۰
شنبه ۲۷ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۲۶
بالاخره پس از ماه‌ها مذاکره ، آتش‌بس توافقی روسيه و آمريکا در سوریه از دوشنبه شب گذشته به اجرا گذاشته شد. محتواي اين توافق شامل 5 سند مي باشد که جزئيات آنها کاملاً روشن نيست، اما بر اساس آنچه منتشر شده اين توافق نکات مهم و ابهامات فراواني دارد که آن را فرضی می‌نمایاند و راه را براي فريبکاري و سوءاستفاده آمريکا و کشورهاي حامي تروريستها از آتش‌بس فراهم می‌کند.
لذا :
اول؛ اين توافق در ماه‌هاي پاياني حضور اوباما در کاخ سفيد و بر اساس نياز دموکرات‌ها در عرصه سياسي به دستاوردي ديپلماتيک، براي استفاده در رقابت‌ها و تبليغات انتخابات رياست جمهوري تنظيم شده است. چنان که سخنگوی کاخ سفید بعد از توافق تاکید کرده «اين توافقنامه به شکلي تنظيم شده که همه اهداف ما را محقق می‌کند» و سخنگوي وزارت خارجه آمریکا يک روز قبل از اعلام توافق آتش‌بس نیز صريحا اعلام کرده بود «درصورتي که همه اهداف و خواسته‌هاي واشنگتن محقق نشود، آمريکا هيچ توافقي را نخواهد پذيرفت».
دوم؛ تجربه سال‌هاي اخير نشان داده هر زمان که ارتش سوريه به پيروزي‌هایی می‌رسد و تروريستها در مخمصه قرار می‌گیرند و راه فراری ندارند، حرکات و تلاش‌هاي آمريکا براي برقراري آتش‌بس شروع مي‌شود تا فضایی برای تجهیز بیشتر تروریست‌ها فراهم شود و دور جدیدی از حملاتشان را آغاز کنند. به همین دلیل توافقات قبلي با فریبکاری و بدعهدي آمريکا و سوءاستفاده گروههاي تروريستي به شکست انجاميد و حاصلي براي مردم سوريه نداشت.
سوم؛ در این توافق هم هدف آمريکا کمک‌رساني و امداد به مردم سوريه نيست بلکه منظور کمک به تروريست‌هاي محاصره شده در حلب با غیرنظامی شدن و باز شدن جاده کاستیلو براي تردد آزاد تروريستها از شرق حلب و فرار آنها به ديگر مناطق و جايگزين کردن تروريستها با نيروهاي تازه نفس و تجهيزات جديد است مثل آنچه که با بدعهدي و سوءاستفاده آمريکايي‌ها در خان طومان رخ داد. چنان که خبرگزاري فرانسه يک روز قبل از اجراي آتش‌بس از تلاش محرمانه سازمان جاسوسي آمريکا براي کمک تسليحاتي بيشتر، به برخي از گروههاي تروريستي در سايه آتش‌بس جدید از طريق کشورهاي همسايه سوريه خبر داد. موضوعي که قبل از اين ريچارد بلاک سناتور ايالت ويرجينيا به آن اذعان کرده بود.
چهارم؛ يکي از ابهامات اساسي توافق آتش بس جديد توقف حملات هوايي سوريه عليه تروريستها است. سؤال این است که چگونه مي‌توان پذيرفت يک دولت قانوني عليه گروههاي تروريستي که تماميت ارضي ، امنيت و منافع ملي و حاکميت کشورش را آماج حملات و تهديدات خود قرار دادند، مجبور به توقف حملات هوايي و مبارزه با تروريستها شود؟ سؤالی که جان کربی سخنگوی خارجه آمریکا به صراحت پاسخ آن را داده است: «هدف اين است که نيروي هوايي سوريه محدود شود تا نتواند مواضع مخالفان (تروریست‌ها) را هدف قرار دهد». قطعاً هدف، زمين‌گير کردن نيروي هوايي ارتش سوریه و مقدمه‌اي براي توقف حملات زميني و حذف نيروهاي مردمي در مبارزه با تروريستها در توافقات بعدي است، درخواستي که آمريکا در عراق به دنبال آن است. گرچه لاوروف نهم شهریور زمانی که جان کری از همکاری هوایی مشترک آمریکا و روسیه در سوریه سخن می‌گفت، تاکید کرده بود این همکاری به معنی کنارگذاشتن نیروی هوایی سوریه نیست. حال باید منتظر ماند تا دلیل پذیرش پیشنهاد توقف حملات هوایی سوریه توسط روس‌ها روشن شود.
