۰
دوشنبه ۱ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۴۴

«احیای هویت اسلامی» در اندیشه مقام معظم رهبری

«احیای هویت اسلامی» در اندیشه مقام معظم رهبری
انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام­ خمینی(ره)، توانست با تکیه بر تفکر اسلامی، نقش اسلام و مسلمانان را در عرصه ­های مختلف برجسته ساخته و عنصر هویت اسلامی را به عنوان واقعیتی پذیرفته شده در برابر هویت جهان شمول غرب قرار دهد. پس از حضرت امام(ره)، آیت ­الله خامنه­ای با رهبری مقتدرانه­ ی خویش، جریان بیداری اسلامی را دنبال کرده و سعی در احیا و تقویت این هویت نموده ­اند. در مقاله ذیل اهمیت عنصر«هویت اسلامی» در اندیشه مقام معظم رهبری بررسی می­گردد.

آيت ­الله خامنه ­اى، رهبر معظم انقلاب، بیداری اسلامی را يك "فرهنگ جديد"، يك "فكر جديد" و يك "مسير جديد" براى بشريت می ­داند( بيانات در ديدار مسؤولان نظام۰۶/۰۸/۱۳۸۳‏) که پس از چند قرن انحطاط، بیدار شده و در پی احیای هویت اسلامی خویش است «امروز كه ملت ­هاى مسلمان، پس از چند قرن انحطاط و ركود و ذلت، در چهارگوشه ‌ى جهان اسلام، به بيدارى و قيام لله گراييده ‌اند.» (پيام به حجاج بيت‌ الله الحرام۲۶/۰۳/۱۳۷۰)

در واقع «هویت اسلامی» سؤال اساسی کشورهای جهان سومی است. هویت اسلامی یعنی خودآگاهی جمعی که مردم این گونه کشورها به اصالت ­ها، ارزش­ها، و میراث­های اسلامی خود داشته باشند. نبود چنین آگاهی اجتماعی به وجود و هستی اجتماعی اسلامی خود، سبب وابستگی به کشورهای استعمارگر و در نتیجه نخستین عامل نفوذ فرهنگی کشورهای سلطه­گر شد. آنها چنین القا کرده ‏‏اند که ملت­های جهان سوم و از جمله مسلمانان از خود چیزی ندارند که در مدیریت اجتماعی، سیاسی و اداری آن را نشان بدهند و برای خود ملتی آگاه باشند که بتوانند سرنوشت خود را به دست گیرند و استقلال داشته باشند.

رهبر معظم انقلاب با آگاهی به این مهم، تأکید ویژه ­ایی بر «احیای هویت اسلامی» نموده و در بخشی از بیانات خود به وضعیت کنونی کشورها و اقبال مجدد مردم دنیا به مذهب، بعد از سال­های متمادی تسلط مکاتب الحادیِ لیبرالیستی و مارکسیستی اشاره می­کند و اینکه مسلمانان مورد توجه مردم قرار گرفته ­اند؛ که نشان از اهمیت یافتن اسلام و تکامل نقش آفرینی مسلمانان در کشورهای اسلامی و غیراسلامی دارد: «امروز در كشورهاى ماركسيستى كه عمر و نسلى را با دورى از مذهب و بيگانگى از خدا گذرانده ‌اند، بازگشت به مذهب احساس مى‌ شود. در همان كشورها و در كشورهاى ديگر، نسبت به مسلمانان حساسيتى وجود دارد. حرف خيلى عجيبى است. كليساها در كشورهايى رونق پيدا كردند كه پنجاه سال- بيشتر يا كمتر- در اين كشورها يا لااقل در بعضى از نقاط آن­ها، زنگ كليساها به صدا در نيامده بود؛ يعنى گرايش به مذهب پديدار شد.» (بیانات در تاریخ ۰۲/۰۳/۱۳۶۹)

