نیروهای مقاومت سوری روز سه شنبه هفته جاری موفق شدند در دستاوردی جدید به محاصره سه ساله شهر «دیرالزور» پایان دهند تا بدین ترتیب نوار سلسله پیروزی های آن‌ها در نبرد با تروریست های تکفیری در داخل و خارج از مرزهای سوریه همچنان تداوم یابد. این دستاورد در حالی محقق شد که نیروهای سوری در عملیاتی مشترک با رزمندگان حزب الله چندی پیش موفق به آزادسازی کامل «القلمون غربی» شده بودند. شکسته شدن محاصره دیرالزور ضربه سختی را به تروریست های داعش وارد آورد و آن‌ها اکنون به فکر چاره برای نجات خود از این شهر هستند و به نظر نمی رسد که با توجه به تجربه ناکامِ نبردهای چند ساله خود با نیروهای مقاومت سوری، دیگر امیدی به بقاء در دیرالزور داشته باشند؛ به ویژه اینکه روحیه تکفیری ها طی ماه‌ها و هفته‌های گذشته به شدت تضعیف و روحیه رزمندگان مقاومت به همان میزان، تقویت شده است.

واکنش ها به شکست شدن محاصره

شکسته شدن محاصره سه ساله شهر دیرالزور توسط نیروهای مقاومت سوری با واکنش های مختلفی همراه شد. پس از این دستاورد بزرگ، «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه در تماس تلفنی با فرماندهان نظامی ارشد این کشور، این پیروزی را به آنها تبریک گفت. وی در جریان این تماس تلفنی تأکید کرد: «شما با پایداری در برابر تروریست ها ثابت کردید که مسئولیت پذیر هستید. شما در تاریخ ماندگار شدید. شما که با وجود تعداد کم از گرانترین و ارزشمندترین داشته خود یعنی جان‌تان برای حفظ امانت و حمایت از شهروندان بی گناه دریغ نکردید و توانستید ماموریت خود را به بهترین شکل به اتمام برسانید». از سوی دیگر، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه نیز با ارسال پیامی به همتای سوری خود ضمن تبریک شکسته شدن محاصره دیرالزور، تصریح کرد: «این یک پیروزی استراتژیک است و گامی مهم در مسیر آزاد سازی تمام خاک سوریه از تروریسم به شمار می آید». درهمین حال، استاندار دیرالزور نیز از دستاورد خلق شده توسط نیروهای مقاومت به عنوان یک نقطه عطف تاریخی در نبرد سوریه یاد کرد. افزون براین، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز در مصاحبه با یک شبکه عرب‌زبان ضمن تمجید از پیروزی های مقاومت سوریه دستاورد شکسته شدن محاصره دیرالزور را مهم و استراتژیک برشمرد.

اهمیت استراتژیک دیرالزور

استان دیرالزور در مرزهای مشترک میان سوریه و عراق و در کرانه رود فرات قرار دارد. دیرالزور پس از استان حمص، دومین استان بزرگ سوریه به شمار می رود و حدود 17 درصد از مساحت کل این کشور را دربر می گیرد. این استان دارای مساحتی بیش از 30 هزار کیلومتر مربع است و شمار ساکنان آن حدود یک میلیون نفر برآورد شده است. شهر دیرالزور در مرکز این استان واقع شده است و سوریه و عراق را از یکدیگر جدا می کند؛ درست به همین دلیل ، از اهمیت استراتژیک بسزایی برخوردار است. ازآنجایی که استان دیرالزور در واقع دروازه شرقی اراضی سوریه محسوب می شود، تروریست های تکفیری طی سه سال گذشته با حمایت های بی دریغ ایالات متحده آمریکا تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا محور شرقی سوریه را از محور غربی آن جداساخته تا بدین ترتیب، ارتباط میان نیروهای مقاومت در هر دو محور با یکدیگر قطع شود. همچنین همانگونه که گفته شد، به دلیل واقع شدن دیرالزور در مرزهای مشترک سوریه و عراق، تکفیری ها از آن برای اشراف بر این مرزها بهره برداری می کردند. اکنون با شکسته شدن محاصره دیرالزور، نیروهای سوری می توانند اشراف بیشتری بر مرزهای مشترک خود با عراق داشته باشند.