پنجم؛ انجام حملات هوايي مشترک آمريکا و روسيه عليه تروريستها بدون هماهنگي و همکاري با سوريه از دیگر ابهامات توافق جدید آتش‌بس است. این که کشوري از بيرون، داخل خاک يک کشور بدون درخواست و اطلاع دولت مرکزي و قانوني آن کشور و بدون همکاري و هماهنگي عمليات نظامي انجام دهد، هم نقض قوانين بين‌المللي و هم نقض حاکميت ملي يک کشور است. به نظر مي‌رسد روح اين توافق از یک سو به رسميت نشناختن دولت قانوني سوريه از سوي آمريکا و اصرار واشنگتن به حذف بشار اسد در شرايط مناسب است و از سوی دیگر آمریکا با این توافق قصد دارد به حضور غیرقانونی خود در سوریه مشروعیت ببخشد.
ششم؛ ابهام مهم دیگر این توافق همچون توافق‌های قبلی که به شکست انجامید، این است که ضمانت اجرایی آتش‌بس چیست؟ بر همین اساس تناقض آمریکا در تفاوت قائل شدن بین تروریست‌ها نیز از دیگر موارد ابهام این توافقنامه است که ضمانت اجرایی آتش‌بس را زیر سؤال می‌برد. همزمان با اعلام آتش‌بس، گروه تروریستی احرارالشام که آمریکا حاضر نیست نام آن را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دهد، به کمک گروه تروریستی فتح‌الشام یا همان جبهه النصره در جنوب سوریه، در قنیطره عملیاتی تحت عنوان قادسیه جنوب را با پشتیبانی حملات هوایی و آتش توپخانه رژيم صهیونیستی آغاز کردند.
هفتم؛ آمریکا در این توافق تمام راه‌های نقض عهد و فریبکاری را برای خود باز گذاشته است. سؤال این است که چرا در توافق از همان ابتدا بر آتش‌بسی دائمی و پایدار تاکید نشده است؟ چون : 1- همین که آمریکایی‌ها پیشنهاد دادند ابتدا 24 ساعت و بعد 48 ساعت و نهایتاً یک هفته آتش بس را تمدید می‌کنند ، نشان می‌دهد آنها به دنبال تحقق آتش‌بس واقعی و پایان درگیری‌ها در سوریه نیستند. 2- جان کری در رویکردی فریبکارانه گفته اگر آتش‌بس یک هفته دوام بیاورد، نیروهای آمریکایی حاضرند با ارتش روسیه همکاری کنند. 3- در توافق قید شده هر زمان هر یک از طرفین احساس کنند آتش‌بس نقض شده، مي‌توانند توافقنامه را ترک کنند. 4- در توافق همچنین تاکید شده هواپیماهای سوریه بر فراز مناطقی که جبهه النصره و داعش با دیگر گروه‌های تروریستی که آمریکا آنها را مخالفان مشروع و میانه‌رو می‌خواند، همزمان حضور داشته باشند، نمی‌توانند عملیات انجام دهند. این یعنی اینکه آمریکا قصد دارد به بهانه حضور گروه‌های تروریستی به اصطلاح میانه‌رو، مانع مبارزه ارتش سوریه حتی علیه داعش و النصره شود. 5- برهمین اساس جان کری از قبل توپ را در زمین سوریه انداخته و تاکید کرده اگر دولت سوریه تروریست‌ها را هدف قرار دهد، ما آتش‌بس را ادامه نخواهیم داد. لذا به نظر می‌رسد هدف آمریکا، از یک طرف، یک هفته فرصت طلایی برای تجهیز تروریست‌ها و دادن نفس تازه به آنهاست تا با اتمام آتش‌بس و یا نقض آن، تروریست‌ها به جنایات خود ادامه دهند، و از طرف دیگر از ادامه همکاری با روسیه در مبارزه با داعش و النصره خودداری کند.
