۰
شنبه ۶ آبان ۱۳۹۶ ساعت ۰۷:۳۸
حریدی‌ها طیفی از جامعه صهیونیستی هستند که بسیار بر آئین شریعت یهود و تلمود معتقد بوده و خواهان تشکیل یک دولت یا حاکمیت بر اساس نژاد و آئین یهود هستند. ویژگی‌های خاص رفتاری آنان موجب شده است آنان در مدارسی جداگانه از دیگر یهودیان مستقر در سرزمین‌های اشغالی زندگی کنند. این ارتدوکس‌های افراطی، همواره از مخالفان صلح با فلسطینیان و تشکیل دو دولت و همچنین تشکیل «اسرائیل دموکراتیک» هستند.
طی هفته‌های اخیر فضای رسانه‌ای سرزمین‌های اشغالی به شدت درگیر تظاهرات و تجمعات گروه یهودیان افراطی که از آن تعبیر به «حریدی» می‌شود، بوده است. دلیل این چالش‌ها تصمیم رژیم صهیونیستی به لغو معافیت حریدی‌ها از سربازی به‌منظور جلوگیری از فرار از سربازی به بهانه تحصیلات مذهبی است.
اخیراً حکمی از سوی دیوان عالی صادر شده است که از دولت تل‌آویو می‌خواهد ظرف یک سال مقدمات خدمت سربازی حریدی‌ها را فراهم سازد. اقدامی که موجب اعتراضات دامنه‌دار حریدی‌ها شده است. روزنامه صهیونیستی هاآرتص، از تظاهرات حدود 1500 نفری از یهودیان حریدی‌ها در اعتراض به بازداشت دانشجویان مذهبی که به دفاتر جذب ارتش مراجعه نکرده‌اند، خبر داد. تظاهراتی که به درگیری و خون‌ریزی هم کشیده شده است.[1]
معافیت بن گورین یهودیان ارتدوکس؛
یهودیان حریدی از رفتن به سربازی معاف هستند؛ اکثریت این گروه با انجام هرگونه خدمت دولتی مخالفند و معتقدند باید تنها به عبادت و مطالعه متون مذهبی بپردازند. ریشه این چالش به سال‌های ابتدای اعلام شکل‌گیری رژیم صهیونیستی برمی‌گردد. از زمان اجباری شدن سربازی در سرزمین‌های اشغالی پس از اعلام موجودیت اسرائیل، رهبران مذهبی ارتدوکس و یهودیان افراطی مخالف سربازی رفتن حریدی‌ها و یهودیان تندرو بوده‌اند. امری که موجب شد بن گوریون ابتدا با معافیت چند سرباز حریدی موافقت نماید؛ اما در سال 1949 معافیت این طیف به‌طور رسمی به قانون تبدیل شد. این امر موجب شده است بسیاری از جوانان صهیونیست برای فرار از خدمت در ارتش، به فراگیری علوم دینی روی آورند. ژنرال حجای توبولنسکی با حضور در یک کنفرانس اقتصادی در تل‌آویو در سال 2015 تصریح کرد: «برآوردهای ما نشان می‌دهد که 50 درصد از اسرائیلی‌ها حاضر به انجام خدمت سربازی نیستند که یک دوم آن‌ها تحصیل علوم دینی را بهانه می‌کنند.»[2]
عدم خدمت حریدی‌ها در ارتش ، علیرغم اعلام کمبود نیرو از سوی مقامات صهیونیستی برای پوشش نیازهای ارتش، اعتراضات فراوانی در جامعه صهیونیستی به وجود آورده است و این مسئله خشم طبقات دیگر جامعه صهیونیستی را برانگیخته است. بخش نیروی انسانی ارتش رژیم صهیونیستی در سال 2016 اعلام کرد، درصد فرار از خدمت سربازی در ارتش به بهانه فراگیری علوم مذهبی و اعتقادی بسیار افزایش یافته است و تا سال 2020 حدود یک‌چهارم جوانان را در بر خواهد گرفت.[3] بن گوریون در حالی سال 1949 حریدی‌ها را به منظور کسب حمایت‌شان از سربازی معاف کرد که جمعیت بسیار کمی از یهودیان را تشکیل می‌دانند و وی گمان نمی‌کرد روزی این اقلیت به یک بخش عظیمی از جامعه اشغالگران تبدیل شود.
