قمار پاکستانی‌ها روی اسب بازنده سعودی/ سنگ تمام عربستان برای تصاحب بمب اتمی اسلام‌آباد

ژنرال قمر جاوید باجوہ فرماندہ ارتش پاکستان اخیرا بعد از دیدار با عبداللہ مرزوق الزھرانی، سفیر عربستان سعودی در پاکستان در مقر ستاد کل ارتش گفته است که ارتش پاکستان دفاع از عربستان سعودی را دفاع از خود پاکستان می داند. طبق گزارش روابط عمومی ارتش پاکستان، در این دیدار دو طرف دربارہ همکاری دفاعی دو جانبه در آموزش نظامی بحث و تبادل نظر کردند.

از محتوای مباحث بررسی ‌شده در نشست امنیتی پاکستان و عربستان اخبار دقیقی منتشر نشده است، اما به نظر می‌رسد موضع غیر منطقی و مشکوک فرمانده ارتش پاکستان در قمار بر روی اسب بازنده عربستان در شرایط کنونی منطقه متاثر از معامله های پشت پرده شخصی است که می تواند برای دولت پاکستان هزینه های زیادی را به دنبال داشته باشد.

عربستان از مدت‌ها پیش به دنبال برقراری ائتلاف با پاکستان در ابعاد مختلف از جمله نظامی و امنیتی است، پاکستان تنها دولت اسلامی دارای بمب اتمی و صاحب ششمین ارتش بزرگ دنیا است و ریاض تمایل زیادی برای استفاده از تجربیات هسته ای این کشور در پیشبرد برنامه‌های هسته‌ای تازه تاسیس خود و یا دست کم خرید بمب اتمی آماده از این کشور دارد.

آل سعود همچنین تلاش دارد در سایه کارشکنی‌های آمریکا یک "محافظ زر‌ خرید" برای استمرار حاکمیت بدون پشتوانه مردمی خود در منطقه داشته باشد. علاوه بر اینها محافل وابسته به وهابیت سودی تلاش دارند از فضای مناسب فقر و جهل مطلق در میان مردم عامه پاکستان برای ریشه دار کردن گرایش‌های افراطی وهابیت در این کشور استفاده کنند. آنها در این زمینه با استفاده از دلارهای نفتی، هزاران مدرسه تبلیغ وهابیت تاسیس کرده و با دادن حقوق های بالای به دانش آموزان این مدارس، خانواده های فقیر را مجاب می کنند که فرزندان خود را برای کسب در آمد در معرض آموزش تفکرات وهابی قرار دهند.

ریاض همچنین تلاش دارد پاکستان را به حیاط خلوت خود تبدیل کند تا از مرزهای مشترک این کشور با ایران، در جهت طرح‌های خرابکارانه و ضد ایرانی خود استفاده کند. نمونه این اقدامات را می‌توان در حمایت‌های گسترده مالی و تبلیغاتی ریاض از برخی گروه های افراطی تروریست در شرق کشور مشاهده کرد.

علاوه بر اینها آل سعود از مدت‌ها پیش به دنبال جذب حداکثری کشورهای اسلامی در ائتلاف نظامی متجاوز به یمن بودند. آنها در برهه ای از زمان پاکستان را نیز به صورت هماهنگ نشده بخشی از این ائتلاف اعلام کردند، اما دولت پاکستان با این بهانه که تصمیم‌گیری در رابطه با حضور در این ائتلاف و ورود در جنگ یمن به پارلمان این کشور مربوط می‌شود و پارلمان نیز این موضوع را رد کرد، از حضور در این جنگ شانه خالی کرد.

این اتفاق باعث تیرگی روابط عربستان و پاکستان شد و ریاض فشارهای گسترده‌ای را در مقامات اسلام آباد برای تجدیدنظر در این مواضع در دستور کار قرار دادند. در راستای همین فشارها مجموعه ای از نشست‌های امنیتی در سطوح بالا بین مقامات سیاسی و امنیتی عربستان و همتایان پاکستانی آنها از آغاز سال 2016 برگزار شد. همین فشارها در نهایت باعث تسلیم شدن پاکستان در پیوستن به ائتلاف اسلامی مبارزه با تروریسم! به رهبری عربستان شد.

بر کسی پوشیده نیست که مقامات پاکستانی از نوعی تشتت و سردرگمی در انتخاب بین دو گزینه ایران و عربستان رنج می برند، مدتی پیش اسلام‌آباد با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که ژنرال رحیل شریف رئیس ستاد ارتش پاکستان تا زمان عدم پیوستن ایران به لیست دولت‌های شرکت‌کننده در ائتلاف نظامی، تصمیم به تعیین خود به فرماندهی این ائتلاف را نخواهد پذیرفت. اما در ادامه خواجه محمد آصف وزیر دفاع پاکستان در اظهاراتی مطبوعاتی اعلام کرد که رحیل شریف فرمانده ائتلاف نظامی اسلامی متشکل از34 کشور به رهبری عربستان شده است.

