دومین مناظره میان دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون، یکشنبهشب در حالی آغاز شد که دو طرف برخلاف مناظره قبلی به یکدیگر دست ندادند و کمی بعد از شروع مناظره نیز صحبتهای نماینده دو حزب به تنش و تندی کشیده شد. با این حال در پایان مناظره دوم، دو نامزد در پاسخی به سوالی به تمجید از یکدیگر پرداختند.
کمی بعد از شروع مناظره نیز صحبتهای نماینده دو حزب به تنش و تندی کشیده شد. در پایان مناظره دوم، دو نامزد در پاسخی به سوالی به تمجید از یکدیگر پرداختند.
کنفرانس مطبوعاتی ترامپ پیش از آغاز مناظره
نامزد حزب جمهوریخواه تلاش کرد تا پیش از آغاز دومین مناظره خود، ابتکار عمل را در دست بگیرد. به همین منظور در طی کنفرانس مطبوعاتی چهار زن را با خود همراه کرد. جونیتا برودریک، کاتلین ویلی، پائولا جونز و کتی شلتون چهار زنی بودند که با حضور در این کنفرانس ادعا کردند که مورد تجاوز جنسی شوهر هیلاری کلینتون-بیل کلینتون رئیس جمهوری اسبق آمریکا- قرارگرفتهاند. این زنها بعد از صحبتهای خود حمایتشان را از نامزد جمهوریخواه ابراز کردند و با سخنان خود سعی کردند تمرکز کلینتون را پیش از آغاز مناظره از بین ببرند. برای مثال برودریک در صحبتهای خود گفت: «بیل کلینتون به من تجاوز و هیلاری مرا تهدید کرد.»
این کنفرانس مطبوعاتی را باید حرکت پیشگیرانه ترامپ در پیشبینی سؤالات مناظره در خصوص فایلی دانست که بهتازگی از سوی نیویورکتایمز منتشر شده است. این فایل که مربوط به سال 2005 است، شامل اظهاراتی میشود که در آن ترامپ به شیوه مبتذلی از بوسیدن و لمس زنان، بدون رضایت آنها سخن میگوید. پس از پایان صحبتهای زنان، وقتی خبرنگار سی بی اس در خصوص صحبتهای ضبطشده ترامپ بر روی نوار صوتی پرسید، با واکنش جدی حامیان این نماینده جمهوریخواه روبهرو شد.
حزب دمکرات در مقابل این اقدام ترامپ ساکت نماند و پس از کنفرانس مطبوعاتی ترامپ از خود عکسالعمل نشان داد. جنیفر پالمیری، مدیر روابط عمومی کلینتون، در یک مصاحبه مطبوعاتی که در مدت کوتاهی پسازاین عمل پیشگیرانه ترامپ انجام شد، این کنفرانس را «آخرین حربه ناامیدانه ترامپ» پیش از آغاز مسابقه سقوط او نامید.
رسواییهای جنسی
همانطور که پیشبینی میشد به دنبال نخستین سؤال، اندرسون کوپر بهعنوان یکی از ناظران مناظره از موضوع فایل منتشر شده پرسید. او با مخاطب قرار دادن ترامپ گفت:
«شما در صحبتهای خودتان از بوسیدن زنان بدون رضایت آنها سخن گفتید... شما از اینکه زنان را مورد آزار جنسی قراردادید به خود افتخار کردید. آیا شما میفهمید چهکار کردهاید؟»ترامپ در پاسخ گفت: «من بههیچوجه چنین چیزی نگفتم.» او در ادامه به خاطر اظهار نظرات خود در این فایل از مردم آمریکا عذرخواهی کرد و گفت هرگز به این موضوع افتخار نمیکند. او در ادامه تأکید کرد که این سخنان «حرفهایی بودهاند که در رختکن زدهشدهاند.» او در ادامه به وحشیگریها و خشونتهای داعش اشاره کرد.کوپر سعی کرد تا بحث را دوباره به موضوع فایل انتشاریافته بازگرداند. او با تحتفشار قرار دادن ترامپ، از او خواست تا بگوید آیا این کارها را بدون رضایت مرتکب شده است یا نه. درنهایت ترامپ با رد کردن صحت این مسئله گفت: «نه من چنین کاری را انجام ندادهام.» وی در ادامه عنوان کرد «هیچکس بهاندازه من برای زنان احترام قائل نیست.»