از سوی دیگر، در شهر دیرالزور میادین نفت و گاز بسیاری قرار دارد که البته بخشی از ذخایر آن‌ها توسط تروریست های تکفیری طی سه سال گذشته به غارت رفته است. تکفیری‌ها از این میادین برای تأمین منابع مالی خود بهره برداری می کردند. تسلط کامل ارتش سوریه بر دیرالزور و به تبع آن بر میادین نفت و گاز این شهر می تواند سرآغازی برای حل و فصل بسیاری از مشکلات اقتصادی سوریه باشد؛ کما اینکه محروم شدن تکفیری ها از این منابع، بدون تردید، آن ها را با چالش ها و معضلات عدیده ای مواجه خواهد ساخت. به دلیل همین موقعیت جغرافیایی استراتژیک دیرالزور و وجود ذخایر عظیم نفت و گاز در آن است که تکفیری ها از این شهر به عنوان پایتخت خودخوانده دوم خود در سوریه پس از الرقه، یاد می‌کنند.

ازجمله دیگر مواردی که بر اهمیت دیرالزور بیش از پیش افزوده است، می توان به وجود یک فرودگاه نظامی استراتژیک در آن اشاره کرد. فرودگاه نظامی دیرالزور به دلیل موقعیت جغرافیایی آن، این شهر را به دیگر استان های سوریه متصل می کند. با وجود شکسته شدن محاصره دیرالزور، اما این فرودگاه همچنان در تصرف تکفیریها قرار دارد و ارتش سوریه در تدارک برنامه ای ویژه برای آزادسازی آن است. تسلط بر این فرودگاه نظامی استراتژیک، عملا تحرکات نظامی تکفیریها در دیرالزور را تا حدود زیادی فلج خواهد کرد.

دست پُر دولت دمشق در مذاکرات صلح

با شکسته شدن محاصره دیرالزور، دستاوردی دیگر به سبد پیروزی های نیروهای مقاومت سوری اضافه شد تا بدین ترتیب، هیأت دمشق در مذاکرات صلح آتی از قدرت چانه زنی بیشتری برخوردار باشد. این دستاورد بزرگ در کنار دیگر توفیقات اخیر ارتش سوریه به ویژه در شهر حلب و القلمون غربی در مرزهای مشترک با لبنان، عملا معارضان سوری را در موضع ضعف قرار داده است؛ به گونه ای که دیگر آن ها قادر نخواهند بود در مذاکرات صلح آتی بر مطرح ساختن شروط خارج از عرف خود در برابر دولت دمشق، پافشاری کنند. این موفقیت میدانی ارزشمند، در عرصه تحولات سیاسی ابتکار عمل را به دولت دمشق واگذار کرد. اکنون دولت سوریه با قدرت بیشتری نسبت به گذشته می تواند در مذاکرات سیاسی آینده با معارضان حاضر شود.

تشدید اختلافات میان معارضان

پیروزی اخیر ارتش سوریه می تواند اختلافات میان معارضان با یکدیگر را بیش از گذشته تشدید کند. هم اکنون معارضان موسوم به «هیأت ریاض» با معارضان ساکن مسکو و قاهره بر سر برخی مسائل اساسی در سوریه ازجمله مسأله بقاء یا عدم بقاء بشار اسد در قدرت، دارای اختلافات گسترده هستند. تداوم نوار پیروزی های ارتش سوریه با شکسته شدن محاصره دیرالزور، بدون تردید موجب خواهد شد تا هیأت های مسکو و قاهره فشارهایشان را بر هیأت ریاض برای پذیرش قدرت بشار اسد و رضایت دادن به بقای وی در قدرت دستکم در دوره انتقال سیاسی، افزایش دهند؛ به ویژه اینکه اکنون کشورهای غربی نیز با مشاهده قدرت روزافزون نیروهای سوری در عرصه میدانی، در مواضع خود در قبال دولت دمشق، نوعی تغییر ایجاد کرده اند. به عنوان نمونه چندی پیش «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان در سخنانی تأکید کرد که بشار اسد از گذشته قدرتمندتر شده است؛ هرچند که این مسأله به مذاق غرب خوش نیامده است.

