دستاوردهای محور مقاومت

گفتمان مقاومت طی سالهای اخیر دستاوردهایی را در منطقه و در فضای قدرت نرمی که در منطقه شکل گرفته است، تجربه کرده است. یکی از این دستاوردها ظهور استعدادهایی است که تا پیش از این چندان مورد توجه نبوده اند، جوانانی که به عنوان میوه های درخت تنومند مقاومت اسلامی در برابر استکبار جهانی و رژیم های غاصب ظهور کرده اند، محصول این گفتمان بوده اند، همچنین ترس نظام سلطه و رفتن به لاک انفعالی یا ارتکاب اعمال محاسبه نشده یا اشتباهات پی در پی محاسباتی از جمله دیگر دستاوردهایی است که این گفتمان طی سالهای اخیر داشته است، نیز می توان به مشروعیت نگاه مقاومت نزد ملت های منطقه و مقبولیت آن به عنوان دستاوردی دیگر اشاره کرد.

1. ظهور پتانسیل های جدید در محور مقاومت

یکی از مهمترین دستاوردهایی که گفتمان شیعی طی سال های اخیر به دست آورده است، مسئله ظهور پتانسیل های جدید در جوانان شیعی بوده است. حشد الشعبی، انصارلله، حزب الله و ... همه بخش های جدانشدنی از گفتمان شیعی هستند که در حال تکوین هستند. اندیشکده رند به نقل از «مرکز مقابله با تروریسم» در یادداشتی با بررسی وضعیت منطقه غرب آسیا و مواجهه بین بازیگران دولتی و غیردولتی در این منطقه در بخشی با عنوان «صعود [اوج گرفتن] ایران» اگر چه با هدف ایران هراسی، اما بیان می دارد «رسمی سازی و گسترش واحدهای خارجی شیعه تنها یک بخش از استراتژی چند جانبه ایران برای هژمونی در منطقه خاورمیانه است. برای رسیدن به این هدف، ایران ظاهرا تلاش می کند تا بر عربستان سعودی غلبه کند، موضع خود را به عنوان نیروی پیش ران شیعه تثبیت کند و شاید مهمتر از همه، با موفقیت، نیروهای ایالات متحده را از منطقه بیرون کند. این [بیرون راندن نیروهای ایالات متحده از منطقه] به ویژه در مورد همسایگان ایران یعنی عراق و افغانستان، مصداق می یابد؛ جایی است که ایرانی ها سال ها تلاش کرده اند تا سیاست ایالات متحده را تضعیف کرده و منافع خود را گسترش دهند. با آغاز جنگ داخلی در سوریه، ایران و روسیه به هم نزدیک شده اند. همچنین ایران روابط نزدیک با گروه هایی شبیه به حماس و گروه هایی که به شدت قادر به بازیگری غیر دولتی هستند و درگیر جنگ با اسرائیل بوده اند را دنبال می کند.»

قطعا گروه های جوانان مسلمان که در برابر خواسته های نامشروع نظام سلطه در جوامع خود به وجود آمده اند، بخشی جداناپذیر از جوامع خود محسوب می شوند، اما متاثر از گفتمان شیعی بوده اند که در ایران به وجود آمده و رشد یافته است.

برای مثال یکی از دستاوردهای مبارزه با داعش در عراق و به طور خاص موصل ظهور بازیگری جدید در معادلات عراق به نام حشد الشعبی بوده است. پیش از موصل حشد الشعبی در آزاد سازی مناطقی از جمله آمرلی، ضلوعیه، بلد، دیالی، دور، علم، ناحیه بغدادی، تکریت و انبار نقش داشته است و بعد از آن در آزاد سازی مناطق بسیاری در عراق که از اهمیت بسیار استراتژیکی برخوردار بودند تاثیر داشته است، همین چند روز پیش بود که خبر رسیدن نیروهای بسیج مردمی به مرزهای مشترک و احاطه کامل مرزهای دو طرف مخابره شده بود. البته رسیدن به مرزهای مشترک سوریه و عراق پیشتر میسر شده بود.

