بازی گری کرد ها در تحولات سیاسی، نظامی سوریه

به گزارش اسلام تایمز، بحران سوریه با تشدید جنگ در جبهه‌های «حلب» و شهر «رقه» به‌عنوان پایتخت خودخوانده داعش توسط ائتلاف «دموکراتیک سوریه» وارد مرحله جدیدی شده است.

آمریکا اعلام کرده که از عملیات نیروهای کرد برای بازپس گیری شهر رقه پشتیبانی گسترده هوایی خواهد کرد .منابع میدانی از ده ها حمله هوایی بسیار دقیق بمب افکن های آمریکایی علیه مواضع گروه تروریستی تکفیری داعش در رقه و مناطق حاشیه آن مانند شهرک عین عیسی و ... خبر داده اند. به نظر می رسد شطرنج سیاسی سوریه تغییر کرده است وکردها، هم در عراق و هم در سوریه، یک بار دیگر مورد توجه آمریکا قرار گرفته‌اند و قرار است در پرونده‌های مختلفی همچون مبارزه با داعش، مورد اعتماد قرار گیرند . بعید نیست که در این روند، این بار آنان نه در حد دریافت کننده امتیازات موقتی، بلکه در حد شرکای آماده در میدان، نتایج و دستاوردهای خاصی به دست آورند که منجر به تداوم این تعامل شود.اما چرا آمریکا در عین حال که منتظر انتخابات ریاست جمهوری در آذرماه است، تلاش دارد تا جای پای خود را در شمال و شمال شرق سوریه محکم کند؟ ازطرفی کردهای سوری نیز چه منافعی از بازپس گیری رقه وشهر استراتژیک منبج عایدشان می شود؟به طورمشخص آمریکا پس از ورود روسیه درمیدان نبرد سوریه وهمگرایی بیشتر مسکو،دمشق،تهران ونیروهای مقاومت به ویژه حزب ا... لبنان درعرصه میدانی خود را بازنده احساس می کند.پیشروی های چند ماه اخیر ارتش سوریه با حمایت هوایی روسیه وبازپس گیری نقاط استراتژیک عملا به دولت بشاراسد در مذاکرات صلح دست برتری داده است.اکنون به نظر می رسدآمریکا به دنبال تغییر این توازن در عرصه نبرد میدانی است ودر این راه امید زیادی به نیروهای کرد دارد. آمریکا و کشورهای متفق او، به این واقعیت پی بردند که سه عنصر مهم یعنی تمایل کردها به قدرت گرفتن (به طور خوشبینانه قدرت مشروع و جایگاه سیاسی)، سوابق طولانی در سازماندهی حزبی و جنگ پارتیزانی و بالاخره عنصر سوم یعنی اهمیت مناطق جغرافیایی، شرایطی را در اختیار کردها قرار داده که آنان را به یک گروه توانمند تبدیل می‌کند و باعث می‌شود که توان آن را داشته باشند، به تحولات سیاسی و پروژه‌های نظامی و امنیتی، شتاب دهند.در عملیات بازپس گیری رقه نیز به نظر می رسد هدف اولیه کردها نه سیطره بر شهر رقه که به‌ دلیل بافت جمعیتی عرب آن عملا سنگی بزرگ است به نشانه نزدن بلکه سیطره و تثبیت موقعیتشان در مناطق شمالی استان رقه در طول نوار مرزی با ترکیه است که هم اکنون در اختیار داعش قرار دارد.کردهای سوری می خواهند مناطق کردنشین استان حسکه در شمال شرقی سوریه تا شهر کردنشین عفرین در شمال استان حلب اتصال کامل داشته باشد.

منافع کردها و واشنگتن از آزادسازی رقه

سیطره بر نوار مرزی شمال سوریه با ترکیه برای کردها و واشنگتن منافع زیادی دارد.به نوشته اشپیگل آنلاین دولت ترکیه مصمم است که جلوی پیشروی کردها را بگیرد زیرا آنها در صددند در مجاورت مرزهای ترکیه یک دولت خودمختار تشکیل دهند و ترکیه از این بابت نگران است. تشکیل این منطقه خودمختار نه تنها نفوذ ترکیه در سوریه را به میزان زیادی کاهش می‌دهد، بلکه باعث افزایش قدرت چانه زنی کردها در داخل ترکیه و در یک چشم انداز طولانی مدت مقدمه‌ای برای تجزیه مناطق کرد نشین ترکیه و عراق می‌باشد.با آزادسازی مناطق شمالی سوریه کردها می توانند همه مناطق نفت خیزشمال و شرق این کشور را به دست آورده و شروع به فروش نفت کنند، آمریکا نیزپایش به جنگ سوریه بیش از پیش باز شده و امکان دخالت نظامی را برای خود حفظ خواهد کردو عملا وحدت ارضی سوریه به خطر خواهد افتاد.

فرجام نافرجام قدرت گرفتن کردها

اما کردها باید بدانند که در عرصه بحران سوریه تنها با یک دشمن به‌عنوان داعش روبه‌رو نبوده و در پراکندگی جبهه‌ها از طرف گروه‌های تندرو چون «جبهه النصره» تا نیروهای به‌اصطلاح میانه‌رو چون «ارتش آزاد سوریه» در معرض خطر حمله قرار دارند. افزون بر این حساسیت ترکیه به تثبیت قدرت کردهای سوریه با توجه به تأثیری که بر اوضاع داخلی این کشور خواهد داشت ، زنگ خطری است که پژواک آن در گلوله‌باران جبهه کردها در حومه شهر «اعزاز» توسط ارتش ترکیه، شنیده شد.سرنوشت کردهای سوری، به بقا یا عدم بقای نظام سیاسی کنونی سوریه بستگی دارد. شواهد نشان می‌دهد حتی با بازگشت امنیت کامل به سوریه ، کردهای سوری به دوره‌های قبل از بحران باز نخواهند گشت و دست‌کم قدرتی در حد الگوهایی نظیر خودمختاری محدود اداری خواهند داشت که اگرچه در برابر الگویی همچون خودمختاری ، قدرت محدودتری دارد اما در هر حال، بسیار بهتر و مطلوب‌تر ازدخالت مستقیم نظامی ترکیه درشمال سوریه وگسترش بحران در منطقه است.بنابراین اگرآمریکا سعی در نابودی داعش ومبارزه واقعی با تروریسم دارد واهداف سیاسی از جمله تغییرفضای میدانی سوریه در راستای منافع خود را دنبال نمی کند،مشارکت دادن ارتش سوریه وهمراهی هوایی روسیه در حمله به رقه ضریب موفقیت این عملیات را دوچندان خواهد کرد مگر آنکه آمریکا بخواهد از این پیروزی به عنوان کارتی برای بازی در فضای سیاسی منطقه،سوریه و مذاکرات صلح بهره ببرد.
حامدرحیم پور