استان المهره یمن؛ مرکز کشاکش‌های منطقه‌ای امارات و عمان

به گزارش اسلام تایمز، با آغاز تجاوز نظامی به یمن در 25 مارس 2015 با حمله هوایی ائتلافی از کشور های منطقه به رهبری عربستان سعودی، امارات متحده عربی دیگر بازیگر فعال در این بحران اقدام به اشغال مناطق جنوب و جنوب شرقی یمن کرد. با این حال در بین استان های درگیر در جنگ یمن، استان المهره این کشور که در در شرق یمن واقع شده از جمله مناطقی بود که شعله های جنگ به آن سرایت نکرد. این استان دومین استان یمن به لحاظ مساحت بعد از حضرالموت می باشد و مرکز آن شهر الغیضه است. المهره از شرق با کشور عمان، از شمال با عربستان و از جنوب با دریای عرب هم مرز است. جمعیت این استان صد و بیست و دو هزار نفر است که 5 درصد از جمعیت کشور را شامل می شود.

اگرچه المهره در ابتدای امر از تحولات منطقه ای تاحدی برکنار مانده بود اما این استان مدتی است که وارد گردونه جاه طلبی های امارات متحده عربی شده است و این کشور پس از اشغال میادین نفتی و گازی شبوه، بندر راهبردی المکلا، بندر و فرودگاه عدن و جزیره استراتژیک سقطری اقدام به ایجاد پایگاه نظامی در این استان کرده است. امارات متحده عربی همچنین اقدام به توسعه نفوذ خود در بین مقامات محلی استان المهره کرده و به 2000 نفر از شهروندان این استان نیز آموزش نظامی داده تا در پایگاه نظامی خود آن ها را به کار گیرد. همچنین امارات در این استان برای دستیابی به هدف موردنظر خود تحت پوشش فعالیت های خیرخواهانه و انساندوستانه، سازمان هلال احمر را راه اندازی کرده و با ایجاد روابط با برخی از رهبران محلی و فعالان اجتماعی سعی در بسط نفوذ خود دارد. سیاستگذاران اماراتی علاوه بر تمامی این اقدامات در ماه های اخیر دست به ایجاد کمربندی امنیتی در شهر الغیضه مرکز استان المهره زده اند که واکنش تند مسقط را نسبت به این امر در پی داشته است.

استان المهره برای عمان از اهمیت خاصی برخوردار است به طوری که این منطقه از جمله مناطق استراتژیک در جهت تامین امنیت ملی این کشور به حساب می آید. این استان همواره حیات خلوت عمان محسوب می شده است و این کشور به اهالی این منطقه کمک اقتصادی می کند تا مانع از نفوذ تروریسم در عمان شود و به همین جهت تحلیلگران منطقه ای بر این عقیده اند که تضمین ثبات و امنیت استان المهره در واقع تضمین امنیت مسقط به شمار می رود. با گسترش نفوذ امارات در این منطقه و بی ثباتی تدریجی حاصل از اقدامات این کشور، سلطنت عمان ، اقدامات امارات را تهدیدی برای امنیت خود تلقی کرده و حتی تظاهرات های شکل گرفته در عمان در سال 2011 را مرتبط با مامورین اطلاعاتی امارات عنوان کرده است.

اقدام امارات متحده عربی در افزایش حضور خود در استان المهره را از چند جهت می توان تحلیل کرد. اول این که امارات می خواهد با گسترش نفوذ خود در جنوب یمن بر آبراه های حیاتی در دریای سرخ، دریای عرب و خلیج فارس سیطره یابد. سیطره این کشور بر باب المندب، بنادر مکلا، عدن و المخا در این راستا قابل تحلیل است. دوم اینکه امارات خواستار به چالش کشیدن حضور عمان در این منطقه است چرا که در بحران اخیر قطر، عمان اجازه استفاده از بنادر و فضای هوایی خود را برای تامین کالای اساسی در اختیار دوحه قرار داده و این امر سخت امارات و البته عربستان سعودی را آزرده خاطر ساخته است. امارات همچنین در جریان جنگ یمن بارها مدعی شده که کشور عمان محلی برای ارسال سلاح به نیرو های انصارالله یمن است و بالاخره سوم آن که رابطه ویژه عمان با ایران و جلوگیری از نفوذ ایران در یمن از دیگر اهداف امارات درگسترش حوزه نفوذ خود در استان المهره یمن می باشد.

اگر بخواهیم از دریچه نگاه سیاستگذاران عمانی به المهره یمن نگاه کنیم باید گفت که مسقط همواره نسبت به بحران یمن موضعی بی طرفانه داشته است و خواستار حل مسالمت آمیز این بحران بوده است. عمان همچنین بارها آمادگی خود را برای میانجی گری و پایان جنگ میان دو طرف اعلام داشته و این سیاست مسقط نسبت به بحران های منطقه به خصوص در جنگ یمن منجر به عدم سرایت القاعده و داعش در این کشور شده است. اما عمان نسبت به هژمون طلبی امارات در جنوب یمن دارای نگرانی هایی است که شامل حمایت بالقوه ابوظبی از جدایی طلبان "حراک جنوبی" می باشد. همچنین عمان در مورد توسعه بنادر جنوب یمن توسط امارات نگران است چرا که بندر القدیم عمان که چینی ها بر روی آن سرمایه گذاری کرده اند و برای عمان ارزش استراتژیک دارد را مورد چالش جدی قرار می دهد. ایجاد پایگاه نظامی و تشکیل گروه های شبه نظامی توسط امارات در المهره از دیگر چالش های بین مسقط و ابوظبی می باشد. عمان به شدت نگران امنیت این منطقه است زیرا با بی ثباتی این منطقه، ناامنی به درون مرزهای کشورشان نیز سرایت می کند.

به نظر می رسد که فزون طلبی امارات متحده عربی در شرق یمن به جنگ سردی بین این کشور و عمان تبدیل شده است. عمان حمایت امارات از شبه نظامیان مسلح به رهبری "هانی بن بریک سلفی" و جنبش "حراک جنوبی" در این منطقه را خطری برای امنیت خود می داند و به همین جهت برخی از تحلیلگران معتقدند جاه طلبی های امارات متحده عربی در شرق یمن با هدف فشار بر مسقط بدین جهت است که عمان باید هزینه های عدم همراهی خود در حمله ائتلاف به یمن و کنار کشیدن خود از جنگ را بپردازد. هرچند عمان نسبت به تحرکات امارات در شرق یمن به طور جدی وارد عمل نشده است و سکوت این کشور باعث شده است تا از ترکش های بحران یمن در امان بماند اما به هر حال به نظر می رسد با این وضعیت پیش آمده میان عمان و امارات، منطقه خلیج فارس به زودی شاهد بحران جدیدی بین این دو کشور خواهد بود.