جمعیت نیجریه در حال حاضر افزون بر 150 میلیون نفر برآورد می شود که بیش از 60 درصد مردم آن مسلمان، 30 درصد مسیحی و 10 درصد بقیه هم پیروان باورهای آنيميستی (مذاهب و باورهایی نظیر طبیعت‌‏پرستی) هستند. در نيجريه بيش از 250 قبيله وجود دارد كه مهمترين آنها هائوسا (29 درصد)، يوربا (21 درصد) و ايبو (18 درصد) هستند. بزرگترین آنها، هائوسا، با اکثریت مسلمان در شمال کشور زندگی می کنند.

تاریخچه، موقعیت جغرافیایی و جمعیت نیجریه

جمعیت نیجریه در حال حاضر افزون بر 150 میلیون نفر برآورد می شود که بیش از 60 درصد مردم آن مسلمان، 30 درصد مسیحی و 10 درصد بقیه هم پیروان باورهای آنيميستی (مذاهب و باورهایی نظیر طبیعت‏پرستی) هستند. در نيجريه بيش از 250 قبيله وجود دارد كه مهمترين آنها هائوسا (29 درصد)، يوربا (21 درصد) و ايبو (18 درصد) هستند. بزرگترین آنها، هائوسا، با اکثریت مسلمان در شمال کشور زندگی می کنند.

از سال ۲۰۰۰ م. در شمال نیجریه شریعت اسلامی اجرا می‌شود و تقاضاهایی مبنی بر اجرای قوانین اسلامی در سراسر نیجریه نیز وجود دارد. در این خصوص درگیری‌هایی نیز از سوی دولت با معترضان جنبش سلفی «بوکو حرام» در چند ایالت از جمله کانو، بورنو و یوبه در شمال نیجریه صورت گرفت. رهبر این گروه «محمد یوسف» روحانی تندرو سلفی، مدارس به شیوه غربی را برخلاف قواعد اسلامی دانسته، با فعالیت آن مخالفت می کند. گروه «بوکو حرام» (به معنی تحصیل حرام است) در کنار گروه خودخوانده دیگری به نام «طالبان نیجریه» در شمال نیجریه با دولت درگیر شدند. در این درگیری‌ها در ژوئیه ۲۰۰۹م. صدها کشته برجای گذاشت.

تشیع در نیجریه

جمعیت شیعیان نیجریه بالغ بر هفت میلیون نفر گزارش شده است. برخی منابع، جمعیت آنها را تا 10 میلیون نفر هم اعلام کرده اند. نیجریه با این وصف در رتبه سومین کشور شیعه نشین دنیا بعد از ایران و عراق قرار گرفته است. شیعیان همه دوازده امامی بوده، بیشتر در شمال نیجریه سکونت دارند.


در گزارشی که اخیراً بنگاه خبری وزارت خارجه انگلیس، بی بی سی دربارۀ هشدار نسبت به وضعیت شیعیان نیجریه منتشر کرده، آمده است: «درست در زمانی که جنبش اسلامی سنّی «بوکو حرام»، در رأس عناوین خبرها در نیجریه قرار دارد، گروهی از شیعیان نیز در این کشور وجود دارند که توجه ها را به خود جلب کرده اند. شهر «کادونا» مهم¬ترین شهر شیعه نشین نیجریه است. در این شهر می توان آثار و بناهای قدیمی مربوط به قرن 19 میلادی یعنی زمان ورود اسلام به نیجریه را مشاهده کرد. این شهر مورد توجه بسیاری از رسانه ها قرار گرفته زیرا میزبان دفاتر اسلامی بسیاری از جنبش اسلامی شیعه نیجریه است.


جنبش شیعیان در نیجریه از 20 سال پیش تاکنون به طور روزانه، روزنامه منتشر می کند و به زودی شبکه های رادیو اینترنتی و تلویزیونی راه اندازی می کند. همچنین بسیاری از فیلم های مستند درباره ویژگی های مثبت شیعیان و سران آنها به زبان سواحیلی محلی دوبله و به صورت دی وی دی در مکان های زیاد این شهر در معرض فروش قرار دارد. در گذشته، این جنبش، کوچک و محدود بود اما هم اکنون گسترش یافته و افراد زیادی عضو آن شده و به جنبش بزرگی تبدیل شده است. این در حالی است که همه نگاه ها متوجه جنبش بوکو حرام، یک جنبش اسلامی سنّی است که برای ایجاد دولت اسلامی در نیجریه می جنگد. با این حال ، برخی در نیجریه ، از رشد جنبش شیعیان در این کشور بدون وجود نظارت حکومت مرکزی ابراز نگرانی می کنند.