در ادامه از منظر دیگر به پیامد این رویکرد که همان فشار بر مسلمانان از سوی مستکبران است، پرداخته و علت تمامی این حوادث را این می ­داند که مسلمانان دیگر نمی­ خواهند زیر بار ذلت غرب و شرق رفته و به دنبال احیای"هویت اسلامی" خویشند: «اما در همين كشورها و در قلب اروپا و در كشورهاى مدعى آزادى و دمكراسى و در هند و در نقاط ديگر عالم، بخصوص روى مسلمانان فشار فوق‌العاده‌ ايى هست. علت چيست؟ اين مسأله را تحليل كنيد. آيا علت اين نيست كه دستگاه ­هاى جبار قدرت در همه جاى دنيا، احساس حيات نوينى نسبت به اسلام مى‌كنند؟ آيا به خاطر اين نيست كه مى‌بينند هويت اسلامى، بار ديگر در ميان جوامع مسلمان، نيرو و جان گرفته است.»(همان جا) در جایی دیگر به فراگیری این احساس اشاره نموده و می ­فرمایند: «نهضت اسلامى در دنيا، يك امر جدى است. احساس هويت اسلامى در ميان ملت­هاى مسلمان، بلكه در ميان جمعيت­هاى مسلمان- يعنى آن‌جايى كه مسلمين، يك ملت محسوب نمى‌ شوند، بلكه يك جمعيت در اقليت هستند- يك امر واضح و غيرقابل انكارى است. گويى تمام عوامل دست به دست هم داده است، تا ايمان اسلامى و احساس مسلمانى را در باطن مسلمين عالم قوى كند و آن را به عمل و منش و تحرك بيرونى و ظاهرى تبديل بنمايد.»(بيانات در ديدار با اعضاى مجلس خبرگان۲۵/۰۴/۱۳۶۹)

یکی از علل اصلی احیای هویت اسلامی، وقوع انقلاب اسلامی در ایران می ­باشد که آیت­الله خامنه­ای نیز به این نکته اشاره کرده و جریان نوین بیداری اسلامی را ناشی از گسترش و به عبارتی صدور معنوی انقلاب در جهان ذکر می­کند: «امروز ملت­هاى مسلمان بيدار شده و رو به حاكميت اسلام پيش مى ‌روند. امروز شعارهاى اسلامى، كه تا چندى پيش فقط از حنجره‌ ى ملت پيشرو و پيشاهنگ ما خارج مى‌شد، در ميان ديگر ملت­هاى مسلمان نيز گسترش و جذابيت يافته و از شرق تا غرب، در همه جاى جهان اسلام، احساس هويت اسلامى را به ملت­ها برگردانده است.»(پيام به حجاج بيت‌الله‌الحرام۰۷/۰۴/۱۳۶۹)

آیت ­الله خامنه ­ای در سال­های بعد(۱۳۸۴) که به جریان بیداری در بیانات خود اشاره می­نمایند، دیگر از یک «واقعیت غیرقابل انکار» سخن به میان می­آورند که سراسر جهان فراگرفته و حتی روشنفکرانی که روزی علاج درد جهان اسلام را در وابستگی به اردوگاه غرب و شرق می­دانستند را هوشیار کرده که راه حل در خود اسلام و مسلمین است. این جریان به اندازه ­ای در جهان ملموس است که حتی غربی­ها و دشمنان اسلام نیز به آن معترفند: «امروز چند واقعيت در دنيا وجود دارد كه قابل انكار نيست. واقعيت اول، "بيدارى دنياى اسلام" است؛ در اين كسى نمى‌تواند ترديد كند. امروز مسلمانان عالم در همه‌ ى نقاط جهان- چه در كشورهاى مسلمان، و چه در نقاطى كه در اقليت قرار دارند- احساس گرايش به اسلام و احساس بازيابى هويت اسلامى خودشان را مى‌كنند. امروز روشنفكران دنياى اسلام، دلزده ‌ى از سوسياليسم و مكاتب غربى، به سمت اسلام گرايش پيدا كرده ‌اند و علاج دردهاى بشريت را از اسلام مى‌ طلبند و استفتاء مى‌كنند.»(بيانات در ديدار مسؤولان و كارگزاران نظام ۱۱/۰۶/۱۳۸۴)

