نبرد موصل؛ مادر جنگ‌ها علیه داعش

به گزارش اسلام تایمز، نبرد آزادسازی موصل به عنوان دومین شهر بزرگ عراق پس از بغداد، چهار روز پیش آغاز شد اما شمارش معکوس آغاز این عملیات در خردادماه امسال و پس از موفقیت عملیات بازپس گیری فلوجه آغاز شد.

موصل، بیش از دو سال در اشغال داعش

از زمانی که موصل واقع در 400 کیلومتری بغداد، سحرگاه 10 ژوئن 2014 (20 خرداد 93) به اشغال داعش در آمد تا این لحظه، نقشه مناطق تحت اشغال داعش در عراق کوچکتر شده است، زیرا از دو سال پیش که عراق با حمله داعش روبه رو شد و بخش های گسترده ای از خاک آن به اشغال این گروه در آمد تحولات میدانی مختلفی رخ داده است که حاصل آن آزادسازی مناطق مهمی از عراق از جمله الرمادی، هیت، فلوجه به اضافه بخش های گسترده ای از استان صلاح الدین بوده است.

در پی این تحولات که کفه ترازو را به نفع عراق تغییر داد، اکنون موصل با یک و نیم میلیون جمعیت آخرین پایگاه مهم داعش در عراق به شما می آید، در نتیجه آزادی آن، راه شکست نهایی داعش را هموارتر می کند.

نبرد موصل، مادر جنگ علیه داعش

از حدود چهار ماه پیش تا کنون بحث و بررسی های متعددی در خصوص عملیات آزادسازی موصل جریان داشت و محور آن بیشتر بر چگونگی آغاز این عملیات و نیروهای شرکت کننده در آن متمرکز بوده است.

با توجه به گستردگی نبرد موصل از آن تحت عنوان بزگترین عملیات نظامی علیه داعش و مادر جنگ علیه این گروه یاد می شود.

بحث بر سر مشارکت نیروهای پیشمرگه و الحشد الشعبی

مشارکت یا عدم مشارکت نیروهای پیشمرگه کُرد یکی از چالش های مربوط به عملیات نظامی موصل به شمار می آید و مسئولان عراقی چند ماه قبل اعلام کردند که نیروهای پیشمرگه کُرد در نبرد آزادسازی موصل مشارکت نخواهند داشت اما اکنون به نظر می رسد این نیروها با هماهنگی و توافق بغداد در مناطق از پیش تعیین شده حضور دارند و به نظر می رسد بیانیه «مسعود بارزانی» رییس اقلیم کردستان عراق نیز در راستای همین هماهنگی ها باشد زیرا وی اعلام کرد نیروهای پیشمرگه بدون هیچ گونه گرایش های حزبی و قومی و تنها بر مبنای اهداف ملی در این عملیات حضور دارند.

اما مشارکت نیروهای الحشد الشعبی نیز بحث و جدل زیادی را به دنبال داشت تا جایی که برخی طرف های منطقه ای و پیش از همه عربستان و ترکیه مخالفت خود را با حضور این نیروها در نبرد موصل ابراز داشتند و حتی عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان نیز مشارکت آنان در نبرد مزبور را فاجعه دانست و ترکیه نیز در مورد عواقب مشارکت این نیروها در عملیات موصل و ورود آنان به این شهر به اهالی آن هشدار داد.

الحشد الشعبی در واقع نیروهای بسیج مردمی از گروههای مختلف عراق هستند که برخی طرف های منطقه ای و بین المللی در تلاش هستند آن را یک گروه مشتکل از شیعیان معرفی کرده و به این ترتیب اینگونه القا کنند که الحشد الشعبی رویکردهای طایفه ای و مذهبی دارد.

در این میان الجبیر مخالفت خود را با هر گونه مشارکت الحشد الشعبی در نبرد آزادسازی موصل اعلام کرد و هشدار داد اگر این نیروها وارد این شهر که بسیار بزرگتر از فلوجه است، بشوند واکنش بسیار شدیدی در انتظار آنان خواهد بود.

رجب طیب اردوغان رئیس جهور ترکیه نیز تاکید کرد که کشورش از هیچ کس دستور نمی گیرد و از پایگاه بعشیقه بیرون نخواهد رفت. آنکارا همچنین سقف اظهارات خود را با هدف فراهم ساختن شرایط نقش آفرینی مستقیم در عملیات نینوا و مرکز آن موصل بالا برد واردوغان توصیه کرد برای پی بردن به رابطه کشورش با این منطقه و ساکنان ترکمن و عرب و نیز کُردها باید تاریخ مطالعه شود.

