«محمد علی الحکیم» مدیر خبرگزاری عراقی «النخیل» در گفتوگو با بینالملل فارس، به بررسی جدیدترین تحولات مربوط به پرونده همهپرسی جدایی منطقه کردستان پرداخت و دلایل اصرار «مسعود بارزانی» رئیس منطقه کردستان بر اجرای این همهپرسی در شرایط کنونی عراق را تحلیل کرد.**
فقط اسرائیل از جدایی کردستان حمایت میکند
وی در پاسخ به این سوال که هدف واقعی بارزانی از اجرای سناریوی همه پرسی جدایی چیست؟، گفت، رهبران کرد میگویند این همهپرسی به معنای استقلال بلاواسطه منطقه خودمختار کردستان نیست، اما برگی در دست ما در جریان مذاکرات با دولت عراق است. اربیل با در دست داشتن برگه آری به جدایی منطقه کردستان از عراق، به دنبال چیست؟ اظهار داشت: عملکرد مسعود بارزانی به گونهای است که گویی وی مجری سیاستهای اسرائیل در منطقه کردستان است. هدف وی از برگزاری همه پرسی به هیچ وجه استقلال نیست بلکه صرفا یک بازی جدید برای اعمال فشار بر دولت عراق است. وی به خوبی می داند که تشکیل کشور کردستان یک رویای دستنیافتنی است زیرا تشکیل یک کشور با یک پرچم یا سرود ملی میسر نیست بلکه منابع مالی، فرهنگ و سیاست جامع، حمایت داخلی و خارجی را میخواهد.
وی افزود: در داخل منطقه کردستان، هنوز تمامی احزاب کُرد با برگزاری این همه پرسی همسو نشدهاند و احزابی مانند «گوران» و «اتحاد اسلامی» با جدایی منطقه کردستان از دولت مرکزی عراق مخالفند. از سوی دیگر این روزها شاهد تظاهراتهایی از سوی شماری از مردم منطقه کردستان در اعتراض به این سیاستهای یکجانبه بارزانی و تلاشش برای ابقاء بر قدرت هستیم.
علاوه بر این، عراق در همسایگی 4 کشور ایران، ترکیه، سوریه و عربستان قرار دارد. هیچ یک از این کشورها از جدایی منطقه کردستان از دولت مرکزی عراق حمایت نمیکنند و مخالف تجزیه عراقند. حتی آمریکا نیز روی خوش به بارزانی برای این رفراندوم نشان نداده است و تنها رژیم صهیونیستی که همواره از تجزیه کشورها و تشکیل کشورهای کوچکتر حمایت کرده و به دنبال دامن زدن به اختلافات طائفهای و قومی در خاورمیانه است، از بارزانی حمایت میکند. زیرا مشغول شدن کشورها به مسائل داخلی موجب قدرتمندتر شدن این رژیم خواهد شد.
الحکیم تاکید کرد: از دیگر دلایلی که ثابت میکند، بارزانی به نوعی، مجری سیاست دلخواه اسرائیل در کردستان عراق است، جولان آشکار عناصر موساد و سیا در منطقه کردستان است یا آموزش نیروهای پیشمرگه از سوی اسرائیل به بهانه مبارزه با داعش است و مردم کُرد بخوبی از این مسئله آگاهند. درواقع دلیل اصلی رابطه میان منطقه کردستان و اسرائیل، این است که نه کردها و نه صهیونیستها نتوانستهاند بعد از چندین دهه، برای «کشور بودن» خود، مشروعیتی در منطقه به دست آورند. از سوی دیگر، در شرایط کنونی به نفع اسرائیل است که در قلب دشمنان خود در خاورمیانه، کشوری حامی خود داشته باشد. به عبارت دیگر وجود کشور کردستان که صدها کیلومتر مرز مشترک با ترکیه و ایران دارد، به تلآویو این امکان را میدهد که با استقرار تجهیزات و نیروهای نظامی و اطلاعاتی، اشراف بیشتری به تحرکات داخل مرزهای ایران و ترکیه داشته باشد.
