۰
پنجشنبه ۱۳ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۵۳

نظام اسلامی و تحولات جدید در نظام بین الملل

نظام اسلامی و تحولات جدید در نظام بین الملل
نظام بین الملل محیطی است که در آن واحدها سیاسـی عمل می‌کنند، به طوری که رفتارها، جهت گیری ها، نیت ها و خواسته های واحدهای مزبــور از نظام بین الملل تاثیر می پذیرند. در واقع نظام بین الملل مرکز ثقل سیاست های بین الملل است. اگر چه نظام بین الملل از مجموعه کشورها متفاوت است، زیرا جامعه داخلی (کشور) بر خلاف جامعه جهانی ( نظام بین الملل) از اتحاد، تشکل و سازماندهی بیشتری بر خوردار است و در آن قانون واحد حاکم و از قوای سه گانه بهره مند می شود . (محمدی منوچهری، آینده نظام بین‌الملل، ص 14 ، وزارت امور خارجه ، 1389)

در پایان جنگ جهانی 30 ساله در سال 1648 که میان ایالت شاهزاده نشین تحت حاکمیت امپراتوری روم و پادشاهان فرانسه و اسپانیا در اروپا اتفاق افتاد، عهدنامه وستفالیا به امضا رسید که مهمترین نتیجه آن این بود که برای نخستین بار استقلال و تمامیت ارضی کشورهای اروپایی و احترام به آن، به رسمیت شناخته شد و در آن مقرر شد تنها دولت های دارای حاکمیت می توانند با یکدیگر معاهده منعقد نمایند و نهادی به‌نام دولت ــ ملت برای اولین مرتبه مطرح گردید و جایگزین نظام فئودالی گذشته شد .(همان،ص15)

موازنه قوا (مقطع اول)

از زمان امضای قرارداد وستفالیا تا آغاز جنگ جهانی اول نظام بین الملل بر اساس "موازنه قوا" بود. این موازنه از به هم پیوستن و جدا شدن دولتهای اروپایی شکل گرفت که بر این اساس کشورها نسبت به هم متوازن می شدند. با این وجود اگر تجاوزی صورت می‌گرفت، کشورهای دیگر به صورت متحد به متجاوزان واکنش نشان می دادند. این قرارداد به مدت 250 سال مداومت داشت.

نظام امنیت دسته جمعی (مقطع دوم)

بعد از جنگ جهانی اول نظام "دسته جمعی" توسط ویلسون رئیس جمهور آمریکا مطرح شد. بر این اساس تمامــی کشورهای جهان، اعم از قدرتهای بزرگ و قدرتهای کوچک بر آن شدند تا برای صلح جهانی بکوشند. سیستـم جدید یک سازمان بین المللــی به‌نام "جامعه ملل" تاسیس کرد و بنا بود این تشکیلات در مقابل متجاوزان واکنش نشان دهد. این نظام تنها تا شروع جنگ جهانی دوم پایدار بود.

نظام دو قطبی و جنگ سرد (مقطع سوم)

با ناکار آمدی نظام دسته جمعی، فرانکلین روزولت رئیس جمهور وقت آمریکا نظریه "برادران بزرگتر" را طرح کرد. در این نظریه به کشورهای قدرتمند حق وتو در شورای امنیت داده شد، تا خط مشی جهانی را ترسیم کنند. اما با برتری نظامی آمریکا و شوروی، نظام دو قطبی، مجدد در جهان پدیدار شد و کشورها وارد جنگ سرد شدند.

دوران گذرا (مقطع چهارم)

دوران گذرا، دوران موقتی است که هم اکنون در نظام بین الملل شاهد هستیم. اکنون نظام بین الملل، ناکار‌آمدی خود را در جنگ های اوکراین و یمن به آشکارا نشان داده است و بعد از این دوران نظام بین الملل جدید ظهور خواهد کرد.

به احتمال قوی دوران گذرا مقطع پایانی نظام بین الملل غربی باشد. از این پس بایستی در انتظار تغییر و تحول جدی تری در جامعه جهانی باشیم. زیرا جهان از دو قطب بلوک شرق و غرب خارج شده است و انقلاب های مردمی بسیاری در جهان به وقوع پیوسته است. با توجه به بحران اقتصادی در اروپا و مقاومت کشورهای اسلامی در برابر سلطه جهانی، باید در نظر داشته باشیم که انگیزه انقلاب در کشور های کوچک اروپایی، برای خروج از سلطه کشورهای قدرتمند افزون شده است.این کشورها الگوی انقلاب خود و خط مشی نظام سیاسی خود را از انقلاب اسلامی ایران الهام خواهند گرفت، چرا که ایران اسلامی توانستـه پس از حدود چهل سال تحریم و فشـار همچنان بر استقلال خود پایبند باشد. در این مقطع از زمان، پس از انقلاب های مردمــی در جهان شاهــد زمینه سازیِ ظهــور "نظام بین المللِ اسلامی" خواهیم بود. برجسته ترین تفاوت بین نظام بین الملل اسلامی و نظام های گذشته این است که در سیستم نوع اسلامی، جامعه جهانی به اندازه جامعه داخلی(کشور) از اتحاد و تشکل سازماندهی منسجمی برخوردار است. به این برهان که "ولایت فقیه" نقش محـوری برای توازن قوا در نظام بین الملل اسلامی ایفا می کند. همین‌طور در این قسمت نگارنده پیشنهاد می کند که با کمک جمهوری اسلامی، سازمانی در بین کشورهای اسلامی که در راستای انقلاب اسلامی هستند، تشکیل شــود هماننـد سازمان بین‌الملل و اموری همچون امور سیاسی، اقتصادی،امنیتی، نظامی و فرهنگی به‌صورت ساختاری در دستور کار قرار داده شود. یعنی رابطه استراتژیک بین کشورهای انقلابی به و جود آید که نه تنها حمایت کننده یکدیگر باشند بلکه شیعیان کشورهای دیگر که دارای حکومت نیستند (نیجریه) را سازماندهی کنند. یادآور می شوم، اگر این سازمان تشکیل شود و تمامی شیعیان جهان را شامل شود، دیگر شاهد حملات وحشیانه به مسلمانان نخواهیم بود، به‌طور مثال کارآمدی این سازمان را در صورت محقق شدن می توانستیم برای یکپارچه شدن از حمایت شیخ ابراهیم الزکزاکی در نیجریه شاهد باشیم. همین امر گام نخست برای تشکیل نظام بین الملل اسلامی در آینده است و موجب تشویق کشورهای کوچک اروپایی و روی آوردن آنها به این نوع از ساختار می شود. این ساختار سبب صدور انقلاب اسلامی به اروپا و کشورهای آفریقایی دیگر است و دامنه آن پس از عبور از مرزهای اجتماعی عراق، سوریه، یمن و لبنان به مرزهای اروپا خواهد رسید. کشورهایی همچون مقدونیه ، کوزوو، آلبانی، بلغارستان و ... به دلیل حضور مسلمانان در این کشورها، پتانسیل بالقوه این ساختار هستند.

حسن نعمتی
کد مطلب : ۵۲۵۲۳۹
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما

منتخب
پیشنهاد ما