استعفای سینمایی «سعد الحریری»؛ چه پیامدهایی در انتظار منطقه است؟

پس از استعفای متفاوت و سینمایی حریری در عربستان و بیان اتهامات علیه ایران و حزب الله هم اکنون پرسش کلیدی بر روی پیش بینی حوادث پس ازاین استعفا در لبنان و پیامدهای آن در منطقه متمرکز شده است. اینکه اقدام و یا حوادث قابل پیش بینی پس از استعفا ء و یا رخداد شگفتی ساز پس از این ماجرا چه خواهد بود؟

اول: پاسخ به این پرسش مستلزم درک حادثه در دوسطح رسانه ای و غیر رسانه ای است. به نظر می رسد سناریوی تحریک آمیز استعفا که از مبدا عربستان و با حمایت رسانه ای و فکری عربستان آغاز شده است با حمایت رژیم اسراییل در حال تکمیل است. گزاره های حمایتی سیاستمداران اسراییلی در تحلیل استعفا و دلسوزی برای چنین استعفایی نشان می دهد هماهنگی میان عربستان و رژیم اسراییل کامل بوده است. آنقدر که می توان سرآغاز رسمی شکل گیری ائتلاف میان رژیم صهیونیستی و عربستان بر علیه ایران را همین رخداد دانست.

از طرفی اقدام ناگهانی سعد حریری ۴۷ ساله در کشور عربستان که تمامی خانواده اش در آن زندگی می کنند، حاکی از فشاری است که عربستان بر روی او اعمال کرده است. پیام این عمل ،شاید اجبار او به این امر بوده است. تحلیل متن استعفاء نیز حکایت از نوشته شدن بوسیله عربستان دارد و تحمیلی بوده است. افراد مطلع می گویند کلمات و برخی عبارات موجود در متن استعفاء، عربستانی بودن آن را برجسته می کند و اساسا با متن و نوع نگارش لبنانی متفاوت است.

موضوع استعفاء و فشار بر روی نخست وزیر لبنان از مدتها قبل مطرح بود. پس از توفیق ارتش لبنان در بحران عرسال که در نهایت به گفتگوی حزب الله و داعش و به نوعی توافق برای خروج از مناطق لبنانی انجامید، فشار تبلیغاتی و رسانه ای آغاز شد مبنی بر اینکه با حضور دولت و ارتش چرا حزب الله باید طرف گفتگو و توافق باشد؟ این فشار تبلیغاتی از سوی طرفداران سعد حریری مطرح می شد و اینکه با این وصف دولت چه اقتداری دارد؟

همچنین در مقاطع مختلف پس از روی کار آمدن سعد حریری، در کوچکترین عدم توافق ها، گمانه مستعفی شدن سعد حریری در گوشه و کنار شنیده می شد. این درحالی است که وضعیت سعد حریری و دولت لبنان طی یک ماه اخیر در بهترین شرایط ممکن بود و چشم انداز آن نیز تقویت وی را در آینده لبنان در پی داشت. به نظرم آنچه این استعفاء را متفاوت، سینمایی و برای برخی شگفت کرد، زمان و مکان آن بود. در واقع در زمانی که هیچ گروهی آمادگی و زمینه آن را نداشت اتفاق افتاد.

نکته قابل تامل دیگر این است که طی یک ماه اخیر فعالیت های عربستان در لبنان افزایش یافته بود. از آخرین نشانه های تهدید آمیز آن توییت ثامر سهبان بود که در آن نوشته بود: ما بدنبال انجام کاری بزرگ در لبنان هستیم. همان هنگام این پرسش مطرح بود که منظور عربستان از کار بزرگ چیست؟

دوم:اقدام بعدی و یا حوادث ناشی از استعفای سعد حریری را می توان در سه سطح سیاسی، امنیتی و نظامی بازخوانی نمود و برای آنها سناریوهایی را مطرح ساخت. نکته مهم توجه به این موضوع کلیدی است که استعفای نخست وزیر لبنان به هر حال منجر به بازسازی جناح ۱۴ مارس انجامیده و مجدد فضای دو قطبی ۱۴ و ۸ مارس را بر لبنان حاکم می گرداند. تفاوت شرایط فعلی با لا بودن غلظت نام ایران و عربستان در دوقطبی شدن فضای سیاسی – امنیتی است.

براساس الگوی سناریوهای بدبینانه و مبتنی بر استعفای نخست وزیر لبنان سطوح زیر قابل بحث و بررسی است:

۱ـ در سطح سیاسی ناظر به حذف حزب الله از ساختار قدرت سیاسی در لبنان است. در این سطح مشروعیت دولت و نظام فعلی لبنان زیر سوال خواهد رفت و شرایط به زمانی بازخواهد گشت که دولت در لبنان وجود نداشت. ادامه ماجرا به انتخاب نخست وزیری جدید با تلقین شرایطی است که حزب الله در قدرت سیاسی حضور نداشته باشد.

۲ ـ در سطح امنیتی موضوع ترور در سطح خرد و کلان مطرح است. موضوعی که سبب بحران در لبنان و ازمیان رفتن پیوستگی خواهد شد.

۳ـ در سطح نظامی موضوع حمله رژیم اسراییل مطرح است. موضوعی که در صورت وقوع هزینه های بسیاری را بوجود خواهد آورد و کل منطقه را درگیر مسایلی جدید خواهد کرد.