دورخیز خطرناک ترامپ برای روابط با پکن است

تا کمتر از دو هفته دیگر دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا وارد کاخ سفید شده و کار خود را به طور رسمی آغاز خواهد کرد. روی کار آمدن ترامپ با مواضع و شعارهایی که در زمان مناظرات انتخاباتی سر داده، بسیاری از کشورها از جمله چین را به عنوان دومین قدرت اقتصادی دنیا با نگرانی‌هایی مواجه کرده است.

به نظر می‌رسد که ترامپ بیش از حد نسبت به چالش کشیدن چین اشتیاق نشان می‌دهد که سخنان او در بدو پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری مبنی بر بالا بردن تعرفه‌های تجاری تا 45 درصد علیه چین، گویای این واقعیت است.

اسماعیل بشری، کارشناس مسائل چین درباره چشم انداز روابط پکن و واشنگتن در دوره ترامپ می‌گوید:« دورخیزی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا در رابطه با چین برداشته است، آینده خوبی را در روابط واشنگتن- پکن نشان نمی‌دهد. زیرا ترامپ اصرار دارد در برخی زمینه‌ها خصوصا اقتصادی، چین را مهار کند. اصل حرف ترامپ این است که چرا آمریکا باید سرمایه گذاری‌های زیادی در چین انجام دهد؛ در حالی که این سرمایه‌ها می‌تواند داخل خود آمریکا کارآفرینی کند. ترامپ در مناظره‌های انتخاباتی با سر دادن چنین شعارهایی و بحث‌های کارآفرینی توانست آرای مردم را به سمت خود جذب کند. البته او معتقد است احتمال دارد که چنین شعارهایی در حد حرف باقی بماند و بعد از مدتی نیز فراموش شود؛ زیرا روابط اقتصادی چین و آمریکا در حدی در هم تنیده است.

بشری در خصوص روابط اقتصادی دو طرف نیز توضیح داد:« سرمایه گذاران آمریکایی تلاش داشته‌اند صنایع سبک را در کشورهای دیگری مانند شرق یا جنوب شرق آسیا و یا ژاپن و کره تولید کنند. حتی رایانه‌های با سرعت بالا و بزرگ را خود آمریکا تولید می‌کرد و رایانه‌های کوچک برای مصرف خانگی را به شرق و جنوب شرق آسیا منتقل کرده بود.»

همچنین باید توجه داشت که چین عرصه تجارت با آمریکا را خیلی وسیع کرده و به همان اندازه خود و آمریکا را آسیب پذیر کرده است و ارزش تبادلات تجاری سالانه 600 میلیارد دلاری دو کشور برای هر دو طرف، هم مطلوب است و هم می‌تواند به آنها زیان وارد کند.

درواقع اگر تعرفه بر روی کالاهای صادراتی از چین به آمریکا در دولت ترامپ افزایش یابد، پکن واکنش نشان خواهد داد و این موجب می‌شود تا جنگ تجاری با مراجعه دو کشور به سازمان تجارت جهانی آغاز شود.

اما این کارشناس مسائل چین تاکید می‌کند این که ترامپ تاچه حد در پیش بردن سیاست‌هایش موفق باشد؛ هنوز مشخص نیست اما به هر حال او شمشیر را برای چین در ظاهر از رو بسته است. البته باید توجه داشت که چینی‌ها بسیار صبور و با حوصله هستند و تا امروز موضع گیری‌های متعادلی در قبال آمریکا داشته‌اند.

از سوی دیگر ترامپ بعد از پیروزی در انتخابات، سیاست 37 سال گذشته آمریکا را نقض کرد و با بی توجهی به اصل «چین واحد» و بیانیه‌های مشترک دو کشور، با خانم «تسای اینگ ون» رهبر تایوان از حزب دمکراتیک ترقی‌خواه که چین آن را استقلال طلب می‌داند، ‌تلفنی گفت و گو کرد.

بشری با اشاره به تاثیر مسئله تایوان بر روابط چین و آمریکا ادامه داد:« چینی‌ها در برابر سفر رئیس جمهور تایوان به آمریکا یا مکالمه اخیر رئیس جمهور تایوان با ترامپ، اعتراضاتی داشتند. اما آنها سیاست صبر و انتظار را در پیش گرفته‌اند و منتظرند ببینند روزی که ترامپ در کاخ سفید مستقر می‌شود چه سیاستی را در پیش خواهد گرفت.»

باید توجه داشت که ترامپ در واکنش به اعتراض چینی‌ها به مکالمه تلفنی او با رئیس جمهور تایوان گفته بود که چطور می‌شود به تایوان میلیاردها دلار سلاح فروخت اما با رهبرش گفت و گوی تلفنی نداشت.

بشری در عین حال توضیح داد که تایوان همواره نقطه اختلافی در روابط آمریکا و چین بوده است. آمریکا به دلیل نیاز به روابط با چین مجبور شد که روابط رسمی‌اش با تایوان را قطع کند اما واشنگتن همیشه تاحدود زیادی امنیت تایوان را تضمین کرده و به این کشور سلاح می‌فروشد. لذا تایوان، همیشه معضلی در روابط پکن و واشنگتن بوده و خواهد بود.

به گفته این کارشناس، با آغاز به کار رسمی ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا او ناچار است مواضع رسمی تری در قبال مسائل مختلف اتخاذ کند و دیگر نمی‌توان تنها به توئیت کردن و پیام‌های مختصر اکتفا کند.

همچنین بشری به سیاست‌های آمریکا در قبال چین در دوره باراک اوباما اشاره کرد و افزود:« در دوران دولت باراک اوباما یک استراتژی بلندمدت برای قرن 21 در آمریکا تنظیم شده بود و عمدتا حول محور مهار چین بود. استراتژی مدنظر آنها این بود که چین از حالت یک قدرت اقتصادی جهانی تبدیل به یک ابرقدرت نظامی تهدیدکننده نشود. درواقع واشنگتن سیاستی را برای حضور بیشتر خود در آسیاپاسیفیک در نظر گرفته بود و درنظر داشت حضور در خاورمیانه و اروپا را کمرنگ کند و در منطقه آسیا پاسیفیک حضور پررنگ تری داشته باشد.»