بررسی ابعاد داخلی و خارجی آزادسازی شهر تلعفر

به گزارش اسلام تایمز، عملیات آزادسازی شهر «تلعفر» واقع در استان نینوا در روز ۲۰ آگوست (۲۹ مردادماه) با دستور «حیدرالعبادی» فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق کلید خورد. با وجود اینکه انتظار می‌رفت روند پیشروی نیروهای عراقی به دلیل برخی ملاحظات امنیتی و همچنین اقداماتی که از سوی تکفیری‌ها انجام می‌شد، با کُندی پیش برود، اما در همان روزهای اولیه دستاوردهای زیادی در نبرد با تروریست‌ها محقق شد. نیروهای مشترک عراقی از زمان آغاز این عملیات بزرگ تاکنون دستاوردهای استراتژیک بسیار بزرگی را خلق کردند و در نهایت موفق شدند کنترل کامل شهر تلعفر را به دست بگیرند.

حیدر العبادی، نخست وزیر عراق و فرمانده کل نیروهای مسلح این کشور روز پنجشنبه رسما آزادسازی شهر تلعفر را اعلام کرد. وی اعلام کرد که عملیات آزادسازی تلعفر با پیروزی به پایان رسیده و به این ترتیب استان نینوا به صورت کامل آزاد شده است.

العبادی خطاب به عناصر تروریستی داعش گفت: «هرکجا باشید ما آن سرزمین را آزاد خواهیم کرد. شادی ما تکمیل و پیروزی محقق شد و نینوا به صورت کامل به وسیله نیروهای قهرمان مسلح ما آزاد شد. تلعفر عزیز آزاد شد و پرچم عراق بار دیگر با بازوی رزمندگان عراقی و قهرمانان، ارتش، پلیس، نیروهای مبارزه با تروریسم، حشد الشعبی و نیروهای واکنش سریع و جوانان تلعفر به اهتزاز درآمد».

بدون تردید یکی از عواملی که موجب شد عملیات آزادسازی تلعفر بسیار سریع‌تر از جدول زمان‌بندی شده آن پیش برود، حضور قدرتمندانه نیروهای حشد الشعبی در این عملیات بوده است. در عملیات آزادسازی تلعفر نیروهای مختلف عراقی، هریک مسئولیت آزادسازی بخش های مشخصی از این شهر را داشتند. حشد الشعبی و نیروهای پلیس فدرال عراق ازجمله شاخه های نظامی بودند که موفق شدند مأموریت خود را پیش از دیگر گردان های نظامی در تلعفر به اتمام برسانند.

درهمین راستا، «عبدالأمیر رشید یارالله» فرماندهی عملیات مشترک عراق گفت: پس از آزادسازی مناطق القادسیه الأولی، القادسیه الثانیة و همچنین منطقه الربیع، نیروهای پلیس فدرال و حشد الشعبی به مأموریت خود در عملیات قادمون یا تلعفر پایان دادند». پس از اتمام مأموریت حشد الشعبی در تلعفر، اعضای این گروه به نیروهای دیگر برای آزادسازی سایر مناطق باقی مانده پیوستند.

تلعفر؛ مرکز آموزش داعش

تروریست‌های تکفیری داعش از شهر تلعفر به عنوان مرکزی برای آموزش نیروهای خارجی استفاده می ‌کردند. در واقع، تکفیری هایی که از نقاط مختلف جهان به داعش می ‌پیوستند، برای ارائه آموزش ‌های نظامی به آن‌ها به شهر تلعفر منتقل و در آنجا سازماندهی می شدند. از این حیث، شهر تلعفر از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. اکنون شهر تلعفر از تصرف تکفیری ها خارج شده و منطقه استراتژیک دیگری نیز در عراق در اختیار آن‌ها نیست که بتوانند آن را برای نیروهای خارجی خود، جایگزین تلعفر کنند. از شهر تلعفر می توان به عنوان نسخه کوچک شده شهر موصل یاد کرد. اگر اهمیت شهر تلعفر برای تروریست های تکفیری بیشتر از شهر موصل نبوده باشد، بدون تردید کمتر هم نبوده است.