در واکنش به این پاسخ ترامپ، کلینتون تصریح کرد که برای هرکسی که این نوار را شنیده است این موضوع کاملاً روشنشده که «این صحبت از شخصیت واقعی او پرده برمیدارد؛ چراکه در طول مبارزات انتخاباتی، ما این رفتارها را از او دیدهایم.» کلینتون همچنین ادامه داد که زنان تنها قربانیان رفتار توهینآمیز ترامپ نبودهاند بلکه او به مهاجران و اقلیتهای ساکن در ایالاتمتحده نیز حمله کرده است.
ایمیلهای کلینتون
در ادامه ترامپ به سراغ موضوع ایمیلهای کلینتون رفت. این موضوع به دوران تصدی وزارت خارجه آمریکا توسط کلینتون بازمیگردد. جایی که کلینتون 33000 ایمیل را حذف کرد. ترامپ با اشاره به این اقدام کلینتون، آن را مایه «شرمندگی او» دانست. او همچنین قول داد درصورتیکه بتواند کلید کاخ سفید را در دست بگیرد دادستان ویژهای را بهمنظور بررسی وضعیت ایمیلهای کلینتون منصوب خواهد کرد.نامزد حزب جمهوریخواه گفت: «اگر من پیروز شوم، به دادستان کل دستور میدهم یک بازپرس ویژه برای این مسئله تعیین کند چون هیچوقت اینقدر دروغ و فریبکاری وجود نداشته است.» در پاسخ، کلینتون اظهار داشت که «هر چیزی که او گفت کاملاً نادرست است؛ اما جای شگفتی نیست.» همچنین وی ادامه داد «از اینکه شخصی مثل ترامپ مسئول قانون این کشور نیست، بسیار خوشحال هستم.» ترامپ نیز پاسخ داد که در این صورت «شما الآن در زندان بودید.»کلینتون با پذیرش اشتباه خود در خصوص استفاده از ایمیل شخصی خود در زمان وزارت خود گفت: «هیچ گواهی مبنی بر اینکه ایمیل من هک شده باشد، وجود ندارد.» وقتی ترامپ به قطع صحبتهای کلینتون ادامه داد کلینتون آنها تلاشهای ترامپ برای انحراف از جریان مناظره دانست که قصد دارد کمپین انتخاباتی ازهمگسیختهاش را حفظ کند.
ترامپ نیز با متهم کردن دو ناظر به جانبداری از کلینتون، آنها را مورد شماتت قرار داد که چرا موضوع ایمیلهای کلینتون را از او نمیپرسند. او مناظره خود را مبارزه «یک در برابر سه» عنوان کرد.
برنامه خدمات درمانی
هنگامیکه از دو نامزد در خصوص بهبود برنامههای خدمات درمانی (که با نام اوباماکر شناخته میشود) سؤال شد، هریک از نامزدها جواب متفاوتی را ارائه دادند. اوباماکر از دیدگاه نامزد دموکرات طرحی عنوان شد که 20 میلیون نفر را در برگرفته است و باید با تغییراتی ادامه یابد. درحالیکه نامزد جمهوریخواه با «فاجعهآمیز» خواندن آن، نابودی این طرح را مناسبتر دانست.
