لبنان بر دو راهی تداوم ثبات یا بازگشت به بحران

کشور لبنان در نتیجه مداخلات غربی- عربی و عبری و اختلافاتی که میان جریانات سیاسی این کشور به وجود آمده بود، دو سال و نیم بدون دولت رسمی و رئیس جمهور اداره می شد. اما این وضعیت یکسال قبل و در نهایت با پذیرش نقش حزب الله در ساختار سیاسی لبنان از سوی گروه های مخالفی که توسط آمریکا، اسرائیل و عربستان هدایت می شدند، پایان یافت. میشل عون گزینه ای که از ابتدا مورد تاکید حزب الله برای پست ریاست جمهوری بود، به تایید سایر گروه ها رسید و سعد حریری نخست وزیر پیشین این کشور از سوی فراکسیون المستقبل مجددا کاندید این مقام شد.

لبنان در شرایطی به بحران سیاسی داخلی خود خاتمه داد که به دلیل مرزهای مشترک با سوریه در معرض خطرات زیادی از سوی گروه های تکفیری و تروریستی بود. در زمانی که این کشور در بحران سیاسی قرار داشت و بدون دولت اداره می شد، نیروهای حزب الله و ارتش همراه با یکدیگر با حملات مختلف تروریست ها مبارزه کردند و اجازه ندادند تا آشوب و ناامنی به داخل لبنان کشیده شود. این همکاری تا امروز میان نیروهای ارتش لبنان و حزب الله پایدار مانده است.

این در حالی است که حزب الله همزمان در سوریه نیز حضور داشت. همسویی نیروهای حزب الله با ارتش سوریه باعث شد تا گروه های تروریستی علی رغم برخورداری از انواع کمک های اطلاعاتی، مالی و تجهیزاتی نتوانند در مواجهه با محور مقاومت به نتایج مطلوب خود و حامیان خارجی شان دست یابند. از همین رو درگیر کردن حزب الله در مرزهای لبنان به عنوان بخشی از راهبرد تضعیف تمرکز این گروه در سوریه مورد توجه حامیان تروریست ها قرار گرفت. اما این سیاست در نهایت موجب ارتقا جایگاه حزب الله در نزد افکار عمومی لبنان شد. زیرا در شرایطی که تروریست ها نشان داده بودند به هر منطقه ای که وارد می شوند فجیع ترین جنایات را رقم می زنند، نیروهای حزب الله مانع هرگونه اقدام خرابکارانه و نفوذی آنها در لبنان شدند.

اما این وضعیت خوشایند آمریکا و اسرائیل نبوده و نیست و لذا در پی آشکار شدن شکست استراتژی آنها در ایجاد ناامنی در کشورهای مسلمان منطقه، تضعیف حزب الله در ساختار سیاسی لبنان و برهم زدن توافق میان گروه های مختلف این کشور دستور کار جدید آنها محسوب می شود. اهمیت این اقدام در راستای فشار بر محور مقاومت و از یک سو و کاستن از قدرت عمل حزب الله در مرزهای مشترک با رژیم صهیونیستی از سوی دیگر است.

پایان جنگ در سوریه، نه تنها وجه بین المللی حزب الله را به عنوان یک گروه مبارز شیعی قدرتمند در منطقه افزایش خواهد داد بلکه می تواند جایگاه این گروه را در ساختار سیاسی لبنان نیز ارتقا دهد. این در حالی است که انتخابات پارلمانی لبنان نزدیک است و اگر شرایط به شکل کنونی پیش رود، عربستان، آمریکا و اسرائیل به عنوان مخالفان اصلی قدرت یابی حزب الله، با اقبال گسترده مردمی کاندیداهای این گروه روبرو خواهند شد.

در همین راستا چند روز قبل سعد حریری پس ازلغو جلسه هیات دولت، بدون اعلام قبلی به عربستان سفر کرد. اگرچه هنوز جزئیاتی از این سفر منتشر نشده و مقامات لبنانی قضاوت در مورد این سفر را موکول به شنیدن سخنان نخست وزیر کرده اند؛ اما توئیت های ثامر السبهان روشن کرد که موضوع گفتگوها چیست.