هشتم؛ فریبکاری آمریکا در این توافق آنجا به اوج خود می‌رسد که از یک طرف عنوان شده این توافق شامل گروه‌های تروريستي داعش و جبهه فتح الشام (جبهه النصره) نمي شود، و از طرف دیگر گفته شده در این توافق سوریه حق حملات علیه دیگر گروه‌های تروریستی از جمله احرارالشام که واشنگتن آنها را میانه‌رو می‌خواند، را ندارد! معنی این سخن این است که آتش‌بس یک آتش‌بس یکطرفه از سوی دولت سوریه خواهد بود.!
نهم؛ نکته مهم مغفولِ توافق جدید اين است که هيچ اشاره‌اي به حضور نظامي ترکيه در خاک سوريه و توقف عمليات نظامي اين کشور نشده است. موضوعي که مي‌توانست و مي‌بايست حداقل در مقابل توقف حملات هوايي ارتش سوريه عليه تروريستها مورد درخواست روس‌ها قرار مي‌گرفت . لذا احتمال مي‌رود نيروهاي نظامي ترکيه نيز با سوءاستفاده از غيرنظامي شدن جاده کاستيلو به بهانه مبارزه با داعش که شامل این توافق نمی‌شود، به سمت حلب حرکت کنند.
دهم؛ این آتش‌بس در حالی از سوی روسیه به یک توافق و سند تعبیر شده که آمریکا از آن به‌‌عنوان یک برنامه کاری یاد کرده و سازمان ملل هم با کمی اغماض آن را تفاهم نامه خوانده است. در اين آتش‌بس بايد گفت احتمالا روس‌ها دوباره فريب آمريکايي‌ها را خوردند و از تجربه گذشته درس لازم را نگرفتند چرا که این توافق نه تنها براي مردم سوريه و محور مقاومت نتيجه‌اي نخواهد داشت بلکه براي خود روس‌ها هم دستاوردي نخواهد داشت، نکته مهم اینجاست در حالی که لاوروف بر بی‌اعتمادی عمیق به آمریکا تاکید کرده و خواستار برطرف کردن این بی‌اعتمادی‌ها از سوی آمریکایی‌ها شده ، جان کری در پاسخش گفته «مبنای این توافق اعتماد نیست»! ، که نشان می‌دهد آمریکا در پی عملیات فریبکارانه و سوءاستفاده از اجرای آتش‌بس است. لذا یک واقعیت اساسی در سوریه تجربه شده که هر تلاشی برای پایان دادن بحران سوریه با ورود فریبکارانه و بدعهدی آمریکا بی‌نتیجه می‌ماند و این همان نکته‌ای است که بشار است بعد از نمازعید قربان در بازدید از منطقه آزاد شده داریا بر آن تاکید کرد که: «بدون اعتماد به کمک‌های خارجی‌ها به مبارزه با تروریسم ادامه می‌دهیم».
اما سرنگوني جنگنده اف 16 و پهپاد رژيم صهيونيستي در جنوب قنیطره و در عمق خاک سوریه ، توسط پدافند هوایی این کشور تأثير قابل توجهي بر معادلات جنگ گذاشته و پیام قاطع و روشنی به آمریکا داد که سوریه هیچ‌گاه چنین تحمیلی را نمی‌پذیرد و این ارسال پیام در صحنه عمل یک روز بعد از هشدار بشار اسد در روز عيد قربان رخ داده که: «ارتش سوريه در برابر نقض حاکميت و تماميت ارضي کشورش سکوت نمي‌کند و بيکار نخواهد نشست».