نقشه تبدیل نینوا و موصل به مناطق مستقل

ترکیه و عربستان در استان های غربی عراق نفوذ قابل توجهی دارند و در سال های گذشته توانسته اند ائتلاف های جدی در این مناطق تشکیل دهند که با تکیه بر برخی شخصیت های محلی و پیش از همه اثیل النجیفی و رافع العیساوی صورت گرفت؛ دو فردی که در تلاش برای تقویت نقشه های خود در نینوا و الانبار هستند.

در این شرایط آنکارا و ریاض در تلاش برای تبدیل نینوا و الانبار به مناطق مستقل شبیه اقلیم کردستان عراق هستند که از زمان نفوذ داعش در عراق مرزهای آن به میزان زیادی گسترده شده است.

نقشه آمریکا برای مرحله پس از آزادی موصل

در این میان بغداد بیم دارد که همزمان با گسترش دامنه نبرد آزادسازی موصل، توطئه ها برای تقویت نقشه نفوذ در استان نینوا به ویژه از ناحیه واشنگتن افزایش یابد زیرا واشنگتن اکنون بر ترسیم نقشه شمال سوریه و عراق بر اساس اولویت های خود متمرکز شده است و به عنوان نمونه شرط « استقرار نیروهایی مشخص در داخل موصل بعداز آزادسازی» این شهر را مطرح کرده است.

به نظر می رسد آمریکایی ها قصد دارند پس از آزادسازی موصل کنترل این شهر را به یک نیروی شبه نظامی موسوم به الحشد الوطنی به فرماندهی اثیل النجیفی، استاندار معزول نینوا و همپیمانان عشایر آن واگذار کنند و جالب اینکه جان کری وزیر خارجه آمریکا نیز پیشتر به این طرح واشنگتن اشاره کرده بود.

دغدغه‌های بغداد در نینوا و الانبار

به هر حال آنچه پیچیدگی تحولات کنونی شمال عراق را دو چندان می کند، اینکه بغداد از مهار اشتهای زیاده خواهانه اقلیم کردستان ناتوان است و با بلندپروازی های مهره ترکیه در عراق یا همان اثیل النجیفی و رافع العیساوی مبنی بر توسعه نینوا و الانبار به عنوان مناطق مستقل روبه رو است و از سوی دیگر عرب های اهل تسنن نیز با افزایش نقش و نفوذ نیروهای پیشمرگه کُرد در نینوا و موصل مخالف هستند.

در این میان تکاپوهای جاری برای تشکیل مناطق مستقل و اجرای نقشه تقسیم عراق به عنوان هشدار جدی مطرح است.

نخست وزیر عراق تکلیف را روشن کرد

در بحبوحه این بحث و جدل ها و مواضع طرف های مختلف از جمله عربستان، ترکیه و آمریکا، حیدر العبادی نخست وزیر عراق با اعلام اینکه عملیات آزادسازی موصل با مشارکت نیروهای ارتش و پلیس عراق در کنار نیروهای الحشد الشعبی و پیشمرگه های کُرد انجام می گیرد، هرگونه ابهام در این خصوص را از بین برد.

وی در عین حال تاکید کرد که به جز نیروهای ارتش و پلیس عراق هیچ گروه دیگری وارد شهر موصل نخواهد شد.

همچنین مسئولان عراق به صراحت اعلام کردند که هیچ نیروی خارجی در میدان نبرد حضور نخواهند داشت که این موضع در واقع پاسخی به مواضع ترکیه است که بر حضور نیروهای ترکیه در شمال عراق و مشارکت در عملیات آزادسازی موصل پافشاری دارد.

خبرهای خوش از نبرد موصل

نبرد موصل هماهنگی بی سابقه بین تمام نیروهای عراقی شرکت کننده در این عملیات را به تصویر کشیده است به گونه ای که تنها دو روز پس از آغاز این عملیات بیش از 20روستا و 3 بخش و یک مرکز شهر تحت کنترل نیروهای عراقی درآمده است.

عملیات زمینی نیز از چهار محور در اطراف موصل جریان دارد و نبرد در دو محور شرق و شمال شرقی با مشارکت فعال نیروهای پیشمرگه انجام می شود. محور جنوبی عملیات از سمت پایگاه «القیاره» به دست ارتش و پلیس عراق به اجرا درآمده و محور چهارم که همان محور غربی است با هماهنگی ارتش عراق و پیشمرگه ها اداره می شود که هدف آن جلوگیری از فرار داعش به داخل خاک سوریه است.