لحظه شماري هيلي براي استعفاي تيلرسون

بسياري از تحليلگران و منابع خبري معتقدند که تيلرسون به زودي از سمت خود کنار مي رود و نيکي هيلي به عنوان جايگزين وي در راس معادلات سياست خارجي ايالات متحده قرار خواهد گرفت. البته اين جا به جايي مدتهاست در حوزه سياست خارجي آمريکا صورت گرفته است! هم اکنون نيکي هيلي عملا به سخنگوي ترامپ در حوزه سياست خارجي آمريکا تبديل شده و در مقابل، تيلرسون به حاشيه رانده شده است. در نوامبر 2016 ميلادي، دونالد ترامپ اعلام کرد: قصد دارد نيکي هيلي را به عنوان سفير آمريکا در سازمان ملل منصوب کند. در 24 ژانويه 2017 مجلس سناي آمريکا، او را با 96 راي موافق در مقابل 4 رأي مخالف، به عنوان سفير آمريکا در سازمان ملل تأييد کرد. هم اکنون رئيس جمهور ايالات متحده آمريکا قصد دارد از نيکي هيلي در مسند جديدي استفاده کند، اين مسند، وزارت امور خارجه آمريکاست. با اين حال کمتر کسي تصور مي کرد که تيلرسون به زودي از سمت خود برکنار شود.

منابع آمريکايي قبلا اعلام کرده بودند که قرار است رکس تيلرسون وزير امور خارجه فعلي دولت ترامپ تا پايان سال 2017 ميلادي ( تا پايان آذرماه امسال) از سمت خود استعفا دهد. اختلافات تيلرسون وترامپ بر سر مسائل مختلف از جمله برجام، از اصلي ترين دلايل استعفاي اجباري وي خواهد بود. در اين خصوص پايگاه اينترنتي پليتيکو گزارش داده است اگر قرار باشد رکس تيلرسون، از دولت اين کشور خارج شود، نيکي هيلي، نماينده آمريکا در سازمان ملل، به طور گسترده‌اي مهم‌ترين نامزد براي جايگزيني تيلرسون تلقي مي‌شود.اختلاف نظر ميان مقامات دولت ترامپ و روشنفکران سياست خارجي واشنگتن در اين باره نيست که آيا هيلي جايگزين تيلرسون مي‌شود يا نه، بلکه مسئله اين است که چه زماني اين اتفاق روي مي‌دهد.

ترامپ طي دو ماه اخير سعي کرده است نقش نيکي هيلي را در حوزه سياست خارجي آمريکا پررنگ سازد. سفر نيکي هيلي به وين و ديدار وي با يوکيو آمانو مدير کل آژانس بين المللي انرژي اتمي در همين راستا صورت گرفت. از آن گذشته، نيکي هيلي در قبال کره شمالي نيز نه تنها در مسند نماينده آمريکا در سازمان ملل، بلکه به عنوان نزديک ترين فرد به ترامپ در حوزه سياست خارجي آمريکا مواضعي را اتخاذ کرده است. در هر حال، هم اکنون بسياري از سياستمداران و رسانه هاي آمريکايي، حقيقتي به نام حضور پررنگ نيکي هيلي در حوزه سياست خارجي آمريکا را پذيرفته اند. هيلي يکي از بلندپروازترين افرادي است که در دولت ترامپ مشغول فعاليت است و براي پيروزي بر تيلرسون رقابت مي‌کند که موجب کاهش نفوذ و بودجه وزارت امور خارجه آمريکا شده است.پيش‌بيني مي‌شود نيکي هيلي تقريبا در همه ديدار‌هاي دو جانبه با ترامپ و تيلرسون حضور داشته باشد و نقش وي به عنوان نماينده آمريکا در سازمان ملل، ارتقاء يابد. هيلي همچنين در مرور کردن سخناني که پيش‌بيني مي‌شود ترامپ در نشست مجمع عمومي سازمان ملل ايراد کند، نقش دارد.

