پوست اندازی تشکیلات خودگردان/ «مروان برغوثی» جانشین احتمالی ابومازن

به گزارش اسلام تایمز، با رسیدن محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به سن 81 سالگی تمامی محافل داخلی فلسطین در اندیشه این هستند که جانشین وی کیست؟ محافل داخلی فتح بیش از 2 سال است که ایجاد پستی با عنوان معاون رئیس تشکیلات خودگردان را دنبال می کنند. این روند تا جایی پیش رفت که در جنبش فتح و سازمان آزادی بخش فلسطین نیز پست معاون و جانشین رئیس را دنبال می کنند. گروه های دیگر با پیگیری طرح آشتی ملی فلسطین به دنبال برگزاری انتخابات ریاست تشکیلات خودگردان هستند تا کسی جانشین محمود عباس شود. این مسئله برای طرف های منطقه ای هم اهمیت پیدا کرده و برخی کشورهای منطقه از برخی گزینه های فلسطینی حمایت کرده اند. در این نوشته به معرفی گزینه هایی که به عنوان جانشینان محمود عباس مطرح شده اند خواهیم پرداخت.

مروان برغوثی متولد 6 ژوئیه 1958 در روستای کوبر در شمال شهر رام الله است. از سن 15 سالگی به جنبش فتح پیوست و از 18 سالگی به دست صهیونیست ها زندانی شد. برغوثی برهه هایی بسیاری از دوران مبارزاتی خود را در زندان گذراند. وی دارای مدرک کارشناسی تاریخ و علوم سیاسی و کارشناسی ارشد روابط بین الملل است.

مروان برغوثی به عنوان یک شخصیت مقاومتی در جنبش فتح مشهور است. او در آخرین سفر خلیل الوزیر به لیبی و پیش از ترور او همراه ابوجهاد بود. وی از رهبران انتفاضه اول محسوب می شود. صهیونیست ها او را مغز متفکر انتفاضه اول توصیف کرده اند برغوثی در جریان انتفاضه اول در سال 1987 دستگیر و به اردن تبعید شد. آریل شارون در خصوص وی گفته است: «تأسف می خورم که او را زنده بازداشت کرده اند ترجیح می دادم خاکستری در یک شیشه باشد.» برغوثی تا سال 1994 در اردن ماند و در این سال پس از امضای توافقنامه اسلو و به دلیل تأسیس تشکیلات خودگردان به کرانه باختری بازگشت. بلافاصله پس از بازگشت به کرانه باختری با رأی اکثریت به عنوان معاون فیصل الحسینی و دبیر کل فتح در کرانه باختری انتخاب شد. وی طی دو سال به بازسازی ساختار فتح پرداخت و هیئت های جدیدی را در کرانه باختری ایجاد کرد. این در حالی بود که از سوی کمیته مرکزی با مخالفت های شدید روبرو بود و با مانع تراشی های صهیونیست‌ها نیز دست به گریبان بود ولی به رغم همه اینها توانست ساختار فتح را بازسازی کند.

در سال 1996 به عضویت مجلس قانونگذاری فلسطین در آمد. از این سال به بعد به شدت از سوی صهیونیست ها تحت فشار قرار گرفت و بارها بازداشت شد. در جریان انتفاضه دوم به فعالیت پرداخت و انتفاضه را رهبری می کرد تا اینکه در سال 2004 پس از مدتی بازداشت اداری و تمدید این نوع بازداشت براساس دادگاه تل آویو به پنج حبس ابد محکوم شد.

جایگاه برغوثی در میان جانشینان احتمالی ابومازن

محبوبیت بالا بین مردم و حامیان فتح

مروان برغوثی در حال حاضر مقاومتی ترین شخصیت جنبش فتح محسوب می شود. وی از داخل زندان تلاش داشته تا با ایجاد فضای دوستی بین فتح و حماس، آشتی ملی را محقق کند. به دلیل مواضعی که اتخاذ کرده و سابقه مبارزاتی به شدت مورد احترام افکار عمومی فلسطینی است.

طی سال های گذشته در تمامی نظرسنجی هایی که در کرانه باختری انجام گرفته، مروان برغوثی همواره از محمود عباس پیشی گرفته است و گزینه نخست ریاست تشکیلات خودگردان بوده است. وی حتی از اسماعیل هنیه و خالد مشعل هم در برخی نظرسنجی ها پیشی گرفته است. به همین لحاظ، یعنی جایگاه بالایی که در میان افکار عمومی فلسطین دارد اگر در هر انتخاباتی شرکت کند می توان گفت پیروز خارج خواهد شد.

محبوبیت در جنبش فتح

مروان برغوثی در جنبش فتح نیز از محبوبیت بالایی برخوردار است. محبوبیت وی در فتح تا اندازه‌ای است که در جریان کنگره ششم فتح – که در سال 2009 در بیت لحم برگزار شد- با وجود آنکه در زندان به سر می برد و حکم 5 حبس ابد داشت به عنوان عضو کمیته مرکزی جنبش فتح انتخاب شد.

در جریان آزادی 4 مرحله اسیران فلسطینی که در مذاکرات سازش سال 2013 انجام شد، اعضای فتح نام برغوثی را جزء لیست قرار دادند و حتی در مقطعی به عنوان شرط ادامه مذاکرات تعیین شد اما از سوی صهیونیست ها به شدت با آن مخالفت و رد شد. این نشان دهنده جایگاه خوب او در جنبش فتح است. موقعیتی که بسیاری از جانشینان احتمالی محمود عباس از آن برخوردار نیستند.

توجه جنبش حماس و گروه‌های مقاومت به مروان برغوثی

در جریان مبادله اسیران که در سال 2011 توسط جنبش حماس برگزار شد و بیش از یکهزار اسیر فلسطینی در قبال آزادی گلعاد شالیت آزاد شدند، مروان برغوثی در لیست اولیه حماس قرار گرفت. مروان برغوثی به دلیل مواضع و سابقه مقاومتی که دارد همواره مورد توجه گروه های مقاومتی بوده است. این ویژگی نیز در مروان برغوثی منحصر است که هیچ یک از دیگر شخصیت‌های فتح و جناح سازش از آن برخوردار نیستند.

برآورد نهایی

به نظر می رسد از حیث جایگاه مردمی و حزبی، مروان برغوثی در میان جانشیان احتمالی محمود عباس در جایگاه بالاتری نسبت به دیگران قرار دارد که این فاصله کم هم نیست اما با توجه به اینکه وی با 5 حبس ابد از سوی صهیونیست ها مواجه است بعید به نظر می رسد از زندان صهیونیست ها آزاد شود. به همین دلیل امکان جانشینی مروان برغوثی به جای محمود عباس بسیار ضعیف است. این احتمال تنها به دست مقاومت و شاید در جایگاهی مثل مبادله اسیران می تواند رقم بخورد.