اهداف نتانیاهو از سفر به مسکو

به طور کلی دلایل نتانیاهو از سفر به مسکو در شرایط کنونی را می توان نارضایتی و نگرانی اسرائیل از روند تحولات در سوریه عنوان کرد اما اینکه روسیه تا چه اندازه مایل و قادر به رفع ملاحظات امنیتی اسرائیل از طریق فشار بر دولت سوریه و ایران باشد به نظر می رسد که اولاٌ حضور اسرائیل در زمره متحدان استراتژیک غرب و پیشبرنده نفوذ آن در منطقه با روند روبه رشد همکاری مسکو با ایران در تعارض با ایجاد چنین تمایلی در پوتین باشد و از سویی آنچه که تاکنون موجب همکاری و اتحاد مسکو- تهران بوده تأکید بر دیدگاه های مشترک در قبال تحولات منطقه از جمله سوریه بوده است ضمن آنکه تهران از خود بازیگری مستقل در این صحنه بروز داده است و نه پیرو دیدگاه مسکو.

روز یکشنبه خبرگزاری اسپوتنیک روسیه اعلام کرد که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی از سفر خود در روز 9 مارس (19 اسفند) به مسکو برای رایزنی پیرامون مسائل جنگ سوریه با پوتین، خبر داده است. با توجه به پیشروی های ارتش سوریه در حومه شرقی حلب و پیشروی به سوی رقه و همچنین به بن بست رسیدن پیشروی معارضان مسلح مورد حمایت ترکیه (و در واقع اسرائیل)، در حال حاضر روسیه تنها بازیگر عرصه تحولات سوریه است که میتواند تضمین های لازم را برای رفع ملاحظات امنیتی اسرائیل بدون نیاز به رویارویی مستقیم با ارتش سوریه و همپیمانان آن (ایران- عراق- حزب الله) به اسرائیل عرضه کند. اما حال این پرسش مطرح است که این ملاحظات چیست و تا چه اندازه دست پوتین برای رفع نگرانی های اسرائیل باز است؟

بلندی های اشغالی جولان و نگرانی های امنیتی اسرائیل

نتانیاهو در سخنان خود درباره اهداف سفر به مسکو بعید ندانست که ایران ضمن حمایت از ارتش سوریه سعی کند " جبهه تروریستی دوم" را علیه اسرائیل در مرزهای بلندی های جولان ایجاد نماید. ارتفاعات جولان بخشی از استان قنیطریه سوریه در جنوب غربی این کشور و در فاصله 70 کیلومتری دمشق است که اسرائیل در جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ بخش بزرگی از آن را به اشغال خود درآورد. هم اکنون این منطقه در اشغال نیروهای جیش الخالد وابسته به گروه تروریستی داعش است. جنگنده های ارتش اسرائیل چندین بار از این ارتفاعات توانسته اند وارد حریم هوایی سوریه شده و مواضع ارتش سوریه را بمباران کنند. آخرین نمونه این اتفاق حمله جنگنده های اف 35 اسرائیل به پایگاه هوایی المزه در غرب دمشق در 13 ژانویه بود. حال با توجه به اینکه داعش در طرح آتش بس سراسری قرار ندارد و این بخش از مناطق تحت اشغال این گروه در محاصره نیروهای ارتش سوریه قرار گرفته است اسرائیل از پیشروی نیروهای سوری برای بازپس گیری این مناطق بیم دارد. اسرائیل امیدوار است که بتواند منطقه ای حائل را با کنترل مخالفان مابین بلندی های اشغالی جولان و مناطق تحت کنترل دولت سوریه در آینده تثبیت کند. طرحی که نتانیاهو شکست آن را فهمیده است و اکنون با سفر به روسیه در پی هشدار دهی به مقامات مسکو در در رابطه با بلندپروازی ارتش سوریه در این مناطق می باشد. البته ارتش سوریه به دلیل جنگ در جبهه های متعددی که درگیر آن است حتی به تجاوزات هوایی اسرائیل نیز پاسخی نداده است بنابراین این سناریو غیرمحتمل بوده و اسرائیل در پی خنثی کردن واکنش هواپیماهای روسی در پی چنین حملاتی است. نتانیاهو در این رابطه اشاره کرده بود که:"در دیدارم با پوتین امیدوارم که بتوانیم به توافقاتی درباره کاهش احتمال درگیری نیروهای اسرائیلی و روسی (در سوریه) همانگونه که تا امروز موفق بودیم، دست پیدا کنیم".