دکتر محمدحسین محترم
لذا :
اول؛ اين توافق در ماه‌هاي پاياني حضور اوباما در کاخ سفيد و بر اساس نياز دموکرات‌ها در عرصه سياسي به دستاوردي ديپلماتيک، براي استفاده در رقابت‌ها و تبليغات انتخابات رياست جمهوري تنظيم شده است. چنان که سخنگوی کاخ سفید بعد از توافق تاکید کرده «اين توافقنامه به شکلي تنظيم شده که همه اهداف ما را محقق می‌کند» و سخنگوي وزارت خارجه آمریکا يک روز قبل از اعلام توافق آتش‌بس نیز صريحا اعلام کرده بود «درصورتي که همه اهداف و خواسته‌هاي واشنگتن محقق نشود، آمريکا هيچ توافقي را نخواهد پذيرفت».
دوم؛ تجربه سال‌هاي اخير نشان داده هر زمان که ارتش سوريه به پيروزي‌هایی می‌رسد و تروريستها در مخمصه قرار می‌گیرند و راه فراری ندارند، حرکات و تلاش‌هاي آمريکا براي برقراري آتش‌بس شروع مي‌شود تا فضایی برای تجهیز بیشتر تروریست‌ها فراهم شود و دور جدیدی از حملاتشان را آغاز کنند. به همین دلیل توافقات قبلي با فریبکاری و بدعهدي آمريکا و سوءاستفاده گروههاي تروريستي به شکست انجاميد و حاصلي براي مردم سوريه نداشت.
سوم؛ در این توافق هم هدف آمريکا کمک‌رساني و امداد به مردم سوريه نيست بلکه منظور کمک به تروريست‌هاي محاصره شده در حلب با غیرنظامی شدن و باز شدن جاده کاستیلو براي تردد آزاد تروريستها از شرق حلب و فرار آنها به ديگر مناطق و جايگزين کردن تروريستها با نيروهاي تازه نفس و تجهيزات جديد است مثل آنچه که با بدعهدي و سوءاستفاده آمريکايي‌ها در خان طومان رخ داد. چنان که خبرگزاري فرانسه يک روز قبل از اجراي آتش‌بس از تلاش محرمانه سازمان جاسوسي آمريکا براي کمک تسليحاتي بيشتر، به برخي از گروههاي تروريستي در سايه آتش‌بس جدید از طريق کشورهاي همسايه سوريه خبر داد. موضوعي که قبل از اين ريچارد بلاک سناتور ايالت ويرجينيا به آن اذعان کرده بود.
چهارم؛ يکي از ابهامات اساسي توافق آتش بس جديد توقف حملات هوايي سوريه عليه تروريستها است. سؤال این است که چگونه مي‌توان پذيرفت يک دولت قانوني عليه گروههاي تروريستي که تماميت ارضي ، امنيت و منافع ملي و حاکميت کشورش را آماج حملات و تهديدات خود قرار دادند، مجبور به توقف حملات هوايي و مبارزه با تروريستها شود؟ سؤالی که جان کربی سخنگوی خارجه آمریکا به صراحت پاسخ آن را داده است: «هدف اين است که نيروي هوايي سوريه محدود شود تا نتواند مواضع مخالفان (تروریست‌ها) را هدف قرار دهد». قطعاً هدف، زمين‌گير کردن نيروي هوايي ارتش سوریه و مقدمه‌اي براي توقف حملات زميني و حذف نيروهاي مردمي در مبارزه با تروريستها در توافقات بعدي است، درخواستي که آمريکا در عراق به دنبال آن است. گرچه لاوروف نهم شهریور زمانی که جان کری از همکاری هوایی مشترک آمریکا و روسیه در سوریه سخن می‌گفت، تاکید کرده بود این همکاری به معنی کنارگذاشتن نیروی هوایی سوریه نیست. حال باید منتظر ماند تا دلیل پذیرش پیشنهاد توقف حملات هوایی سوریه توسط روس‌ها روشن شود.