وزیر مشاور عربستان در امور کشورهای خلیج فارس با انتشار توئیتی اعلام کرد در نتیجه دیدار حریری با مقام های عربستان، قرار شد او نه تنها از حزب الله لبنان بلکه از رئیس جمهوری این کشور نیز فاصله بگیرد. او همچنین تاکید کرد این مساله نظر شخص وی نیست و سیاست دولت عربستان است.

نکته قابل تامل آنکه پیش از این سفر نعیم قاسم معاون دبیرکل حزب الله نیز در سخنانی اعلام کرده بود پس از شکست عربستان در سوریه، مقامات این کشور به دنبال دخالت در لبنان هستند و تحولات در روابط میان ریاض و احزاب سیاسی این کشور این موضوع را تایید می کند.

همان طور که اشاره شد انتخابات پارلمانی لبنان که قرار است اردیبهشت آینده برگزار شود برای اسرائیل و آمریکا که نتوانستند از طریق نظامی محور مقاومت را تضعیف کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا اقدامات عربستان همسو با منافع آمریکا و اسرائیل در لبنان می‌باشد. سعودی ها علاوه بر آنکه از توان مالی و نظامی خود برای پیشبرد سیاست های آنها در منطقه هزینه می کنند در بعد سیاسی نیز فعال هستند. پیش از این هم ملک سلمان با عقد قراردادی با مصر و در ازای واگذاری سالانه دو میلیارد دلار و تامین 25 درصد نفت و گاز این کشور دو جزیره استراتژیک تیران و صنافیر را از مصر جدا کرد و علی رغم نارضایتی گسترده شهروندان مصری آنها را به نیروهای رژیم صهیونیستی واگذار کرد. اهمیت این جزایر در راهبردهای دفاعی تل آیو و مقابله با هرگونه تهدید خارجی جایگاه ویژه ای دارد.

در ادامه سیاست حمایت از رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی یکبار دیگر تلاش می نماید با مداخله در تحولات داخلی لبنان و تلاش برای حذف و یا تضعیف قدرت سیاسی حزب الله، امنیت مرزهای شمالی سرزمینهای اشغالی را ارتقا بخشد. در همین رابطه طی یک ماه اخیر برخی از شخصیت های مخالف حزب الله از جمله سمیر جعجع رهبر حزب نیروهای لبنان و سامی الجمیل رهبر حزب الکتائب به ریاض سفر کردند. همچنین گفته می شود ولید جنبلاط رهبر حزب سوسیالیست ترقی‌خواه لبنان نیز قرار است به زودی به دعوت مقام‌های سعودی عازم عربستان سعودی شود.

در صورتی که رهبران داخلی مخالف حزب الله از اقدامات ریاض متاثر شوند، لبنان دوباره درگیر شکاف های سیاسی عمیقی خواهد شد که امید برای شکل دادن به یک دولت مقتدر و مورد حمایت تمامی گروه ها نسبت به قبل را دور از دسترس می کند و این همان سناریوی مورد انتظار تل آویو است.

این در شرایطی است که مردم لبنان شاهد نقش آفرینی حزب الله در مواجه با تروریست ها بودند و به خوبی می دانند اگر مقاومت نیروهای این گروه نبود کشور آنها نیز سرنوشتی مشابه سوریه و یا عراق داشت. از این رو دخالت عربستان در لبنان و همسویی رهبران گروه های سیاسی لبنان با ریاض برخلاف دیدگاه حاکم بر جامعه است که نه تنها خواهان آرامش بر فضای کلی لبنان هستند بلکه نگران ورود تروریست های شکست خورده از سوریه به کشورشان می باشند.

بر این اساس باید در انتظار نشست و دید مردم لبنان در انتخابات آینده که در اردیبهشت ماه سال آینده برگزار خواهد شد کدام رویکرد را انتخاب می‌کنند جذب کمک‌های مالی سعودی و حرکت به سمت بحران سیاسی و یا تداوم ثبات بدون دخالت‌های غربی- عربی؟



نسیم حسینی