کلینتون با پذیرفتن این موضوع که حق بیمه، سهم بیمه و هزینههای داروهای تجویزی بیشازحد، افزایشیافته است، تلاشهای خود را در جهت رفع اشتباهات صورتگرفته اعلام کرد. او آغاز یک طرح جایگزین را امری نادرست و دشوار دانست و تأکید کرد که از شروع تصویب این طرح، چندین پیشنهاد ارائه شده است. طرحی که امکان انکار تحت پوشش قرار گرفتن مردم را به دلیل وضعیت از پیش موجود از بین میبرد، یکی از این پیشنهادها محسوب میشود. همچنین او یکی از تأثیرات مهم این طرح را تحت پوشش قرار گرفتن 20 میلیون آمریکایی دانست؛ آمریکاییانی که قبلاً بدون بیمه درمانی در این کشور زندگی میکردند.
از سوی دیگر، دونالد ترامپ، اوباماکر را یک فاجعه نامید که بیشازحد گران بوده است و طرحی است که تا سال 2017 از درون خواهد گسست. او گفت که با لغو این طرح، زمینه را برای حضور شرکتهای متعدد بیمهای فراهم خواهد کرد تا مردم در سایه رقابت میان آنها، هزینههای درمانی خود را کاهش دهند و بتوانند از این طریق برنامههای آینده خود را شالودهریزی کنند. ترامپ طرح کلینتون را «مصیبتبار» و شبیه برنامه خدمات درمانی کانادا دانست و از آن بهعنوان سیستمی یاد کرد که «بسیار کند» و «فاجعهبار در بعضی از روشها» است.
مسلمانان و اسلام هراسی
موضوع اسلام هراسی یکی از محورهای اصلی دومین مناظره محسوب میشود. این موضوع با سؤال پرسش-گری درباره رفتار آینده هریک از نامزدها در برخورد با این پدیده در ایالاتمتحده آغاز شد. این پرسشگر با اشاره به «3.3 میلیون نفر مسلمانانی که در ایالاتمتحده زندگی میکنند» نحوهی رفتار نامزدها را در مواجهه با افزایش اسلام هراسی در آمریکا جویا شد. در ابتدا ترامپ سخن پرسشگر مسلمان را مبنی بر گسترش اسلام هراسی درست دانست و آن را « شرمآور » عنوان کرد؛ اما در ادامه پاسخش تأکید کرد که «یک مشکل اصلی در اینجا وجود دارد» و آن در «تروریسم اسلامگرای افراطی» خلاصه میشود.
نامزد حزب جمهوریخواه با اشاره به حوادثی مانند یازده سپتامبر و سن برناردینو، ضروری دانست که «مسلمانان باید در صورت مشاهده چنین مشکلاتی، آنها را گزارش دهند.» وقتی پرسشگر از طرح ترامپ مبنی بر منع ورود مسلمانان به ایالاتمتحده سؤال کرد. ترامپ با گردش معتدلی از نظر پیشین خود، آن را مبتنی بر «رسیدگی دقیق» مطرح کرد.در مقابل کلینتون نظری جامعهمحور را ارائه کرد و گفت که ایالاتمتحده به اینکه «مسلمانان آمریکا بخشی جامعه باشند» نیاز دارد و آمریکا «با اسلام در جنگ» نیست. او همچنین با مخاطب قرار دادن پرسشگر مسلمان تأکید کرد که «کشوری را میخواهد که در آن از ورود هر خانواده و شهروند مسلمانانی استقبال شود.»
مالیات در ایالاتمتحده
موضوع مالیات در جامعه آمریکا در دومین مناظره هم مطرح شد. ترامپ برنامه مالیاتی کلینتون را تحمیل مالیات عظیم بر مردم آمریکا دانست. کلینتون با نادرست اعلام کردن این گفتهی ترامپ، طرح مالیاتی خود را «سرمایهگذاری در میان خانوادههای سختکوش» و «دستاوردهای رو به افزایش» عنوان کرد که به آمریکا کمک میکند تا وضع مالیاتی خود را سامان بخشد.ترامپ با حمله به طرح مالیاتی کلینتون، این طرح را باعث افزایش مالیات برای جامعه آمریکایی دانست و گفت: «ما در حال پیشرفت و رونق هستیم اما هیچ رشدی را مشاهده نمیکنیم.» او ادامه داد که مایل است تا نرخ مالیات در ایالاتمتحده را به «پایینترین میزان ممکن» کاهش دهد.