پنجم؛ انجام حملات هوايي مشترک آمريکا و روسيه عليه تروريستها بدون هماهنگي و همکاري با سوريه از دیگر ابهامات توافق جدید آتش‌بس است. این که کشوري از بيرون، داخل خاک يک کشور بدون درخواست و اطلاع دولت مرکزي و قانوني آن کشور و بدون همکاري و هماهنگي عمليات نظامي انجام دهد، هم نقض قوانين بين‌المللي و هم نقض حاکميت ملي يک کشور است. به نظر مي‌رسد روح اين توافق از یک سو به رسميت نشناختن دولت قانوني سوريه از سوي آمريکا و اصرار واشنگتن به حذف بشار اسد در شرايط مناسب است و از سوی دیگر آمریکا با این توافق قصد دارد به حضور غیرقانونی خود در سوریه مشروعیت ببخشد.
ششم؛ ابهام مهم دیگر این توافق همچون توافق‌های قبلی که به شکست انجامید، این است که ضمانت اجرایی آتش‌بس چیست؟ بر همین اساس تناقض آمریکا در تفاوت قائل شدن بین تروریست‌ها نیز از دیگر موارد ابهام این توافقنامه است که ضمانت اجرایی آتش‌بس را زیر سؤال می‌برد. همزمان با اعلام آتش‌بس، گروه تروریستی احرارالشام که آمریکا حاضر نیست نام آن را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دهد، به کمک گروه تروریستی فتح‌الشام یا همان جبهه النصره در جنوب سوریه، در قنیطره عملیاتی تحت عنوان قادسیه جنوب را با پشتیبانی حملات هوایی و آتش توپخانه رژيم صهیونیستی آغاز کردند.
هفتم؛ آمریکا در این توافق تمام راه‌های نقض عهد و فریبکاری را برای خود باز گذاشته است. سؤال این است که چرا در توافق از همان ابتدا بر آتش‌بسی دائمی و پایدار تاکید نشده است؟ چون : 1- همین که آمریکایی‌ها پیشنهاد دادند ابتدا 24 ساعت و بعد 48 ساعت و نهایتاً یک هفته آتش بس را تمدید می‌کنند ، نشان می‌دهد آنها به دنبال تحقق آتش‌بس واقعی و پایان درگیری‌ها در سوریه نیستند. 2- جان کری در رویکردی فریبکارانه گفته اگر آتش‌بس یک هفته دوام بیاورد، نیروهای آمریکایی حاضرند با ارتش روسیه همکاری کنند. 3- در توافق قید شده هر زمان هر یک از طرفین احساس کنند آتش‌بس نقض شده، مي‌توانند توافقنامه را ترک کنند. 4- در توافق همچنین تاکید شده هواپیماهای سوریه بر فراز مناطقی که جبهه النصره و داعش با دیگر گروه‌های تروریستی که آمریکا آنها را مخالفان مشروع و میانه‌رو می‌خواند، همزمان حضور داشته باشند، نمی‌توانند عملیات انجام دهند. این یعنی اینکه آمریکا قصد دارد به بهانه حضور گروه‌های تروریستی به اصطلاح میانه‌رو، مانع مبارزه ارتش سوریه حتی علیه داعش و النصره شود. 5- برهمین اساس جان کری از قبل توپ را در زمین سوریه انداخته و تاکید کرده اگر دولت سوریه تروریست‌ها را هدف قرار دهد، ما آتش‌بس را ادامه نخواهیم داد. لذا به نظر می‌رسد هدف آمریکا، از یک طرف، یک هفته فرصت طلایی برای تجهیز تروریست‌ها و دادن نفس تازه به آنهاست تا با اتمام آتش‌بس و یا نقض آن، تروریست‌ها به جنایات خود ادامه دهند، و از طرف دیگر از ادامه همکاری با روسیه در مبارزه با داعش و النصره خودداری کند.