بنا به نقل این خبرگزاری، آمار قابل اتکایی برای تعیین تعداد شیعیان این کشور وجود ندارد ولی برآوردها حاکی از آن است که نیجریه حدود سه تا هفت میلیون شیعه دارد. گفته می شود 95 درصد شیعیان کنونی، پیشتر مذهب یا دین دیگری داشتند ولی در سه دهۀ اخیر به تشیع گرویده اند.»

پیشینه حضور شیعیان در نیجریه

حضور تشیع در نیجریه به سه مقطع تاریخی مربوط می شود: مقطع نخست، قبل از سال 1994م.؛ در آن مقطع در مجموع، جمعیت شیعیان نیجریه به بیش از500 نفر نمی رسید و دلیل آن آشنا نبودن مردم با این مذهب بود. در آن مقطع مسلمانان نیجریه از وجود گروهی به نام «اهل بیت» [علیهم السلام] در اسلام با خبر بودند اما از جایگاه و مکتب خاص ایشان آگاه نبودند.

مقطع دوم از 1994م. به بعد؛ در این مقطع با شکل گیری «جنبش اسلام» در نیجریه که برگرفته از جنبش «اخوان المسلمین» بود، گرایش برخی از اعضای این جنبش به مذهب تشیع باعث شد که اختلافاتی در آن صورت گیرد و برخی از راه یافتگان به تشیع از جنبش جدا شوند و به کشورهای دیگر و این آغاز شناخت نسبت به تشیع و در نتیجه شکل گیری و گسترش آن در بین مسلمانان نیجریه است.

و نهایتاً مقطع سوم، که متأثر از امواج بیداری و انقلاب اسلامی مردم ایران از سال 1999 م. آغاز شده و تاکنون ادامه دارد. در این مقطع، مذهب تشیع مورد اقبال زائد الوصف مسلمانان و مردم نیجریه قرار گرفته و گسترش قابل توجهی یافته است. تا آنجا که تاکنون به رغم تبلیغات منفی و بد رفتاری های فرقه های ضدّ شیعی، بالغ بر 6 میلیون نفر در این کشور به این مذهب گرویده‌اند. به دلیل تأثیرات روزافزون انقلاب اسلامی در گسترش تشیع در نیجریه، شیعیان این کشور «خمینیون» نیز خوانده می شوند.

«حافظ محمد سعید» فعال فرهنگی و از عالمان شیعی نیجریه درباره چگونگی شیعه شدن خود و خانواده اش و نیز ترویج این مذهب چنین می گوید: «در خانواده‏ای مالکی مذهب و روحانی متولد شده‏ام. از هفده سالگی فقه، اخلاق، عقاید، تاریخ و گاهی صرف و نحو تدریس می‏کردم، در خلال سال‏های 1989 تا 1991 تحقیق کردم و توانستم به مذهب اهل بیت (علیهم السلام) مشرف شوم. از سال 1994 هم آشکارا فعالیت‏هایم را دنبال کردم. به لطف خدا توانستم برای معرفی مکتب اهل بیت، سیزده کتاب تألیف و بیش از هفده کتاب ترجمه کنم. این کتاب‏ها در موضوعات عقیدتی، اجتماعی و فقهی بوده، عده‏ای با مطالعه کتاب‏های من، از جمله کتاب «الحقوق فی الاسلام» شیعه شده‏اند. همچنین من چهار اتاق تدریس، مثل مدارس بومی در چهار ایالت نیجریه تأسیس کرده‏ام که خوشبختانه اگر چه کلاس‏هایش یک روز در هفته‏ برگزار می‏شود خیلی از آن استقبال شده و بسیاری از مبلغین بومی توسط همین مدارس تربیت شده‏اند. هم اکنون همه اعضای خانواده من شیعه هستند. ما در اوایل نمی دانستیم چگونه این مذهب را ترویج کنیم اما با بیان اینکه این مذهب ولایت حضرت علی (علیه السلام) را در بر دارد، مردم مشتاقانه آن را می‌پذیرفتند.»

