آسیای مرکزی بزرگ‌تر از افسانه تا واقعیت

چکیده

منطقه آسیای مرکزی به لحاظ سیاسی مفهومی سیال است، یعنی در گذر زمان و با تغییر معادلات سیاسی، محدوده از پیش تعریف شده برای مناطق دستخوش دگرگونی می گردد. آسیای مرکزی در دوران جنگ سرد بخشی از سرزمین اتحاد جماهیر شوروی بود. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پنج جمهوری در این منطقه استقلال یافتند. در نیمه نخست دهه 90 میلادی بسیاری از محققین معتقد بودند که آسیای مرکزی به همراه قفقاز، اروپای شرقی و کشورهای حوزه بالتیک زیرسیستم های مجموعه امنیتی پساشوروی را تشکیل می دهند و هویت مستقلی برای این مناطق قائل نبودند . اما به تدریج در نیمه دوم این دهه آسیای مرکزی به عنوان منطقه ای مستقل مورد مطالعه قرار گرفت. با حضور سایر قدرت ها و شکل گیری بازی بزرگ جدید در این ناحیه از گسترش مرزهای آسیای مرکزی سخن به میان آمد. طرح آسیای مرکزی بزرگ تر برآیند چنین روندی است. تاکنون تعابیر متفاوتی از آسیای مرکزی بزرگ تر ارائه گردیده است. این مقاله با آیا »، پی گیری روایت آمریکایی از آسیای مرکزی بزرگ تر درصدد پاسخ به سئوالات زیر می باشد آسیای مرکزی بزرگتر قابلیت اجرایی شدن دارد؟ محدودیت های پیش روی این طرح چیست؟ اصلی ترین پیامد طرح آسیای » « ؟ پیامدهای اصلی طرح آسیای مرکزی بزرگ تر چه خواهد بود مرکزی بزرگ تر کاهش نفوذ روسیه و چین است. طرح آسیای مرکزی بزرگ تر با مجموعه ای از روش « موانع امنیتی مواجه است مخالفت روسیه و چین مانع از عملیاتی شدن این طرح خواهد شد این نوشتار توصیفی - تحلیلی میباشد و بر مبنای تئوری مجموعه امنیتی منطقه ای تدوین گردیده است.

نویسندگان:

داود آقایی: استاد دانشگاه تهران، تهران، ایران

احسان فلاحی: دانشجوی دکترای روابط بین الملل دانشکاه اصفهان

فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز - دوره 21، شماره 89، بهار 1394.

برای مشاهده کامل مقاله کلیک کنید.