هشتم؛ فریبکاری آمریکا در این توافق آنجا به اوج خود می‌رسد که از یک طرف عنوان شده این توافق شامل گروه‌های تروريستي داعش و جبهه فتح الشام (جبهه النصره) نمي شود، و از طرف دیگر گفته شده در این توافق سوریه حق حملات علیه دیگر گروه‌های تروریستی از جمله احرارالشام که واشنگتن آنها را میانه‌رو می‌خواند، را ندارد! معنی این سخن این است که آتش‌بس یک آتش‌بس یکطرفه از سوی دولت سوریه خواهد بود.!
نهم؛ نکته مهم مغفولِ توافق جدید اين است که هيچ اشاره‌اي به حضور نظامي ترکيه در خاک سوريه و توقف عمليات نظامي اين کشور نشده است. موضوعي که مي‌توانست و مي‌بايست حداقل در مقابل توقف حملات هوايي ارتش سوريه عليه تروريستها مورد درخواست روس‌ها قرار مي‌گرفت . لذا احتمال مي‌رود نيروهاي نظامي ترکيه نيز با سوءاستفاده از غيرنظامي شدن جاده کاستيلو به بهانه مبارزه با داعش که شامل این توافق نمی‌شود، به سمت حلب حرکت کنند.
دهم؛ این آتش‌بس در حالی از سوی روسیه به یک توافق و سند تعبیر شده که آمریکا از آن به‌‌عنوان یک برنامه کاری یاد کرده و سازمان ملل هم با کمی اغماض آن را تفاهم نامه خوانده است. در اين آتش‌بس بايد گفت احتمالا روس‌ها دوباره فريب آمريکايي‌ها را خوردند و از تجربه گذشته درس لازم را نگرفتند چرا که این توافق نه تنها براي مردم سوريه و محور مقاومت نتيجه‌اي نخواهد داشت بلکه براي خود روس‌ها هم دستاوردي نخواهد داشت، نکته مهم اینجاست در حالی که لاوروف بر بی‌اعتمادی عمیق به آمریکا تاکید کرده و خواستار برطرف کردن این بی‌اعتمادی‌ها از سوی آمریکایی‌ها شده ، جان کری در پاسخش گفته «مبنای این توافق اعتماد نیست»! ، که نشان می‌دهد آمریکا در پی عملیات فریبکارانه و سوءاستفاده از اجرای آتش‌بس است. لذا یک واقعیت اساسی در سوریه تجربه شده که هر تلاشی برای پایان دادن بحران سوریه با ورود فریبکارانه و بدعهدی آمریکا بی‌نتیجه می‌ماند و این همان نکته‌ای است که بشار است بعد از نمازعید قربان در بازدید از منطقه آزاد شده داریا بر آن تاکید کرد که: «بدون اعتماد به کمک‌های خارجی‌ها به مبارزه با تروریسم ادامه می‌دهیم».
اما سرنگوني جنگنده اف 16 و پهپاد رژيم صهيونيستي در جنوب قنیطره و در عمق خاک سوریه ، توسط پدافند هوایی این کشور تأثير قابل توجهي بر معادلات جنگ گذاشته و پیام قاطع و روشنی به آمریکا داد که سوریه هیچ‌گاه چنین تحمیلی را نمی‌پذیرد و این ارسال پیام در صحنه عمل یک روز بعد از هشدار بشار اسد در روز عيد قربان رخ داده که: «ارتش سوريه در برابر نقض حاکميت و تماميت ارضي کشورش سکوت نمي‌کند و بيکار نخواهد نشست».
دکتر محمدحسین محترم
مرجع : روزنامه کیهان
کد مطلب : ۵۶۷۸۰۶
منتخب
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۲ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