وی با بیان تجربه ای دربارۀ جاذبۀ تشیع در میان مردم کشورش نقل می کند: «در عاشورای چند سال قبل، دسته عزاداری با لباس مشکی به راه انداختیم. خانم هفتاد ساله ای درباره علت این حرکت پرسید و ما ماجرای کربلا و نحوۀ شهادت امام حسین (علیه السلام)، فرزندان و یارانش را برای او تعریف کردیم و این خانم در حین شنیدن سخنان ما از هوش رفت و پس از به هوش آمدن، بسیار گریست و منقلب شده بود.» محمد سعید می افزاید: «البته نبود اطلاعات و فعالیت وهابی‌ها در مخالفت با ترویج تشیع و مخفی کردن خوبی های این مذهب باعث شده است تا شیعه بیش از این در کشور ما توسعه نیابد.»

رهبری شیعیان

رهبر مذهبی شیعیان در نیجریه «شیخ ابراهیم زاکزاکی» 57 ساله است. وی از حدود 30 سال پیش یعنی زمانی که انقلاب اسلامی در ایران در سال 1979م. به پیروزی رسید این مسئولیت را برعهده دارد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، شیفتۀ امام خمینی(ره) شد. و سال‌ها بعد به ایران آمد و وقتی با لباس روحانیت به نیجریه بازگشت در منطقه‌ زاریا و کانو به تبلیغ تشیّع پرداخت. خبرگزاری رویترز دربارۀ وی می نویسد: «حوادث ایران شیخ زاکزاکی را به این باور رسانده که بیداری اسلامی می تواند به نیجریه برسد.»


خبرنگار بی بی سی نیز از دیدار با رهبر مذهبی شیعیان نیجریه این گونه گزارش می دهد: «هنگامی که با این رهبر دینی ملاقات کردیم او لباس های سنتی برتن داشت و به مانند یک دولتمرد باتجربه رفتار می کرد. او همانند ایران مخالف آمریکاست. شیخ می گوید که هم اکنون صدها هزار نفر هوادار دارد. او عکس رهبر انقلاب ایران آیت الله خامنه ای را در اتاقش گذاشته و به همراه هوادارانش همیشه با جدیت حوادث جاری در ایران را پیگیری می کند. هنگامی که از شیخ پرسیده شد آیا حمله نظامی به ایران تأثیری بر نیجریه خواهد داشت یا خیر، گفت: «نه تنها بر نیجریه بلکه بر همه جهان تأثیر خواهد داشت.» در هنگام مصاحبه با شیخ زکزاکی، پاسخ های وی با ابهام های زیادی همراه است. به روشنی می توان درک کرد که او به رسانه ها اعتماد ندارد. شیخ به دلیل نگرانی از تحریف سخنانش، مصاحبه را برای خودش هم ضبط می کند. شیخ پاسخ بسیاری از سؤالات را نیز ارائه نکرد بدون اینکه توضیحی در این باره بدهد.

بی بی سی در ادامه به سراغ مخالفان این جریان شیعی رفته و به نقل از یک تحلیلگر سیاسی نیجریه در این باره چنین القا می کند که جنبش شیعیان در نیجریه، تهدیدی برای این کشور است. و به نقل از یک پژوهشگر می افزاید که جنبش شیعیان به رهبری زاکزاکی حکومتی در داخل یک حکومت ایجاد کرده است. او می داند که جنبش آموزش های نظامی برای اعضای خود برگزار می کند و این یعنی اینکه آنها منتظر اتفاقی هستند. شیخ در مقابل می گوید که آموزش های ادعایی، صرفاً در حد آمادگی برای دفاع از خود است. او این اقدامات را با آموزش های کاراته برای نوجوانان مقایسه می کند. در شهر کادونا، جنبش سلفی بوکو حرام حملات زیادی را علیه نیروهای امنیتی و مردم ساکن در این شهر انجام داده اند. شیخ زاکزاکی تصریح می کند که به ورود به سیاست فکر می کند و احتمال دارد حزب سیاسی را ایجاد کند البته به شرطی که قوانین دولت به او این اجازه را بدهد. با این حال او معتقد است که وضعیت کنونی کشور نیجریه چنین اجازه ای به او نمی دهد.

هواداران شیخ از کوچک و بزرگ می گویند که به دیدگاه ها و نظرات او، اعتماد دارند. آنها از ایده های دینی شیخ هم حمایت می کنند و می گویند که این ایده ها و افکار نه تنها در نیجریه بلکه در همه مناطق آفریقا منتشر می شوند.

