان جمهوری اسلامی باید مهمترین هدف خود را انتزاع نظام جمهوری اسلامی از این خصیصه حیاتی کنند. آنها برای جدا کردن روحیه استکبارستیزی از مردم و مسئولان راه‌های گوناگونی را تجربه کرده اند. تحریم سیاسی، حمله نظامی، تهاجم فرهنگی، تجهیز دشمنان جمهوری اسلامی و در نهایت تشدید فشار اقتصادی، ۵ مسیری بود که از ابتدای انقلاب و با شدت و ضعف‌های گوناگونی در دستور کار غرب و در رأس آنها آمریکا بوده است. رهبر انقلاب در این زمینه تصریح کرده‌اند که «امروز ملت ما در مقابل خود یک جبهه گسترده‌ای را ملاحظه می‌کند که با همه توان خود درصدد این است که انقلاب اسلامی را از خاصیت و اثر ضد استکباری بیندازد. همه تلاش خودشان را کردند که جمهوری اسلامی را از بنیان نگذارند رشد کند؛ اقدام سیاسی کردند، محاصره اقتصادی کردند، جنگ تحمیلی را هشت سال بر این ملت تحمیل کردند، دشمنان این ملت را تجهیز کردند، وسوسه‌های درونی را به جان انقلاب و نظام جمهوری اسلامی انداختند، نتوانستند.»(۳)

مقایسه انقلاب مردم مصر و جمهوری اسلامی؛ معیاری برای محک تأثیر استکبارستیزی

در این زمینه به یک تجربه زنده منطقه‌ای هم می‌توان اشاره کرد. مردم مصر در اوائل دهه ۳۰ شمسی و پیش از بیداری ملت ایران قیام کردند؛ قیامی که رهبری آن را برخی افسران نظامی ضداستکباری برعهده داشتند. در این بین وقایعی منجر به روی کار آمدن انورسادات و پس از آن حسنی مبارک شد. در نتیجه قیام ضدپادشاهی مردم مصر نظامی هماهنگ با آمریکا و غرب در این کشور روی کار آمد. چند سال بعد هم در ایران نظامی ۱۸۰ درجه در تعارض با استکبار پیروز شد. امروز می‌توان وضعیت ایران و مصر را در شاخصه‌هایی مانند امنیت، اقتصاد، پیشرفت‌های علمی و جایگاه منطقه‌ای مقایسه کرد که به جرأت می‌توان گفت در همه این شاخص‌ها ایران وضعیت به مراتب بهتری از مصر دارد. همچنین در سال‌های اخیر هم انقلاب مردم مصر در بیداری اسلامی تا آن زمان که جهت گیری ضداستکباری داشت با قدرت پیش رفت، اما از زمانی که رئیس جمهور این کشور، رئیس رژیم صهیونیستی را «دوست و برادر» خطاب کرد، روند انحراف آغاز شد تا جایی که مردم مصر از چاله درآمده و امروز به چاه افتاده اند. رهبر انقلاب در این زمینه با یادآوری اوضاع اسفناک مصر پس از انقلاب اخیرشان، گفتند: «ما از آنچه که در مصر می‌گذرد، نگرانیم. لازم است ملت بزرگ مصر، نخبگان سیاسی، نخبگان علمی، نخبگان دینی در آن کشور بزرگ ببینند آثار حضور مزدوران غرب و مزدوران اسرائیل را…»(۴)

تجربه رابطه با استکبار در دوران طاغوت

یکی دیگر از جنبه‌هایی که ضرورت استکبارستیزی را برای ما ثابت می‌کند، نگاه به تجربه تعامل با آمریکا در دوران رژیم گذشته است. رهبر انقلاب در این زمینه بارها عقب افتادگی تاریخی ملت ایران را که به خاطر وابستگی رژیم گذشته بوده، یادآور شده اند. از جمله در جایی فرمودند: «حکومت طاغوتیِ پادشاهی، یک حکومت وابسته به آمریکا بود بدون پشتوانه داخلی؛ با تکیه به آمریکا در ایران هر کاری می‌خواستند می‌کردند؛ به مردم ظلم می‌کردند، حقوق مردم را غصب می‌کردند، بین مردم تبعیض قائل می‌شدند، کشور را از رشد و ترقّی و توسعه‌ای که حقّ طبیعی و تاریخی آن بود باز داشته بودند، برای خاطر اینکه منافع آمریکا را در ایران تأمین کنند.»(۵)