تشکیل مثلث مرزی

یکی دیگر از اهمیت های استراتژیک شهر تلعفر این است که مرزهای سوریه، ترکیه و عراق را به یکدیگر متصل می کند. تروریست های داعش از شهر تلعفر به دلیل نزدیکی آن به مرزهای این سه کشور بهره برداری و در این مرزها تردد می کردند. در عراق هیچ منطقه و یا شهر دیگری پیدا نمی شود که همچون شهر تلعفر دارای اینچنین موقعیت استراتژیک و ویژه ای باشد؛ به گونه ای که سه کشور را در آن واحد به یکدیگر متصل کند.

اکنون نوبت به نیروهای عراقی رسیده است تا از میوه های دستاوردهای میدانی خود در شهر تلعفر نهایت بهره مندی را داشته باشد. نیروهای عراقی اکنون قادر هستند که جلوی ورود تکفیری ها به خاک خود از مرزهای سوریه و ترکیه را بگیرند. پیش از آزادسازی شهر تلعفر، تحقق این مهم، میّسر نبود. از آنجایی که پس از پایان عملیات تلعفر، وجود داعش در عراق تقریبا کأن لم یکن تلقی می شود، بنابراین عدم ورود مجدد تکفیری ها به عراق از مرزهای مشترک آن با دیگر کشورها، برای دولت بغداد بسیار حائز اهمیت است.

نابودی منبع درآمد مهم داعش

ازآنجایی که در شهر تلعفر چاه های نفتی عظیمی وجود دارد، تکفیری ها همواره در دوران اشغالگری خود در این شهر، نفت آن را برای بقای خود غارت کردند. در واقع، غارت منابع نفتی شهر تلعفر یکی از مهمترین منابع درآمدی برای تروریست های تکفیری داعش محسوب می شد. آنها از این طریق حتی منابع درآمدی برای اعضای خود در نقاط مختلف عراق و یا برخی نقاط در سوریه را نیز تأمین می کردند. وجود منابع نفتی عظیم در شهر تلعفر ازجمله مواردی محسوب می شود که حساسیت ها پیرامون عملیات آزادسازی آن را افزایش داده بود. نیروهای عراقی تلاش زیادی کردند تا در جریان عملیات آزادسازی این شهر آسیب جدی به این منابع عظیم وارد نشود.

اکنون تروریست های تکفیری داعش از مهمترین منبع درآمدی خود در تلعفر محروم شدند و از این پس دیگر جایگزینی را هم برای آن در عراق در پیش روی خود نمی یابند. این مسأله می تواند آسیب های جبران ناپذیری را به تکفیری ها وارد کند، چراکه اگر غذا، دارو و تجهیزات نظامی آن ها به موقع تأمین نشود، سرنوشت اسفباری در انتظار آن ها خواهد بود.

نقش برآب شدن نقشه اقلیم کردستان

شهر تلعفر ازجمله مناطقی به شمار می رود که اقلیم کردستان عراق به دنبال الحاق آن به این اقلیم است. مقامات اقلیم کردستان همانگونه که مدعی هستند کرکوک و سنجار باید به خاک اقلیم ضمیمه شود، در خصوص تلعفر نیز چنین عقیده ای دارند. آزادسازی شهر تلعفر از لوث تروریست های تکفیری داعش تمام رؤیاهای اقلیم کردستان برای الحاق این شهر به خاک اقلیم را بر باد داد. اقلیم کردستان قصد داشت از فضای تنش آلودی که در شهر تلعفر وجود داشت و همچنین از هرج و مرج حاکم برآن، در راستای الحاق این شهر به اقلیم کردستان گام بردارد که تسلط نیروهای عراقی بر این شهر تمامی نقشه های آن را نقش برآب کرد.