حتي برخي منابع آمريکايي معتقدند که استعفاي تيلرسون از سمت وزارت امور خارجه آمريکا، زودتر از موعد مقرر صورت خواهد گرفت و احتمالا تا حدود دو ماه بعد، نيکي هيلي به عنوان وزير امور خارجه دولت ترامپ معرفي خواهد شد. نيکي هيلي در اين خصوص از حمايت سناي آمريکا نيز برخوردار است. اکثر سناتورهاي حزب دموکرات و جمهوري خواه نيز در اين خصوص با نيکي هيلي همراه هستند! حتي به نظر مي رسد بسياري از جمهوري خواهان سنتي به دليل نزديکي مواضع تيلرسون و ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه، از خروج وي از مسند وزارت امور خارجه استقبال کنند. زماني که رکس تيلرسون به عنوان وزير امور خارجه پيشنهادي دولت ترامپ به سناي آمريکا معرفي شد، برخي از سناتورهاي دو حزب دموکرات و جمهوري‌خواه، وي را نسبت به وابستگي بيش از حد به ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه و دولت اين کشور متهم کردند.با اين حال تيلرسون در نهايت توانست راي اعتماد سنا را براي حضور در راس معادلات سياست خارجي آمريکا کسب کند. با اين حال سوال اصلي اينجاست که آيا نيکي هيلي مي تواند نمايش موفقيت آميزي در حوزه سياست خارجي ايالات متحده آمريکا داشته باشد؟ پاسخ اين سوال منفي است! بدون شک نيکي هيلي در آينده اي نزديک به پيام آور شکست دولت ترامپ در حوزه سياست خارجي آمريکا تبديل خواهد شد. او زماني قصد دارد در وزارت امور خارجه آمريکا حضور يابد که اين کشور با بحران هاي مختلفي در نظام بين الملل دست و پنجه نرم مي کند. نبايد فراموش کرد که علاوه بر اکثر شهروندان آمريکايي،بسياري از دولت هاي اروپايي نيز براي خروج ترامپ از کاخ سفيد لحظه شماري مي کنند. در اين معادله، تکليف وزير امور خارجه دولت ترامپ نيز مشخص است!

از سوي ديگرتيلرسون پس از استعفا از سمت خود، در خصوص دوران سختي که در وزارت امور خارجه آمريکا داشته است، سخنان زيادي خواهد گفت! اين مواضع و سخنان نيز مي تواند بر فعاليت نيکي هيلي در مسند وزارت امور خارجه آمريکا سايه بيفکند. لازم به ذکر است که رکس تيلرسون با اقدامات غير منطقي ترامپ در قبال توافق هسته اي مخالف است. اين مخالفت، نه به دليل دفاع تيلرسون از برجام، بلکه به علت ناتواني وزارت امور خارجه آمريکا در مواجهه با تبعات بعدي اقدامات ضد برجامي ترامپ صورت مي گيرد. با اين حال، نيکي هيلي به ترامپ وعده داده است که همگام با آنچه او مي خواهد، نهايت تلاش خودر ا در راستاي بر هم زدن توافق هسته اي ميان ايران و اعضاي 1+5 صورت دهد.

نکته پاياني اينکه بلندپروازي هاي نيکي هيلي ، صرفا معطوف به حضور وي در مسند وزارت امور خارجه آمريکا نيست.به عنوان مثال يک ديپلمات ارشد اروپايي که خواستار عدم انتشار نامش شده، به رويترز اعلام کرده است :

"نيکي هيلي براي آمريکا، قابل توجه و خارق‌العاده است. او کسي است که خيلي قابل دسترس است و از منظر سياسي هم بسيار پر ادعا است.«اين احتمال را مي‌بينم که او جاي تيلرسون(در وزارت خارجه) را بگيرد. مشخص است که هدف بلندمدت او(نيکي هيلي) رياست جمهوري است."

از اين رو مي توان نيکي هيلي را با افرادي مانند هيلاري کلينتون و سارا پيلين مقايسه کرد. اين دو سياستمدار زن آمريکايي نيز نهايت تلاش خود را براي حضور در مسند رياست جمهوري در ايالات متحده به کار بردند اما در اين مسير ناکام ماندند. با اين حال، برخي نيز معتفدند که حضور نيکي هيلي در سايه دولت ترامپ و در مسند وزارت امور خارجه، آن هم در شرايطي که ترامپ در نزد شهروندان آمريکايي روز به روز منفور تر مي شود، نشان دهنده يک آينده سياسي ناموفق براي نيکي هيلي و ديگر مقامات دولت وي خواهد بود.