در روز مشخصی در هفته برای قرائت قرآن، هزاران نفر از هواداران شیخ از زن و مرد به حضور او می رسند. آنها به صورت جداگانه می نشینند و نشان می دهند که برای یادگیری و برقراری آرامش تأکید دارند. گزارش بی بی سی با در نظر گرفتن مشاهدات خود در یک جمله می افزاید: به نظر نمی رسد که این جنبش شیعه، تهدیدی برای حکومت یا ملت نیجریه باشد.»


روزنامه مصری الجریده نیز در گزارشی میدانی به موضوع گسترش نفوذ مذهب شیعه تا قاره آفریقا و کشور نیجریه پرداخته است. این روزنامه مصری آورده است: «شهر کادونا نیجریه با اکثریت شیعه‌نشین با توجه به اینکه مقر جنبش اصلی اسلامی شیعی در این کشور است بیشتر مورد اهتمام رسانه‌ها است. بر اساس این گزارش، جنبش شیعی نیجریه از دو دهه پیش تاکنون روزنامه‌ای کثیرالانتشار را در سطح کشور صادر می‌کند و به زودی نیز قرار است شبکه‌ای رادیویی از طریق پایگاه خود در اینترنت و با موج‌های اصلی کشور و همچنین شبکه‌ای تلویزیونی راه‌اندازی کند.

خبرنگار الجریده به فروش بالای فیلم‌های مستند درباره جنبش شیعیان نیجریه و رهبران آن به صورت دی‌وی‌دی از سوی مردم شهر کادونا اشاره و تأکید می‌کند: گستره نفوذ مذهب شیعه در نیجریه در زمان حال بسیار زیاد شده است. الجریده همچنین درباره شیخ ابراهیم زکزکی، رهبر این جنبش شیعی می نویسد: کشور نیجریه تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران جمعیت شیعه نداشت و بعد از پیروزی انقلاب ایران، ابراهیم زکزکی که دانشجوی رشته حقوق و مشغول به تحصیل در اروپا بود، در دیداری با امام خمینی (ره) در پاریس، به شدت تحت تأثیر شخصیت ایشان قرار گرفت و به مذهب تشیع گروید. امام خمینی(ره) در آن دیدار یک جلد کلام الله مجید به زکزکی هدیه کرد و از او خواست تا مردم کشورش را به عمل به کتاب خدا دعوت کند.»

انتظار از دیدگاه شیعیان نیجریه

ابراهیم مؤذن از طلاب نیجریه ای علوم اسلامی که قبلاً اهل‏سنت بوده و اخیراً به مذهب تشیع گرایش پیدا کرده است، دربارۀ هدف قیام و انقلاب امام عصر صلوات الله علیه بر این باور است که، هدف اصلی قیام امام مهدی علیه السلام، همان هدف خداوند متعال در هنگام فرستادن پیامبر اعظم صلوات الله علیه و آله، است که:
«و ما أرسلناک الّا رحمة للعالمین؛ ما تو را جز رحمت برای جهانیان نفرستادیم».

پایان‏بخشی و اتمام لطف و رحمت خداوند بر عالمیان، از زمینه‏ها و اهداف قیام امام حجت است که برای پر کردن دنیا از عدالت و انصاف و برابری و صلح و صفا و بندگی خدای متعال صورت می‏گیرد.»

وی همچنین دربارۀ تفاوت دیدگاه اهل سنت و شیعیان نسبت به آن حضرت بیان می کند: «البته در رابطه با فرد منجی به شکل دقیق، با اعلام زمان تولد، محل تولد، مشخصات پدر، مشخصات مادر، مشخصات فردی و معنوی و ... در مورد منجی فقط در مکتب اهل‏بیت علیهم السلام، مطرح شده و در مکاتب دیگر بحثی نیامده است. حتی اهل‏سنت هم آن‏را به عنوان شخصی که بعداً به دنیا خواهد آمد یا قبلاً به دنیا آمده، مطرح می‏کنند؛ ولی به این شکل دقیقی که در مکتب اهل‏بیت بیان شده در مکاتب دیگر طرح نگردیده است.»

در دیدار اخیر شیخ زکزکی از ایران و زیارت حرم مطهر حضرت معصومه (سلام الله علیها)، وی در گفت و گو با طلاب نیجریه ای اظهار داشت: «شما باید بدانید که امروز سفیران حضرت صاحب‌الزمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) هستید و مردم نیجریه و آفریقا منتظر شما هستند؛ هر نوع کوتاهی در این مسیر، خیانت به حضرت حجت (علیه السلام) است.»