پاکستان با وجود نیاز به دلارهای نفتی و کمک های هدفمند مالی عربستان سعودی در سایه تحریم های بین المللی، نمی‌تواند از موقعیت استراتژیک ایران در منطقه چشم پوشی کند. این کشور سعی دارد خود را در مناقشات موجود میان ریاض و تهران بی طرف نگه دارند. آنها می‌خواهند روابط و مناسباتی روان با ایران داشته باشند، این موضوع از نظر اقتصادی، تجاری، امنیتی و مردم شناختی برای اسلام آباد حائز اهمیت است، اما آل سعود این موضوع را بر نمی تابد. پاکستان اقلیتی گسترده از شیعیان را در خود جای داده است و از همین رو مناسبات با تهران برای این کشور اهمیت حیاتی دارد.

پاکستان در برهه ای از زمان برای ایجاد جبهه ای واحد میان عربستان و ایران تلاش کرده و موضوع پیوستن ایران به ائتلاف اسلامی را مطرح و آن را ناتوی اسلامی نامید، اما این موضوع با سرسختی ویژه سعودی ها مواجه شد. اگر به ماهیت ائتلاف مذکور نگاهی بیندازیم، این سرسختی نیز طبیعی به نظر می‌رسد، چرا که اساساً ائتلاف مذکور برخلاف نام خود مبارزه با تروریسم را در اولویت اصلی خود قرار نداده است، بلکه به دنبال مقابله با حضور و نفوذ ایران در منطقه است.

گرچه پاکستان از مدت‌ها پیش روابط حسنه‌ای را با عربستان سعودی برگزار کرده و هزینه دلارهای نفتی ریاض برای تبلیغات وهابیت و تاسیس مدارس دینی با استفاده از فقر مطلق مردم پاکستان چند سالی است که به ثمر نشسته است، اما مقامات اسلام‌آباد به خوبی می‌دانند که ائتلاف امنیتی با عربستان در شرایط کنونی آنها را دچار تعداد زیادی از پرونده های معلق در زمینه پرونده های حمایت از تروریسم منطقه ای و مسئولیت جنگ شکست خورده در یمن خواهد کرد و اعتبار این کشور را نیز در نتیجه جنایت‌ها و کشتار جمعی صورت گرفته در یمن مخدوش خواهد کرد.

مقامات پاکستانی برای رفتن به زیر چتر حمایتی آل سعود باید نگاهی به اوضاع منطقه ای این رژیم بیندازند. در یمن آل سعود انتظار داشت که نیروهای تحت حمایت آنها به ‌راحتی حوثی‌ها را شکست دهند، اما بعد از گذشت 20 ماه از بمباران این کشور، نه تنها هیچ پیروزی در یمن به دست نیامده، بلکه دامنه گروه های تروریستی در این کشور تقویت شده و جنگ به عمق خاک عربستان کشیده شده است. این در حالی است که بمباران‌های عربستان و متحدانش تنها سبب شد که یمن به‌عنوان فقیرترین کشور جهان دچار یک بحران انسانی شود و هم‌اینک حداقل ۶۰ درصد از جمعیت ۲۵ میلیون این کشور به غذا و آب سالم کافی دسترسی ندارند. اقدامات وحشیانه ائتلاف جنگی یمن اعتبار عربستان و سایر کشورهای مشارکت کننده در این تجاوز را زیر سوال برده است.

محاسبات اشتباه ریاض در سوریه نیز نوعی آبروریزی برای مقامات این کشور است. در حالی که گزینه حمایت از تروریست ها برای براندازی دولت بشار اسد جواب منفی داد، تلاش های سعودی ها برای کشاندن باراک اوباما به جنگ مستقیم در سوریه نیز ناکام ماند تا با پیروزی محور مقاومت در حلب، عربستان به عنوان یکی از محورهای مداخله در سوریه منتظر عواقب خطرناک اقدامات خود باشد.

نگاهی به اوضاع داخلی سعودی ها نیز نشان می دهد که سیاست های محمد بن سلمان جانشین ولیعهد و تصمیم گیرنده اصلی خاندان آل سعود، هم از داخل و هم خارج از عربستان به دلیل نقش و قضاوت‌های غلطش، در شکست و یا به بن‌بست رسیدن جاه‌طلبی‌های ریاض مورد شماتت قرار دارد. لذا قمار اسلام آباد بر روی اسب بازنده عربستان با هر انگیزه ای که صورت گرفته باشد، برای این کشور خطرناک است.