زمزمه حضور نظامي روسيه در مصر

رويترز به نقل از منابع ديپلماتيك مصري و امريكايي از حضور نيروهاي ويژه روس در پايگاه سيدي براني مصر، واقع در مرز با ليبي و احتمال حمايت اين نيروها از فرماندهان نظامي در درگيري‌هاي ليبي خبر مي‌دهد اما سخنگوي وزارت دفاع روسيه اين خبر را تكذيب كرد و گفت هيچ يگان نيروهاي ويژه روسيه در مصر مستقر نشده است. پيشتر رسانه‌هاي روسي اعلام كرده بودند مسكو قرار است اين پايگاه را اجاره كند. كشورهاي اروپايي و امريكا درصدد هستند به بهانه مقابله با داعش در ليبي مداخله نظامي كنند كه اين مسئله نگراني روس‌ها را در پي داشته است.

به موازات نزديكي مواضع مصر و روسيه در بحران سوريه، ابعاد جديدي از روابط نظامي دو طرف نيز درحال توسعه است. همزمان با تلاش امريكا براي ايجاد ائتلاف نظامي با متحدان عربي و اسرائيلي خود در منطقه، روسيه نيز در پي ايفاگري نقشي مؤثر در خاورميانه است و به دنبال افزايش حضور نظامي خود در كشورهاي متحد است. رويترز دوشنبه شب به نقل از برخي منابع امريكايي و مصري اعلام كرد كه روسيه نيروهاي ويژه خود را در پايگاهي هوايي در غرب مصر نزديك مرز با ليبي مستقر كرده است. برخي منابع امنيتي مصري با اعلام جزئيات بيشتري در اين رابطه تأكيد كرده بودند كه يك يگان 22 نفره از نيروهاي ويژه روسيه در پايگاه هوايي سيدي براني مصر در مرز ليبي مستقر شده‌اند، اما درباره مأموريت اين نيروها جزئياتي ارائه نكردند. اين منابع مصري همچنين مدعي شده بودند روسيه از يك پايگاه ديگر مصر نيز اوايل ماه فوريه واقع در شرق اين كشور استفاده كرده بود.

خبر حضور نيروهاي نظامي روسيه در مصر از سوي مقامات مسكو تكذيب شد. ايگور كوناشنكوف، سخنگوي وزارت دفاع روسيه روز سه‌شنبه اعلام كرد كه برخلاف گزارش‌هاي منتشر شده توسط برخي رسانه‌ها، هيچ يگان نيروهاي ويژه روسيه در مصر مستقر نشده است. كوناشنكوف اعلام كرد: «هيچ نيروي ويژه روس در پايگاه هوايي مصر مستقر نشده‌اند. برخي رسانه‌هاي غربي خاص با هدف تشويش اذهان عمومي اينگونه اخبار را سال‌هاست كه به نقل از منابعي نامعلوم منتشر مي‌كنند.» ولاديمير ژاباروف، معاون اول كميته امور بين‌الملل پارلمان روسيه نيز در گفت‌وگو با خبرگزاري اسپوتنيك اعلام كرده كه روسيه هيچ نيروي متخصص نظامي يا هواپيماي بدون سرنشين به پايگاه هوايي مصر در مرز با ليبي اعزام نكرده است.

به گزارش خبرگزاري اينترفكس، سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه نيز در اين مورد گفت: «من در اين باره چيزي نشنيده‌ام و اگر اين موضوع نظامي است بهتر است از ارتش پرسيده شود.» پايگاه سيدي براني پايگاه نظامي شوروي سابق در مصر در ساحل درياي مديترانه است و مهرماه گذشته رسانه‌هاي روسي گزارش دادند كه مسكو در حال مذاكره با مقامات مصر براي اجار‌ه اين پايگاه هوايي است و در صورت موافقت دو طرف، روس‌ها كار بازسازي آن را شروع خواهند كرد. روابط مسكو – قاهره از زمان روي كار آمدن عبدالفتاح السيسي، رئيس‌جمهور مصر درحال افزايش است. مصر كه يكي از مخالفان دولت سوريه و حاميان گروه‌هاي مسلح بود اخيراً موضع خود را تغيير داده و به سمت مسكو گرايش پيدا كرده است و مخالفت اين كشور با قطعنامه ضدسوري در شوراي امنيت سازمان ملل خشم سعودي‌ها را در پي داشت و به كاهش مناسبات سياسي و اقتصادي دو طرف منجر شد و حتي مصر اعلام كرده است كه سفارت خود در دمشق را بازگشايي مي‌كند. در بحران يمن نيز مصر كه در ابتدا از حمله عربستان سعودي به يمن حمايت كرد به مرور زمان از اين ائتلاف جدا شد و به حمايت سياسي بسنده كرد. از سوي ديگر، مصر و روسيه اواسط اكتبر 2016 تمرين‌هاي نظامي مشترك برگزار كردند تا سطح آمادگي نيروهاي خود را براي مقابله با تهديدات مشترك بالا ببرند. همچنين در سفر السيسي به مسكو در نوامبر 2015 يك قرارداد نظامي به ارزش يك ميليارد دلار براي خريد تسليحات از روسيه بين مقامات دو كشور امضا شد. همچنين وزارت دفاع روسيه ماه گذشته ميلادي از اعزام ناو هواپيمابر «آدميرال كوزنتسوف» به سواحل سوريه و مصر خبر داد.