پیشنهاد برای ایرانیان

شیعیان نیجریه با تأکید بر اهمیت حضور شرکت ها و دفاتر نهادهای ایران در این کشور، معتقدند: اگر استراتژی درستی پیش گرفته شود، ضمن آنکه عواید مالی خوبی نصیب ایرانی‌ها می‌شود، مردم نیجریه نیز متوجه می شوند که شیعیان ایران علاوه بر اخلاق نیکو، تخصص و تکنولوژی را نیز در اختیار دارند.

برخورد دولت و مخالفان با شیعیان

شکل گیری و رشد قابل توجه شیعیان در نیجریه در کنار شکوفایی امیدها و آرزوهای حق طلبان و مستضعفان، موجب بروز و تشدید مخالفت مخالفان از جمله سازمان های صهیونیستی و وهابی علیه این جریان و رهبران آنها بوده است. بررسی دقیق این مخالفت ها از همکاری پنهان دو جریان سلفی و صهیون در قالب حرکت های تروریستی علیه شیعیان حکایت دارد. این اقدامات عمدتاً با طراحی موساد و با مشارکت نیروهای امنیتی نیجریه عملیاتی شده است. به عنوان نمونه می توان به طرح ترور شیخ زکزکی رهبر مذهبی شیعیان در سال 2009م. اشاره کرد. این نقشه قرار بود با انفجار بمب در محل اسکان شیخ زکزاکی در «زاریا» اجرا شود، اما خود زکزاکی در خطبه‏های نماز جمعه روز 11 سپتامبر (20شهرویور) با افشای این نقشه گفت: «اگر آن‏ها می‏خواهند مرا بکشند چرا به خانه‏ام که محل زندگی یک مادر 88 ساله و زن و فرزندانم هست حمله می‏کنند. این حمله قطعا باعث آسیب به همسایگان نیز خواهد شد که کاملاً بی‏گناه هستند.»

افشای جزییات این نقشه نشان می‏دهد علاوه بر دخالت آمریکا و اسراییل، این برنامه با پشتیبانی سعودی‏ها همراه بوده به این نحو که با پرداخت پول به برخی مبلغان، آن‏ها را در سرتاسر کشور پخش کرده تا علیه جنبش اسلامی صحبت کنند. نیروهای امنیتی نیجریه در اوایل سپتامبر گذشته در ابوجا پایتخت نیجریه گرد هم آمدند تا آخرین مذاکرات را برای عملی کردن این نقشه انجام دهند. قسمتی از این طرح، راه‏اندازی موجی از اتهامات علیه زکزاکی و پیروانش بود که با حمایت مالی سعودی‏ها و اجرای علمای وهابی که شیعیان را «رافضی» می‏خوانند انجام شد. شدت این اقدامات در زاریا که بیش‏ترین جمعیت راهپیمایان روز قدس را هر ساله در اختیار دارد بیشتر بود.

نیروهای امنیتی نیجریه یک گروهِ به اصطلاح «جوخه ضدّ تروریست» را به ایالات مختلف، علی‏الخصوص زاریا اعزام کردند تا در راهپیمایی روز قدس به بهانه تعقیب بقایای گروه وهابی «بوکو حرام» دست به قتل‏عام بزنند و گروهی را دستگیر کنند. ایست بازرسی‏های پلیس هم وظیفه داشتند از رسیدن هرگونه کمکی از مناطق دیگر به داخل شهرهای شیعیان جلوگیری کنند. در عین حال دولت با حمایت از علمای وابسته به حکومت از آنان خواسته بود در سخنان خود جنبش اسلامی، رهبر و اعضای آن را یک فرقه انحرافی که باید محو شوند معرفی کنند و در صورت قتل عام اعضای جنبش اسلامی هرگونه همدردی و ابراز عواطف مردم مخصوصاً در میان بچه‏ها و زنان را تقلیل دهند.

برخلاف گذشته که گروه‏های مختلف برای حمله به جنبش اسلامی تحریک می‏شدند، این بار نیروهای امنیتی نیجریه خود رأساً وارد عملیات شدند. دولت تنها به کشتن رهبر و اعضای فعال جنبش راضی نیست؛ فاز بعدی این برنامه دراز مدت شناسایی علمایی است که نوعی همفکری با جنبش اسلامی دارند. دو برنامه برای این نوع روحانیون طرح‏ریزی شده است: در مرحله اول تلاش برای خرید یا تطمیع آن‏ها جهت همکاری با رژیم علیه شیعیان جنبش اسلامی؛ و در مرحله دوم در صورت عدم همکاری حذف این افراد.

