رابرت فیسک، تحلیلگر مشهور انگلیسی در گزارشی درباره از بین رفتن هرچه بیشتر اعتبار عربستان در جهان اسلام به دلیل حمایتهایش از گروههای تروریستی تکفیری، در ایندیپندنت نوشت:سعودی ها هر هفته که میگذرد بیشتر از قبل در دردسر و مشکلات فرو میروند. آنها که در یک جنگ مضحک در یمن گرفتار شدهاند اکنون از بیانیه متعلق به حدود ۲۰۰ روحانی سنی مذهب که در آن وهابیت را یک تغییر شکل خطرناک از مذهب سنی اسلام توصیف کردند، ناخرسند هستند. بیانیه اخیر گروهی از روحانیون سنی در محکوم کردن وهابیت در جریان نشستی در جمهوری چچن باید مقامات عربستان سعودی را وادار کند از خودشان بپرسند چه اتفاقی برای برخی رهبران سنی منطقه که معمولاً چاپلوسی عربستان را میکردند، افتاده است؟
این روحانیون شامل احمد الطیب، شیخ الازهر که مهمترین مرکز علمی سنیها در جهان اسلام محسوب میشود نیز میشدند.شیخ الازهر حدود یک سال پیش نیز به آنچه تفسیرهای فاسد از متون مذهبی خوانده بود، انتقاد کرد و اکنون نیز خواهان بازگشت به مکاتب معرفتی بزرگ خارج از عربستان سعودی شده است.نشست مهم این روحانیون سنی در حالی در شهر گروزنی، مرکز جمهوری چچن برگزار شد که تقریباً توسط هر رسانهای در جهان به غیر از دو نفر شامل “شرمینه نروانی”، استاد سابق دانشگاه سن آنتونی و همکار فعلی راشاتودی و همچنین “بنیامین بارت” خبرنگار لوموند فرانسه نادیده گرفته شد. با این حال، این نشست حتی میتواند حادثهسازتر از جنگ داخلی سوریه باشد.بیانیه حاصل از این نشست که آشکارا مورد تایید ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه قرار گرفت میتواند چیزی در سطح طرد سعودی ها از سوی روحانیون سنی مذهب باشد.اگرچه آنها مستقیماً نام عربستان را ذکر نکردند، اما بیانیه آنها یک رویارویی شگفتانگیز علیه کشوری است که هرساله میلیونها دلار پول صرف هزاران مسجد و مدرسه و روحانیون وهابی در سراسر جهان میکند. از نظر سنیهایی که در چچن نشست داشتند، خظرناکترین انحراف وهابیت این بوده که اجازه به خشونت علیه هرکسی که به آن معتقد نیست، شامل مسلمانهایی که تفسیر وهابی را رد میکنند، داده است.
گروههای القاعده، داعش و طالبان اصلیترین گروههای خارجی پایبند به این فرقه در خارج از عربستان و قطر هستند.لازم به ذکر نیست که واکنش عربستانیهایی که بارها ادعا کرده اند با هر گونه تروریسم مخالف هستند، به اعلامیه گروزنی حیرتانگیز بود.
در همین راستا سخنان عادل الکلبانی، امام جماعت مسجد ملک خالد بن عبدالعزیز شهر ریاض هم در خور توجه است که گفت: جهان اکنون آماده میشود تا ما را بسوزاند. همانطور که نروانی گفت: خبرهای بد برای عربستان همچنان ادامه دارد.
روزنامه لبنانی الاخبار نیز در آغاز مناسک حج، یک پایگاه داده منتشر کرد که به گفته این روزنامه متعلق به وزارت بهداشت عربستان بوده است. براساس این دادهها در ۱۴ سال گذشته بالغ بر ۹۰ هزار حاجی از سراسر جهان به هنگام سفر به مکه برای انجام مناسک حج ابراهیمی جان خود را از دست دادهاند. اگرچه، این رقم به طور رسمی تکذیب شد اما برای شیعیان و ایران که صدها تن از شهروندانش را در فاجعه منا در مراسم حج سال گذشته از دست داد، کاملاً باورکردنی است. ایرانیها همچنین حج امسال را تحریم کردند که البته جای تعجب نبود.
آنها اعلام کردند این تحریم به این دلیل انجام شده که هیچگونه تضمینی از سوی عربستانیها برای تامین امنیت اساسی حجاج دریافت نکردند.با این حال یک چیز کاملاً مشخص است و آن این که برای اولین بار عربستانیها هم مورد هجمه رهبران سنی و هم رهبران شیعه به طور همزمان قرار گرفتهاند.
در عین حال حضور احمد الطیب، شیخ الازهر در نشست چچن از یک جهت دیگر نیز برای عربستانیها ناراحتکننده است چراکه آنها از زمان کودتای ژنرال السیسی در بیش از سه سال پیش در مصر میلیونها دلار به اقتصاد این کشور تزریق کرده بودند.