آغاز تلاش آمریکا برای نجات داعش

همانگونه که پیشتر نیز پیش بینی می شد، نیروهای ایالات متحده آمریکا پس از شکسته شدن محاصره سه ساله دیرالزور، به حمایت از تروریست های تکفیریِ تحت الحمایه خود در این شهر شتافتند. آمریکایی ها تنها در کمتر از 24 ساعت گذشته دو عملیات هلی‌بُرن در شهر دیرالزور و حومه آن برای نجات برخی سرکردگان داعش انجام داده اند. طبق اعلام ستاد اطلاع رسانی جنگ سوریه، عملیات هلی بُرن اول در منطقه «کب الملا» واقع در حومه دیرالزور انجام شده است. آمریکایی ها در این عملیات تعدادی سرکرده داعش را که چندین هزار دلار منابع مالی غارت شده را با خود به همراه داشتند، از دیرالزور خارج کردند. در عملیات هلی برن دوم که در منطقه «الرحبه» واقع در داخل شهر دیرالزور اتفاق افتاد، بالگردهای آمریکایی شماری از عناصر گروه تروریستی ـ تکفیری داعش را از دیرالزور خارج کرده و به مناطق امن بردند. پیشتر نیز آمریکایی ها شمار زیادی از سرکردگان داعش را که گمان می کنند در مکان های دیگر به آنها نیازمندند، با عملیات هلی برن از دیرالزور خارج کرده اند. نقش آفرینی منفی ایالات متحده آمریکا در دیرالزور مربوط به دیروز و امروز نیست، بلکه آمریکایی ها طی سه سال گذشته با نقش مخرب خود مانع از پیشروی نیروهای سوری به سمت دیرالزور شده اند. در همین ارتباط، اخیرا اتاق عملیات مشترک هم‌پیمانان دمشق با صدرو بیانیه ای رسما از نقش منفی آمریکا در دیرالزور انتقاد کرده و گفته است: «اگر توطئه های ایالات متحده نبود، نبرد دیرالزور خیلی زودتر آغاز می شد».

امکان توطئه چینی جدید علیه دولت دمشق

طی شش سال و نیم گذشته تجربه ثابت کرده که هرگاه نیروهای مقاومت دستاورد استراتژیک و بزرگی را خلق کرده اند، طرف های داخلی و حامیان خارجی آن ها با توطئه چینی علیه دولت دمشق، در صدد تحت الشعاع قرار دادن این دستاوردها و پیروزی ها برآمدند. به عنوان نمونه می توان به ادعاهای واهی معارضان سوری و حامیان آمریکایی آنها مبنی بر استفاده نیروهای سوری از تسلیحات شیمیایی علیه غیرنظامیان در مناطق واقع در حومه دمشق و ادلب اشاره کرد. اکنون نیز بیم آن می رود که آمریکایی ها بار دیگر با یک توطئه چینی جدید به تقابل با دستاوردهای میدانی نیروهای سوری بپردازند. ایالات متحده آمریکا به خوبی به این واقعیت واقف است که آزادسازی کامل شهر دیرالزور از تصرف تکفیریها به معنای آغاز مقدمات آزادی کامل الرقه به عنوان پایتخت خودخوانده داعش در سوریه است. ازهمین روی، توطئه چینی آنها علیه دولت دمشق چه در عرصه نظامی و چه در عرصه دیپلماتیک، به هیچ وجه بعید به نظر نمی رسد.

سخن پایانی

هرچند که محاصره دیرالزور شکسته شد و تکفیری ها پس از متحمل شدن ضربات سنگین در عراق و همچنین در مرزهای لبنان، این‌بار در شمال سوریه متلاشی شدند اما این به معنای پایان نبرد مقاومت علیه تروریسم نیست. تسلط کامل نیروهای سوری بر دیرالزور مستلزم تلاش های بیشتری است. در این میان، نباید از نقش مهم جمهوری اسلامی ایران در تحقق این پیروزی غافل شد، کما اینکه ارتش روسیه نیز در تحقق این دستاورد کمک شایانی را به نظامیان سوری کرد و با پشتیبانی هوایی از عملیات های زمینی ضد تروریستی، مسیر پیشروی سوری ها را هموار کرد.

اسلام تايمز