اتفاقات اخیر و بروز و نمایان شدن دوباره چالش سربازان حریدی، بهانه‌ای شده است تا در این یادداشت به بررسی نقش و چالش آفرینی حریدی‌ها در حوزه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه صهیونیستی و تأثیر آنان بر سیاسترژیم صهیونیستی بالأخص در سال های آتی بپردازیم.
یهودیان تندرو؛ اقلیتی که در حال افزایش نفوذ است
رشد جمعیت، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های حریدی‌هاست که نقش این طیف را در آینده بیشتر خواهد ساخت و برای رژیم صهیونیستی چالش‌برانگیز خواهد بود. یهودیان حریدی از زمان شکل‌گیری رژیم صهیونیستی تاکنون درصد کمی از جامعه اسرائیل را تشکیل می‌دادند؛ اما به دلیل نرخ بالای فرزند آوری، سن پایین ازدواج و اهمیت خانواده در آئین یهودیان ارتدوکس، این ترکیب در حال تغییر است. جمعیت حریدی‌ها در سال 2010 کمتر از یک میلیون نفر بوده است اما به حدود دو میلیون در 2040 و بالای 4 میلیون در سال 2060 خواهد رسید.[4] این افزایش جمعیت اقلیت‌هایی چون حریدی ریولین رئیس جمهور رژیم صهیونیستی را هم نگران کرده است. وی در کنفرانس مشهور هرتزلیا در سال 2015 گفت: «در دهه نود قرن گذشته، جامعه اسرائیل متشکل از اکثریت بزرگ و اقلیت‌های کوچک بود. اکثریت بزرگ متعلق به صهیونیست‌ها بود که در کنار سه اقلیت صهیونیست‌های مذهبی، اقلیت عرب و اقلیت ارتدوکس افراطی (حریدی‌ها) جامعه اسرائیل را تشکیل می‌دادند. شاید هنوز بسیاری در جامعه اسرائیل، در رسانه‌ها و نظام سیاسی اسرائیل فکر می‌کنند جامعه اسرائیل همین شکل را دارد؛ اما از آن زمان تاکنون واقعیت به‌طور اساسی تغییر کرده است. هم‌اکنون کلاس اولی‌های ما شامل 38 درصد صهیونیست‌های سکولار، 15 درصد صهیونیست‌های ملی‌گرا و مذهبی، 25 درصد عرب و حدود 25 درصد نیز ارتدوکس افراطی (حریدی) هستند. در هر حال، روند تغییر بافت جمعیتی واقعیتی است که چهره جامعه اسرائیل را شکل می‌دهد. در چنین نظمی، دیگر هیچ گروهی اکثریت بالا را ندارد و دیگر اقلیت کوچک وجود ندارد. متأسفانه این شکاف‌ها در درون همه این بخش‌ها و در میان همه آن‌ها وجود دارد. ساختاری که از نظر بسیاری از ما نوعی تهدید از یک طرف برای ماهیت سکولار و لیبرال اسرائیل و از طرف دیگر برای جنبش صهیونیسم است.[5]»
سخنان ریولین به خوبی رشد جایگاه حریدی ها را در کنار اعراب اسرائیلی نشان می دهد؛ اتفاقی که به باور وی اسرائیل را مجبور به ساخت هویتی جدید می سازد، چون ساختار جامعه تغییر کرده است.