طرح نظریۀ"برخورد تمدن­ها" می­ تواند از عکس­العمل­های غرب در برابر این بیداری باشد؛ چرا که ملت­های مسلمان ظلمی که از سوی مستکبران بر آنان روا شده را فراموش نکرده و در پی احقاق حقوق خویش و قیام برعلیه استعمارگران می ­باشند. هانتیگتون بدون آن که به این واقعیت اشاره کند، می­کوشد این تضاد روزافزون را به عنوان برخورد تمدن­ها مطرح نماید. بدین ترتیب می ­بینیم انقلاب اسلامی نه تنها موجب پیروزی ملت ایران بر رژیم ستم­شاهی گردید، بلکه آغازگر حرکتی جهانی برای درهم شکستن نظم ­های زورمدارانه جهانی با تکیه بر بیداری و قیام ملت­های محروم و تحت ستم گردید.(محمدی، منوچهر، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، ص۱۱۴-۱۲۱)

امام خمینی(ره) در این زمینه ابراز می­دارد: «بايد اين نهضت در تمام عالم- نهضت مستضعف در مقابل مستكبر- در تمام عالم گسترده شود. ايران، مبدأ، و نقطه اول و الگو براى همه ملت­هاى مستضعف [باشد]. ملت­هاى مستضعف ببينند كه ايران با دست خالى و با قدرت ايمان و با وحدت كلمه تمسك به اسلام، در مقابل قدرت­هاى بزرگ ايستاد و قدرت­هاى بزرگ را شكست داد. ساير اقشار ملت­ها به اين رمز اسلامى، به اين رمز ايمانى، اقتدا كنند. در تمام اقشار عالم، مسلمين بپاخيزند؛ بلكه مستضعفين بپاخيزند. وعده الهى كه مستضعفين را شامل است، و مى‏فرمايد كه ما منت بر مستضعفين مى‏گذاريم كه آنها امام بشوند در دنيا، و وارث باشند. امامت حق مستضعفين است، وراثت از مستضعفين است؛ مستكبرين غاصبند، مستكبرين بايد از ميدان خارج بشوند.»(صحيفه امام، ج‏۷ ،ص۲۹۲)

لذا می بینیم گذشت ماه­ها از جريان بيداري اسلامي مردم منطقه و تحولات بيدارساز در كشورهاي عربي، در خطر قرار گرفتن و سقوط ديكتاتوري‌هاي دست ‌نشانده غربي را در خاورميانه به دنبال داشته است. از اين رو آنچه بيش از پيش واقعيت اين جريان‌ها را آشكار مي‌سازد، اعتراف و اظهار نظر سران كشورهاي غربي در خصوص سير حركت اين تحولات و جنس خيزش و جنبش‌هاي اخير مردم منطقه است. واقعيتي كه روند الگوسازي انقلاب اسلامي و تاثيرپذيري مردم مسلمان كشورهاي منطقه از الگوي توانمندي تحت عنوان جمهوري اسلامي ايران را نشان مي‌ دهد؛ موضوعي كه در ابتداي شكل‌گيري خيزش‌هاي مردمي در خاورميانه و شمال آفريقا طي چند ماه گذشته، توسط رسانه‌ هاي وابسته غربي به گونه‌اي ديگر تعبير و تفسير مي‌شد، اما آنچه امروز از اظهارنظرات ضد و نقيص و دوپهلوي سران غرب بويژه آمريكا و اسرائیل مي‌توان برداشت كرد، اعتراف به شكست و پذيرش الگوپذيري خيزش‌هاي كشورهاي منطقه از انقلاب اسلامي است.

در همين رابطه نخست‌وزير رژيم صهيونيستي در اظهاراتش تلويحا به الهام گرفتن انقلاب‌هاي منطقه از انقلاب اسلامي ايران ‏اذعان مي‌كند. بنيامين نتانياهو در برلين در كنفرانس خبري مي‌گويد: «نمي‌دانيم كه آيا تحولات در كشورهاي عربي شبيه ‏انقلاب‌هاي سال ۱۹۸۹ اروپاي شرقي عليه رژيم‌هاي اقتدارگرا بوده يا شبيه انقلاب اسلامي سال۱۹۷۹ است.» وي اضافه ‏مي‌كند:«البته اميدواريم اين تحولات شبيه نوع اول باشد، ولي نمي‌توانيم در اين زمينه اطمينان داشته باشيم و سياست خود را ‏براساس اين تحولات مشخص مي‌كنيم؛ ۵ سال پيش انقلاب صدر در لبنان روي داد و يك ميليون لبناني به خيابان‌ها ريختند و به ‏ايجاد تحولات دموكراتيك در اين كشور اميد بستند، اما امروز پس از گذشت ۵ سال با حزب‌الله روبه‌رو هستيم. همچنين ما چند ‏سال پيش از نوار غزه عقب‌نشيني كرديم و اينك مجبوريم با حماس روبه‌رو باشيم.»‏