یوسف ضیاءالله در مقاله ای که دربارۀ این طرح تروریستی در پایگاه «کرسنت آنلاین» نشریه خبری انگلیسی‏زبان «جنبش اسلامی» منتشر کرده به یک مبارزه رسانه‏ای سخت اشاره نموده است: «دکتر گومی» به عنوان یکی از ابزارهای مهم رژیم در این شایعه پراکنی‏ها اختیارات تام داشته و در مسجد «سلطان بلو» و مخصوصاً در جلسه تفسیر ماه رمضان که شنوندگان بسیاری داشت شیخ زکزاکی را هدف سخنان تند خود قرار می‏داد. علاوه بر این اقدامات، خوانندگان نیز برای منحرف کردن مردم از اسلام به کار گرفته می‏شوند. پلیس ایالت کادونا در خط مقدم مبارزه با زکزاکی قرار داشت. این مطلب زمانی روشن‏تر می شود که بدانیم پلیس این ایالت بود که طی یک گزارش جاسوسی از ابوجا درخواست کرده بود یک سری اقدامات موثر علیه شیعیان و رهبرشان انجام شود. در این گزارش اعتراف شده بود که سفارت آمریکا خواستار یک اقدام قاطع شده است. هم چنین اشاره به جلسه‏ای شده بود که پیش‏تر بین سران منطقه، علمای اسلامی و رهبران جوامع در کادونا برای آماده کردن مقدمات حمله به جنبش اسلامی برگزار شده بود.

نویسنده دخالت مستقیم بیگانگان در این طرح را این‏گونه شرح می دهد: این برنامه قسمتی از طرح مبارزه با تروریسم آمریکاست که هر فعالیت اسلامی با افکار مستقل از آمریکا را محکوم به مقابله می دانند. ضمن این‏که صهیونیست‏ها در نیجریه بسیار فعالند. «آویگدور لیبرمن» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی که به نژادپرستی معروف است دقیقاً چند روز قبل از اجرای این عملیات‏ها به نیجریه سفر کرد. این ملاقات در قالب انعقاد یک قرارداد همکاریِ کشاورزی و تکنولوژیکی بین دو کشور انجام شد؛ ولی حاوی یک پیمان محرمانه امنیتی نیز بود که بر اساس آن نه تنها پرسنل امنیتی نیجریه از سوی رژیم صهیونیستی آموزش داده می شوند، بلکه در درگیری‏های محلی رأساً دخالت می‏کنند. طرح ترور زکزاکی هم دقیقاً در روزهایی برنامه‏ریزی شد که سفر لیبرمن (علی الخصوص با توجه به افکار نژادپرستانه و کینه وی نسبت به اسلام) بیش از این نمی‏توانست هشداردهنده باشد.

نهایتاً در راهپیمایی روز قدس به تاریخ 18 سپتامبر (27 شهریور) نیروهای دولت به راهپیمایی آرام مردم در زاریا حمله‏ور شدند و علاوه بر شلیک گاز اشک آور، 4 نفر را هم هدف گلوله قرار دادند که موجب شهادت یکی از شیعیان زاریا شد. شیخ زکزاکی سال‏هایی از عمر خود را به جرم مبارزه با دیکتاتوری حاکم نیجریه در زندان به سر برده و به دلیل همین ایستادگی شجاعانه و روح فداکارش اکنون پیروان بسیاری دارد. وقتی نقشه اتحاد سلفی و صهیون برای انفجار خانه و دفتر وی افشا شد، و یارانش خواستند اسلحه به دست بگیرند، همه را به حفظ آرامش دعوت کرد و گفت که آن‌ها منتظرند شما اسلحه به دست بگیرید تا همه‌تان را بکشند.

لازم به یادآوری است، اگر چه دولت ایران بنا بر ملاحظات سیاسی از اطلاع رسانی در خصوص تحولات نیجریه و از جمله کشتار روز قدس اجتناب می ورزد، اما عربستان سعودی ابایی از حمایت از گروه های سلفی نیجریه ندارد و دولت نیجریه، در تماس مستقیم با سعودی ها قرار دارد. تا آنجا که رئیس جمهور سابق «عمر یارودوا» چهار بار در سال به عربستان سفر کرد و گفته می شود حتی هنگام بیماری نیز میهمان سعودی‌ها بوده است.

اسلام تايمز