تغییر سیاست واشنگتن در قبال پاکستان/گرایش اسلام آباد به مسکو وپکن

آمریکا پاکستان را یکی از متحدان خود در شبه قاره و آسیای جنوبی می داند که نقش مهمی در کنترل اوضاع منطقه دارد و مقامات آمریکایی نقش سازنده پاکستان در مبارزه با تروریسم را مهم دانسته و به ادامه همکاری با این کشور در مبارزه با تروریسم در منطقه تاکید می کنند و عملیات «ضرب عضب» ارتش پاکستان در مبارزه با گروههای تروریستهای مهم توصیف می کنند.

اما در ماهها و روزهای اخیر مقامات آمریکایی با اقدامات و اظهارات خود نشان داده اند که در سیاست خود با اسلام آباد تغییری بوجود آورده اند و سعی دارند به پاکستان در مبارزه با تروریسم در منطقه فشار وارد کنند که این اظهارات با واکنش مقامات پاکستانی مواجه شده است.

«باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس بین المللی هسته ای واشنگتن گفته بود که هند و پاکستان باید در جهت کاهش سلاح های اتمی پیش روند و با انجام مذاکرات سازنده به اختلافات خود پایان دهند.

مقامات پاکستانی در واکنش به سخنان اوباما اعلام کردند که پاکستان یکی از کشورهای است که به تعهدات خود در قبال برنامه تسلیحات هسته ای پایبند است اما برای برقراری توازن در منطقه و مقابله با خطرات احتمالی از سوی هند موشک های با برد کوتاه تولید می کند تا بتواند در صورت لزوم با خطرات احتمالی مقابله نماید.

از سویی دیگر دولت اوباما طبق تفاهم نامه استراتژیک خود با پاکستان و در راستای مبارزه با تروریسم در منطقه قرار بود ۸ فروند جنگنده «اف۱۶» را به پاکستان تحویل دهد و برای فروش این جنگنده ها به پاکستان مبلغی را به عنوان کمک نظامی در اختیار پاکستان قرار دهد.

با انتشار خبر فروش جنگنده های «اف ۱۶» به پاکستان، وزارت خارجه هند سفیر آمریکا در دهلی نو را فرا خواند و مراتب اعتراض خود را به وی ابراز داشت. این اقدام باعث شد واشنگتن و بویژه کنگره آمریکا در سیاست خود در قبال پاکستان تجدید نظری به عمل آورد.

نمایندگان کنگره آمریکا با طرح فروش جنگنده های «اف۱۶» به پاکستان مخالفت کردند و اعلام کردند دولت اوباما نمی تواند برای فروش این جنگنده ها به پاکستان مبلغی را به عنوان کمک مالی در نظر بگیرد و در آخرین تصمیم نمایندگان کنگره آمریکا اعلام شد که پاکستان بایستی تمام هزینه خرید جنگنده ها را به آمریکا بپردازد.

با نگاهی دقیق به تحولات اخیر در روابط آمریکا و پاکستان می توان دید که آمریکا دیگر تمایل چندانی به کمک نظامی به پاکستان را ندارد. «نواز شریف» نخست وزیر پاکستان نیز در کنفرانس بین المللی هسته ای در واشنگتن به بهانه حمله انتحاری به پارک «گلشن اقبال» لاهور حاضر نشد و عملاً به آمریکا پیام داد که واشنگتن باید در سیاست خود در قبال پاکستان تغییری مثبت به عمل آورد. از دیگر عللی که اسلام آباد را از واشنگتن ناامید کرده است می توان به سفر تاریخی باراک اوباما به هند و دیدار وی با «نارندرا مودی» نخست وزیر این کشور بر شمرد. باراک اوباما در سفر خود به هند اعلام کرده بود که آمریکا نظم نوین را در قاره آسیا بوجود خواهد آورد.

اما با نگاهی دقیق تر به موضوع می توان دریافت که آمریکا تنها کشوری نیست که بتواند نظم را در قاره کهن رهبری کند. چین و روسیه از جمله قدرتهای جهانی هستند که با پاکستان روابط خوبی دارند. در این میان می توان به روابط تاریخی و مثال زدنی چین و پاکستان اشاره نمود. چین و پاکستان قصد دارند با ایجاد کریدور اقتصادی در منطقه، تولیدات چین را به کشورهای آسیای میانه سرازیر کنند و این کریدور اقتصادی می تواند در روند مناسبات تجاری- اقتصادی در منطقه تحولی بزرگ بوجود آورد.