2. ترس آمریکا از بسط نفوذ گفتمان مقاومت

یکی دیگر از دستاوردهایی که در سال های اخیر برای گفتمان مقاومت به وجود آمده است، ایجاد رعب و وحشت آمریکایی ها از محور مقاومت از یک سو و ارتکاب اشتباهات محاسباتی پی در پی از سوی دیگر است. اندیشکده مرکز مقابله به تروریسم می نویسد «با ضعیف تر شدن داعش در سوریه، ایالات متحده نگران است که نیروهای مقاومت خلاء قدرت را پشت سر بگذارند. این ترس ها در کرکوک، پس از درگیری های میان نیروهای دولتی عراق و جنگجویان کرد در آن شهر در اواسط ماه اکتبر، قابل ملاحظه است. در مناطقی از سوریه که داعش آن ها را ترک کرده است، ایالات متحده و متحدانش با اسد و متحدانش، یعنی ایران و روسیه، برای تضمین این سرزمین های تازه آزاد شده، در حال رقابت هستند. ایالات متحده نگران است که ایران در تلاش باشد تا از طریق عراق یک کریدور زمینی را از تهران به دمشق متصل کند.»

این موضوع که آمریکایی ها شدیدا از وضعیت به وجود آمده در منطقه نگران و هراسان هستند نشان دهنده این است که در مقابله با محور مقاومت دچار سردرگمی شده اند. روی دیگر ماجرا به این بر می گردد که محور مقاومت توانسته با توانایی محاسباتی بالا، زمین بازی را از آمریکایی ها گرفته و خود دست به ابتکار عمل در منطقه بزند. ترتیب دادن اشتباهاتی شبیه به اعلامیه ترامپ درباره قدس نه از روی توانایی و از موضع قوت، بلکه از موضع آشفتگی در برابر محور مقاومت است.

برای آشفته بودن این تصمیم همین بس که کسانی که چنین سیاستی را اتخاذ کرده اند، حتی نسبت به عواقب آن نیز چندان هوشیار نیستند. بسیاری از استراتژیست های غربی بر آنند که این تصمیم سبب همگرایی بیشتر جهان اسلام و تقسیم بندی جهان اسلام به کشورهای موافق و مخالف این تصمیم آمریکا خواهد شد، که این مسئله نیز در جهت مواضع محور مقاومت خواهد بود.

3. مشروعیت و مقبولیت محور مقاومت در جهان اسلام

یکی دیگر از دستاوردهای محور مقاومت ایجاد فضایی از مشروعیت و مقبولیت نزد ملت های اسلامی در جریانات اخیر بوده است. ماجرای مقبولیت محور مقاومت ابتدا از تسلط داعش بر سرزمین های اسلامی و واکنش کشورهای اسلامی به آن شروع شد. وقتی بسیاری از کشورها از ابراز سیاست های متناسب با وحشی گری داعش ناتوان بودند، محور مقاومت با استفاده از سیاست های هوشمندانه هر روز از قلمرو و تسلط این گروه تروریستی کاست، تا اینکه نهایتا به نابودی آن منجر شد، اگر نابودی دعش تنها یک پیروز داشته باشد، آن محور مقاومت و گفتمان مقاومت بوده است. بعد از آن تلاش آمریکا و هم پیمانانش برای بر هم زدن ثبات و امنیت در کشورهایی مثل ترکیه و قطر بود. در هر دو ماجرا موضع محور مقاومت، حمایت از دولت های ملی در این سرزمین ها بود، همین موضوع سبب شد تا مردم این کشورها تفاوت بین دوست و دشمن را دریابند. ماجرای بعدی در خصوص قدس و اعلامیه احمقانه ترامپ بود. در این ماجرا نیز موضع محور مقاومت شفاف و در راستای منافع مردم فلسطین بوده است. در حالی که وزیر خارجه عربستان در کنفرانس حمایت از فلسطین سر در تلفن همراه خود داشت، سرداران در محور مقاومت پیام همگرایی برای فلسطینی ها ارسال می کنند و ابراز می دارند که در کنار آن ها هستند.

همه این مسائل سبب شده است تا مقبولیت و در عین حال مشروعیت محور مقاومت نزد ملت های منطقه فزونی یافته و زمینه فعالیت های نرم و بعدی نیز فراهم باشد. شاید در هیچ برهه ای از تاریخ به این حد نسبت به سیاست های محور مقاومت گرایش مثبت وجود نداشته است. نظرسنجی مؤسسه پیو که اخیرا منتشر شده است می گوید نفوذ ایران در یک دهه گذشته افزایش یافته و نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی منفورترین سیاستمدار در غرب آسیا است. این شاید برآیند تاثیر محور مقاومت در منطقه باشد.

علی محقق