در این زمینه پیش تر در آوریل 2016 در مسکو برای اولین بار دیدار روسای ستادهای کل نیروهای مسلح روسیه و اسرائیل شکل گرفت. در نتیجه مذاکرات ژنرال ها آیزنکوت و گراسیموف ، طرفین توافق کردند که کارگروه مشترکی برای هماهنگی اعمال نظامی در سوریه ایجاد نمایند. برنامه ی این گروه این است که اجازه ندهد نیروهای مسلح روسیه و اسرائیل در خاور میانه با هم برخورد کنند. سخن پیش از همه در خصوص آن است که اسرائیل می خواهد آزادی عمل خود را در فضای هوایی سوریه پس از استقرار نیروی هوایی و پدافند های هوایی روسیه در محدودی سوریه حفظ کند.

مذاکره درباره سوریه پس از جنگ

اسرائیل از اصلی ترین بازیگران منطقه ای فعال در عرصه تحولات سوریه در حمایت از مخالفان مسلح علیه دولت بشار اسد بوده است. در پی این جنگ ارتش مهمترین دشمن هم مرز با این رژیم بسیار تضعیف شده و زیرساخت های این کشور نیز تقریبا نابود شده اند. حال که مذاکرات صلح در جریان است اسرائیل در پی اهداف دیگری در راستای از میان برداشتن خطر کلی سوریه در آینده است. اینکه در نهایت سوریه به حکومت های فدرالی بر اساس رویکردهای طایفه‌ای تجزیه خواهد شد یا حاکمیتی خودمختار خواهد داشت و همچنین اینکه ریاست جمهوری آن در دست چه کسی و یا چه ائتلافی از نیروهای متعدد بتوانند جای او را پر کنند- ائتلافی که برخلاف گذشته دیگر منحصر به علوی‌ها نباشد- منافع اسرائیل را تشکیل میدهد، تنها بخشی از نگرانی های نتانیاهو به موازات میزان نقش آفرینی ایران در آینده سوریه است. همچنانکه نتانیاهو گفته است: "ایران تلاش می کند که حضور زمینی و دریایی خود را در سوریه برای همیشه حفظ کند". وی خاطرنشان کرد که خواستار خروج نیروهای ایرانی از سوریه است و قصد دارد از پوتین بخواهد هر توافقی برای پایان دادن به جنگ داخلی در سوریه، خروج نیروهای نظامی ایران را از این کشور نیز تضمین کند. روس ها در این رابطه پیش تر نیز بر خروج نیروهای ایران و حزب الله از سوریه پس از جنگ تاکید کرده بودند اما طبیعتا دولت بشار اسد روابط استراتژیکی با تهران دارد و این امر را نخواهد پذیرفت. از این رو یکی از خواسته های اصلی نتانیاهو در سفر به روسیه مقابله با نفوذ ایران و درنظر گرفتن منافع آتی رژیم صهیونیستی در سوریه خواهد بود.

جلوگیری از تسلیح حزب الله

حزب الله لبنان یکی از مبارزین اصلی اسرائیل در منطقه می باشد که در جنگ سوریه نیز حضوری موثر در جنگ با تروریسم داشته است. از این رو اسرائیل نگران است که ایران و سوریه ، " حزب الله" را با تسلیحات امروزی مجهز سازند. همچنانکه به عقیده ی اسرائیلی ها، افزایش ارسال تسلیحات نظامی روسیه به سوریه امکان دسترسی " حزب الله" به تسلیحات روسی را ممکن می سازد ، تسلیحاتی که می توانند برای مبارزه با اسرائیلی ها استفاده شوند و از همین رو کنترل حزب الله و دور نگه داشتن این گروه از تسلیحات نظامی برای مقامات صهیونیستی دارای اهمیت بسیار زیادی است.

به طور کلی دلایل نتانیاهو از سفر به مسکو در شرایط کنونی را می توان نارضایتی و نگرانی اسرائیل از روند تحولات در سوریه عنوان کرد اما اینکه روسیه تا چه اندازه مایل و قادر به رفع ملاحظات امنیتی اسرائیل از طریق فشار بر دولت سوریه و ایران باشد به نظر می رسد که اولاٌ حضور اسرائیل در زمره متحدان استراتژیک غرب و پیشبرنده نفوذ آن در منطقه با روند روبه رشد همکاری مسکو با ایران در تعارض با ایجاد چنین تمایلی در پوتین باشد و از سویی آنچه که تاکنون موجب همکاری و اتحاد مسکو- تهران بوده تأکید بر دیدگاه های مشترک در قبال تحولات منطقه از جمله سوریه بوده است ضمن آنکه تهران از خود بازیگری مستقل در این صحنه بروز داده است و نه پیرو دیدگاه مسکو.