تهدیدات اخیر امریکا و توان بازدارندگی ایران

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا 15 اکتبر مطابق با 23 مهر ماه 96گزارش خود از توافق هسته ای با ایران را در 20 دقیقه ارائه داد . پیش از این گزارش، بسیاری از تحلیل گران سیاسی معتقد بودند با توجه به اقدامات اخیر امریکا مبنی بر تحریم ایران و اظهارات تند ترامپ و برخی دیگر از مقامات این کشور مبنی بر انتقاد از برجام و تهدید به خروج از آن، احتمال اعلام خروج آمریکا از برجام به بهانه پای بند نبودن ایران وجود دارد. از همین رو بود که شاهد واکنش مقامات ایرانی در مقابل این اقدام احتمالی ترامپ طی چند روز گذشته بودیم. در این مطلب قصد داریم به تهدیدات اخیر آمریکا علیه ایران و در مقابل توان بازدارنده ایران در مقابل این تهدیدات بپردازیم.

تهدیدات اخیر امریکا علیه ایران

راهبرد دولت ترامپ، از ابتدا فشار بر ایران برای اعمال سخت گیری و آغاز مذاکره مجدد درباره برجام است. در این ارتباط، تمدید تعلیق 120 روزه تحریم‌ها و بالا نگاه داشتن ریسک سرمایه‌ گذاری در ایران، تصویب و اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران و اعلام عدم پای‌بندی ایران به برجام از ارکان این راهبرد است. در این بخش به بررسی تهدیدات اخیر آمریکا علیه ایران پرداخته خواهد شد.

تصویب قانون کاتسا

قانون کاتسا که به تصویب کنگره آمریکا نیز رسیده است قانون مقابله با دشمنان این کشور از طریق تحریم است که بر اساس آن ایران، کره شمالی و روسیه هدف قرار گرفته شده است.

این قانون راهبرد منطقه ای مقابله با تهدیدهای متعارف و غیرمتوازن ایران در خاورمیانه و شمال آفریقا، اعمال تحریم های بیشتر در پاسخ به برنامه موشک های بالستیک ایران، اعمال تحریم های مرتبط با تروریسم در رابطه با سپاه پاسداران، اعمال تحریم های بیشتر در رابطه با اشخاص مسئول در نقض حقوق بشر، اعمال تحریم های تسلیحاتی، تداوم تاثیر تحریم های مرتبط با حمایت ایران از تروریسم، گزارش درباره هماهنگی تحریم ها میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا و گزارش درباره شهروندان آمریکایی بازداشت شده در ایران را شامل می شود.[1]

عمده تمرکز طرح تحریمی و ضدبرجامی هیئت حاکمه آمریکا که به «کاتسا» معروف شده است، بر روی توان دفاعی و تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران و ضربه زدن به نیروهای مسلح ایران معطوف شده است؛ طبق این قانون ، اشخاص دخیل در برنامه موشکی بالستیک ایران و کسانی که با آنها داد و ستد دارند، تحریم می‌شوند.

این قانون چهارم مرداد 96 در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد و 11 مرداد ماه توسط ترامپ امضا شد . بر اساس این قانون دولت آمریکا موظف است ظرف 90 روز این تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کند. بر اساس این مهلت سه ماه اواسط آبان ماه سال جاری این تحریم ها به مرحله اجرایی شدن خواهند رسید.

خروج از برجام

یکی از تهدیدات اخیر آمریکا علیه ایران خروج از برجام است. «دونالد ترامپ» از زمانی که به عنوان کاندید این پست مطرح بود و تاکنون که حدود 9 ماه از تصدی آن بر کاخ سفید می گذرد مکرر ازخروج از برجام سخن می گوید. وی و کنگره جمهوری خواه با افزایش تحریم ها نشان دادند که قصد مقابله با ایران را به بهانه های مختلف دارند و در مسیر خرج از برجام گام برمی دارند.

ترامپ خروج آمریکا از برجام را به ابزاری برای فشار علیه ایران قرار داده است. وی معتقد است که برجام یک قرارداد بد برای امریکا است و کشورش یا باید از آن خارج شود و یا حداقل تجدید نظری در این خصوص صورت بگیرد.

قرار دادن سپاه در لیست گروه های تروریستی

برخی مقامات آمریکایی اطلاع دادند که دولت ترامپ، پیشنهاد قرار دادن سپاه پاسداران در لیست گروه های تروریستی وزارت خارجه آمریکا را بررسی می کند. هر چند سخنان 20 دقیقه ای ترامپ در شب گذشته مملو از اتهام زنی علیه سپاه پاسداران بود ولی دیدیم ترامپ حداقل در این مقطع دست به چنین اقدام احمقانه ای نزد و صرفا با یکسری اتهامات واهی که از سر عصبانیت از نقش منطقه ای سپاه طی سالیان اخیر است ، محدودیت هایی را از این پس تحت عنوان مجازات سپاه در دستور کار خود و کنگره قرار داد.دستور به وزارت خزانه داری آمریکا مبنی بر تحریم سپاه و طرفهای معامله با آن را باید در همین راستا ارزیابی کرد.