استکبارستیزی؛ لازمه تبعیت از قرآن

یکی دیگر از ضرورت‌های استکبارستیزی، توجه به اصول ایدئولوژیک و فرامین دینی است. مردم ایران همواره در طول تاریخ به صبغه‌ها و دستورات دینی عمل کرده و در بسیاری اوقات آنها را بر برخی منافع زودگذر هم ترجیح داده اند. رهبر انقلاب اخیراً به این وجه از استکبارستیزی هم اشاره‌ای داشته و تأکید کردند: «مگر مبارزه با استکبار، تعطیل پذیر است؟ مبارزه با استکبار، مبارزه با نظام سلطه تعطیل پذیر نیست. این جزو کارهای ما است، جزو کارهای اساسی است، جزو مبانی انقلاب است. یعنی اگر مبارزه با استکبار نباشد، ما اصلاً تابع قرآن نیستیم.» (۶)

ارتباط معکوس استکبارستیزی و منزوی شدن!

یکی از شبهاتی که دشمنان جمهوری اسلامی همواره به آن دامن زده اند، طرح این ادعا بوده که استکبارستیزی موجب انزوای ملت ایران شده است. جالب این که این دشمنان همزمان مدعی شده‌اند که برای مقابله با نفوذ انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی باید فکری کرد. این موضع هم در کلام رهبری به خوبی تبیین شده است. به عنوان نمونه در سخنانی فرموده اند: «ایستادگی یک ملت، موجب انزوای او نمی‌شود، بلکه بیشتر موجب عزّت او می‌گردد. همچنان که رابطه با دولت آمریکا یا هر دولت دیگر هم هیچ گره‌ای را از کار ملتی که خودش نتواند دردهای خود را علاج کند، باز نمی‌کند.»(۷) سوال مهم این است که اگر کشوری به یک نظام بیگانه وابسته باشد عزت و اقتدار بیشتری دارد یا زمانی که این کشور با تکیه بر اقتدار درونی خود مستقلا در عرصه‌های مختلف به بازیگری بپردازد؟

در پایان و در جمع بندی این نوشتار می‌توان به این کلام رهبر انقلاب اشاره کرد که نگاه مردم ایران به مقوله استکبارستیزی را در چند جمله خلاصه کردند: «ما با رژیم آمریکا مواجهیم، نه ملت آمریکا، رژیم آمریکا با ملت ایران مواجه است، نه فقط با دولت ایران؛ از ملت ناراحت و خشمگین است. مسئله او، مسئله دولت ایران نیست؛ مسئله کسانی که حکومت می‌کنند، نیست؛ مسئله آحاد ملت است. چرا؟ علّت واضح است. چون فرهنگ دوری از سلطه استکبار، استکبارستیزی، میل به استقلال و در دست داشتن سرنوشت خود، در دل‌های این مردم رسوخ پیدا کرده است. آنها از این ناراحتند. آنها ملتی را می‌خواهند که مثل بره رامی آنجا قرار گیرد، اینها هم رژیمی را بر او تحمیل کنند، یا از آن سوی مرزها به او دیکته نمایند؛ آن ملت هم بدون هیچ مقاومتی آنها را انجام دهد و آن راه را برود. ملت بیدار، ملت هوشیار، ملت آگاه به مسائل سیاسی، ملتی که اگر مسئولانش هم بخواهند برخلاف این خطّ مستقیم حرکتی بکنند، اعتراض خواهد کرد؛ اینگونه ملتی را اینها دوست ندارند.»(۸)

۱- بیانات در دیدار دانش آموزان و دانشجویان، ۱۳۹۲٫۰۸٫۱۲

۲- بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، ۱۳۹۰٫۰۵٫۱۹

۳- بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان شرقی، ۱۳۸۷٫۱۱٫۱۲

۴- بیانات در خطبه‌های نماز عید فطر، ۱۳۹۲٫۵٫۱۸

۵- بیانات در دیدار دانش آموزان و دانشجویان، ۱۳۹۲٫۰۸٫۱۲

۶- بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان، ۱۳۹۴٫۰۴٫۲۰

۷- بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی، ۱۳۷۷٫۰۱٫۰۱

۸- بیانات در دیدار جمعی از دانش آموزان و دانشجویان، ۱۳۷۶٫۰۸٫۱۴