پایان فصل سرد روابط آمریکا - مصر

رئیس جمهور جدید آمریکا امیدوار است با افزایش کمک‌های خارجی به السیسی بتواند از ظرفیت این کشور برای تحقق شعار مبارزه با تروریسم استفاده کند و همچنین بتواند با کمک تجهیزات نظامی مصر مدیریت بحران را در شمال آفریقا به دست بگیرد. این اتفاق در واقع راهی برای جبران به حاشیه فرستاده شدن واشنگتن در سوریه خواهد بود.

در تابستان سال 2013 ارتش مصر به رهبری عبدالفتاح السیسی کودتایی را علیه محمد مرسی به راه انداخت که نتیجه آن سرنگونی اولین رئیس جمهور منتخب تاریخ سیاسی مصر بود. این اقدام با واکنش آمریکا روبرو شد. کاخ سفید در آن دوران، از حامیان اخوان المسلمین به شمار می‌رفت و از همین رو کنار زدن رهبر این گروه در مصر به مذاق واشنگتن خوش نیامد. به دنبال این وضعیت، آمریکا قراردادهای نظامی با قاهره را به بهانه لزوم اجرای قانون عدم حمایت از حکومت‌هایی که با کودتا روی کار می‌آیند، ملغی اعلام کرد.

بر این اساس السیسی در بیش از سه سال گذشته روابط چندان گرمی با ایالات متحده نداشت تا جایی که برای تامین نیازهای لجستیکی خود به روسیه متمایل شد. اما با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نشانه‌هایی از تغییر در مناسبات دو کشور دیده شد.

ترامپ با انتقاد از سیاست‌های حمایت‌گرانه اوباما از اخوان المسلمین، بر این باور است که در راستای مقابله با تروریسم باید از السیسی حمایت شود. به زعم رئیس جمهور جدید آمریکا، پشتیبانی از السیسی توان واشنگتن را در مقابله با بی ثباتی لیبی و از بین بردن تروریسم افزایش می‌دهد؛ به ویژه آنکه ترامپ تاکید کرده است برنامه‌ای برای ورود به لیبی و دخالت در جریان بازگشت آرامش سیاسی به این کشور ندارد.

از نگاه ترامپ، مصر می‌تواند نقش جدی در برقراری امنیت و آرامش در کشور همسایه خود لیبی داشته باشد و این مهم با تقویت توان نظامی قاهره میسر می‌شود.

از سویی دیگر رها شدن قاهره در دوران اوباما، گرایشات روسی السیسی را بالفعل کرد. ترامپ می‌داند در صورتی که این روند ادامه داشته باشد، آمریکا یکی از متحدان دیرینه خود را در جهان عرب از دست خواهد داد. این مساله با توجه به قدرت کنش گری مسکو در تحولات سوریه، به معنای ایجاد محدودیت‌های بیشتر در سیاست‌های خاورمیانه‌ای واشنگتن است.

همچنین مصر به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی که در منطقه و نزدیکی به اسرائیل دارد، در راهبردهای کاخ سفید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین ترامپ رها کردن مصر را خطری بزرگ برای آینده سیاست خارجی ایالات متحده در منطقه می‌داند. در این شرایط، انتشار اخباری مبنی بر انتخاب قاهره به عنوان اولین مقصد سفر خاورمیانه‌ای ترامپ بی دلیل نیست.

رئیس جمهور جدید آمریکا امیدوار است با افزایش کمک‌های خارجی به السیسی بتواند از ظرفیت این کشور برای تحقق شعار مبارزه با تروریسم استفاده کند و همچنین بتواند با کمک تجهیزات نظامی مصر مدیریت بحران را در شمال آفریقا به دست بگیرد. این اتفاق در واقع راهی برای جبران به حاشیه فرستاده شدن واشنگتن در سوریه خواهد بود.

از سوی دیگر تنش‌های اخیر میان ریاض و قاهره باعث شده تا مصر هم اکنون یکی از حامیان اصلی مالی و انرژی خود را از دست بدهد. پس از صدور حکم دادگاه عالی مصر مبنی بر اعلام مخالفت با مالکیت جزایر تیران و صنافیر به عربستان توسط السیسی حجم اختلافات بین دو کشور رو به فزونی یافت اما نزدیکی آمریکا به مصر در میانه اختلافات قاهره و ریاض، نگرانی‌هایی در عربستان به وجود می‌آورد که می‌تواند مورد استفاده کاخ سفید قرار گیرد.

آل سعود در هراس است که مصر با توجه به پتانسیل‌هایی که برای به دست گرفتن رهبری جهان عرب دارد جای عربستان را در سیاست‌های ایالات متحده بگیرد. انتقادات تند ترامپ از ریاض و عدم بروز نشانه‌ای از برنامه‌های همسو با این کشور در آینده نگرانی آل سعود را افزایش داده است. در این شرایط پیش بینی می‌شود سعودی ها برای جلب نظر رئیس جمهور جدید آمریکا تصمیم به اتخاذ سیاست‌هایی بگیرند که ضمن کاستن از هزینه‌های واشنگتن در منطقه منافع غرب را تامین کنند. بهبود روابط اسرائیل با کشورهای حوزه همکاری خلیج فارس و عادی سازی مناسبات این رژیم با دیگر کشورهای جهان اسلام از جمله اقداماتی است که انتظار می‌رود برای خوشایند ترامپ توسط ریاض انجام شود.