توان بازدارندگی ایران

با توجه به اقدامات اخیر رئیس جمهور آمریکا باید به این نکته توجه داشت که ایران از چه توان بازدارنده ای برای مقابله با اقدامات احتمالی ترامپ برخوردار است. در این بخش به بررسی گزینه هایی که توان بازدارندگی کشور را نشان می دهد، می پردازیم.

توان دفاعی و موشکی ایران

جمهوری اسلامی ایران از توان دفاعی و موشکی بازدارنده ای برخوردار است. همین مسئله باعث شده است که امریکا بر تحریم موشک ها و توان دفاعی ایران تمرکز کند. برد موشک های بالستیک ایران هم اکنون تا دو هزار کیلومتر افزایش یافته است.[2] همین امر باعث هراس دشمنان کشور به ویژه رژیم صهیونیستی شده است. بنابر این این قابلیت می تواند یکی از گزینه های بازدارنده برای مقابله با آمریکا باشد.

در همین راستا سردار جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرده است اجرای قانون کاتسا را معادل با خروج یک جانبه آمریکا از برجام می داند و گفته است در صورتی که قانون تحریم‌های جدید آمریکا اجرا شود این کشور باید پایگاه‌های منطقه‌ای خود را تا شعاع دو هزار کیلومتری برد موشک‌های ایران منتقل کند.[3]

فرمانده کل سپاه هم چنین گفته است در صورتی که اخبار پراکنده موجود درخصوص حماقت دولت آمریکا مبنی بر درنظر گرفتن سپاه به عنوان گروه تروریستی صحیح باشد، سپاه نیز ارتش آمریکا را در سراسر جهان بویژه منطقه خاورمیانه، همسنگ داعش درنظر خواهد گرفت.

این اظهار نظر ایشان به معنی آن است که هم پایگاه های آمریکا دیگر در منطقه امنیت نخواهند داشت و هم این که ایران وجود آمریکا را در منطقه به هر بهانه ای تحمل نخواهد کرد و هم چون داعش به مقابله با آن خواهد پرداخت.

قدرت و نفوذ ایران در کشورهای منطقه

جمهوری اسلامی ایران هم اکنون در چند کشور مهم منطقه نفوذ بالایی دارد. سوریه، عراق، لبنان و یمن از مهم ترین این کشورها هستند. این نفوذ و قدرت ایران باعث شده است که رئیس سازمان «سیا» نیز اذعان کند که نفوذ ایران در منطقه در حال افزایش یافتن است. وی هم چنین گفته است که تهران قصد دارد به یک قدرت برتر در منطقه مبدل شود.[4]

از این رو ایران این قدرت را دارد که کشورهای مذکور را در راستای سیاستی که خود حامی آن است سوق دهد، در صورتی که آمریکا بخواهد در منطقه با ایران مقابله کند مطمئنا می داند که نفوذ چندانی در این کشورها نخواهد داشت و همین امر یکی از عوامل بازدارنده ایران در منطقه است. از طرفی کشورهای سوریه، عراق و یمن هم اکنون در وضعیت بی ثباتی به سر می برند و تقابل ایران و آمریکا تنها منجر به بدتر شدن وضعیت آن ها و به خطر افتادن امنیت متحدین آمریکا در منطقه یعنی عربستان و رژیم صهیونیستی می شود.

جمع بندی

از ابتدای امر مشخص بود که دولت جمهوری خواه ترامپ؛ آشکارا به تقابل با ایران خواهد پرداخت. راهبرد دولت جدید امریکا از ابتدا افزایش تحریم ها و فشار بر ایران بوده است. اگرچه اقدامات امریکا با تمدید تحریم های گذشته علیه ایران شروع شد اما به تصویب تحریم های جدید نیز انجامید و حال کار به جایی رسیده است تا آنجا که افکار عمومی در انتظار اعلام رسمی لغو برجام توسط آمریکا بود. این مسئله اگرچه قابل پیش بینی بود اما ایران نیز گزینه های بازدارنده ای برای مقابله با اقدامات خصمانه آمریکا دارد که باید از آن بهره گرفته و مانع از اهداف زیاده خواهانه این کشور شوند. یکی از این گزینه ها، توان دفاعی و موشکی ایران و گزینه های دیگر بهره جستن از قدرت و نفوذ منطقه ای است.

مریم فتاحی
پی نوشت:

[1] http://www.asriran.com/fa/news/564592/

[2] http://www.bbc.com/persian/iran-41372310

[3] http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13960716000365

[4] https://ir.sputniknews.com/iran/201707132674402/

انتهای متن/