آیت ­الله خامنه­ ای، سکّاندار فرهیخته­ی انقلاب اسلامی، علت این تأثیرگذاری را ناشی از "پیام انقلاب" می­دانند؛ که پیام انقلاب احیای هویت اسلامی در میان ملت­های مسلمان می­باشد: «پيام بزرگ انقلاب ما، احياى هويت اسلامى در ملت­هاى مسلمان بود.»(بيانات در مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام خمينى(ره)۱۴/۰۳/۱۳۷۴) و جریان بیداری­اسلامی مدیون انقلاب است: «امروز"بيدارى اسلامى" در كشورهاى گوناگون و بيدارى روح معنويت در سرتاسر جهان، مرهون انقلاب اسلامى است.»(همان جا)

این تأثیر به حدی بوده که می­تواند به تشکیل نظام سیاسی منجر شود و از سطح نهضت خارج گردد: «در بسيارى از كشورهاى ديگر دنيا، به بركت همين احساس هويت و"بيدارى اسلامى" كه اين انقلاب به‌وجود آورد، امروز جمعيت­هاى اسلامى حضور دارند، قوى ‌اند و براى خودشان آينده دارند. اگر بگذارند، احتمال دارد دولت هم تشكيل دهند.»(بيانات در خطبه‌هاى نماز جمعه۲۰/۱۱/۱۳۷۴) که این تأثیر در بعد استکبارستیزی شدیدتر بوده و سبب خشم استکبار جهانی از این جریان و ایران شده است: «اين جمعيت­ها، مخالفان و دشمنان اسلام را تهديد مى‌كنند؛ امريكا را دشمن مى‌شمارند، دشمنان اسلام را دشمن مى ‌شمارند.»(همان جا)

در واقع "احياى هويت اسلامى" آن کانون اصلی است که به استکبار ضربه زد و توانست کشورهای اسلامی را به واکنش در برابر ظلم مستکبران جهانی، وادارد: «اين موضوع، بيشتر از همه چيز استكبار جهانى را خشمگين مى‌كند. البته وقتى امريكايي ­ها، يا همدستانشان، يا شبكه‌ى صهيونيستى خبرگزاري­ها و روزنامه نگاران دنيا، مى‌خواهند عليه انقلاب و ملت ايران قلم ­فرسايى كنند يا حرف بزنند، تهمت ­هايى را رديف مى‌كنند و مى‌گويند: شما ضد حقوق بشريد، حقوق زن را رعايت نمى‌كنيد، مى ‌خواهيد سلاح اتمى درست كنيد و غيره. اما اين­ها ظاهرى است؛ بهانه است. باطن قضيه اين نيست. باطن قضيه همين موضوعى است كه عرض كردم. اين­ها مى‌گويند شما چرا موجب شده‌ايد كه در دنيا هرجا مسلمانى هست، احساس هويت كند، بيدار شود، طلبكار شود و از حالت بره ‌اى مطيع و رام و زيركارد بيرون آيد؟ انقلاب اسلامى چنين تحول عظيمى را در شخصيت و روح و وجود مسلمانان در همه‌ ى عالم به‌وجود آورده است و بايد هم به‌وجود بياورد و اين را هم خبر داريم كه آن­ها از اين موضوع به‌شدت عصبانى ‌اند.»(همان جا)
مرجع : خانه بیداری اسلامی
کد مطلب : ۵۶۲۲۹۶
ارسال نظر
نام شما

آدرس ايميل شما
نظر شما

منتخب
پیشنهاد ما