تکثر هویتی توأم با عدم رضایت
حریدی‌ها و تندروهای مذهبی با توجه به نوع خاص از زندگی‌شان به یک اقلیتی تبدیل شده‌اند که با جامعه صهیونیستی مرزبندی عیانی پیدا کرده‌اند. تحصیل در مدارس جداگانه‌ای که بر پایه یهود و تلمود است، ازدواج و آداب و رسوم کاملاً متمایز با دیگر یهودیان ساکن سرزمین‌های اشغالی، عدم حضور در جامعه کار، عدم یهودی دانستن برخی از نژادها (بالأخص فالاشه‌ها) و ... همگی بخشی از عواملی است که موجب شده است یهودی ارتدوکس به یک هویت کاملاً متمایز از جامعه اسرائیل تبدیل شود. این احساس در میان حریدی‌ها بسیار عیان است. نظرسنجی ارائه شده از سوی مرکز دموکراسی رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد که حریدی‌ها کمتر از سکولارها یا مذهبی‌های سنتی به «هویت اسرائیلی» احساس تعلق نموده‌اند.[6] که به نظر می‌رسد این چالش در کنار رشد جمعیت و نفوذ یهودیان تندرو؛ به چالشی جدی برای سیاست‌مداران سکولار تل‌آویو در سال های کنونی تبدیل خواهد شد.
حضور حریدی‌ها در بیت‌المقدس و کرانه باختری
سومین چالشی که در سال های آتی با توجه به افزایش جمعیت حریدی‌ها پیش روی رژیم صهیونیستی خواهد بود، پررنگ‌تر شدن شکاف جغرافیایی سکولارها و تندروها در جامعه صهیونیستی است. جامعه حریدی با توجه به باورها و اهدافش بیشتر در بیت‌المقدس، کرانه باختری و شهرک‌های اشغالی مناطق 1948 مستقر است؛ اما در مقابل هویت سکولار در تل‌آویو، حیفا و شمال سرزمین‌های اشغالی بسیار پررنگ‌تر است. حال با افزایش جمعیت حریدی‌ها در این سال ها شکاف جمعیتی بر اساس تقسیم جغرافیایی به مسئله مهمی برای تل‌آویو تبدیل خواهد شد. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری خواهد یافت که بدانیم حریدی‌ها کمترین اشتیاق برای حضور در سربازی و نیروهای نظامی رژیم صهیونیستی را تاکنون داشته‌اند. شاید تصمیم دیوان عالی برای لغو معافیت سربازی حریدی‌ها را ناشی از اهمیت کرانه باختری و بیت‌المقدس و حضور این طیف در این منطقه دانست. ضمن آنکه افزایش جمعیت این طیف و در دست گرفتن حدود 25 درصد جمعیت صهیونیست‌ها، اسرائیل را مجبور به لغو معافیت یهودیان تندرو خواهد کرد.
جمع‌بندی
افزایش جمعیت حریدی‌ها، افزایش شکاف هویتی، افزایش شکاف جغرافیایی و کمرنگ شدن هویت اسرائیلی در میان حریدی‌ها به واسطه فاصله‌گیری آنان از نهادهای آموزشی و نظامی نظام صهیونیستی، مجموعه‌ای از عواملی است که نشان دهنده چالش جدی هویتی در این سال ها در سرزمین‌های اشغالی است. بن گوریون در حالی سال 1949 حریدی‌ها را به منظور کسب حمایت‌شان از سربازی معاف کرد که جمعیت بسیار کمی از یهودیان را تشکیل می‌دانند و وی گمان نمی‌کرد روزی این اقلیت به یک بخش عظیمی از جامعه اشغالگران تبدیل شود.