نامزد دموکرات در پاسخ ترامپ گفت: «همهچیزی که شما از ترامپ شنیدید، درست نیست... او در جهانی دیگر زندگی میکند.» او ادامه داد که بسیار جالب است که کسی از کاهش مالیات بحث میکند که تاکنون مالیات خود را نپرداخته است و در صحبتهای او تنها «ترامپ است میتواند از خودش مراقبت کند.» او همچنین با اشاره به بستن راههای گریز مالیاتی تأکید کرد که مالیات طبقه ثروتمند آمریکا را افزایش خواهد داد.
ترامپ ادعا کرد که بیش از هرکسی دیگری که تاکنون رئیسجمهور ایالاتمتحده بوده است «نظام مالیاتی آمریکا را میشناسد» چراکه «از راههای گریز آن استفاده کرده است.» او با اشاره به گریز مالیاتی خود وجود این راهها را فرصتی دانست که او را قادر میسازد از پرداخت مالیات فدرال شانه خالی کند. در ادامه ترامپ تلاش کرد تا موضوع را به داعش بکشاند و اینکه کلینتون در توسعه داعش نقش داشته و یا اینکه حداقل در زمان شکلگیری آن مانند یک سناتور بیاثر نقش ایفا کرده است.
اقلیتهای آمریکا
یکی دیگر از بحث مهم دومین مناظره، وضعیت اقلیتهای آمریکایی بود. اقلیتهایی که قربانیان اصلی جنایتهای نژادپرستانه به شمار میآیند. دونالد ترامپ وضعیت این افراد را «اسفناک» بیان کرد. او خود را «رئیسجمهوری برای همه مردم ایالاتمتحده» دانست و در ادامه تأکید کرد که تمرکزش بر روی شهرستانها و اجرای قانون خواهد بود.
نامزد جمهوریخواه با حمله به رقیب خود تصریح کرد که «اگر کلینتون رئیسجمهور ایالاتمتحده شود، هیچچیز برای جامعه آمریکاییهای آفریقاییتبار تغییر نخواهد کرد... کافی است به شمال ایالت نیویورک نگاه کنید، وضعیت اقلیتها یک فاجعه است.» او هدف سیاستهای خود را از بین بردن هر چه بیشتر تبعیضنژاد در ایالتهای آمریکا عنوان کرد.کلینتون گفت که او «ارادت عمیق» نسبت به این بخش از جامعه آمریکا دارد و کاری انجام خواهد داد که هر آمریکایی احساس کند که جدا از جنسیت و نژادش در کشور دارای نقش و جایگاه است. او با دفاع از خدمات سیسالهاش برای خدمت به مردم آمریکا گفت که تلاش اصلیاش را برای «آمریکاییهای آفریقاییتبار، مردم لاتین و مهاجران» به کار بسته است، در حالی که بین این افراد هم کودکان آنها بیشترین سهم را داشتهاند.
او با رد صحبتهای ترامپ گفت که «بسیاری از مردم فکر میکنند که در زمان ریاستجمهوری ترامپ جایگاهی را در اداره ایالاتمتحده نخواهند داشت.» او با اشاره به گفتهی معلمان آمریکایی اعلام کرد که از «اثرات ترامپ» در مدارس، قلدری بعضی از دانش آموزان است و ادامه داد که کافی است این موضوع را در زمان ریاستجمهوری ترامپ دنبال کنید.ترامپ نیز با اشاره به صحبتهای کلینتون نسبت به حامیان او مبنی بر اینکه آنها را «رقتانگیز» نامیده بود گفت: «ما یک ملت تقسیمشده هستیم چراکه افرادی مانند او در جامعه ما زندگی میکنند... به باور من، او نفرت هراسانگیزی در قلبش دارد ... او کینه عظیمی دارد.»
