دو راهی آمریکا تا رقه

اواسط هفته گذشته جنگنده‌های ترکیه مواضع کردها را در شمال سوریه و عراق بمباران کردند که در جریان آن ده ها نفر از نیروهای کردی جان خود را از دست دادند. کردها در واکنش به این حملات، مواضع ترکیه را در شمال سوریه هدف قرار دادند و تشدید درگیری ها باعث شد تا آمریکایی ها برای آرام کردن اوضاع نیروهای خود را به عنوان حائل بین دو طرف مستقر کنند.

درگیری کردها و ترکیه در حالی است که هر دو طرف روابط نزدیکی با آمریکا برقرار کرده و از متحدان اصلی این کشور در منطقه محسوب می شوند؛ آنکارا به عنوان عضو ناتو روابط دیرینه با آمریکا دارد و بعضی گروه های مسلح تحت حمایت ترکیه که علیه نظام سوریه می جنگند نیز توسط سیا آموزش و تسلیح می شوند. از طرف دیگر، آمریکایی ها کردها را موثرترین و قابل اعتمادترین نیرو بر روی زمین می دانند که می توانند در جنگ علیه داعش بر روی آنها حساب باز کنند و به همین دلیل پنتاگون روی آنها سرمایه گذاری کرده است.

همکاری،حمایت و استفاده آمریکا هم از کردها و هم از ترکیه برای پیشبرد اهداف خود در شمال سوریه در حالی است که دو طرف در حدود 40 سال است با یکدیگر می جنگند و دشمن قسم خورده یکدیگر محسوب می شوند. این مسئله یکی از مهمترین چالش های آمریکا در سوریه محسوب می شود در حدی که نیروهای آموزش دیده سیا با نیروهای آموزش دیده پنتاگون در سوریه بارها با یکدیگر وارد جنگ شده اند. بعضی ناظران از این پدیده به عنوان جنگ آمریکا با خود در شمال سوریه یاد می کنند.

اما حملات اخیر ترکیه از آن جهت مهم است که آمریکایی ها برای بیرون راندن داعش از رقه پایتخت خلافت خود خوانده داعش، کردها را به ترکیه ترجیح داده اند. باوجود اینکه گفته می شود کردها به دلیل اینکه اکثر ساکنان رقه عرب زبان هستند علاقه ای چندانی برای پیشروی به سمت این شهر ندارند اما مشارکت آنها در این عملیات باعث می شود وزنه آنها افزایش پیدا کند و همچنین از اهرم های بیشتری در مذاکرات سیاسی بویژه در رابطه با دولت سوریه پیدا کنند.

این در حالی است که قدرت گیری و افزایش مناطق تحت کنترل کردها در شمال سوریه کابوس ترکیه محسوب می شود و جلوگیری از وقوع این مسئله هم اکنون به اولویت اول آنکارا تبدیل شده است چرا که آنکارا نمی خواهد شاخه سوری پ ک ک در امتداد مرزهای جنوبی آن کشور منطقه مستقلی برای خود تشکیل دهند .

به نظر می رسد ترکیه با انجام حملات جدید می خواهد آمریکایی ها را تحت فشار قرار دهد تا به جای کردها از نیروهای ترکیه و شبه نظامیان تحت حمایت این کشور در عملیات ازادسازی رقه استفاده کنند. رجب طیب اردوغان روز شنبه (9 اردبیهشت) ضمن انتقاد از حمایت آمریکا از کردها، اعلام کرد: « عملیات مشترک با آمریکا بدون حضور کردها برای بازپس گیری رقه مشکلی برای ما نیست. ما می توانیم این اقدام را همراه با آمریکا انجام دهیم.»

قرار است حدود دو هفته دیگر اردوغان با دونالد ترامپ دیدار کند تا رئیس جمهور آمریکا را متقاعد کند از کردها در عملیات رقه استفاده نکند، درخواستی که به احتمال زیاد واشنگتن با آن موافقت نخواهد کرد. آمریکایی ها به گروه های مسلح تحت حمایت ترکیه در شمال سوریه اعتماد زیادی ندارند چرا که اکثر آنها با القاعده و حتی داعش روابط نزدیکی دارند و آمریکایی ها به خوبی می دانند حمایت های آنها در طول چند سال گذشته از این گروه نتیجه ای برای واشنگتن نداشته است.

از سوی دیگر، ادامه حمایت آمریکا از کردها، خشم ترکیه را در پی خواهد داشت و احتمالا این کشور به حملات خود علیه کردها ادامه خواهد داد همچنان که اردوغان در یکی از سخنرانی های اخیر خود بر آن تاکید کرد. این در حالی است که کردها تهدید کرده اند اگر حملات هوایی ترکیه ادامه یابد عملیات آزادسازی رقه را به حالت تعلیق خواهند درآورد، مسئله ای که می تواند قدرت مانور واشنگتن در شمال سوریه را به صورت قابل توجهی محدود کند.

محمد بابایی