پی نوشت:
[1] http://hakirya2040.com/fa/news/1126
[2] https://farsi.palinfo.com/9225
[3] http://qodsna.com/fa/218794
[4] https://en.idi.org.il/publications/4282
[5] Rivlin, reuven. (2015). President Reuven Rivlin Address to the 15th Annual Herzliya Conference. Retrieved 5 october 2016 from:
http://www.president.gov.il/English/ThePresident/Speeches/Pages/news_070615_01.aspx
[6] برای مطالعه بیشتر ر.ک: http://tabyincenter.ir/17441/
محمدمحسن فایضی: کارشناس مسائل فلسطین
طی هفته‌های اخیر فضای رسانه‌ای سرزمین‌های اشغالی به شدت درگیر تظاهرات و تجمعات گروه یهودیان افراطی که از آن تعبیر به «حریدی» می‌شود، بوده است. دلیل این چالش‌ها تصمیم رژیم صهیونیستی به لغو معافیت حریدی‌ها از سربازی به‌منظور جلوگیری از فرار از سربازی به بهانه تحصیلات مذهبی است.
اخیراً حکمی از سوی دیوان عالی صادر شده است که از دولت تل‌آویو می‌خواهد ظرف یک سال مقدمات خدمت سربازی حریدی‌ها را فراهم سازد. اقدامی که موجب اعتراضات دامنه‌دار حریدی‌ها شده است. روزنامه صهیونیستی هاآرتص، از تظاهرات حدود 1500 نفری از یهودیان حریدی‌ها در اعتراض به بازداشت دانشجویان مذهبی که به دفاتر جذب ارتش مراجعه نکرده‌اند، خبر داد. تظاهراتی که به درگیری و خون‌ریزی هم کشیده شده است.[1]
معافیت بن گورین یهودیان ارتدوکس؛
یهودیان حریدی از رفتن به سربازی معاف هستند؛ اکثریت این گروه با انجام هرگونه خدمت دولتی مخالفند و معتقدند باید تنها به عبادت و مطالعه متون مذهبی بپردازند. ریشه این چالش به سال‌های ابتدای اعلام شکل‌گیری رژیم صهیونیستی برمی‌گردد. از زمان اجباری شدن سربازی در سرزمین‌های اشغالی پس از اعلام موجودیت اسرائیل، رهبران مذهبی ارتدوکس و یهودیان افراطی مخالف سربازی رفتن حریدی‌ها و یهودیان تندرو بوده‌اند. امری که موجب شد بن گوریون ابتدا با معافیت چند سرباز حریدی موافقت نماید؛ اما در سال 1949 معافیت این طیف به‌طور رسمی به قانون تبدیل شد. این امر موجب شده است بسیاری از جوانان صهیونیست برای فرار از خدمت در ارتش، به فراگیری علوم دینی روی آورند. ژنرال حجای توبولنسکی با حضور در یک کنفرانس اقتصادی در تل‌آویو در سال 2015 تصریح کرد: «برآوردهای ما نشان می‌دهد که 50 درصد از اسرائیلی‌ها حاضر به انجام خدمت سربازی نیستند که یک دوم آن‌ها تحصیل علوم دینی را بهانه می‌کنند.»[2]
عدم خدمت حریدی‌ها در ارتش ، علیرغم اعلام کمبود نیرو از سوی مقامات صهیونیستی برای پوشش نیازهای ارتش، اعتراضات فراوانی در جامعه صهیونیستی به وجود آورده است و این مسئله خشم طبقات دیگر جامعه صهیونیستی را برانگیخته است. بخش نیروی انسانی ارتش رژیم صهیونیستی در سال 2016 اعلام کرد، درصد فرار از خدمت سربازی در ارتش به بهانه فراگیری علوم مذهبی و اعتقادی بسیار افزایش یافته است و تا سال 2020 حدود یک‌چهارم جوانان را در بر خواهد گرفت.[3] بن گوریون در حالی سال 1949 حریدی‌ها را به منظور کسب حمایت‌شان از سربازی معاف کرد که جمعیت بسیار کمی از یهودیان را تشکیل می‌دانند و وی گمان نمی‌کرد روزی این اقلیت به یک بخش عظیمی از جامعه اشغالگران تبدیل شود.
