اهداف عربستان از ایجاد فضای ایران هراسی

بدون تردید ایران هم اکنون بزرگترین قدرت منطقه ای در خاورمیانه است و سعودی ها در اغلب حوزه های رقابت با ایران در سوریه، لبنان، عراق، یمن و بحرین، نیروهای مورد حمایت خود را در موضع ضعف می بیند. بنابراین عربستان در تلاش است تا شکست های خود در عرصه میدانی تحولات خاورمیانه را در عرصه سیاسی و دیپلماتیک با ایجاد یک اتحاد منطقه ای علیه ایران به پیروزی تبدیل کند و توان ایران برای بهره برداری از توفیقات حاصله، بویژه در تقویت جبهه مقاومت در مقابل اسرائیل، و کسب اعتبار در میان دولتها و ملت های مسلمان را خنثی سازد. لذا یک جنبه ی اجرای سیاست ایران هراسی منزوی کردن ایران در سطح منطقه است.

درحالی که طی هفته های اخیر، با دعوت رسمی عربستان از سازمان حج و زیارت برای اعزام هیئت مذاکره کننده به منظور گفتگو درباره شرایط ایران برای ارسال زائران به مناسک دینی، آمدن وزیر امور خارجه کویت به ایران که حامل پیام مشترک شش کشور حاشیه خلیج فارس (بویژه ریاض) برای کاهش اختلافات با تهران بود و همچنین سفر متقابل حسن روحانی به کشورهای عمان و کویت، انتظار کاستن از سطح جنگ لفظی میان مقامات دو کشور می رفت، اما این خوش بینی با اتخاذ مواضع تند و خصمانه وزیر امور خارجه عربستان نسبت به ایران در کنفرانس امنیتی مونیخ چندان دوام نیاورد. در این کنفرانس بین المللی عادل الجبیر، ایران را به حمایت از تروریسم و دخالت در امور سایر کشورها متهم کرد. وی افزود: «ایران همچنان بزرگترین حامی دولتی تروریسم است. ایران به دنبال صادر کرن انقلاب است و مفهوم تابعیت را قبول ندارد. آنها با دخالت در لبنان، سوریه و ... نشان دادند که به اصل عدم دخالت در امور سایر کشورها باور ندارند».
به طور حتم ایراد این سخنان توسط وی و تکرار تأییدآمیز آن بوسیله ی نمایندگان اسرائیل و ترکیه را می توان در راستای سیاست ایران هراسی در سطح بین المللی تحلیل کرد. در این صورت این پرسش موضوعیت می یابد که در شرایط کنونی، سعودی ها از پرداختن به این سیاست چه اهداف و منافعی را دنبال می کنند؟

کانالیزه کردن اولویت های ترامپ به سمت ایران ستیزی

راهبرد سیاست خارجی ایالات متحده در دولت ترامپ بویژه نسبت به خاورمیانه و تحولات آن از حیث اولویت ها و شیوه های مواجهه با آنها، دچار ابهامات زیادی است و این خود بر نگرانی¬ سعودی ها از ادامه روند تفوق ایران در صحنه های تحولات خاورمیانه افزوده است. با توجه به اینکه به نظر می‌رسد اولویت سیاست خارجی ترامپ توجه به امنیت پایدار رژیم صهیونیستی و بهبود شرایط اقتصادی آمریکا در صحنه رقابت با چین خواهد بود، لذا سعودی ها در تلاشند با معرفی ایران به عنوان بزرگترین تهدید برای امنیت منطقه و منافع آمریکا اولاٌ اقدامات ضد ایرانی ترامپ به منظور محدود کردن قدرت رو به فزونی ایران در منطقه را تشدید کنند و ثانیاٌ از نگرانی های خود نسبت به امکان تنزل اهمیت حفظ جایگاه این خاندان در عربستان در نگاه دولت جدید آمریکا بکاهند.

توجیه سیاست های بی ثبات ساز ریاض

وزیر خارجه عربستان در حالی از تهدید ایران برای امنیت کشورهای منطقه سخن راند که هم اکنون انتقادات فراوانی نسبت به سیاست های بحران زا و جنگ افروزانه این کشور برای منطقه در مجامع و سازمان های بین المللی وجود دارد. بمباران جنگنده های ائتلافِ به رهبری این کشور بر شهرهای یمن با نابود کردن زیرساخت های اقتصادی و کشتار کودکان و غیرنظامیان، به ایجاد بحران انسانی در این کشور انجامیده است. از سوی دیگر نقش نیروهای نظامی عربستان در سرکوب اعتراضات مسالمت آمیز مردمِ بحرین و دفاع از رژیم دیکتاتوری این کشور به چشم میخورد. در این زمینه ها عربستان سعودی توانسته است با استفاده از برجسته کردن تهدید ایران، حمایت دولت های غربی را برای پیشبرد اقدامات و اهداف خود جلب کند.

ایجاد اتحاد منطقه ای علیه ایران

بدون تردید ایران هم اکنون بزرگترین قدرت منطقه ای در خاورمیانه است و سعودی ها در اغلب حوزه های رقابت با ایران در سوریه، لبنان، عراق، یمن و بحرین، نیروهای مورد حمایت خود را در موضع ضعف می بیند. بنابراین عربستان در تلاش است تا شکست های خود در عرصه میدانی تحولات خاورمیانه را در عرصه سیاسی و دیپلماتیک با ایجاد یک اتحاد منطقه ای علیه ایران به پیروزی تبدیل کند و توان ایران برای بهره برداری از توفیقات حاصله، بویژه در تقویت جبهه مقاومت در مقابل اسرائیل، و کسب اعتبار در میان دولتها و ملت های مسلمان را خنثی سازد. لذا یک جنبه ی اجرای سیاست ایران هراسی منزوی کردن ایران در سطح منطقه است.

میانجیگری با کارت ایران هراسی

عربستان دریافته است که هرگونه سخت گیری احتمالاٌ اقتصادی نسبت به ایران نیازمند همراهی اروپا نیز خواهد بود و با توجه به اینکه میان آمریکا و اروپا در دوران ترامپ در زمینه های مختلف اختلافات عدیده ای – مثلا درباره برجام- وجود دارد سعودی ها در تلاشند با ایجاد فضای ایران هراسی اختلافات آمریکا و اروپا را حداقل در مورد رفتار با ایران کم کنند. همچنانکه الجبیر از «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به عنوان فردی عمل گرا یاد کرد و گفت که به آینده وی خوشبین است. در این راستا الجبیر گفت: «به دوستان اروپایی خود یادآوری می‌کنم که همچون انتخاب ترامپ، با انتخاب رونالد ریگان هم آنها جدا نگرانی شدند. ترامپ تاجر و حلال مشکلات است.»