وی افزود: البته نباید نادیده گرفت که عده قلیلی از مردم کُرد، متاسفانه از این نزدیکی میان تل آویو و اربیل حمایت میکنند و انتشار کلیپهای مختلف درباره نزدیکی میان این دو طرف در شبکههای اجتماعی، بیانگر این واقعیت است. در این میان برخی از عشائر عرب نیز از این ایده حمایت میکنند به عنوان مثال «مزاحم الحویت» سخنگوی عشائر عرب استان نینوی، که به صراحت از ایده تجزیه عراق به سه بخش شیعهنشین، کرد نشین و سنی نشین حمایت میکند، چندی پیش در جمع خبرنگاران رسانههای مختلف اعلام کرد که عشائر عرب نینوی، تلاش میکنند روابط خوبی با اسرائیل برقرار کنند زیرا دشمنی با اسرائیل به نفع آنها نیست.
تلاش اربیل برای تغییر بافت جمعیتی کرکوک
مدیر این خبرگزاری عراقی در پاسخ به این سوال که وضعیت کرکوک و سایر مناطق مورد منازعه، در ماده 140 قانون اساسی عراق تعریف شده و بر اساس این ماده، می بایست تا پایان سال 2007 رفراندومی در مناطق مورد اختلاف کردها و عربها برگزار میشد تا روشن میشد که آیا این مناطق باید در چارچوب عراق باقی بمانند یا به اقلیم کردستان بپیوندند. اما اکنون قرار است در این مناطق نیز همهپرسی جدایی برگزار شود. به نظر شما واکنش دولت و مردم عراق غیر از محکوم کردن زبانی این مسئله، چه خواهد بود و چه اقدامی میتواند برای توقف همه پرسی در این مناطق انجام دهد؟ گفت: پیش از هر چیز باید نظر خود را درباره کرکوک بگویم. کرکوک یک شهر کردی، عربی و ترکمانی است و همینگونه نیز باقی خواهد ماند و دولت و مردم عراق هرگز اجازه نخواهند داد که بارزانی این استان را تصرف کند. پس از سال 2003 و سقوط صدام، کردها با حمایت آمریکایی و اسرائیلیها بسیار تلاش کردند که هویت کرکوک را تغییر دهند و بافت جمعیتی آن را بیشتر کردی کنند.
به عنوان مثال، مدارکی در دست است که نشان میدهد، زنان باردار با هزینه دولت منطقه کردستان به بیمارستانهای کرکوک انتقال مییابند تا تولد فرزندشان در اداره ثبت احوال کرکوک ثبت شود و بر اساس آمار و اسناد، به تدریج، اکثریت این شهر را کردها تشکیل دهند. نیروهای آسایش و پیشمرگه تمام تلاش خود را میکنند که ترکمانها و عربها از این استان کوچ کنند. حتی چندین روستا تخریب شده است تا ساکنان آن، مجبورشوند از کرکوک خارج و به سایر مناطق عراق، پناهنده شوند. برخورد نادرست و تحقیرآمیز نیروهای پیشمرگه و آسایش با عناصر الحشد الشعبی در سایه سکوت بغداد که نمیخواهد به تنشها دامن بزند، موجب شده تا آنها وقیحتر از همیشه، به آزار و اذیت و کشتار عربها ترکمانهای این استان بپردازند.
بارزانی نباید ماجراجویی کند
الحکیم در پاسخ به این سوال که چقدر احتمال مواجهه نظامی با کردها از سوی بغداد وجود دارد، گفت: نیروهای الحشد تحت فرمان نخستوزیر عراق هستند و وی در شرایط کنونی که عراق هنوز درگیر مبارزه با داعش است، صلاح نمیداند که جبهه جنگ جدیدی را در کشور باز کند ضمن اینکه وی، صلاح عراق را در این میداند که از هرگونه رویارویی نظامی بپرهیزد و در صورت امکان با گفتوگو، کردها را به راه آورد اما اگر اربیل همچنان بخواهد به این ماجراجویی ادامه دهد، باید عواقب آن را نیز بپذیرد. مسعود بارزانی باید این مسئله را درک کند که صرفا به خاطر اینکه یک خیابان در اسرائیل به اسم پدرش «ملامصطفی» ایجاد شده، اسرائیل دوست او نیست و برگزاری این همه پرسی، هم وی را که در روزهای پایانی قدرتش است و هم منطقه کردستان را نابود خواهد کرد.