اتفاقات اخیر و بروز و نمایان شدن دوباره چالش سربازان حریدی، بهانه‌ای شده است تا در این یادداشت به بررسی نقش و چالش آفرینی حریدی‌ها در حوزه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه صهیونیستی و تأثیر آنان بر سیاسترژیم صهیونیستی بالأخص در سال های آتی بپردازیم.
یهودیان تندرو؛ اقلیتی که در حال افزایش نفوذ است
رشد جمعیت، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های حریدی‌هاست که نقش این طیف را در آینده بیشتر خواهد ساخت و برای رژیم صهیونیستی چالش‌برانگیز خواهد بود. یهودیان حریدی از زمان شکل‌گیری رژیم صهیونیستی تاکنون درصد کمی از جامعه اسرائیل را تشکیل می‌دادند؛ اما به دلیل نرخ بالای فرزند آوری، سن پایین ازدواج و اهمیت خانواده در آئین یهودیان ارتدوکس، این ترکیب در حال تغییر است. جمعیت حریدی‌ها در سال 2010 کمتر از یک میلیون نفر بوده است اما به حدود دو میلیون در 2040 و بالای 4 میلیون در سال 2060 خواهد رسید.[4] این افزایش جمعیت اقلیت‌هایی چون حریدی ریولین رئیس جمهور رژیم صهیونیستی را هم نگران کرده است. وی در کنفرانس مشهور هرتزلیا در سال 2015 گفت: «در دهه نود قرن گذشته، جامعه اسرائیل متشکل از اکثریت بزرگ و اقلیت‌های کوچک بود. اکثریت بزرگ متعلق به صهیونیست‌ها بود که در کنار سه اقلیت صهیونیست‌های مذهبی، اقلیت عرب و اقلیت ارتدوکس افراطی (حریدی‌ها) جامعه اسرائیل را تشکیل می‌دادند. شاید هنوز بسیاری در جامعه اسرائیل، در رسانه‌ها و نظام سیاسی اسرائیل فکر می‌کنند جامعه اسرائیل همین شکل را دارد؛ اما از آن زمان تاکنون واقعیت به‌طور اساسی تغییر کرده است. هم‌اکنون کلاس اولی‌های ما شامل 38 درصد صهیونیست‌های سکولار، 15 درصد صهیونیست‌های ملی‌گرا و مذهبی، 25 درصد عرب و حدود 25 درصد نیز ارتدوکس افراطی (حریدی) هستند. در هر حال، روند تغییر بافت جمعیتی واقعیتی است که چهره جامعه اسرائیل را شکل می‌دهد. در چنین نظمی، دیگر هیچ گروهی اکثریت بالا را ندارد و دیگر اقلیت کوچک وجود ندارد. متأسفانه این شکاف‌ها در درون همه این بخش‌ها و در میان همه آن‌ها وجود دارد. ساختاری که از نظر بسیاری از ما نوعی تهدید از یک طرف برای ماهیت سکولار و لیبرال اسرائیل و از طرف دیگر برای جنبش صهیونیسم است.[5]»
سخنان ریولین به خوبی رشد جایگاه حریدی ها را در کنار اعراب اسرائیلی نشان می دهد؛ اتفاقی که به باور وی اسرائیل را مجبور به ساخت هویتی جدید می سازد، چون ساختار جامعه تغییر کرده است.
تکثر هویتی توأم با عدم رضایت
حریدی‌ها و تندروهای مذهبی با توجه به نوع خاص از زندگی‌شان به یک اقلیتی تبدیل شده‌اند که با جامعه صهیونیستی مرزبندی عیانی پیدا کرده‌اند. تحصیل در مدارس جداگانه‌ای که بر پایه یهود و تلمود است، ازدواج و آداب و رسوم کاملاً متمایز با دیگر یهودیان ساکن سرزمین‌های اشغالی، عدم حضور در جامعه کار، عدم یهودی دانستن برخی از نژادها (بالأخص فالاشه‌ها) و ... همگی بخشی از عواملی است که موجب شده است یهودی ارتدوکس به یک هویت کاملاً متمایز از جامعه اسرائیل تبدیل شود. این احساس در میان حریدی‌ها بسیار عیان است. نظرسنجی ارائه شده از سوی مرکز دموکراسی رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد که حریدی‌ها کمتر از سکولارها یا مذهبی‌های سنتی به «هویت اسرائیلی» احساس تعلق نموده‌اند.[6] که به نظر می‌رسد این چالش در کنار رشد جمعیت و نفوذ یهودیان تندرو؛ به چالشی جدی برای سیاست‌مداران سکولار تل‌آویو در سال های کنونی تبدیل خواهد شد.
