تغییر مواضع آشکار مخالفان نظام سوریه

اردن، در حالی توافق کاهش تنش را با سوریه مطرح می کند که ثبات در جنوب سوریه و دیگر مناطق این کشور حاکم شده، و امکان دارد در مرحله بعدی، این توافق مستحکم تر شود. آن زمانی که اتحادیه عرب تصمیم گرفت تا سفارت خانه های سوریه در کشورهای عربی را ببندد، اردن به دلیل روابطی که با کشور سوریه داشت، درخواست کرد تا امان را در این زمینه استثنا کنند. با وجود تصمیم اتحادیه عرب مبنی بر تعطیلی سفارت خانه های سوریه در کشورهای عربی، اما سفارتخانه اردن در دمشق به کار خود ادامه داد، همچنان که سفارت آن کشور در امان نیز بسته نشد. این که توافق کاهش تنش و استقرار آرامش در جنوب سوریه پیشرفت خوبی داشته، می تواند منجر به بازگشایی گذرگاه های عبوری بین دو کشور شود. حدود 30 هزار تن از آوارگان سوری به مناطق خود بازگشته اند و این امر می تواند از نتایج مثبت ثبات در جنوب سوریه و عامل تسری به دیگر نقاط باشد.

در همین خصوص «امانوئل ماکرون» نیز که کشورش در ابتدای بحران سوریه بیشترین دخالت و کمک را به مسلحین داشت اعلام کرده است که هیچ جانشین مشروعی برای «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه وجود ندارد و فرانسه دیگر برکناری اسد را پیش شرط لازم برای حل و فصل مناقشه شش ساله در سوریه نمی داند. فرانسه در تغییر رویکرد مثبت خود بشار اسد را دیگر دشمن فرانسه نمی داند و اینکه اولویت پاریس مبارزه با گروه های تروریستی و تضمین عدم تبدیل شدن سوریه به یک دولت شکست خورده است. این نقطه نظرات که در تضاد کامل با دیدگاه های دولت پیشین فرانسه قرار می گیرد، تکرار موضع مسکو مبنی بر نبودِ جایگزینی قابل قبول برای بشار اسد در سوریه است.

فرانسه، در دیدگاه جدیدی که در مورد سوریه و این موضوع دارد، اعتقاد دارد یک نبرد تمام عیار علیه تمام گروه های تروریستی برای ریشه کن کردن آنها به همکاری همگان نیازمند است. در همین رابطه اولویت دوم تضمین ثبات در سوریه برای ممانعت از تبدیل شدن آن به یک کشور شکست خورده است. مقامات پاریس بارها تقاضا کرده اند که مناقشه سوریه از طریق یک دوره گذار سیاسی قابل قبول و تحت نظارت سازمان ملل حل و فصل شود. با این حال، پیروزی امانوئل ماکرون در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه فرصتی برای پاریس فراهم کرده تا سیاست خود در قبال سوریه را مورد بازبینی مجدد قرار دهد. رئیس جمهور فرانسه اظهار داشته باور و اعتقاد عمیق دارد که به یک نقشه راه دیپلماتیک و سیاسی نیاز است و این بحران صرفاً از طریق نظامی حل و فصل نخواهد شد.

از همین رو مواضع و رویکرد متفاوت کشورهای عربی و همچنین دلایل تغییر موضع دبیرکل اتحادیه عرب را می‌‏توان در اختلافات داخلی میان اعضای اتحادیه عرب بر سر بحران سوریه، عدم تحقق اهداف این اتحادیه در بین‌‏المللی کردن بحران سوریه، منفعل شدن و حاشیه‌نشینی اتحادیه عرب پس از طرح بین‏ المللی بحران سوریه، بقای دولت سوریه باوجود تسلیح مخالفان اسد از سوی عربستان و قطر و قوت گرفتن امکان سرایت گروه‌‏های تروریستی فعال در سوریه به سایر کشورهای عربی باید دانست.