اکنون که مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق همچنان بر لزوم برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم از دولت مرکزی بغداد اصرار دارد، تنها می تواند روی الحاق شهرها و استان هایی نظیر کرکوک فکر کند و نه شهری همچون تلعفر. آزادسازی شهر تلعفر درست در پیچ و خم فشارهای اقلیم برای جدایی از دولت مرکزی عراق، پیام واضح و روشنی را به مسئولان اقلیم رساند.

تسهیل نبرد با تکفیری ها در سوریه

دستاوردهای تسلط بر شهر تلعفر تنها به عراق محدود نمی شود. تسلط بر این شهر استراتژیک به دلیل هم مرز بودن آن با سوریه، همچنین تأثیرات بسیار مثبتی بر روند تحولات میدانی و نظامی در این کشور خواهد داشت. تکفیری ها دیگر نمی توانند از طریق مرزهای عراق خود را به سوریه برسانند. از سوی دیگر، آن دسته از تروریست هایی که به دنبال فرار از میادین نبرد در داخل اراضی سوری بودند، دیگر قادر نیستند از مرزهای مشترک سوریه و عراق به عنوان گذرگاهی برای فرار خود استفاده کنند.

پیشتر نیروهای مقاومت موفق به پاکسازی مرزهای مشترک خود با اردن از لوث تکفیری ها شده بودند. اکنون مرزهای آن ها با عراق نیز تقریبا از لوث داعش آزاد شده است. مشکلی که اکنون دولت سوریه با آن مواجه است، مرزهای ترکیه است. پس از آزادسازی تلعفر و پاکسازی مرزهای مشترک سوریه و اردن، در صورت ایمن سازی مرزهای ترکیه، دیگر هیچ خطر مرزی نیروهای مقاومت در سوریه را تهدید نخواهد کرد.

عراق در مسیر پیوستن به مقاومت

پیروزی هایی که نیروهای عراقی طی بیش از دو سال گذشته در نبرد با تروریست های تکفیری به دست آورده اند و همچنین تشکیل گروه حشد الشعبی در این کشور، موجب شده است تا عراق نیز در مسیر پیوستن به مثلث مقاومت در منطقه متشکل از (ایران، حزب‌الله و گروه‌های مقاومت فلسطینی) قرار بگیرد. این مسأله موجب ایجاد نگرانی‌های بسیاری در نزد ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی شده است؛ به ویژه اینکه روسیه نیز به عنوان یک قدرت جهانی هرچند در ذیل محور مقاومت قرار نمی گیرد، اما کمک های شایانی تاکنون به این محور ارائه کرده و قدرت آن را دوچندان کرده است.

ایالات متحده و متحدان منطقه‌ای آن ازجمله عربستان بیم آن را دارند که عراق با ظرفیت های نظامی بالایی که پیدا کرده است به طور کامل به محور مقاومت پیوسته و بدین ترتیب، جبهه جدید دیگری در منطقه باز شود و بیش از پیش بر مشکلات آنها افزوده شود.

سخن پایانی

هرچند پایان داعش در شهر تلعفر به مثابه پایان این گروه تروریستی در تمامی خاک عراق است اما نباید از توطئه های داخلی و خارجی در راستای بازگرداندن تکفیری ها به عراق غفلت کرد که در این صورت، بار دیگر خاطرات تلخ سال ۲۰۱۴ تکرار خواهد شد و این‌بار دیگر رمقی برای نیروهای عراقی جهت محقق ساختن دستاوردهای گذشته وجود نخواهد داشت.

تحقق دستاوردی همچون بیرون راندن تکفیری ها از خاک عراق بسیار ارزشمند است اما ارزشمندتر و سخت تر از آن محافظت از اراضی آزادشده است به گونه ای که مجددا به طعمه دشمنان داخلی و خارجی تبدیل نگردد. هرچند که داعش از خاک عراق رخت بربسته است اما طی ماه ها و یا شاید سال های آتی باید شاهد اقدامات تروریستی و انتحاریِ بقایای آن ها علیه غیرنظامیان عراقی، در انتقام از شکست های سنگینی که متحمل شدند، باشیم.