اقدام واشنگتن در مورد عدم واگذاری جنگنده های «اف ۱۶» به پاکستان اسلام آباد را برآن داشته است به هر نحو ممکنی این جنگنده ها را از کشوری دیگر بدست آورد تا جایی که «سرتاج عزیز» مشاور امور خارجه نخست وزیر پاکستان در اظهارات خود بیان داشته است: اگر آمریکا جنگنده های «اف۱۶» را در اختیار پاکستان قرار ندهد، اسلام آباد راه حل دیگری برای بدست آوردن این جنگنده ها را در پیش خواهد گرفت.

می توان حدس زد که مقامات پاکستانی با ناامیدی از آمریکا سیاستی جدید را در روابط خود با واشنگتن در پیش خواهند گرفت و تلاش دارند اگر آمریکا آنها را در این برهه زمانی تنها گذاشت، جنگنده های مورد نظر را از طریق چین و روسیه در اختیار بگیرند و این می تواند به سیاست منطقه ای آمریکا ضربه ای مهلک وارد کند.

هزاران نظامی آمریکایی در افغانستان در حال انجام وظیفه و به اصطلاح مبارزه با طالبان و آموزش نیروهای نظامی افغانستان هستند و از طرفی ارتش پاکستان و از جمله «آی اس آی» سازمان اطلاعات پاکستان نفوذ خوبی در میان رهبران طالبان در افغانستان و پاکستان دارند و می توانند با سیاست های خود ضربه ای مهلک به نظامیان آمریکایی مستقر در افغانستان وارد کنند.

آمریکا چرا و به چه علت در سیاستهای خود در قبال پاکستان تجدید نظر کرده است؟ از دیگری عللی که در این میان می توان به آن اشاره کرد حمله تروریستی اخیر شهر کابل است که در آن ۶۴ نفر کشته و ۳۴۷ نفر نیز زخمی شدند و این خشم مقامات افغانستان را برانگیخت. هر چند گروه طالبان مسئولیت حمله تروریستی شهر کابل را به عهده گرفت اما مقامات امنیتی دولت افغانستان اعلام کردند که شبکه تروریستی «حقانی» در این حمله نقش اساسی داشته اشت.

ارتش پاکستان در بین رهبران شبکه حقانی نفوذ زیادی دارد و از سویی دیگر ارتش پاکستان در هفته های گذشته اقدام به حملات راکتی به شهرهای مرزی افغانستان نموده است. وزارت خارجه افغانستان نیز سفیر پاکستان در کابل را فرا خوانده و مراتب اعتراض خود را به وی ابراز داشته است.

«اشرف غنی» رئیس جمهور افغانستان نیز در سخنرانی خود در شورای ملی افغانستان اعلام کرده بود: اگر پاکستان در مبارزه با گروههای تروریستی بویژه شبکه تروریستی حقانی مسئولانه عمل نکند و گروه طالبان را به پای میز مذاکره نیاورد از اسلام اباد به سازمان ملل شکایت خواهد کرد.

در این میان «جان کربی» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرده است ما حاضر به قطع روابط خود با اسلام آباد نیستیم و اسلام آباد یکی از متحدان ما در منطقه بشمار می رود. بی شک پاکستان می تواند جنگنده های «اف۱۶» را از چین یا هر کشور دیگری بدست آورد.

می توان نتیجه گرفت که آمریکا در سیاست خود در قبال پاکستان تغییر بوجود آورده است و حاضر نیست در مبارزه با تروریسم در منطقه به پاکستان کمک مالی برساند و یا حتی جنگنده های «اف ۱۶» را در اختیار این کشور قرار دهد.

بهانه ای که واشنگتن از آن حرف به میان می آورد این است که پاکستان احتمال دارد که این جنگنده ها را در جنگ علیه هند بکار گیرد و با این بهانه می خواهد از فروش جنگنده ها به پاکستان خودداری کند.