۰
پنجشنبه ۵ فروردين ۱۳۹۵ ساعت ۰۷:۲۱

افغانستان و فرصت های پیش رو در همکاری با ایران

افغانستان و فرصت های پیش رو در همکاری با ایران
بنا به نوشته روزنامه هندو چاپ دهلی قرار است که دور دوم مذاکرات سه کشور هندوستان، افغانستان و ایران در مورد کریدور ترانزیتی شمال –جنوب که قرار است بندر چاه بهار ایران را به افغانستان متصل کند و از طریق ان هند بتواند به افغانستان هم دسترسی پیدا کند، در اواخر همین ماه میلادی(مارس) در هندوستان برگزار خواهد شد. بر اساس این پیمان، هند قرار است یک خط آهن را از بندر چاه بهار تا مناطق سرحدی ایران با افغانستان و همین طور در داخل خاک افغانستان از زرنج تا دل ارام که به بزرگراه تاج گل نام برده میشود بسازد . کارشناسان هندی می گویند با تکمیل و آغازبهره برداری از این پروژه راه های ترانزیتی افغانستان از مشکلات وابستگی به راههای پاکستان نجات پیدا کرده و پاکستان دیگرتنها گذرگاه اصلی برای ارتباط تجاری بین هند و افغانستان نخواهد بود.درباره افغانستان باید گفت که این کشور از نظر جغرافیایی در خشکی محصور است و هم اینک صادرات و واردات افغانستان از طریق بنادر پاکستان صورت می گیرد بعد از سقوط طالبان در افغانستان و روی کار آمدن نظام جدید در این کشور همواره کابل و اسلام آباد از یک نوع رقابت و به صورت دقیق تر، تنش در روابط برخودار بوده اند. هم اینک کالاهای افغانستانی از طریق بندر کراچی پاکستان صادر شده و از همان طریق نیز کالاهای مورد نیازش وارد می شوند.

در طول سال های گذشته، روابط پاکستان و افغانستان دارای تنش بوده و در اغلب اوقات دولت پاکستان برای تجار افغانی و هندی مشکل جدیدی ایجاد میکند و مانع از فعالیت آنها میشود. به عبارتی، پاکستانی ها از این مسئله به عنوان یک اهرم فشار بر افغانستان در سال های گذشته استفاده کرده اند به عنوان مثال
بنا به گفته کارشناسان ، تعرفه گمرکی واردات کالا برای یک کامیون باربری با حدود 40 تن بار میوه یا مواد خوراکی دیگر، به طور میانگین سه هزار دلار هزینه دارد، اما اگر این محصولات به طور مستقیم از افغانستان انتقال داده شوند، حدود ٢٠٠ دلار برای آن هزینه در بر خواهد داشت. البته مشکلات افغان ها در این باره فقط سیاسی یا اقتصادی نیست. در اغلب اوقات یک نوع بی ثباتی و ناامنی نیز در دورن پاکستان و خطوط ترانزیتی وجود دارد که موجب ترس افغان ها شده است. بارها اتفاق افتاده است که طالبان در شمال پاکستان و در جنوب افغانستان مشکلاتی را ایجاد کرده اند و کاروان های تجاری افغانی مورد هجوم و دستبرد قرار گرفته اند. به عبارتی، استفاده از بندر چابهار برای افغان ها علاوه بر کاهش وابستگی به پاکستان، موجب کاهش هزینه ها در تعرفه های گمرکی می شود و آنها می تواند از خطوط ترانزینی امن تری استفاده کنند. هندوستان هم میتواند علاوه بر دور زدن پاکستان، از طریق افغانستان به کشور های اسیای مرکزی دسترسی پیدا کند که این مساله نیز اهمیت استراتزیکی افغانستان را افزایش خواهد داد . برای ایران نیز این ارتباط سه جانیه علاوه بر افزایش جایگاه منطقه ای ایران ، همچنین میتواند با عث همکاری اقتصادی با افغانستان و نفوذ موثر تر در ان کشور شود . از سوی دیگر ایران نیاز به سر مایه خارجی دارد و میتواند با اقدامات موثر تر و سیاست خارجی قعال تر طرف هندی را از حالت دو دلی و کم انگیزه بودن خارج کند و با از میان برداشتن مشکلات پیش رو، هندی ها را به مشارکت بیشتر و فعال تر در چابهار تر غیب کند تا بتواند علاوه بر دسترسی بهتر به بازارهای هند ،باعث کاهش اهمیت بندر گوادر پاکستان که رقیب چابهار
است نیز بشود ، همچنین ایران میتواند با همکاری گسترده تر با هند در چابهار از نفوذ و قدرت منطقه ای هند بر علیه اقدامات سیاسی و امنیتی پاکستان استفاده کند و علاوه برحفظ بالانس قدرت در منطقه از متمایل شدن بیشتر پاکستان به سمت عربستان سعودی ممانعت بعمل اورد .

بنابر این بر سیاست گذاران ایران واجب است که هر چه زودتر این فرصتها را به امکانات بالفعل تبدیل کنند. و با حذف و اصلاح موانع موجود مانند1. آماده نمودن بنادر، 2.تکمیل کردن شبکه ریلی کشور 3.اصلاح قوانین و مقررات مربوط به ترانزیت کالا و همچنین تلاش ویزه برای 4.افزایش سهم بندر چابهار در بازرگانی داخلی و خارجی و ترانزیت کالا.5 . ارتقاء عملکرد بندر چابهار تا حد یک کلان بندر در راستای تبدیل آن به کانون منطقه ه ای مانند دبی ، قطر ، سنگاپور و غیره6. تقویت پیوندهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و امنیتی با کشورهای افغانستان و هند 7. کاهش فعالیتهای غیررسمی اقتصادی و جلوگیری از قاچاق کالا و مواد مخدر8. امکان ایجاد صنایع بزرگ صادراتی منطقه ای در چابهار وغیره ، زمینه مناسب را برای رشد و توسعه ان فراهم کند . ایران با بهره گیری از موقعیت و نقش چابهار در کریدور بین المللی شمال و جنوب میتواند علاوه بر بدست اوردن منابع بسیار اقتصادی،همچنین زمینه رشد و پیشرفت استان محروم سیستان و بلو چستان را فراهم سازد . این مهم مستلزم درک واقعیت و بهرهگیری از این فرصتها و کسب آمادگی لازم برای رقابت با رقبای منطقه ای و بین المللی است. کریدور شمال- جنوب یک فرصت استثنایی و بی نظیر اقتصادی و تجاری برای ایران وافغانستان است .


*قدرت الله بهبودی نژاد

دانشجوی دکتری مطالعات بین المللی دانشگاه جواهر لعل نهرو دهلی
کد مطلب : ۵۲۹۲۲۹
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما

منتخب
پیشنهاد ما