حدود سه دهه از نظریه جنجالی فوکویاما مبنی بر پایان تاریخ گذشته است وی در سال 1992 کتابی با عنوان پایان تاریخ و آخرین انسان به رشته تحریر درآورد و در مقدمهاش اینگونه نوشت:
" من استدلال میکنم که لیبرال دموکراسی میتواند نقطه پایان تکامل ایدئولوژیک بشر را بینان گذارد و شکل نهایی حکومت انسان باشد و به معنی پایان تاریخ است"
در این دیدگاه انواع مناسبات اجتماعی و روابط انسانی تابع مقاصد و منافع فردی است که ازاینرو مناسبات و روابط معنا و مفهوم ابزاری مییابند و تأمین منافع فردی در پرتو آزادی صورت میگیرد.
این نظریه شهروندان را به فردگرایی دعوت میکند و فضیلت خودخواهی را به آنان میآموزد.
در این تئوری یوتیلیتاریالیسم یا فلسفه سود خواهی هویدا میشود.
هابز از نظریهپردازان لیبرال دموکراسی معتقد است محرکهای رفتارهای انسان منفعت شخص است.
هلوتیوس فلسفه اخلاق سودجویی را مطرح میکند و اینگونه میگوید که محرک رفتار انسان میل به لذت و اجتناب از درد است.
اصل بنیادین این دیدگاه انسان را موجودی خردمند دانسته که با توجه به عقل خویش نیازی به هیچ نیروی بیرون از خود برای رسیدن به اهدافش نداشته و ندارد.
اگر هر کس منفعت شخصی خویش را خودخواهانه و با عقل خود جستجو کند سرانجام رفاه همگان تأمین میگردد.
اسپینوزا درجایی میگوید نیک همان چیز است که متضمن نفع ماست. ژان بدن و بهطورکلی لیبرالها معتقدند حاکمیت نه از آن خدا که اساساً و بالاصاله از آن بشر است و به مخالفت با هر نوع اندیشه دینی در خصوص حاکمیت سیاسی میپردازند.
این گوشهای از آراء و نظرات تئوریسینهای دنیاست. ما در جهانی زندگی میکنیم که این ایدهها بر آن حکومت میکند و آن را بالاترین حد از شناخت انسان و بالاترین نوع تفکر میدانند. شکل نهایی حکومت انسانی برای دهکده جهانی را اینگونه رقم میزنند و تکلیف تمام شهروندان را با اصالت سود و منفعت روشن میکنند.
آیا این گزارهها در همه جای دنیا و در تمامی روابط انسانها صدق میکند؟!
به این آمار دقت کنید:
• در سال 2013 صد میلیون نفر طی مدت 2 ماه خودشان را به کنار رودخانه گنگ رساندند و این مراسم را انجام دادند. البته بیشترین اجتماع در شهر اللهآباد هند انجام میشود . این مراسم هر چهار سال یکبار اجرا میشود .در این مراسم، هندوها خود را در آب رودخانه گنگ شستشو میدهند با این باور که آب این رودخانه گناهان را میشوید. بر اساس اسطورههای هندو، در کومبه میلا پیروزی خدایان بر اهریمنان جشن گرفته میشود.
• در سال 2015 اجتماع سه میلیون شیعه در مشهد ایران که در لحظه تحویل سال گرد هم میآیند.
• اجتماع حج تمتع با رقمی نزدیک به 3 میلیون نفر را میتوان بهعنوان سومین اجتماع بزرگ بشری شناخت که همهساله در عربستان و در شهر مکه برگزار میشود.
در نگاه اول آنچه خودنمایی میکند این است که انگیزههای معنوی و خداجویانه انسانها، آنها در محلی جمع میکند.
آنچه تحیر انسان را بیشتر میکند و تمام قواعد مادی را زیر پا میگذارد و تمدن انسانی که ساختهوپرداخته این ذهن بشری میباشد را زیر سؤال میبرد و چهبسا گویا جهان را آماده تمدنی نوین کرده است راهپیمایی 20 میلیونی مردمانی به سمت عراق است.
باید کمی دقت در اخبار روزانه به این نتیجه میرسیم که این روزها نام عراق مصادف است با داعش و سربریدن و خشونت، کشور جنگزده و فقیری که در آنجا نه خبری از ساختمانهای سر به فلک کشیده و نه معماریهای مدرن شگفتانگیز و نه هتلهای گرانقیمت و پنج ستاره!!!
در چنین کشوری با شرایط فوق، مردمی سه روز پیاده به سمت یکی از شهرهای عراق حرکت میکنند و نه دغدغهای برای خواب دارند و نه نگرانی لقمه نانی برای خوردن.
در این دنیای تاریک که روشنفکران آن، مردم را، راحتطلبانی سود جو معنا کردهاند، این زائران، سه شبانهروز کدام راحتی و سود را معنا کردهاند که اینگونه آواره بیابانها شدهاند؟!!!
دوباره به این اعداد و ارقام توجه بفرمایید:
• 20 میلیون انسان بزرگترین گردهمایی سالانه را رقم میزنند.
• 200 میلیون وعده غذایی تهیه میشود که همه از محل خیرین حاصل میشود. درحالیکه تا قبل از این واقعه بزرگترین وعده غذایی مربوط به زلزله «هائیتی» میشد که وزارت دفاع آمریکا 40 میلیون غذا تهیهکرده بود.
• طولانیترین و بزرگترین سفره غذا در جهان که بزرگترین تعداد داوطلبان در یک مکان را به خود اختصاص داده است.
• هزاران چادر که آشپزخانههای موقت هستند توسط روستائیان منطقه در کنار مسیر زائران برپا میشوند. گردانندگان موکبها(چادرها) جلوی زائران را میگیرند با آنها راه میروند و از آنها خواهش میکنند که دعوتشان را بپذیرند و از خدمات ویژه آنها بهره ببرند که یکی از این خدمات ویژه، ماساژ دادن بدن زائران است.
و شگفتانگیزترین بخش ماجرا رایگان بودن تمام این اتفاقات است.
در این تاریکی دنیا، این زائران به دنبال چه نوری هستند که اینگونه معادلات دنیا را به هم زدهاند؟ آنها در این بیابانها زن و مرد پیر و جوان عرب و عجم مسلمان و مسیحی و زردشتی شیعه و سنی با سختی و مشقت پای پیاده کدام سود و منفعت را جویا شدهاند؟!
آنانی که خانمان خویش را فروختهاند تا گردنانی در اختیار زائران قرار دهند راهی کدام نورند؟
گویا در گوشهای از دنیای امروز سردمدار، اقلیتی، بزرگترین وقایع جهان را رقمزدهاند و نگرشی نوین به جهان ارائه دادهاند که در آن نه منفعت نه راحتی و نه آزادی و نه برهنگی معنا ندارد.
این زائران در ناامنترین جای جهان دستبهدست هم بهسوی چه نیرویی رهسپارند که تئوریسینهای جهان را بهغلط واداشتهاند؟
«حسینابنعلی»
نوری که هرگز خاموش نمیشود نوری که بعد از 1400 سال تاروپود همه تفکرات شبانهروزی بزرگترین اندیشمندان جهان را از همه شکافته است مردمی که برای رسیدن به حسینابنعلی از منفعت خود گذشتهاند و دنیا تشنه این تمدن است.