کردها اکنون بیشترین مشارکت را در دولت فدرال عراق دارند
مدیر النخیل تاکید کرد: قانون اساسی عراق که مورد تایید کردها نیز هست، اجازه جدایی منطقه کردستان از عراق را نمیدهد. اگر بارزانی به دنبال مشارکت و گرفتن 17 درصد بودجه عراق است، بسیار خب، سر میز مذاکره حاضر شود و بپذیرد که باید درآمد نفتی منطقه را به بغداد تحویل دهد تا پول موردنظرش را از دولت عراق دریافت کند.
اینکه رئیس منطقه کردستان میگوید، شاهد مشارکت واقعی کردها در قدرت نبوده، نیز بهانهای بیش نیست. زیرا کردها در شرایط کنونی از کرسیهای زیادی در راس قدرت عراق برخوردارند و هیچوقت به این اندازه به آنها بهاء داده نشده بود. رئیسجمهور، یکی از معاونان نخستوزیر، 4 وزارتخانه و حدود 64 کرسی پارلمانی متعلق به آنهاست با این وجود هنوز اعتراض دارند.
وی تصریح کرد که مردم عراق اجازه نخواهند داد که کرکوک و حتی منطقه کردستان از این کشور جدا شوند و قطعا بغداد راهکارهایی برای جلوگیری از برگزاری همه پرسی در مناطق مورد منازعه، خواهد اندیشید.
اردوغان میتواند بارزانی را به انصراف از همهپرسی متقاعد کند
محمد علی الحکیم در ادامه به این سوال که دلیل سفر قریبالوقوع «حیدر العبادی» نخستوزیر عراق به ترکیه چیست، گفت: همانطور که گفتم کشورهای همسایه عراق مخالف کشورشدن منطقه کردستان هستند لذا تمام تلاش خود را برای متوقف کردن این روند، به کار خواهند بست اما العبادی، به دنبال راهکاری مسالمتآمیز و جلوگیری از مداخله کشورهای دیگر، برای منصرف کردن بارزانی و یارانش از برگزاری این همهپرسی است.
از سوی دیگر، اخیرا برخی نمایندگان منطقه کردستان اما و اگرهایی برای متوقف کردن قطار همهپرسی مطرح کردهاند و خواستار تضمینهایی در این راستا شدهاند.
به نظر میرسد که از آنجا که کردها به خوبی میدانند این همهپرسی هیچ قدرت اجرایی ندارد، حاضرند بار دیگر پشت میز مذاکرات بنشینند. در چنین شرایط شاید، نخستوزیر عراق که از زمان روی کار آمدنش بر روی روابط حسنه با کشورهای همسایه سرمایهگذاری کرده اکنون بخواهد، ثمره این حسن روابط را بچیند. به همین دلیل به ترکیه میرود زیرا گمان میکند، «رجب طیب اردوغان» رئیسجمهور ترکیه بیشترین توان قانع کردن بارزانی برای انصراف از رفراندوم را دارد. به ویژه بخش عمدهای از ساکنان ترکیه را کردها تشکیل میدهند.
مدیر النخیل در پایان گفت: کردها برادران دینی و همرزمان ما در مبارزه با رژیم بعث و داعش هستند و ما به هیچ وجه نمیخواهیم به روی آنها سلاح بکشیم تنها شماری از کردها مانند بارزانی پس از سقوط صدام، تغییر رویه دادند. لذا ما امیدواریم که بارزانی برای تحقق منافع شخصیش، مردم کردستان عراق را وارد باتلاقی بیانتها نکند.