دولت ترکیه هم که نگران است دست خالی از بحران سوریه خارج شود و دغدغه هایی هم درباره کردها دارد، خود را به موضع روسیه نزدیک تر کرد. اردن هم احساس می کند بحران سوریه در حال پایان یافتن است و به بازگشایی گذرگاه ها بین دو کشور امیدوار است. حتی عربستان هم نگاه متفاوتی به آینده سوریه پیدا کرده و در نشست مخالفان سوری در ریاض از دو گروه مخالف سوری که در مسکو و قاهره تشکیل شد دعوت کرد.

از سوی دیگر در صحنه داخلی سوریه، نمایشگاه دمشق پس از چند سال توقف اجباری، با مشارکت چهل کشور فعالیت خود را از سر گرفت. بشار اسد، رئیس جمهور سوریه هم در سخنرانی خود پایان توطئه غربی علیه سوریه را اعلام کرد. اما در صحنه خارجی، چرخش در موضع گیری کشورها از منطقه آغاز شد و به اروپا هم رسید. خبرگزاری های جهان پر از گزارش هایی از گروه های مخالف سوری است که حامیانشان از آنها می خواهند با حضور بشار اسد در قدرت، همزیستی پیدا کنند.

اما مهم ترین عامل چرخش مواضع غرب و کشورهای متحد آنها نسبت به سوریه در میان دیگر عوامل، موفقیت های محور مقاومت با حضور ایران و روسیه می باشد. بدون شک سوریه بدون حمایت این کشورها توان مقابله با چنین بحران هایی را نداشت و حضور ایران و سپس روسیه در عرصه میدانی جنگ سوریه، به غرب نشان داد در راستای اعمال منافع خود در منطقه بدون رقیب نبوده و همچنین سوریه کشوری تنها برای مورد هدف قرار گرفتن از سوی غرب نیست.

حضور مستقیم نظامی روسیه در حمایت از اسد که نقطه کاملاً مقابل مواضع غرب در برکناری وی بود، هشداری برای غرب تلقی شد. اما ضربه نهایی با پیروزی های مداوم محور مقاومت در میدان سوریه نواخته شد. در این میان ارتش سوریه با حمایت متحدین روسی و ایرانی خود موفق به بازپس گیری بسیاری از مناطق خود از دست تروریست ها شده و همچنان به پیشروی ادامه می دهد. واقعیات در صحنه سوریه از جمله مواضع منطقی، روشن و قابل دفاع این کشور همراه با پیروزی های پی در پی در برابر گروه های تروریستی و معارضین مسلح، نیز مواضع غیراصولی و غیرقابل دفاع طرف های غربی به آنها نشان داد، که در مواضع خود اشتباه کرده و باید واقعیت های موجود را بپذیرند.

این در حالی است، که اشتباه محاسباتی غرب در درک واقعیت سوریه و مقاومت اسد، تنها به همین محدود نشده و درک موقعیت استراتژیک این کشور در پیشگیری از تسری بحران به مناطق دیگر نیز گوشه ای از غفلت آنها را نمایش داده است. وقایعی که در پی مهاجرت های گسترده آوارگان سوری به اروپا و نیز شیوع بیماری مهلک تروریسم دراین کشورها اتفاق افتاد به خوبی این درک را در متحدین غربی به وجود آورد که نبود دولت قوی در کشوری همچون سوریه چه پیامدهای شومی برای آنها به همراه خواهد داشت. بر این اساس تغییر رویکرد این کشورها را در مذاکرات ژنو که از ابتدای کار با امضای توافق برای برکناری قطعی اسد آغاز به کار کرده بودند را می بینیم، که در ادامه و در دورهای بعدی در مذاکره با نماینده قانونی دولت سوریه بر روی قانون اساسی این کشور، تلویحاً دولت سوریه را به رسمیت شناخته و از مواضع خود عقب نشینی کردند