پايگاه ورلد بولتن ديروز در گزارشي نوشت: «تحليلگران از تغيير مواضع مصر و به وجود آمدن تضاد‌هايي ميان سياست قاهره با عربستان و ديگر كشور‌هاي عربي حوزه خليج فارس خبر مي‌دهند.» به نوشته اين پايگاه كشورهاي عربي حوزه خليج فارس از به وجود آمدن اين تناقضات به خصوص در مورد بحران سوريه ابراز ناخرسندي كرده‌اند. رياض از مخالفان اين طرح روسيه و همچنين به دنبال براندازي دولت بشار اسد است، در حالي كه مصر موافق راه حل سياسي براي پايان دادن به بحران سوريه است. از سوي ديگر، همزمان با گسترش روابط با مسكو، مصري‌ها اعلام كرده‌اند كه براي بهبود روابط با ايران نيز ديدارهايي با مقامات ايراني داشته‌اند. بدر العنزي تحليلگر كويتي در مصاحبه با آناتولي ضمن اشاره به تغيير در سياست قاهره گفته است: «قاهره به دنبال گرايش به سمت ايران و روسيه و دولت سوريه به جاي ورود به هر گونه ائتلاف كشورهاي حوزه خليج فارس و تركيه است».

فعال شدن مسكو در ليبي

علاوه بر توسعه مناسبات با مصر، روسيه براي ايفاي نقش فعال در ليبي تلاش مي‌كند. ميخائيل بوگدانف، معاون وزير امور خارجه روسيه اخيراً در مسكو با خليفه حفتر، فرمانده ارتش فجر ليبي ديدار و درباره تحولات اخير ليبي گفت‌وگو كرد. به گزارش شبكه راشاتودي، طبق بيانيه منتشر شده از سوي وزارت خارجه روسيه در اين ديدار دو طرف به تبادل نظر درباره تحولات ليبي با تمركز بر اهميت آغاز گفت‌وگويي همه‌جانبه با مشاركت نمايندگان همه گروه‌هاي سياسي پرداختند. در اين ديدار آغاز چنين گفت‌وگويي اقدامي ضروري براي دستيابي به توافق‌هايي جهت خارج كردن كشور از بحران سياسي داخلي است. طبق بيانيه مذكور، طرف روس در اين ديدار بر موضع‌گيري خود در حمايت از روند سياسي موجود و حفظ وحدت و تماميت ارضي ليبي تأكيد كرد. به باور برخي ناظران، حمايت مسكو از خليفه حفتر به ‌معناي رويارويي روسيه با اروپا و امريكاست كه بيشتر ترجيح مي‌دهند امور ليبي را از طريق دولت وفاق ملي اين كشور كه با ميانجيگري سازمان ملل پس از چند سال كشمكش، زمستان سال گذشته تشكيل شد، پي بگيرند و نه نظاميان. همچنين وزارت امور خارجه روسيه 13 اسفند در بيانيه‌اي اعلام كرد كه سرگئي لاوروف در ديدار با فائز سراج، نخست ‌وزير دولت مورد حمايت سازمان ملل ليبي آمادگي مسكو را براي همكاري نزديك با همه طر‌ف‌ها در ليبي باهدف يافتن راه‌حل‌هاي موردقبول طرفين و ايجاد زمينه‌هايي به‌منظور توسعه ليبي پايدار، متحد، مستقل و مقتدر اعلام كرده است. امريكا و برخي كشورهاي اروپايي به بهانه مقابله با تروريست‌هاي داعش در ليبي از سال گذشته به دنبال مداخله نظامي در اين كشور هستند تا همان سناريوي سال 2011 و حمله به ليبي را تكرار كنند و در ماه‌هاي گذشته جنگنده‌‌هاي امريكايي چند بار مواضع داعش در ليبي را بمباران كرده‌اند. تلاش غربي‌ها براي مداخله در ليبي درحالي است كه مسكو مخالفت خود را با اين موضوع اعلام كرده است. ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه و وزيرخارجه اين كشور بارها بر اين مسئله تأكيد كرده‌اند كه در حمله ناتو به ليبي در سال 2011، كه با اين سازمان همكاري كردند، فريب خورده‌اند.