بحران سوریه
بحران سوریه بخشی دیگر از مناظره دو نامزد را تشکیل داد. کلینتون با اشاره به علاقه ترامپ به همکاری با روسیه آنها را یک ضعف نام نهاد و گفت که «اوضاع در سوریه فاجعهبار است.» او در ادامه با شکایت از نقش روسیه و رژیم اسد در بحران سوریه، با کنایه به رقیب خود او را نامزد مناسب از نظر روسها دانست و تصریح کرد: «روسیه برای طرفداری از رئیسجمهوری موردنظر خود، تصمیمش را گرفته است و آن شخص من نیستم.»ترامپ با انتقاد از سیاست خارجی اوباما در سوریه آن را باعث شکست در بحران سوریه عنوان کرد و افزود که کلینتون و اوباما با «نادیده گرفتن نقش روسیه» در حل بحران منطقه و سوریه باعث شدند تا جامعه بینالمللی به کلینتون و عمل او «بخندند.» علاوه بر اینکه «شورشیانی» که کلینتون از آنها حمایت میکرد درنهایت نتایج بدی برای آمریکا به بار آوردند. وی همچنین گفت: «تقریباً میتوان همه اقدامات کلینتون در سیاست خارجی را اشتباه نامید.»
ترامپ با بیان اینکه تغییر در سیاست خارجی آمریکا بهویژه نسبت به بحران سوریه ضروری است، افزود: «من بشار اسد را دوست ندارم؛ اما او دارد داعش را میکشد. ایران و روسیه داعش را میکشند. این ضعف سیاست ماست.» او همچنین همکاری با قدرتهای منطقه را لازم دانست و گفت که «ما باید در مورد داعش نگران باشیم» اما این اشتباه بزرگی است که سعی کنید در یکزمان به داعش، اسد و روسیه رودررو شوید. وی همچنین با اشاره به برجام گفت که دولت آمریکا به ایران 150 میلیارد دلار پول داده است و این یک اشتباه به حساب میآید.
ترامپ اقدامات اوباما را در خصوص بحران سوریه اهانتی به مردم آمریکا دانست و گفت: «حکومت اوباما اقدامات پنهانی انجام میدهد و بعدازاین اقدامات مردم را در جریان امور قرار میدهد. چگونه مردم را احمق تصور میکند؟» او تأکید که در مورد سیاست خارجی آمریکا در سوریه با زوج انتخاباتی خود اختلافنظر دارد.کلینتون با بیان اینکه «قصد استفاده از نیروهای زمینی آمریکا در سوریه» را ندارد عنوان کرد که بهجای مداخله نظامی مستقیم از نیروهای ویژه و جلب حمایت در میان ساکنان محلی استفاده خواهد کرد. او در ادامه گفت که امیدوار است که در صورت پیروزی در انتخابات و راهیابی به کاخ سفید، داعش را از عراق بیرون براند.
مناظره دوم نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در مقایسه با مناظره پیشین بهتر توانست رویکردها و مواضع دو طرف را در موضوعهای گوناگون روشن کند. بااینحال عمده محورهایی که در این مناظره میان دو طرف موردبحث و بررسی واقع شد، در مناظره پیشین نیز وجود داشت. تفاوت عمده این مناظره، انتشار فایلهای رسواییهای جنسی ترامپ بود که تا میزان قابلتوجهی توانست فضا را به نفع کلینتون تغییر دهد.مناظرهها سبب شده تا بهویژه ترامپ نتواند با مدیریت ابهام و جوسازی، سیاستهای خود را پیش ببرد. او در برخی موارد سیاستهایی خود را اعلام نکرده تا نشان دهد، برنامههایی جدی برای مقابله با بحرانهای موجود دارد و با عدم اعلان آنها سعی در حفظ راهکارهای خویش داشته است؛ اما این مناظرهها که با پرسشهای مستقیم همراه است، نیاز به ارائه پاسخهای مشخص و صریح را الزامی ساخته است.
درمجموع حوادث حاشیهای قبل از مناظره بیش از خود مناظره برای مخاطبین جذابیت داشت و بر این روند اثرگذار بود.