حضور حریدی‌ها در بیت‌المقدس و کرانه باختری
سومین چالشی که در سال های آتی با توجه به افزایش جمعیت حریدی‌ها پیش روی رژیم صهیونیستی خواهد بود، پررنگ‌تر شدن شکاف جغرافیایی سکولارها و تندروها در جامعه صهیونیستی است. جامعه حریدی با توجه به باورها و اهدافش بیشتر در بیت‌المقدس، کرانه باختری و شهرک‌های اشغالی مناطق 1948 مستقر است؛ اما در مقابل هویت سکولار در تل‌آویو، حیفا و شمال سرزمین‌های اشغالی بسیار پررنگ‌تر است. حال با افزایش جمعیت حریدی‌ها در این سال ها شکاف جمعیتی بر اساس تقسیم جغرافیایی به مسئله مهمی برای تل‌آویو تبدیل خواهد شد. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری خواهد یافت که بدانیم حریدی‌ها کمترین اشتیاق برای حضور در سربازی و نیروهای نظامی رژیم صهیونیستی را تاکنون داشته‌اند. شاید تصمیم دیوان عالی برای لغو معافیت سربازی حریدی‌ها را ناشی از اهمیت کرانه باختری و بیت‌المقدس و حضور این طیف در این منطقه دانست. ضمن آنکه افزایش جمعیت این طیف و در دست گرفتن حدود 25 درصد جمعیت صهیونیست‌ها، اسرائیل را مجبور به لغو معافیت یهودیان تندرو خواهد کرد.
جمع‌بندی
افزایش جمعیت حریدی‌ها، افزایش شکاف هویتی، افزایش شکاف جغرافیایی و کمرنگ شدن هویت اسرائیلی در میان حریدی‌ها به واسطه فاصله‌گیری آنان از نهادهای آموزشی و نظامی نظام صهیونیستی، مجموعه‌ای از عواملی است که نشان دهنده چالش جدی هویتی در این سال ها در سرزمین‌های اشغالی است. بن گوریون در حالی سال 1949 حریدی‌ها را به منظور کسب حمایت‌شان از سربازی معاف کرد که جمعیت بسیار کمی از یهودیان را تشکیل می‌دانند و وی گمان نمی‌کرد روزی این اقلیت به یک بخش عظیمی از جامعه اشغالگران تبدیل شود.
پی نوشت:
[1] http://hakirya2040.com/fa/news/1126
[2] https://farsi.palinfo.com/9225
[3] http://qodsna.com/fa/218794
[4] https://en.idi.org.il/publications/4282
[5] Rivlin, reuven. (2015). President Reuven Rivlin Address to the 15th Annual Herzliya Conference. Retrieved 5 october 2016 from:
http://www.president.gov.il/English/ThePresident/Speeches/Pages/news_070615_01.aspx
[6] برای مطالعه بیشتر ر.ک: http://tabyincenter.ir/17441/
محمدمحسن فایضی: کارشناس مسائل فلسطین
مرجع : خبرگزاری فارس
کد مطلب : ۶۷۹۷۱۸
منتخب
۳۰ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۹ فروردين ۱۴۰۳
۲۸ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۷ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۶ فروردين ۱۴۰۳
۲۵ فروردين ۱۴۰۳
پیشنهاد ما
